Kwartalnik Historii Kultury Materialnej

W sprawie badań nad polską filatelistyką podziemną. Refleksje w kontekście pracy Janusza Gajewskiego i Zbigniewa Rutkowskiego poświęconej poczcie podziemnej Solidarności Walczącej

2024-02-08T07:49:03+00:00

Artykuł recenzyjny dotyczy zjawiska „poczty podziemnej” stanowiącego istotną, choć zarazem sporadycznie obecną w literaturze naukowej, część niezależnego ruchu wydawniczego funkcjonującego w ostatnich latach istnienia PRL. Dotychczasowe badania nad filatelistyką niezależną sprowadzały się najczęściej do publikowania katalogów walorów znajdujących się głównie w prywatnych kolekcjach. W ostatnich latach zauważalne jest jednak większe zainteresowanie tą tematyką, czego przejawem jest wydana w 2023 r. Księga poczty podziemnej Organizacji Solidarność Walcząca, a także inne publikacje poruszające m.in. zagadnienia ikonograficzno-ikonologiczne oraz kwestie organizacyjne i strukturalne.

Od wspólnoty pamięci po oswajanie „resztek niemczyzny”. Pomniki i inne formy upamiętnienia poległych w I wojnie światowej na terenie zachodniej części Śląska Opolskiego

2023-10-04T07:08:05+00:00

W artykule podjęto temat pomników i innych miejsc pamięci na terenie zachodniej części Śląska Opolskiego poświęconych poległym w I wojnie światowej. Autorzy przeprowadzili badania terenowe oraz dokonali kwerendy w źródłach archiwalnych, kartograficznych, ikonograficznych oraz egodokumentach. W pracy przedstawiono różne formy komemoratywne oraz podano ich przykłady, a także wskazano na czynniki kształtujące przedwojenne i powojenne praktyki związane z tymi miejscami. Opisano także zmiany zachodzące w lokalnych społecznościach i ich stosunek do krajobrazu pamięci. Studium dopełnia katalog upamiętnień zidentyfikowanych w trakcie przeprowadzonych badań.

Soviet war cemeteries in Poland as places of imperial memory and power. Three case studies

2023-11-24T13:33:26+00:00

Zimą 1945 r. oddziały sowieckiej Armii Czerwonej, pokonując Wehrmacht na terenach przedwojennej Rzeczypospolitej, pozostawiły po sobie wiele pochówków wojennych. Od wczesnej wiosny 1945 r. radzieckie dowództwo wojskowe zaczęło akcję budowy monumentalnych cmentarzy. W niniejszym artykule stawiam tezę, że struktury materialne i cechy przestrzenne tych cmentarzy-mauzoleów wskazują i wyrażają bezpośredni cel stojący za ich powstaniem — realizację sowieckiej polityki imperialnej
wobec Polski. Analizując cmentarze w trzech średnich i małych polskich miastach — Tomaszowie Mazowieckim, Kaliszu i Wolsztynie — omawiam ich konteksty urbanistyczne, ideologicznie nacechowane elementy formy i układy przestrzenne. Artykuł jest propozycją nowego podejścia do sowieckich cmentarzy w Polsce, rzucając światło na ich długoletnie wykorzystywanie jako narzędzi imperialnej propagandy, związanej z mitem wielkiej wojny ojczyźnianej ZSRR.

Z dziejów kolekcji bursztynu w Polsce przedrozbiorowej. Cz. I: Okazy bursztynu z kolekcji Nathanaela Sendela w zbiorach drezdeńskich Augusta II Mocnego — edycja źródłowa elbląskiego inwentarza ofertowego z 1724 r.

2023-11-17T11:08:30+00:00

We wstępie do niniejszej edycji inwentarza ofertowego z 1724 r. przedstawiono okoliczności sprzedaży w 1725 r. do królewskich zbiorów w Dreźnie kolekcji bursztynu elbląskiego lekarza miejskiego Nathanaela Sendela. Był on jednym z najważniejszych kolekcjonerów sukcynitu w Prusach Królewskich oraz autorem licznych prac poświęconych bursztynowi. W źródle ukazany został zakres i charakter pierwotnej kolekcji Sendeliańskiej, stanowi ono także cenne uzupełnienie późniejszych inwentarzy przyrodniczych zbiorów królewskich wytworzonych przez Johanna Heinricha von Heuchera i ich kolejnych kustoszy, co jest jego dużą wartością.

Pieniądze i sztuka. Gdańskie mieszczaństwo XVI wieku jako fundatorzy dzieł sztuki oraz pośrednicy w transferze wiedzy i dóbr kultury

2024-06-19T20:55:17+00:00

Recenzja

Jerzy Motylewicz, Społeczeństwo Przemyśla w XIV–XVIII wieku, t. 2

2024-06-19T21:04:17+00:00

Recenzja

Testamenty i układy majątkowe książąt Lubartowiczów-Sanguszków. Wybór tekstów źródłowych z lat 1750–1901

2024-06-19T21:14:42+00:00

Recenzja

Paweł Kurowski, Błonia krakowskie, centrum rekreacji i sportu do 1914 roku

2024-06-19T21:29:51+00:00

Recenzja

Agata Lipczik, Jubilerstwo w międzywojennej Warszawie. Rzemiosło — ludzie — biżuteria

2024-06-19T21:41:19+00:00

Recenzja

Wojciech Szczerepa, Zarys dziejów piwowarstwa w Kotlinie Jeleniogórskiej

2024-06-19T21:49:24+00:00

Recenzja

Kamil Dworaczek, W cieniu radioaktywnej chmury. Konsekwencje katastrofy czarnobylskiej w Polsce

2023-07-04T09:02:27+00:00

Recenzja

Osady pastersko-hodowlane w kompleksach leśnych starostwa lubaczowskiego w XVI wieku

2023-04-25T14:40:08+00:00

Celem artykułu jest identyfikacja osad pastersko-hodowlanych w kompleksach leśnych starostwa lubaczowskiego w XVI w. oraz przedstawienie wybranych elementów ich organizacji. Podstawę źródłową niniejszych badań stanowią archiwalne i opublikowane
dokumenty o charakterze skarbowym z XVI w. Ich analiza umożliwia m.in. przedstawienie skali hodowli oraz liczbowe zestawienie inwentarza posiadanego przez poszczególnych mieszkańców wsi. Ponadto badania te mają za zadanie umiejscowienie
pasterstwa w gospodarce regionu oraz rozpoznanie problemu ograniczania pozycji prawa wołoskiego w systemie ekonomicznym wsi. Wyniki badań wskazują na znaczne rozwarstwienie majątkowe wśród hodowców oraz ukazują pasterstwo i hodowlę jako istotną część gospodarki regionu.