https://journals.iaepan.pl/khkm/issue/feedKwartalnik Historii Kultury Materialnej2024-11-30T22:50:15+00:00Redakcja "Kwartalnika Historii Kultury Materialnej"kwartalnik@iaepan.edu.plOpen Journal Systems<div><strong>„Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”</strong> jest wydawany przez Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.<br />Ukazuje się nieprzerwanie od roku 1953.<br />Pismo ma charakter interdyscyplinarny, integrując zwłaszcza historyków, historyków sztuki, archeologów i etnologów, zainteresowanych dziejami cywilizacji. Publikowane materiały dotyczą głównie materialno-technicznej strony procesów produkcji, konsumpcji i wymiany, zachodzących od pradziejów po wiek XX na ziemiach polskich oraz zagranicą, szczególnie w krajach Europy Środkowej.<br />Na łamach czasopisma zamieszczane są artykuły w języku polskim i w językach kongresowych, zróżnicowane pod względem tematyki oraz formy, a także pozycje o charakterze recenzyjnym i sprawozdawczym.<br />Procedura recenzyjna, przygotowanie do druku oraz publikacja tekstów na łamach czasopisma są bezpłatne.</div> <div>Do wszystkich publikowanych materiałów zapewniany jest natychmiastowy wolny dostęp na międzynarodowej licencji CC-BY 4.0.</div> <div><a href="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/" target="_blank" rel="noopener"><img src="https://journals.iaepan.pl/public/site/images/mradomski/ccby1.jpg" /></a> <a href="https://journals.iaepan.pl/khkm/copyright" target="_blank" rel="noopener"><img src="https://journals.iaepan.pl/public/site/images/mradomski/open-access-logo_312.png" /></a></div> <div> <br />Wszystkie artykuły przeznaczone do publikacji na łamach czasopisma są skanowane w celu wykrycia ewentualnego plagiatu przy użyciu programu antyplagiatowego.</div> <p> </p> <p> </p> <p style="margin: 0in; margin-bottom: .0001pt;">PL ISSN: <strong>0023-5881</strong><strong><br /></strong>e-ISSN:<strong> 2719-6496</strong><strong><br /></strong>DOI: <strong>10.23858/KHKM</strong> <br />Punkty MEiN (2023): <strong>100</strong></p> <p style="margin-top: 0in;">ICV 2022 = <strong>84.26</strong></p>https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3708Kilka uwag o srebrnym pierścieniu z inskrypcją z Tumu pod Łęczycą2024-11-30T22:49:39+00:00Miłosz Sosnowskimilosz.sosnowski@amu.edu.pl<p>Artykuł stanowi próbę nowego objaśnienia inskrypcji („Tot vivas felix, quot vivit tempora fenix”) na srebrnym pierścieniu romańskim odkrytym na grodzisku w Tumie pod Łęczycą w 2009 r. Dotychczasowa interpretacja wskazywała na chrystologiczne konotacje napisu oraz jego wyjątkowość wśród inskrypcji na pierścieniach. Autor artykułu wskazuje natomiast na jego bliskie analogie formalne i treściowe w piśmiennictwie średniowiecznym, zwłaszcza w formułach salutacyjnych, zarówno w okresie poprzedzającym hipotetyczne powstanie pierścienia w XI–XII w., jak i w okresie późniejszym. Analogie te pozwalają domyślać się nie tylko znaczenia napisu na pierścieniu, ale też jego zamierzonej funkcji oraz środowiska intelektualnego zleceniodawcy.</p>2024-11-30T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3857Zamki litewskiego rodu Gasztołdów w pierwszej połowie XVI wieku2024-11-30T22:49:21+00:00Wojciech Bisw.bis@iaepan.edu.plAndrej Ryčkovandrej.ryckov@istorija.ltMikola Volkaumikola.volkau@gmail.com<p>Celem artykułu jest scharakteryzowanie zamków należących do litewskiego rodu Gasztołdów w pierwszej połowie XVI w. Ustalono, że było ich co najmniej dziesięć. Wiadomości na temat ich architektury, techniki budowy i lokalizacji uzyskano ze źródeł pisanych, publikowanych danych historycznych i wyników badań archeologicznych. Opisano też ich zaplecza gospodarcze i arsenały. Podjęto także próbę wskazania podobieństw i różnic między analizowanymi obiektami. Na tej podstawie wnioskowano na temat potencjału militarnego i ekonomicznego ich właścicieli. Zaprezentowane informacje o zamkach gasztołdowskich stanowią ważny materiał do studiów nad rozwojem prywatnych siedzib obronnych w XV i XVI w. na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego.</p>2024-11-30T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3381Rozważania na temat zawartości i okoliczności ukrycia tzw. skarbu bydgoskiego2024-11-30T22:50:15+00:00Małgorzata Grupam.grupa@wp.plKrzysztof Jarzęckikrzysztof.jarzecki@muzeum.bydgoszcz.pl<p>W artykule przedstawiono tzw. skarb bydgoski, znaleziony w czasie systematycznych badań archeologicznych w katedrze bydgoskiej w styczniu 2018 r. Wstępna analiza jego zawartości — monet, dewocjonaliów, biżuterii — pozwoliła na określenie przedziału czasu gromadzenia tych przedmiotów na ok. 157 lat (1495–1652). Charakterystyka artefaktów daje różne możliwości interpretacji odkrytych klejnotów. Zgromadzone informacje są podstawą do wskazania mieszczan lub okolicznej szlachty jako potencjalnych posiadaczy opisanego majątku. Czas zakończenia gromadzenia monet (1652) pozwala na przypuszczenie, że w czasie zagrożenia wojennego zebrane dobra umieszczono pod posadzką kościoła św. św. Marcina i Mikołaja. Właściciel tego majątku mógł zginąć i nie przekazać nikomu informacji o jego zdeponowaniu.</p>2024-11-30T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3436„Świat rzeczy” biskupa sufragana łuckiego Adama Rostkowskiego (1660–1738) w świetle rejestru jego ruchomości2024-11-30T22:49:57+00:00Agnieszka Laszczak-Słabyagnieszka.laszczak-slaby@uken.krakow.pl<p>W tekście przedstawiono spis mobiliów sufragana łuckiego Adama Rostkowskiego, powstały przed jego śmiercią (zm. 5 marca 1738 r.). Biskup pochodził ze szlacheckiego rodu z Mazowsza, spokrewniony był między innymi z rodziną Szczuków. Publikowany rejestr znany jest wyłącznie z kopii przechowywanej wraz z innymi dokumentami sporządzonymi w związku ze śmiercią księdza. Wartość tego źródła wynika z bogactwa informacji na temat materialnego świata katolickiego hierarchy, jak i wiadomości o jego<br />najbliższym otoczeniu. Rejestr składa się ze spisu przedmiotów i koni oraz zawiera adnotacje, co do ich rozdysponowania po zgonie duchownego. Pozwala to wskazać najbliższą biskupowi grupę ludzi oraz określić materialne zasoby, jakie zgromadził.</p>2024-11-30T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3963Witold Świętosławski, Prusowie i Wielki Step. Ślady tradycji stepowych koczowników u zachodnich Bałtów2024-11-30T22:49:03+00:00Tomasz Nowakiewiczt.nowakiewicz@uw.edu.pl<p>Recenzja</p>2024-11-30T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3964Mirosław Bogdan, Dzieło opata z Saint-Denis a architektura gotycka południowej Polski. Mistyka, cystersi, ołtarz. L’oeuvre de l’abbé de Saint-Denis et l’architecture gothique au sud de la Pologne. La mystique, les cisterciens, l’autel2024-11-30T22:48:45+00:00Jarosław Jarzewiczjaroslaw.jarzewicz@amu.edu.pl<p>Recenzja</p>2024-11-30T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3965Józef Piłatowicz, Elektryfikacja Polski w dwudziestoleciu międzywojennym2024-11-30T22:48:28+00:00Przemysław Sadłowskiprzemyslawsadlowski@gmail.com<p>Recenzja</p>2024-11-30T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3966Raimo Pullat, Risto Pullat, Vodka Sea: the illicit alcohol trade in the Baltic Sea Region between the World Wars2024-11-30T22:48:11+00:00Andrzej Klonderandrzej.klonder@gmail.com<p>Recenzja</p>2024-11-30T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnejhttps://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3967Sławomir Łotysz, Pińskie błota. Natura, wiedza i polityka na polskim Polesiu do 1945 roku2024-11-30T22:47:53+00:00Michał Pospiszylmichal.pospiszyl@protonmail.com<p>Recenzja</p>2024-11-30T00:00:00+00:00Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnej