https://journals.iaepan.pl/khkm/issue/feedKwartalnik Historii Kultury Materialnej2023-12-18T12:08:18+00:00Redakcja "Kwartalnika Historii Kultury Materialnej"kwartalnik@iaepan.edu.plOpen Journal Systems<div><strong>„Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”</strong> jest wydawany przez Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.<br />Ukazuje się nieprzerwanie od roku 1953.<br />Pismo ma charakter interdyscyplinarny, integrując zwłaszcza historyków, historyków sztuki, archeologów i etnologów, zainteresowanych dziejami cywilizacji. Publikowane materiały dotyczą głównie materialno-technicznej strony procesów produkcji, konsumpcji i wymiany, zachodzących od pradziejów po wiek XX na ziemiach polskich oraz zagranicą, szczególnie w krajach Europy Środkowej.<br />Na łamach czasopisma zamieszczane są artykuły w języku polskim i w językach kongresowych, zróżnicowane pod względem tematyki oraz formy, a także pozycje o charakterze recenzyjnym i sprawozdawczym.<br />Procedura recenzyjna, przygotowanie do druku oraz publikacja tekstów na łamach czasopisma są bezpłatne.</div> <div>Do wszystkich publikowanych materiałów zapewniany jest natychmiastowy wolny dostęp na międzynarodowej licencji CC-BY 4.0.</div> <div><a href="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/" target="_blank" rel="noopener"><img src="https://journals.iaepan.pl/public/site/images/mradomski/ccby1.jpg" /></a> <a href="https://journals.iaepan.pl/khkm/copyright" target="_blank" rel="noopener"><img src="https://journals.iaepan.pl/public/site/images/mradomski/open-access-logo_312.png" /></a></div> <div> <br />Wszystkie artykuły przeznaczone do publikacji na łamach czasopisma są skanowane w celu wykrycia ewentualnego plagiatu przy użyciu programu antyplagiatowego.</div> <p> </p> <p> </p> <p style="margin: 0in; margin-bottom: .0001pt;">PL ISSN: <strong>0023-5881</strong><strong><br /></strong>e-ISSN:<strong> 2719-6496</strong><strong><br /></strong>DOI: <strong>10.23858/KHKM</strong> <br />Punkty MEiN (2023): <strong>100</strong></p> <p style="margin-top: 0in;">ICV 2022 = <strong>84.26</strong></p>https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3408Kilka uwag na temat pożywienia codziennego i odświętnego w dziewiętnastowiecznym Elblągu w świetle Tagebuch einer Elbingerin (1825–1830)2023-06-06T12:28:46+00:00Radosław Kubusradoslaw.kubus@ug.edu.pl<p>Celem artykułu jest przedstawienie wybranych aspektów związanych z pożywieniem mieszczan elbląskich w pierwszej połowie XIX w. Podstawę pracy stanowią rękopiśmienne zapiski nieznanej z imienia elblążanki, zatytułowane Tagebuch einer Elbingerin (1825–1830). Udało się wyodrębnić i zestawić niemal 150 wzmianek na temat różnych posiłków. Najczęściej wspominane były kolacje, natomiast praktycznie nie odnotowywano śniadań. Najobficiej jadano w okresie wiosenno-letnim oraz od Bożego Narodzenia do Objawienia Pańskiego. Autorka dziennika najczęściej opisywała posiłki niedzielne. Jadłospis wskazuje jednoznacznie, że należała ona do dobrze sytuowanej rodziny mieszczańskiej.</p>2023-12-18T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2023 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3591Srebrna zawieszka dedykacyjna odkryta w Ogrodzie Krasińskich w Warszawie w 2021 r. — próba interpretacji znaleziska2023-11-13T19:53:33+00:00Jacek Konikjacekkonik0@gmail.com<p>Artykuł dotyczy srebrnej zawieszki dedykacyjnej znalezionej w Ogrodzie Krasińskich w 2021 r. Według wyrytej na niej hebrajskiej inskrypcji jest ona poświęcona Nachumowi Morgenszternowi zmarłemu w 1880 r. To pierwszy taki przedmiot znaleziony podczas wykopalisk w Warszawie. Na podstawie analizy porównawczej ustalono, że tego typu zawieszki umieszczano najczęściej u dołu tarczy na Torę. Pełniły one zazwyczaj funkcję informacyjną (zawierały dane o fundatorach przedmiotu), kommemoratywną (upamiętnienie mogło dotyczyć zarówno zmarłych, jak i żywych) lub błagalną (wyrażały prośby o błogosławieństwo ogólne lub w konkretnych intencjach, np. o uzdrowienie). Analogiczne eksponaty można znaleźć w wielu muzeach świata, w tekście omówiono bliżej trzy przykłady z Muzeum Żydowskiego w Pradze.</p>2023-12-18T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2023 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/2711Możliwości badawcze odtworzenia sieci karczem zajezdnych w okresie staropolskim. Studium przypadku na przykładzie powiatu lubelskiego w drugiej połowie XVIII wieku2023-07-12T16:41:39+00:00Kamil Jakimowiczkamil.jakimowicz@umcs.plMateusz Zawadzkimateusz.zawadzki@umcs.pl<p>Celem artykułu jest przedstawienie możliwości badawczych odtworzenia staropolskiej sieci karczem zajezdnych na przykładzie historycznego powiatu lubelskiego. Autorzy omawiają źródła i metody badawcze oraz procedurę ustalania charakteru zajezdnego karczem i lokalizacji tych obiektów komunikacyjnych. Wskazują na konieczność wykorzystania i korelacji źródeł tekstowych z drugiej połowy XVIII w. oraz kartograficznych (osiemnasto- i dziewiętnastowiecznych) o zróżnicowanej treści i dokładności geometrycznej. Proponowana metodyka obejmuje użycie narzędzia GIS do analizy i weryfikacji danych pozyskanych z obu typów materiału źródłowego.</p>2023-12-18T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2023 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/2810Opieka zdrowotna na dworze maluszyńskim w XIX wieku w świetle źródeł prywatnych rodziny Ostrowskich2023-06-19T10:16:54+00:00Maria Korybut-Marciniakmariakorybut@o2.plKarolina Studnicka-Mariańczykk.studnicka@ujd.edu.pl<p>Artykuł ma na celu przedstawienie zakresu i charakteru zabiegów leczniczych stosowanych w drugiej połowie XIX w. na jednym z dworów ziemiańskich na podstawie egodokumentów Heleny Ostrowskiej z Maluszyna. W dokumentach osobistych Ostrowskiej i w korespondencji rodzinnej znajduje się wiele informacji o życiu codziennym mieszkańców dworu, w tym o stosowanych kuracjach zdrowotnych. Analiza materiałów pozwala zaprezentować strategie radzenia sobie z chorobami, zakres pomocy lekarskiej, doraźne zabiegi medyczne, wyposażenie dworskiej apteki oraz funkcjonowanie dworskiego szpitala, przeznaczonego dla służby folwarcznej.</p>2023-12-18T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2023 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3489Clementi pittore — działalność twórcza malarza emigracyjnego Klemensa Rodziewicza w świetle korespondencji z Józefem Ignacym Kraszewskim2023-07-12T14:51:05+00:00Barbara Rodziewiczbarbara.rodziewicz@usz.edu.plKlaudia Koczur-Lejkklaudia.koczur-lejk@usz.edu.pl<p>Celem artykułu jest przedstawienie działalności twórczej malarza emigracyjnego Klemensa Rodziewicza w świetle jego listów do Józefa Ignacego Kraszewskiego. Analizie poddano 137 autografów z lat 1858–1881. W analizowanej korespondencji autor poświęca wiele miejsca swojej pracy, opisom wykonywanych dzieł i stosowanych technik artystycznych, doskonalenia umiejętności. Oddzielną część stanowią fragmenty dotyczące relacji biznesowych malarza z pisarzem. Zaprezentowany materiał archiwalny pozwala zgłębić tajniki warsztatu malarza-kopisty i poznać okoliczności towarzyszące wykonywaniu oddzielnych dzieł, dlatego stanowi punkt wyjścia do szerszych badań nad sytuacją i działalnością twórczą polskich dziewiętnastowiecznych artystów emigracyjnych.</p>2023-12-18T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2023 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3678Umělecké památky Moravy a Slezska2023-12-17T20:04:53+00:00Bogusław Czechowiczboguslaw.czechowicz@fpf.slu.cz<p>Recenzja</p>2023-12-18T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2023 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3679Piotr Oliński, Pogoda i klimat regionów południowobałtyckich od końca XIV do początków XVI w. w źródłach narracyjnych2023-12-17T20:59:32+00:00Maja Gąssowskamajagassowska@gmail.com<p>Recenzja</p>2023-12-18T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2023 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3577Daniel Gosk, Średniowieczne kapaliny z ziem polskich na tle europejskim2023-10-03T08:47:21+00:00Paweł Babijp.babij@wroclaw.ap.gov.pl<p>Recenzja</p>2023-12-18T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2023 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3680Aleksandra Jakóbczyk-Gola, Ogrody zwierząt. Staropolskie zwierzyńce i menażerie2023-12-17T21:09:28+00:00Konrad Bieleckikonrad.adam.bielecki@gmail.com<p>Recenzja</p>2023-12-18T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2023 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3681Katarzyna Kolendo-Korczak, Agnieszka Trzos, Sarkofagi metalowe w grobach królewskich na Wawelu. Historia, wymowa ideowa, konserwacja i restauracja2023-12-17T21:28:34+00:00Krzysztof Prokopkwartalnik@iaepan.edu.pl<p>Recenzja</p>2023-12-18T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2023 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3682Między prowincjonalizmem a nowoczesnością. Przeobrażenia Gdańska na tle procesów modernizacyjnych wschodnich prowincji Prus w XIX wieku2023-12-17T21:40:17+00:00Andrzej Klonderandrzej.klonder@gmail.com<p>Recenzja</p>2023-12-18T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2023 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3683Święta Barbara — patronka rybaków i ludzi morza2023-12-17T21:55:45+00:00Waldemar Rozynkowskiwr@umk.pl<p>Recenzja</p>2023-12-18T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2023 Kwartalnik Historii Kultury Materialnej