Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
https://journals.iaepan.pl/khkm
<div><strong>„Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”</strong> jest wydawany przez Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.<br />Ukazuje się nieprzerwanie od roku 1953.<br />Pismo ma charakter interdyscyplinarny, integrując zwłaszcza historyków, historyków sztuki, archeologów i etnologów, zainteresowanych dziejami cywilizacji. Publikowane materiały dotyczą głównie materialno-technicznej strony procesów produkcji, konsumpcji i wymiany, zachodzących od pradziejów po wiek XX na ziemiach polskich oraz zagranicą, szczególnie w krajach Europy Środkowej.<br />Na łamach czasopisma zamieszczane są artykuły w języku polskim i w językach kongresowych, zróżnicowane pod względem tematyki oraz formy, a także pozycje o charakterze recenzyjnym i sprawozdawczym.<br />Procedura recenzyjna, przygotowanie do druku oraz publikacja tekstów na łamach czasopisma są bezpłatne.</div> <div>Do wszystkich publikowanych materiałów zapewniany jest natychmiastowy wolny dostęp na międzynarodowej licencji CC-BY 4.0.</div> <div><a href="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/" target="_blank" rel="noopener"><img src="https://journals.iaepan.pl/public/site/images/mradomski/ccby1.jpg" /></a> <a href="https://journals.iaepan.pl/khkm/copyright" target="_blank" rel="noopener"><img src="https://journals.iaepan.pl/public/site/images/mradomski/open-access-logo_312.png" /></a></div> <div> <br />Wszystkie artykuły przeznaczone do publikacji na łamach czasopisma są skanowane w celu wykrycia ewentualnego plagiatu przy użyciu programu antyplagiatowego.</div> <p> </p> <p> </p> <p style="margin: 0in; margin-bottom: .0001pt;">PL ISSN: <strong>0023-5881</strong><strong><br /></strong>e-ISSN:<strong> 2719-6496</strong><strong><br /></strong>DOI: <strong>10.23858/KHKM</strong> <br />Punkty MEiN (2023): <strong>100</strong></p> <p style="margin-top: 0in;">ICV 2022 = <strong>84.26</strong></p>Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciencespl-PLKwartalnik Historii Kultury Materialnej0023-5881<p>Oświadczam, że przesłany rękopis jest oryginalny, nie został wcześniej opublikowany, jak również nie jest obecnie rozważany do publikacji w innym miejscu. <br>Potwierdzam, że manuskrypt został przeczytany i zatwierdzony przez wszystkich wymienionych Autorów, i że nie ma innych osób, które spełniłyby kryteria autorstwa, ale nie zostały wymienione. Dodatkowo potwierdzam, że kolejność autorów wymienionych w rękopisie została zatwierdzona przez wszystkich Autorów. <br>Potwierdzam, że Autor korespondencyjny jest jedynym kontaktem z Redakcją w procesie redakcyjnym. Odpowiedzialny jest za komunikowanie się z pozostałymi Autorami i informowanie ich o postępach, wprowadzanych korektach oraz o ostatecznym zatwierdzeniu artykułu.</p>Osady pastersko-hodowlane w kompleksach leśnych starostwa lubaczowskiego w XVI wieku
https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3474
<p>Celem artykułu jest identyfikacja osad pastersko-hodowlanych w kompleksach leśnych starostwa lubaczowskiego w XVI w. oraz przedstawienie wybranych elementów ich organizacji. Podstawę źródłową niniejszych badań stanowią archiwalne i opublikowane<br />dokumenty o charakterze skarbowym z XVI w. Ich analiza umożliwia m.in. przedstawienie skali hodowli oraz liczbowe zestawienie inwentarza posiadanego przez poszczególnych mieszkańców wsi. Ponadto badania te mają za zadanie umiejscowienie<br />pasterstwa w gospodarce regionu oraz rozpoznanie problemu ograniczania pozycji prawa wołoskiego w systemie ekonomicznym wsi. Wyniki badań wskazują na znaczne rozwarstwienie majątkowe wśród hodowców oraz ukazują pasterstwo i hodowlę jako istotną część gospodarki regionu.</p>Jarosław Buniowski
Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
2024-06-192024-06-19721617310.23858/KHKM72.2024.1.003W sprawie badań nad polską filatelistyką podziemną. Refleksje w kontekście pracy Janusza Gajewskiego i Zbigniewa Rutkowskiego poświęconej poczcie podziemnej Solidarności Walczącej
https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3670
<p>Artykuł recenzyjny dotyczy zjawiska „poczty podziemnej” stanowiącego istotną, choć zarazem sporadycznie obecną w literaturze naukowej, część niezależnego ruchu wydawniczego funkcjonującego w ostatnich latach istnienia PRL. Dotychczasowe badania nad filatelistyką niezależną sprowadzały się najczęściej do publikowania katalogów walorów znajdujących się głównie w prywatnych kolekcjach. W ostatnich latach zauważalne jest jednak większe zainteresowanie tą tematyką, czego przejawem jest wydana w 2023 r. Księga poczty podziemnej Organizacji Solidarność Walcząca, a także inne publikacje poruszające m.in. zagadnienia ikonograficzno-ikonologiczne oraz kwestie organizacyjne i strukturalne.</p>Adam Gliksman
Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
2024-06-192024-06-1972110111110.23858/KHKM72.2024.1.005Od wspólnoty pamięci po oswajanie „resztek niemczyzny”. Pomniki i inne formy upamiętnienia poległych w I wojnie światowej na terenie zachodniej części Śląska Opolskiego
https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3544
<p>W artykule podjęto temat pomników i innych miejsc pamięci na terenie zachodniej części Śląska Opolskiego poświęconych poległym w I wojnie światowej. Autorzy przeprowadzili badania terenowe oraz dokonali kwerendy w źródłach archiwalnych, kartograficznych, ikonograficznych oraz egodokumentach. W pracy przedstawiono różne formy komemoratywne oraz podano ich przykłady, a także wskazano na czynniki kształtujące przedwojenne i powojenne praktyki związane z tymi miejscami. Opisano także zmiany zachodzące w lokalnych społecznościach i ich stosunek do krajobrazu pamięci. Studium dopełnia katalog upamiętnień zidentyfikowanych w trakcie przeprowadzonych badań.</p>Mateusz AdamczykKacper Rosner-Leszczyński
Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
2024-06-192024-06-1972133810.23858/KHKM72.2024.1.001Soviet war cemeteries in Poland as places of imperial memory and power. Three case studies
https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3588
<p>Zimą 1945 r. oddziały sowieckiej Armii Czerwonej, pokonując Wehrmacht na terenach przedwojennej Rzeczypospolitej, pozostawiły po sobie wiele pochówków wojennych. Od wczesnej wiosny 1945 r. radzieckie dowództwo wojskowe zaczęło akcję budowy monumentalnych cmentarzy. W niniejszym artykule stawiam tezę, że struktury materialne i cechy przestrzenne tych cmentarzy-mauzoleów wskazują i wyrażają bezpośredni cel stojący za ich powstaniem — realizację sowieckiej polityki imperialnej<br />wobec Polski. Analizując cmentarze w trzech średnich i małych polskich miastach — Tomaszowie Mazowieckim, Kaliszu i Wolsztynie — omawiam ich konteksty urbanistyczne, ideologicznie nacechowane elementy formy i układy przestrzenne. Artykuł jest propozycją nowego podejścia do sowieckich cmentarzy w Polsce, rzucając światło na ich długoletnie wykorzystywanie jako narzędzi imperialnej propagandy, związanej z mitem wielkiej wojny ojczyźnianej ZSRR.</p>Makary Górzyński
Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
2024-06-192024-06-19721395910.23858/KHKM72.2024.1.002Z dziejów kolekcji bursztynu w Polsce przedrozbiorowej. Cz. I: Okazy bursztynu z kolekcji Nathanaela Sendela w zbiorach drezdeńskich Augusta II Mocnego — edycja źródłowa elbląskiego inwentarza ofertowego z 1724 r.
https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3493
<p>We wstępie do niniejszej edycji inwentarza ofertowego z 1724 r. przedstawiono okoliczności sprzedaży w 1725 r. do królewskich zbiorów w Dreźnie kolekcji bursztynu elbląskiego lekarza miejskiego Nathanaela Sendela. Był on jednym z najważniejszych kolekcjonerów sukcynitu w Prusach Królewskich oraz autorem licznych prac poświęconych bursztynowi. W źródle ukazany został zakres i charakter pierwotnej kolekcji Sendeliańskiej, stanowi ono także cenne uzupełnienie późniejszych inwentarzy przyrodniczych zbiorów królewskich wytworzonych przez Johanna Heinricha von Heuchera i ich kolejnych kustoszy, co jest jego dużą wartością.</p>Katarzyna Pękacka-Falkowska
Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
2024-06-192024-06-197217510010.23858/KHKM72.2024.1.004Pieniądze i sztuka. Gdańskie mieszczaństwo XVI wieku jako fundatorzy dzieł sztuki oraz pośrednicy w transferze wiedzy i dóbr kultury
https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3858
<p>Recenzja</p>Andrzej Klonder
Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
2024-06-192024-06-1972111311510.23858/KHKM72.2024.1.006Jerzy Motylewicz, Społeczeństwo Przemyśla w XIV–XVIII wieku, t. 2
https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3859
<p>Recenzja</p>Piotr Miodunka
Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
2024-06-192024-06-1972111611910.23858/KHKM72.2024.1.007Testamenty i układy majątkowe książąt Lubartowiczów-Sanguszków. Wybór tekstów źródłowych z lat 1750–1901
https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3860
<p>Recenzja</p>Magdalena Wilczek-Karczewska
Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
2024-06-192024-06-1972112012810.23858/KHKM72.2024.1.008Paweł Kurowski, Błonia krakowskie, centrum rekreacji i sportu do 1914 roku
https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3861
<p>Recenzja</p>Kamil Potrzuski
Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
2024-06-192024-06-1972112913610.23858/KHKM72.2024.1.009Agata Lipczik, Jubilerstwo w międzywojennej Warszawie. Rzemiosło — ludzie — biżuteria
https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3862
<p>Recenzja</p>Błażej Brzostek
Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
2024-06-192024-06-1972113714010.23858/KHKM72.2024.1.010Wojciech Szczerepa, Zarys dziejów piwowarstwa w Kotlinie Jeleniogórskiej
https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3863
<p>Recenzja</p>Andrzej Klonder
Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
2024-06-192024-06-1972114114410.23858/KHKM72.2024.1.011Kamil Dworaczek, W cieniu radioaktywnej chmury. Konsekwencje katastrofy czarnobylskiej w Polsce
https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/3515
<p>Recenzja</p>Hubert Wilk
Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
2024-06-192024-06-1972114514910.23858/KHKM72.2024.1.012