Three lines of ditches and embankments and inside a void: Results of Archaeological Research at the Early Iron Age Site in Kościuki (Podlaskie Voivodeship, North-Eastern Poland):

Krzysztof Żurek; Adam Wawrusiewicz

doi:10.23858/SA/77.2025.1.4128

Published: 2025-12-03

Vol. 77 No. 1 (2025)

Three lines of ditches and embankments and inside a void: Results of Archaeological Research at the Early Iron Age Site in Kościuki (Podlaskie Voivodeship, North-Eastern Poland)

Krzysztof Żurek , Adam Wawrusiewicz

Sprawozdania Archeologiczne

Section: Field Survey and Materials

https://doi.org/10.23858/SA/77.2025.1.4128

Abstract

Airborne LiDAR surveys have identified 27 Late Bronze and Early Iron Age fortified sites in the valleys of the Biebrza and Narew rivers in northern Podlasie, sharing similar locations, forms, and dimensions. In 2019, interdisciplinary geomagnetic and ground-penetrating radar (GPR) surveys, followed by excavations, were carried out on the site in Kościuki (Białystok district).
The site lies on a sandy elevation near a peat bog and consists of three concentric embankments and ditches about 100 m in diameter, enclosing a central area of only 20 m. Excavations revealed traces of palisade-topped ramparts and well-preserved wooden elements between the ramparts. Radiocarbon dates of the timbers indicate construction between the 7th and late 5th centuries BC.

No structural remains or artefacts indicating habitation were found within the enclosure, only a few ceramic sherds in the ditch fills. The monumental scale and inward-sloping palisades suggest a non-defensive role, perhaps as a permanent ritual or ceremonial centre rather than a military fortification.

Keywords:

North-Eastern Poland, Podlaskie voivodship, Kościuki site, fortified site, Early Iron Age

Most read articles by the same author(s)

Jacek Górski, Przemysław Makarowicz, Adam Wawrusiewicz, Spatial development of the settlement complex affiliated to the Trzciniec cultural circle at site 1 in Polesie in Central Poland , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 65 (2013)

Download files

PDF

Citation rules

Żurek, K., & Wawrusiewicz, A. (2025). Three lines of ditches and embankments and inside a void: Results of Archaeological Research at the Early Iron Age Site in Kościuki (Podlaskie Voivodeship, North-Eastern Poland): . Sprawozdania Archeologiczne, 77(1), 369–388. https://doi.org/10.23858/SA/77.2025.1.4128

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

References

Banaszek Ł. 2014. Lotniczy skaning laserowy w polskiej archeologii. Czy w pełni wykorzystywany jest potencjał prospekcyjny metody? Folia Praehistorica Posnaniensia 19, 207-251. DOI: https://doi.org/10.14746/fpp.2014.19.10
Google Scholar

Banaszuk H. and Banaszuk P. eds, 2010. Zagadnienia morfogenezy Niziny Północnopodlaskiej. Białystok: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej.
Google Scholar

Banaszuk H., Micun K. and Banaszuk P. 2015. Dolina Narwi na Nizinie Północnopodlaskiej. Białystok: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej.
Google Scholar

Bronk Ramsey C. 2021. OxCal 4.4 Manual. https://c14.arch.ox.ac.uk/oxcal/OxCal.html.
Google Scholar

Butrymowicz N. 2013. Mapa i objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1: 50 000 (arkusz Choroszcz – 338).Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
Google Scholar

Crow P., Benham S., Devereux B. J. and Amable G. S. 2008. Woodland vegetation and its implications for archaeological survey using LiDAR. Forestry 80/3, 241-252. DOI: https://doi.org/10.1093/forestry/cpm018
Google Scholar

Czopek S. 2019. Enklawa scytyjskiego kręgu kulturowego w południowo-wschodniej Polsce. Przegląd Archeologiczny 67, 119-148. DOI: https://doi.org/10.23858/PA67.2019.007
Google Scholar

Devereux B., Amable G., Crow P. and Cliff A. 2005. The potential of airborne LiDAR for detection of archaeological features under woodland canopies. Antiquity 79/305, 648-660. DOI: https://doi.org/10.1017/S0003598X00114589
Google Scholar

Grabowski T. and Muzof P. 2016. Sprawozdanie z wyników archeologicznych badań sondażowych na stanowisku Janczewo numer 2, gmina Łomża, województwo podlaskie. Typescript in the archives of the Podlaskie Voivodeship Conservator of Monuments. Delegation in Łomża.
Google Scholar

Kalicki T. 2006. Zapis zmian klimatu oraz działalności człowieka i ich rola w holoceńskiej ewolucji dolin środkowoeuropejskich (= Prace Geograficzne 204). Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN.
Google Scholar

Kalicki T., Przepióra P., Chwałek S. and Żurek K. 2019. Raport z badań georadoraowych na stanowisku w Kościukach. Kielce: Uniwersytet Jana Kochanowskiego (typescript).
Google Scholar

Kittel P., Sikora J. and Wroniecki P. 2018. A Late Medieval motte-and-bailey settlement in a lowland river valley landscape of Central Poland. Geoarchaeology 33/5, 558-578. DOI: https://doi.org/10.1002/gea.21676
Google Scholar

Kobyliński Z. ed. 2017. Katalog grodzisk Warmii i Mazur. T. 1. Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Google Scholar

Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Krąpiec M., Bolka M. and Brzozowski J. 2012. Absolute dating of the Bronze Age defensive settlement in Horodnianka (NE Poland). Radiocarbon 54/3-4, 993-1001. DOI: https://doi.org/10.1017/S0033822200047627
Google Scholar

Kukharenko Y. V. 1961. Pamiatniki zheleznogo veka na territorii Polesya. Moskva: Izdatelststvo Akademii NAuk SSSR.
Google Scholar

Kupryjanowicz M. 2005. Palinologiczne ślady prehistorycznego osadnictwa w północnej części Puszczy Knyszyńskiej zapisane w osadach torfowiska Machnacz. In W. Borkowski and M. Zalewski (eds), Rybniki – ‘Krzemianka’. Z badań nad krzemieniarstwem w Polsce północno-wschodniej (= Studia nad gospodarką surowcami krzemiennymi w pradziejach 5). Warszawa: Wydawnictwo PMA, 149-166.
Google Scholar

Loshenkov I. I. 2011. Gorodishcha milogradskoi kultury na territorii Belarusi. Minsk: MFCP.
Google Scholar

Łapo M. 1998. Budownictwo obronne na ziemiach pruskich w pradziejach i we wczesnym średniowieczu. Komunikaty Mazursko-Warmińskie 2, 199-205.
Google Scholar

Niebieszczański J., Jaeger M., Peeto A., Hildebrandt-Radke I., Kulcsar G., Staniuk R., Taylor N. and Czebreszuk J. 2019. Revealing the internal organization of a Middle Bronze Age fortified settlement in Kakucs-Turjan through geoarchaeological means: Magnetometric survey and sedimentological verification of a housing structure. Journal of Archaeological Science: Reports 25, 409-419. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2019.04.014
Google Scholar

Niebieszczański J., Peeto A., Serlegi G., Hildebrandt-Radke I., Galas J., Sipos G., Pall D., Spychalski W., Jaeger M., Kulcsar G., Taylor N. and Markus G. 2018. Geoarchaeological and non-invasive investigations of the site and its surroundings. In M. Jaeger, G. Kulcsar, N. Taylor and R. Staniuk (eds), Kakucs-Turjan. A Middle Bronze Age Multilayered Fortified Settlement in Central Hungary. (= Studia Nad Pradziejami Europy Środkowej/Studien zur Archaologie in Ostmitteleuropa 18). Bonn: Verlag Dr. Rudolf Habelt GmbH, 43-75.
Google Scholar

Niebieszczański J. and Bahyrycz C. 2019. Badania magnetometryczne na stanowisku w Kościukach. Poznań: UAM, PAN.
Google Scholar

Okulicz Ł. 1981. Kształtowanie się osadnictwa Mazur Wschodnich i Suwalszczyzny we wczesnej epoce żelaza. Rocznik Białostocki 14, 139-149.
Google Scholar

Ościłowski J. 2015a. Patrząc na południe. Badania wczesnośredniowiecznych grodzisk na północnowschodnim Mazowszu. In S. Wadyl, M. Karczewski and M. Hoffman (eds), Materiały do archeologii Warmii i Mazur. T. 1, Warszawa, Białystok: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Historii i Nauk Politycznych Uniwersytetu w Białymstoku, 325-361.
Google Scholar

Ościłowski J. 2015b. Badania archeologiczne grodzisk północno-wschodniego Mazowsza w latach 2008-2009. In M. Żurek and M. Krasna-Kofigińska (eds), Grody średniowiecznego Mazowsza. Zielona Góra: Archaeolologica Hereditas, 77-87.
Google Scholar

Řídký J., Květina P., Limburský P., Končelová M., Burgert P. and Šumberová R. 2019. Big Men or Chiefs? Rondel Builders of Neolithic Europe. Oxford, Filadelfia: Oxbow Books. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv13nb7k7
Google Scholar

Spatzier A. 2019. Pömmelte-Zackmünde – A Circular Sanctuary of the Final Neolithic and Early Bronze Age. An Overview of the Research Results. In N. Lüttmann and B. Schiefer-Kutzschrad (eds), Der Aufbruch zu neuen Horizonten. Neue Sichtweisen zur europäischen Frühbronzezeit (= Tagungen des Landesmusems für Vorgeschichte Halle 19). Halle (Saale): Landesamt für Denkmalpflege und Archäologie Sachsen-Anhalt. Landesmuseum für Vorgeschichte, 11-25.
Google Scholar

Starkel L. 1977. Paleogeografía holocenu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Stereńczak K., Zapłata R., Wójcik J., Kraszewski B., Mielcarek M., Mitelsztedt K., Białczak B., Krok G., Kuberski Ł., Markiewicz A., Modzelewska A., Parkitna K., Piasecka Ż., Pilch K., Rzeczycki K., Sadkowski R., Wietecha M., Rysiak P., von Gadow K. and Cieszewski Ch. J. 2020. ALS Based Detection of Past Human Activities in the Białowieża Forest New – Evidence of Unknown Remains of Past Agricultural Systems. Remote Sens 12/16, 2657. DOI: https://doi.org/10.3390/rs12162657
Google Scholar

Tabaczyński S. 2012. Socjologia pradziejów. Zarys problematyki. In S. Tabaczyński, A. Marciniak, D. Cyngot and A. Zalewska (eds), Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 723-769.
Google Scholar

Tymowski M. 2012. Organizacja społeczeństwa. In S. Tabaczyński, A. Marciniak, D. Cygont and A. Zalewska (eds), Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 770-782.
Google Scholar

Walanus A. and Goslar T. 2009. Datowanie radiowęglowe. Kraków: Wydawnictwo Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.
Google Scholar

Welc F., Nitychoruk J., Solecki R., Rabiega K. and Wysocki J. 2018. Results of Integrated Geoarchaeological Prospection of Unique Iron Age Hillfort Located on Radomno Lake Island in North-Eastern Poland. Studia Quaternaria 35/1, 55-71. DOI: https://doi.org/10.2478/squa-2018-0004
Google Scholar

Żurek K., Kalicki T. and Wawrusiewicz A. 2022. Settlement pattern of Lusatian culture in Podlasie (NE Poland) and man-environment interaction. Prähistorische Zeitschrift 98/1, 223-237. DOI: https://doi.org/10.1515/pz-2022-2022
Google Scholar

Żurek K., Wawrusiewicz A., Kalicki T., Niebieszczański J., Piasecki A. and Bahyrycz C. 2022. ‘Fortece na bagnach’: pierwsze interdyscyplinarne badania stanowiska z późnej epoki brązu w Jatwiezi Dużej (Polska północno-wschodnia). Folia Praehistorica Posnaniensia 27, 201-225. DOI: https://doi.org/10.14746/fpp.2022.27.10
Google Scholar