Unusual transformations of sickle-shaped knives made of Ożarów flint

Janusz Budziszewski; Katarzyna Pyżewicz

doi:10.23858/SA/76.2024.1.3600

Published: 2024-10-14

Vol. 76 No. 1 (2024)

Unusual transformations of sickle-shaped knives made of Ożarów flint

Janusz Budziszewski , Katarzyna Pyżewicz

Sprawozdania Archeologiczne

Section: Field Survey and Materials

https://doi.org/10.23858/SA/76.2024.1.3600

Abstract

Three raw materials played the greatest role in the flintworking of the Samborzec group of the Mierzanowice culture. Chocolate flints were used to make small arrowheads, banded flints were used to make bifacial axe blades, sickleshaped knives were made from Ożarów flint. The latter were systematically transformed during their use, changing their shape and size. When the blade reached a length of about 11 cm, it could not be shortened any further. However, it was then also not possible to convert the specimen into some other core tool. For this reason, the conversion of sickle knives into other tools was something of an exception. Among the materials from the Małopolska Upland are only two flat bifacial axes made from fragments of damaged sickle-shaped knives from the Ożarów flint. These will be analysed in detail. The creation of these tools was possible due to unusual damage to the sickle-shaped knife (Samborzec) or was due to difficulties in obtaining good quality flint (Majkowice).

Keywords:

Samborzec group of the Mierzanowice culture, flint sickle-shaped knives, flint flat bifacial axes, Ożarów flint,

Most read articles by the same author(s)

Dagmara H. Werra, Marcin Szeliga, Katarzyna Pyżewicz, Pavel Burgert, Value, significance and use of 'exotic' materials – in the light of the presence of obsidian on Neolithic sites in Poland , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 76 No. 1 (2024): Sprawozdania Archeologiczne
Michał Jakubczak, Janusz Budziszewski, Michał Leloch, Natalia Gryczewska, Marcin Szeliga, Małgorzata Kot, Mining field "Dąbrówka-I". Neolithic Jurassic flint mine with vestigially preserved mine relief , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 74 No. 1 (2022): Sprawozdania Archeologiczne
Michał Szubski, Jakub Niebylski, Witold Grużdź, Michał Jakubczak, Janusz Budziszewski, Modern flint mining landscapes and flint knapping evidence from the Kraków Gunflint Production Centre – What we know from LiDAR and field survey , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 74 No. 1 (2022): Sprawozdania Archeologiczne
Witold Grużdź, Katarzyna Pyżewicz, Backed bladelet production among Magdalenian groups in south-eastern Poland - selected examples , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 74 No. 1 (2022): Sprawozdania Archeologiczne
Anna Hyrchała, Katarzyna Pyżewicz, Bartłomiej Bartecki, Flint sickles from graves of the Strzyżów culturein the light of use-wear analysis , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 74 No. 1 (2022): Sprawozdania Archeologiczne
Katarzyna Pyżewicz, Michał Przeździecki, Witold Grużdź, Bartosz Kozak, Dominik Kacper Płaza, Beata Sobko, Biographies of Swiderian blades – various examples from the Polish territory , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 76 No. 1 (2024): Sprawozdania Archeologiczne
Andrzej Wiśniewski, Adam Kobyłka, Dominika Tokarz, Katarzyna Zarzecka-Szubińska, Katarzyna Pyżewicz, Damian Stefański, Marcel Weiß, Optional and inconvenient additions: rounded retouched tools from the Micoquian site of Pietraszyn 49a, Poland , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 77 No. 2 (2025): Sprawozdania Archeologiczne

Download files

PDF

Citation rules

Budziszewski, J., & Pyżewicz, K. (2024). Unusual transformations of sickle-shaped knives made of Ożarów flint. Sprawozdania Archeologiczne, 76(1), 601–614. https://doi.org/10.23858/SA/76.2024.1.3600

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

References

Balcer B. and Schild R. 1978a. A jednak sierpy! Z Otchłani Wieków 44/1, 44-48.
Google Scholar

Balcer B. and Schild R. 1978b. Sierpem i głowę można uciąć…. Z Otchłani Wieków 44/2, 145-147.
Google Scholar

Balcer B. and Schild R. 1980. Traces of Wear and Stone Tool Function: Do They Really Mean What They Show? In R. Schild (ed.), Unconventional Archaeology. New Approaches and Goals in Polish Archaeology. Wrocław: Ossolineum, 109-116.
Google Scholar

Baron J. and Kufel-Diakowska B. 2013. Deposit of bifacial flint sickles from a late Bronze Age settlement in Korczowa, SE Poland. In J. Kolendo, A. Mierzwiński, S. Moździoch and L. Żygadło (eds), Z badań nad kulturą społeczeństw pradziejowych i wczesnośredniowiecznych. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Bogusławowi Gedidze, w osiemdziesiątą rocznicę urodzin
Google Scholar

przez przyjaciół, kolegów i uczniów. Wrocław: Institute of Archaeology and Ethnology PAS, 567-574.
Google Scholar

Bąbel J. T. 2013a. Cmentarzyska społeczności kultury mierzanowickiej na Wyżynie Sandomierskiej. Część 1: Obrządek pogrzebowy. Rzeszów: Instytut Archeologii UR.
Google Scholar

Bąbel J. T. 2013b. Cmentarzyska społeczności kultury mierzanowickiej na Wyżynie Sandomierskiej. Część 2: Źródła. Rzeszów: Instytut Archeologii UR.
Google Scholar

Bąbel J. T. and Budziszewski J. 1978. Noże wielofunkcyjne! W sprawie ostrzy z Mierzanowic polemiki ciąg dalszy. Z Otchłani Wieków 44/2, 139-145.
Google Scholar

Bibikov S. N. 1962. Iz istorii kamennykh serpov na yugo-vostoke Evropy. Sovetskaya arkheologiya 3/1962, 3-24.
Google Scholar

Borkowski W. 1987. Neolithic and Early Bronze Age Heart-shaped Arrow-heads from the Little Poland Upland. In J. K. Kozłowski and S. K. Kozłowski (eds), New in Stone Age Archaeology (= Archaeologia Interregionalis 8). Warszawa, Kraków: Warsaw University, Jagiellonian University Cracow, 147-181.
Google Scholar

Brzeziński W. ed. 2020. Kopalnie krzemienia na stanowisku „Za garncarzami” w Ożarowie. Warszawa: PMA, UKSW.
Google Scholar

Budziszewski J. 1980. Der Ożarówer Feuerstein und die Probleme seiner Nutzung und Verteilung. In G. Weisgerber, R. Slotta and J. Weiner (eds), 5000 Jahre Feuersteinbergbau. Die Suche nach dem Stahl der Steinzeit (= Veröffentlichungen aus dem Deutschen Bergbau-Museum Bochum 22). Bochum: Deutschen Bergbau-Museum Bochum, 318-320.
Google Scholar

Budziszewski J. 1991. Krzemieniarstwo ludności Wyżyny Środkowomałopolskiej we wczesnej epoce brązu. In J. Gurba (ed.), Schyłek neolitu i epoka brązu w Polsce Środkowowschodniej (materiały z konferencji) (= Lubelskie Materiały Archeologiczne 6). Lublin: Wydawnictwo UMCS, 181-208.
Google Scholar

Budziszewski J. 2020. Wykorzystywanie krzemienia ożarowskiego w świetle materiałów osadniczych. In W. Brzeziński (ed.), Kopalnie krzemienia na stanowisku „Za garncarzami” w Ożarowie. Warszawa: PMA, UKSW, 265-275.
Google Scholar

Budziszewski J. and Włodarczak P. 2011. Die schnurkeramischen Beile aus den kleinpolnischen Gräbern. In H.-J. Beier, R. Einicke and E. Biermann (eds), Dechsel, Axt, Beil & Co – Werkzeug, Waffe, Kultgegenstand? Aktuelles aus der Neolithforschung (= Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas 63, Varia neolithica 7). Langenweissbach: Beier & Baran, 55-64.
Google Scholar

Dibble H. L. 1995. Middle Paleolithic Scraper Reduction: Background, Clarification, and Review of the Evidence to Date. Journal of Archaeological Method and Theory 2/4, 299-368. DOI: https://doi.org/10.1007/BF02229003
Google Scholar

Ginter B. and Kozłowski J. K. 1990. Technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu, mezolitu i neolitu. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Grużdź W. 2020. Kierunki produkcji w pracowniach nakopalnianych. In W. Brzeziński (ed.), Kopalnie krzemienia na stanowisku „Za garncarzami” w Ożarowie. Warszawa: PMA, UKSW, 191-197.
Google Scholar

Grużdź W., Pyżewicz K. and Płaza D. K. 2017. Znalezisko dwóch sierpów z krzemienia ożarowskiego w Dwikozach, pow. sandomierski. Wiadomości Archeologiczne 68, 235-240.
Google Scholar

Hyrchała A., Pyżewicz K. and Bartecki B. 2022. Flint sickles from graves of the Strzyżów culture, in the light of use-wear analysis. Sprawozdania Archeologiczne 74/1, 485-499. DOI: https://doi.org/10.23858/SA/74.2022.1.3017
Google Scholar

Jørgensen S. 1985. Tree-felling with original Neolithic flint-axes in Draved Wood. Report on the experiments in 1952-54. Copenhagen: National Museum of Denmark.
Google Scholar

Kadrow S. and Machnik J. 1997. Kultura mierzanowicka. Chronologia, taksonomia i rozwój przestrzenny (= Prace Komisji Archeologicznej 29). Kraków: PAN O/Kraków.
Google Scholar

Kamieńska J. 1966. Sprawozdanie z badań archeologicznych w Samborcu, pow. Sandomierz, w 1964 roku. Sprawozdania Archeologiczne 18, 322-328.
Google Scholar

Kamieńska J. and Kulczycka-Leciejewiczowa A. 1970. The Neolithic and early Bronze Age settlement at Samborzec in the Sandomierz district. Archaeologia Polona 12, 223-246.
Google Scholar

Klekot E. 1988. Wytwórczość wczesnobrązowych siekier dwuściennych z krzemienia pasiastego. Warszawa (unpublished MA thesis held in the archives of the Faculty of Archaeology, University of Warsaw).
Google Scholar

Libera J. 2001. Krzemienne formy bifacjalne na terenach Polski i zachodniej Ukrainy (od środkowego neolitu do wczesnej epoki brązu). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar

Machnik J. 1967. Materiały do prahistorii ziem polskich. Część 3: Epoka brązu. Zeszyt 1: Stosunki kulturowe na przełomie neolitu i epoki brązu w Małopolsce (na tle przemian w Europie Środkowej). Warszawa: IHKM PAN.
Google Scholar

Migal W. 2022. Obvious non-obviousness. Bifacial sickles of banded flint. Sprawozdania Archeologiczne 74/1, 237-246. DOI: https://doi.org/10.23858/SA/74.2022.1.3028
Google Scholar

Pyżewicz K. and Grużdź W. 2019. Zastosowanie krzemiennych sztyletów i noży sierpowatych z wczesnej epoki brązu. Wybrane przykłady z obszaru małopolsko-wołyńskiego. In M. Szmyt, P. Chachlikowski, J. Czebreszuk, M. Ignaczak and P. Makarowicz (eds), Vir Bimaris. Od kujawskiego matecznika do stepów nadczarnomorskich. Studia z dziejów międzymorza bałtycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Kośko (= Archaeologia Bimaris, Dyskusje 5). Poznań: Wydawnictwo UAM, 445-454.
Google Scholar

Schmid V. C. 2022. Chaîne opératoire Approach. In Y. Tafelmaier, G. Bataille, V. Schmid, A. Talle and M. Will (eds), Methods for the Analysis of Stone Artefacts. An Overview. Wiesbaden: Springer, 27-35. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-658-39091-4_4
Google Scholar

Serwatka K. 2020. Analiza geometryczno-morfometryczna sierpów z krzemienia ożarowskiego. In W. Brzeziński (ed.), Kopalnie krzemienia na stanowisku „Za garncarzami” w Ożarowie. Warszawa: PMA, UKSW, 223-227.
Google Scholar

Suter P. J. 1993. Holme, Hirschgeweihfassungen und Steinbeilklingen. Gedanken zur Entwicklung des neolithischen Beiles im schweizerrrischen Mittelland. Jahrbuch der Schweizerischen Gesellschaft für Ur- und Frühgeschichte 76, 27–44.
Google Scholar

Van Gijn A. L. 1988. The use of Bronze age flint sickles in the Netherlands. A preliminary report. In S. Beyries (ed.), Industries lithiques. Tracéologie et technologie (= British Archaeological Reports International Series 411). Oxford: BAR, 197-218.
Google Scholar

Van Gijn A. 2010. Flint in Focus. Lithic Biographies in the Neolithic and Bronze Age (= Monograph – Leiden University). Leiden: Sidestone Press.
Google Scholar

Winiger J. 1981. Ein Beitrag zur Geschichte des Beils. In R. Degen (ed.), Zürcher Seeufersiedlungen. Von der Pfahlbau-Romantik zur modernen archäologischen Forschung (= Helvetia Archaeologica 45/48). Basel: Benno Schwabe, 161-188.
Google Scholar

Włodarczak P. 2017. Małopolska at the beginning of the Bronze Age (2000-1600 BC). In U. Bugaj (ed.), The Past Societies 3: 2000-500 BC. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 50-85.
Google Scholar

Wolski D. 2020. Krzemieniarstwo wczesnobrązowe w Małopolsce w świetle analizy wybranych źródeł. Perspektywa traseologiczna (= Collectio Archaeologica Ressoviensis 42). Rzeszów: Instytut Archeologii UR.
Google Scholar