Podlesie, Site 6 – the First Obsidian Inventory of the Linear Pottery Culture Communities from the Połaniec Basin
DOI:
https://doi.org/10.23858/APa57.2019.014Keywords:
Linear Pottery Culture, music-note and Želiezovce phases, radiocarbon data, obsidian, processing, Upper Vistula basinAbstract
The article includes the presentation and preliminary characterisation of the obsidian inventory obtained during the five research seasons (2014–2018) at the site in Podlesie, Staszów district, Świętokrzyskie voievodship. Currently, it is one of the largest collections of artefacts of this raw material related to the Linear Pottery culture (104 examples), and at the same time the first obtained from the Połaniec Basin mesoregion. In the light of the current state of research, it is also one of the few inventories of this culture (outside the Rzeszów settlement cluster), in which the share of obsidian exceeded 4%. Its homogeneous nature and large size, as well as the obtained radiocarbon dates, to a very significant extent supplement the current knowledge about the initial phase of the Neolithic obsidian influx into the Upper Vistula basin area, at the end of the 6th millennium BC.
Downloads
Download data is not yet available.
References
Balcer, B. 1975. Krzemień świeciechowski w kulturze pucharów lejkowatych. Eksploatacja, obróbka i rozprzestrzenienie. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
Biró, K.T. 1985. Distribution of Obsidian from the Carpathian Sources on Central European Paleolithic and Mesolithic Sites. Acta Archaeologica Carpathica 23: 5–42.
Burgert, P., Přichystal, A., Prokeš, L., Petřík, J. and Hušková, S. 2016. Původ obsidiánové suroviny vpravěku Čech. Archeologické rozhledy 68: 224–234.
Czekaj-Zastawny, A. 2008. Osadnictwo społeczności kultury ceramiki wstęgowej rytej w dorzeczu górnej Wisły. Kraków.
Dębiec, M. 2014. Zwięczyca 3. Eine bandkeramische Siedlung am Wisłok. Rzeszów.
Ginter, B. 1986. Obsidianimporte im Spätpaläolithikum und Mesolithikum in Südpolen. In B. Chropovský (ed.), Urzeitliche und Frühistorische Besiedlung der Ostslowakei in Bezug zu den Nachbargebieten, 71–76. Nitra.
Godłowska, M. 1976. Próba rekonstrukcji rozwoju osadnictwa neolitycznego w rejonie Nowej Huty. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 5: 7–180.
Godłowska, M. 1982. Nowohucki zespół osadniczy na tle wpływów południowych we wczesnym i środkowym neolicie Małopolski. Wiadomości Archeologiczne 47: 143–160.
Hughes, R.E., Werra, D. and Sulgostowska, Z. 2018. On the sources and uses of obsidian during the Paleolithic and Mesolithic in Poland. Quaternary International 468: 84–100.
Iznian, M-L., Reduron-Ballinger, M., Roche, H. and Tixier J. 1999. Technology and terminology of Knapped Stone. Nanterre. Préhistoire de la pierre taillée 5.
Kabaciński, J., Sobkowiak-Tabaka, I., Kasztovszky, Zs., Pietrzak, S., Langer, J. J., Biró, K. T. and Maróti, B. 2015. Transcarpathian influences in the Early Neolithic of Poland. A case study of Kowalewko and Rudna Wielka sites. Acta Archaeologica Carpathica 50: 5–32.
Kaczanowska, M. 1971. Krzemienne materiały kultur neolitycznych pochodzenia południowego z terenu Nowej Huty. In J.K. Kozłowski (ed.), Z badań nad krzemieniarstwem neolitycznym i neolitycznym, 10–24. Kraków.
Kaczanowska, M. 1976. Uwagi o kontaktach między terenami Małopolski i Słowacji w neolicie i eneolicie w świetle importów surowców kamiennych. Materiały Archeologiczne 16: 37–41.
Kaczanowska, M. 1980. Uwagi o surowcach, technice i typologii przemysłu krzemiennego kultury bodrogkereszturskiej i grupy Lažňany. Acta Archaeologica Carpathica 20: 19–56.
Kaczanowska, M. 1985. Rohstoffe, Technik und Typologie der Neolithischen Feuersteinindustrien im Nordteil des Flussgebietes der Mitteldonau. Warszawa.
Kaczanowska, M., Kozłowski, J. K. and Zakościelna, A. 1987. Chipped Stone Industries of the Linear Band Pottery Culture Settlements in the Nowa Huta Region. Przegląd Archeologiczny 34: 93–132.
Kadrow, S. 1990a. Osada neolityczna na stan. nr 16 w Rzeszowie na Osiedlu Piastów. Sprawozdania Archeologiczne 41: 9–76.
Kadrow, S. 1990b. The Rzeszów Settlement Microregion In Neolithic. Acta Archaeologica Carpathica 29: 33–70.
Kondracki, J. 2002. Geografia regionalna Polski. Warszawa.
Kostrzewski, J. 1930. Obsidian Implements found in Poland. Man. A Monthly Record of Anthropological Science 30: 95–98.
Kozłowski, J. K. 1970. Z badań nad wytwórczością krzemieniarską w kulturze ceramiki wstęgowej rytej. In J. K. Kozłowski (ed.), Z badań nad kulturą ceramiki wstęgowej rytej Archeologiczne, 73–94. Kraków.
Kulczycka-Leciejewiczowa, A. 1979. Pierwsze społeczeństwa rolnicze na ziemiach polskich. Kultury kręgu naddunajskiego. In W. Hensel and T. Wiślański (eds), Neolit, 19–165. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk. Prahistoria ziem polskich, t. II.
Michalak-Ścibior, J. and Taras, H. 1995. Wczesnoneolityczna osada w Sandomierzu-Krukowie, stan. 20. Sprawozdania Archeologiczne 47: 69–134.
Milisauskas, S. 1983. Bandkeramische Obsidianartefakte aus Olszanica. Archäologisches Korrespondentzblatt 13:171–175.
Milisauskas, S. 1986. Early Neolithic Settlement and Society at Olszanica. Ann Arbor. Memoirs of the Museum of Anthropology. University of Michigan 19.
Pavúk, J. 1969. Chronologie der Želiezovce-Gruppe. Slovenská Archeológia 17 (2): 269–367.
Pelisiak, A. 2014. Steinfunde. In M. Dębiec, Zwięczyca 3. Eine bandkeramische Siedlung am Wisłok, 110-135. Rzeszów.
Przeździecki, M., Szubski M. and Grabarek, A. In print. Między wschodem zachodem. Inwentarz krzemienny z osady ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej na stanowisku Podlesie 6, woj. świętokrzyskie. In Krzemień jurajski w pradziejach. Studia nad gospodarką surowcami krzemiennymi w pradziejach 9.
Přichystal, A. and Škrdla, P. 2014. Kde ležel hlavní zdroj obsidiánu v pravěku střední Evropy? Slovenská Archeológia 62(2): 215–226.
Ramsey, B. 2017. OxCal v4.3.2. Internet Program.
Szeliga, M. 2002. Stan badań nad napływem obsydianu na ziemie polskie w starszej i środkowej epoce kamienia (na tle znalezisk środkowoeuropejskich). In J. Gancarski (ed.), Starsza i środkowa epoka kamienia w Karpatach polskich, 339–357. Krosno.
Szeliga, M. 2007. Der Zufluss und die Bedeutung des Karpatenobsidians in der Rohstoffwirtschaft der Postlinearen Donaugemeinschaften auf den polnischen Gebieten. In J. K. Kozłowski and P. Raczky (eds), The Lengyel, Polgár and related cultures in the Middle/Late Neolithic in Central Europe, 295–307. Kraków.
Szeliga, M. 2008. Kontynuacja badań wykopaliskowych na wielokulturowym stanowisku 6 w Tominach, pow. opatowski, w latach 2006–2007. Archeologia Polski Środkowowschodniej 10: 9–27.
Szeliga, M. 2009. Znaczenie obsydianu karpackiego w gospodarce surowcowej najstarszych społeczności rolniczych na ziemiach polskich. In J. Garncarski (ed.), Surowce naturalne w Karpatach oraz ich wykorzystanie w pradziejach i wczesnym średniowieczu, 287–324. Krosno.
Szeliga, M. 2017. The First Chronometric Markings of the Late Stage of the LBK in the Northern Foreland of the Sandomierz Upland. Analecta Archaeologica Ressoviensia 12: 431–447.
Wąs, M. 2005. Technologia krzemieniarstwa kultury janisławickiej. Łódź.
Wilczyński, J. 2010. The Techniques of Obsidian Treatment on the Malice Culture Settlement of Targowisko 11, Lesser Poland. Przegląd Archeologiczny 58: 1–15.
Wilczyński, J. 2014. Krzemienny oraz obsydianowy inwentarz kultury ceramiki wstęgowej rytej ze stanowiska Brzezie 17, gm. Kłaj. In A. Czekaj-Zastawny, Brzezie 17. Osada kultury ceramiki wstęgowej rytej, 499–546. Kraków. Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce 9.
Williams-Thorpe, O., Warren, S. E. and Nandris, J. G. 1984. The Distribution and Provenance of Archaeological Obsidian in Central and Eastern Europe. Journal of Archaeological Science 11: 183–212.
Biró, K.T. 1985. Distribution of Obsidian from the Carpathian Sources on Central European Paleolithic and Mesolithic Sites. Acta Archaeologica Carpathica 23: 5–42.
Burgert, P., Přichystal, A., Prokeš, L., Petřík, J. and Hušková, S. 2016. Původ obsidiánové suroviny vpravěku Čech. Archeologické rozhledy 68: 224–234.
Czekaj-Zastawny, A. 2008. Osadnictwo społeczności kultury ceramiki wstęgowej rytej w dorzeczu górnej Wisły. Kraków.
Dębiec, M. 2014. Zwięczyca 3. Eine bandkeramische Siedlung am Wisłok. Rzeszów.
Ginter, B. 1986. Obsidianimporte im Spätpaläolithikum und Mesolithikum in Südpolen. In B. Chropovský (ed.), Urzeitliche und Frühistorische Besiedlung der Ostslowakei in Bezug zu den Nachbargebieten, 71–76. Nitra.
Godłowska, M. 1976. Próba rekonstrukcji rozwoju osadnictwa neolitycznego w rejonie Nowej Huty. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 5: 7–180.
Godłowska, M. 1982. Nowohucki zespół osadniczy na tle wpływów południowych we wczesnym i środkowym neolicie Małopolski. Wiadomości Archeologiczne 47: 143–160.
Hughes, R.E., Werra, D. and Sulgostowska, Z. 2018. On the sources and uses of obsidian during the Paleolithic and Mesolithic in Poland. Quaternary International 468: 84–100.
Iznian, M-L., Reduron-Ballinger, M., Roche, H. and Tixier J. 1999. Technology and terminology of Knapped Stone. Nanterre. Préhistoire de la pierre taillée 5.
Kabaciński, J., Sobkowiak-Tabaka, I., Kasztovszky, Zs., Pietrzak, S., Langer, J. J., Biró, K. T. and Maróti, B. 2015. Transcarpathian influences in the Early Neolithic of Poland. A case study of Kowalewko and Rudna Wielka sites. Acta Archaeologica Carpathica 50: 5–32.
Kaczanowska, M. 1971. Krzemienne materiały kultur neolitycznych pochodzenia południowego z terenu Nowej Huty. In J.K. Kozłowski (ed.), Z badań nad krzemieniarstwem neolitycznym i neolitycznym, 10–24. Kraków.
Kaczanowska, M. 1976. Uwagi o kontaktach między terenami Małopolski i Słowacji w neolicie i eneolicie w świetle importów surowców kamiennych. Materiały Archeologiczne 16: 37–41.
Kaczanowska, M. 1980. Uwagi o surowcach, technice i typologii przemysłu krzemiennego kultury bodrogkereszturskiej i grupy Lažňany. Acta Archaeologica Carpathica 20: 19–56.
Kaczanowska, M. 1985. Rohstoffe, Technik und Typologie der Neolithischen Feuersteinindustrien im Nordteil des Flussgebietes der Mitteldonau. Warszawa.
Kaczanowska, M., Kozłowski, J. K. and Zakościelna, A. 1987. Chipped Stone Industries of the Linear Band Pottery Culture Settlements in the Nowa Huta Region. Przegląd Archeologiczny 34: 93–132.
Kadrow, S. 1990a. Osada neolityczna na stan. nr 16 w Rzeszowie na Osiedlu Piastów. Sprawozdania Archeologiczne 41: 9–76.
Kadrow, S. 1990b. The Rzeszów Settlement Microregion In Neolithic. Acta Archaeologica Carpathica 29: 33–70.
Kondracki, J. 2002. Geografia regionalna Polski. Warszawa.
Kostrzewski, J. 1930. Obsidian Implements found in Poland. Man. A Monthly Record of Anthropological Science 30: 95–98.
Kozłowski, J. K. 1970. Z badań nad wytwórczością krzemieniarską w kulturze ceramiki wstęgowej rytej. In J. K. Kozłowski (ed.), Z badań nad kulturą ceramiki wstęgowej rytej Archeologiczne, 73–94. Kraków.
Kulczycka-Leciejewiczowa, A. 1979. Pierwsze społeczeństwa rolnicze na ziemiach polskich. Kultury kręgu naddunajskiego. In W. Hensel and T. Wiślański (eds), Neolit, 19–165. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk. Prahistoria ziem polskich, t. II.
Michalak-Ścibior, J. and Taras, H. 1995. Wczesnoneolityczna osada w Sandomierzu-Krukowie, stan. 20. Sprawozdania Archeologiczne 47: 69–134.
Milisauskas, S. 1983. Bandkeramische Obsidianartefakte aus Olszanica. Archäologisches Korrespondentzblatt 13:171–175.
Milisauskas, S. 1986. Early Neolithic Settlement and Society at Olszanica. Ann Arbor. Memoirs of the Museum of Anthropology. University of Michigan 19.
Pavúk, J. 1969. Chronologie der Želiezovce-Gruppe. Slovenská Archeológia 17 (2): 269–367.
Pelisiak, A. 2014. Steinfunde. In M. Dębiec, Zwięczyca 3. Eine bandkeramische Siedlung am Wisłok, 110-135. Rzeszów.
Przeździecki, M., Szubski M. and Grabarek, A. In print. Między wschodem zachodem. Inwentarz krzemienny z osady ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej na stanowisku Podlesie 6, woj. świętokrzyskie. In Krzemień jurajski w pradziejach. Studia nad gospodarką surowcami krzemiennymi w pradziejach 9.
Přichystal, A. and Škrdla, P. 2014. Kde ležel hlavní zdroj obsidiánu v pravěku střední Evropy? Slovenská Archeológia 62(2): 215–226.
Ramsey, B. 2017. OxCal v4.3.2. Internet Program.
Szeliga, M. 2002. Stan badań nad napływem obsydianu na ziemie polskie w starszej i środkowej epoce kamienia (na tle znalezisk środkowoeuropejskich). In J. Gancarski (ed.), Starsza i środkowa epoka kamienia w Karpatach polskich, 339–357. Krosno.
Szeliga, M. 2007. Der Zufluss und die Bedeutung des Karpatenobsidians in der Rohstoffwirtschaft der Postlinearen Donaugemeinschaften auf den polnischen Gebieten. In J. K. Kozłowski and P. Raczky (eds), The Lengyel, Polgár and related cultures in the Middle/Late Neolithic in Central Europe, 295–307. Kraków.
Szeliga, M. 2008. Kontynuacja badań wykopaliskowych na wielokulturowym stanowisku 6 w Tominach, pow. opatowski, w latach 2006–2007. Archeologia Polski Środkowowschodniej 10: 9–27.
Szeliga, M. 2009. Znaczenie obsydianu karpackiego w gospodarce surowcowej najstarszych społeczności rolniczych na ziemiach polskich. In J. Garncarski (ed.), Surowce naturalne w Karpatach oraz ich wykorzystanie w pradziejach i wczesnym średniowieczu, 287–324. Krosno.
Szeliga, M. 2017. The First Chronometric Markings of the Late Stage of the LBK in the Northern Foreland of the Sandomierz Upland. Analecta Archaeologica Ressoviensia 12: 431–447.
Wąs, M. 2005. Technologia krzemieniarstwa kultury janisławickiej. Łódź.
Wilczyński, J. 2010. The Techniques of Obsidian Treatment on the Malice Culture Settlement of Targowisko 11, Lesser Poland. Przegląd Archeologiczny 58: 1–15.
Wilczyński, J. 2014. Krzemienny oraz obsydianowy inwentarz kultury ceramiki wstęgowej rytej ze stanowiska Brzezie 17, gm. Kłaj. In A. Czekaj-Zastawny, Brzezie 17. Osada kultury ceramiki wstęgowej rytej, 499–546. Kraków. Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce 9.
Williams-Thorpe, O., Warren, S. E. and Nandris, J. G. 1984. The Distribution and Provenance of Archaeological Obsidian in Central and Eastern Europe. Journal of Archaeological Science 11: 183–212.
Published
2019-12-30
How to Cite
Szeliga, M., Przeździecki, M. ., & Grabarek, A. . (2019). Podlesie, Site 6 – the First Obsidian Inventory of the Linear Pottery Culture Communities from the Połaniec Basin. Archaeologia Polona, 57, 197–211. https://doi.org/10.23858/APa57.2019.014
Issue
Section
Articles
License
Copyright (c) 2019 Archaeologia Polona
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
I declare that the manuscript sent is original, has not been published before and is not currently being considered for publication elsewhere.
I confirm that the manuscript has been read and approved by all the authors mentioned and that there are no other persons who would meet the criteria for authorship but were not mentioned. In addition, I confirm that the order of the authors listed in the manuscript has been approved by all the authors.
I confirm that the correspondent author is the only contact with the Editorial Board in the editorial process, and is responsible for communicating with other authors and informing them about the progress, corrections and final approval of the article.
