Between the Age of Heroes and the Period of Professional Troops
Evidence from the Borderland of Silesia, Brandenburg, Lusatia and Poland
DOI:
https://doi.org/10.23858/FAH33.2020.005Keywords:
arms and armour, Gothic, Renaissance, fluted armour, Maximilian armour, costume armourAbstract
This paper is concerned with the transformations that took place in the late-medieval and early-modern borderland of Silesia, Greater Poland, Brandenburg and Lusatia in the forms of arms and armour used between the end of the 15th- and the beginning of the 16th century. Gothic elements of arms and armour still exist in the iconography of the borderland until the 2nd decade of the 16th century. Fully developed Renaissance arms and armour (Maximilian, fluted, costume) appear in iconography of this region not earlier that 1530s.
Downloads
References
Sources
BSB. 1502. HSS Cod. Icon. 222, Arms inventories of Maximilian I. Bayerische Staatsbibliothek, Munich.
CDB. 1858. Codex Diplomaticus Brandenburgensis. Sammlung der Urkunden, Chroniken und sonstigen Quellenschriften für die Geschichte der Mark Brandenburg und ihren Regenten 31 (II/6), ed. A. F. Riedel, Berlin.
Bibliography
Aleksić M. 2007. Mediaeval Swords from Southeastern Europe. Material from 12th to 15th century. Belgrade.
Andrzejewski T. 2004. Pomniki sepulkralne Rechenbergów w powiecie nowosolskim. “Lubuskie Materiały Konserwatorskie” 2, 133-150.
Ayton A., Price J. L. 1995. The Military Revolution from a Medieval Perspective. In: A. Ayton, J. L. Price (eds.), The Medieval Military Revolution. State, Society and Military Change in Medieval and Early Modern Europe. London, New York, 1-22.
Banach B., Kurnatowski S. Urbańska-Łosińska A., Zamelska-Monczak K. 2015. Gród i zamek późnośredniowieczny. In: S. Kurnatowski (ed.), Międzyrzecz. Gród i zamek w wiekach IX-XIV. Wyniki prac wykopaliskowych z lat 1954-1961. Warszawa, 217-276.
Barth W. 1891. Die Familie von Schönaich und die Reformation. Beuthen.
Bäumel J. 1992. Tournaments of the Saxon Electors in the 16th Century. In: L. Rangström (ed.), Riddarlek och Tornerspel / Tournaments and the Dream of Chivalry. Stockholm, 350-351.
Blair C. 1958. European Armour; circa 1066 to circa 1700. London.
Blair C. 1995. King Henry VIII’s Tonlet Armour. “Journal of Arms and Armour Society” 15(2), 85-108.
Bosson C. 1958. L’Armure á cannelures. “Armes Anciennes” 11(4), 89-107.
Bosson C. 1982. L’epée à deux main. In: K. Stuber, H. Wetter (eds.), Blankwaffen, armes blanches, armi bianche, edged weapons: Festschrift Hugo Schneider zu seinem 65. Geburtstag. Zürich, 45-56.
Breiding D. H. 2012. Rennen, Stechen und Turnier zur Zeit Maximilians I. In: C. Lagerwaard (ed.), “Vor Halbtausend Jahren...”: Festschrift zur Erinnerung an den Besuch des Kaisers Maximilian I. in St. Wendel. St. Wendel, 53-84.
Breiding D. H. 2013. A Deadly Art: European Crossbows, 1250-1850. New York.
Brzustowicz B.W. 1997. Margrabia Jan z Kostrzyna i turnieje rycerskie. “Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny” 4, 29-40.
Calvert A. F. 1907. Spanish Arms and Armour Being a Historical and Descriptive Account of the Royal Armoury of Madrid. London, New York.
di Carpegna N. 1969. Antichi Armi dal. Sec. IX al XVIII già Collezione Odescalchi. Roma.
Chudziak W., Kaźmierczak R., Niegowski J. 2011. Podwodne dziedzictwo archeologiczne Polski. Katalog stanowisk (badania 2006-2009). Toruń.
Cieśla M. 2008. Broń renesansowa na Śląsku. Racibórz.
Cieśla M. 2015. Napierśnik i naplecznik kostiumowy z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie na tle zbroi tego typu. “Studia z Dziejów Wojskowości” 4, 7-56.
Cieśla M. 2018. Napierśnik zbroi z warsztatu mediolańskiego w kolekcji Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Analiza porównawcza. ”Studia z Dziejów Wojskowości” 7, 9-55.
Closs von G. 1930. Der Harnisch der Übergangszeit von der Gotik zur Renaissance (1495-1520). “Zeitschrift für Historische Waffen- und Kostümkunde” 12(7), 145-151.
Czechowicz B. 2003. Nagrobki późnogotyckie na Śląsku. Wrocław.
Dean B. 1926. Puffed and Slashed Armor of 1525. “Bulletin of the Metropolitan Museum of Art” 21(11), 260-264.
Descamps E. 1913. Catalogue des Armes Anciennes. Bordeaux.
DeVries K. 1996. Infantry Warfare in the Early Fourteenth Century: Discipline, Tactics, and Technology. Woodbridge.
Diener-Schönberg A. 1905. Knebel an Jagdblankwaffen. “Zeitschrift für historische Waffen- und Kostümkunde” 3, 345-357.
Eaves I. 2002. Catalogue of European Armour at the Fitzwilliam Museum. Cambridge.
Geßler E. A. 1911. Der Zweihänder. Eine waffengeschichtliche Studie mit besonderer Berücksichtigung Basels. “Anzeiger für schweizerische Altertumskunde” N.F. 12, 1910, 50-60.
Goliński M. 2006. Ludzie, przyroda i gospodarka na Dolnym Śląsku (1526-1618). In: W. Wrzesiński (ed.), Dolny Śląsk. Monografia historyczna. Wrocław, 189-225.
Grancsay S. V. 1928. Maximilian Armour. “The Metropolitan Museum of Art Bulletin” 23(4), 82-85.
Grancsay S. V. 1931. The Mutual Influence of Costume and Armour: A Study of Specimens in the Metropolitan Museum of Art. “The Metropolitan Museum of Art Bulletin” 3(2), 194-208.
Grancsay S. V. 1950. The Interrelationships of Costume and Armour. “The Metropolitan Museum of Art Bulletin” 8(6), 177-188.
Grancsay S. V. 1964. Arms and Armour. Allentown.
Hayward J. F. 1979. The Revival of Roman Armour in the Renaissance. In: R. Held (ed.), Art, Arms and Armour: An International Anthology. Chiasso, 144-163.
Jankowski A. 2005. Średniowieczne malarstwo ścienne na Śląsku u progu reformacji. Ikonografia – funkcje – styl. Bydgoszcz.
Jefimov J. G. 2002. Uzbrojenie i broń – katalog. In: A. R. Chodyński, E. Witkowicz-Pałka (eds.), 101 Arcydzieł dawnych mistrzów XV–XVIII wieku. Uzbrojenie – broń – tapiserie. Malbork, 41-130.
Kębłowski J. 1967. Renesansowa rzeźba na Śląsku 1500-1560. Poznań.
Klapsia H. 1937. Harnischstudien II. Der prunkharnisch des Manierismus. “Jahrbuch der Kunsthistorischen Sammlungen in Wien” 11, 159-164.
Klapsia H., Thomas B. 1937. Harnischstudien I. Stilgeschichte des deutschen Harnisches von 1500 bis 1530. “Jahrbuch der Kunsthistorischen Sammlungen in Wien” 11, 139-158.
Kołosowski P. 2009. Dwór obronny w Chomętowie (gmina Dobiegniew, województwo lubuskie). Badania architektoniczno-archeologiczne. In: A. Janowski, K. Kowalski, S. Słowiński (eds.), XVI Sesja Pomorzoznawcza – Szczecin 22-24 listopada 2007 r. 2: Od późnego średniowiecza do czasów nowożytnych. Acta Archaeologica Pomoranica 3. Szczecin, 391-398.
König A., Rabe H., Westphal H. 1995. Renaissancezeitliche Waffenfunde und Ausrüstungzubehör aus den archäologischen Stadtkerngrabungen in Höxter. In: Schützengilde Höxter von 1595 e. V. (ed.), 400 Jahre Schützengilde Höxter 1595-1995. Höxter, 133-165.
Kowalski S. 2010. Zabytki architektury województwa lubuskiego. Zielona Góra.
Kovács T. S. 2016. Maces, War-hammers and Topors from Hungarian Collections. Budapest.
Krause S. 2017a. Wilhelm de Rogendorf and the Landsknechts. In: S. Krause (ed.), Fashion in Steel: The Landsknecht Armour of Wilhelm von Rogendorf. New Haven, London, 23-30.
Krause S. 2017b. Slashing in Renaissance Fashion. In: S. Krause (ed.), Fashion in Steel: The Landsknecht Armour of Wilhelm von Rogendorf. New Haven, London, 31-44.
Krause S. 2017c. Fashion in Steel. In: S. Krause (ed.), Fashion in Steel: The Landsknecht Armour of Wilhelm von Rogendorf. New Haven, London, 45-62.
Krenn P. 1997. Schwert und Spiess. Landeszeughaus in Graz. Ried im Innkreis.
Krenn P., Rebensteiner Ch. 1992. Checklist of the Exhibition. In: P. Krenn, W. J. Karcheski Jr., Imperial Austria: Treasures of Art, Arms & Armour from the State of Styria. Houston, 103-129.
Kuczer J. 2007. Szlachta w życiu społeczno-gospodarczym księstwa głogowskiego w epoce habsburskiej (1526-1740). Zielona Góra.
Laking G. F. 1920. A Record of European Armour and Arms through Seven Centuries 3. London.
LaRocca D. J. 1991. Elements of a Light-Cavalry Armor. In: Recent Acquisitions: A Selection, 1990–1991. “The Metropolitan Museum of Art Bulletin” 49(2), New York, 23.
LaRocca D. J. 2004. Monsters, Heroes and Fools: a Survey of Embossed Armor in Germany and Austria, ca. 1475-ca. 1575. In: G. Groenendijk (ed.), A Farewell to Arms – Studies on the History of Arms and Armour. Liber Amicorum in honour of Jan Piet Puype, Former Senior Curator of the Army Museum Delft. New York, 35-55.
Lazar T. 2017. The Slovenian Lands as the Armed Frontier of the Holy Roman Empire. “Fasciculi Archaeologiae Historicae” 30, 59-72.
Lüken S. 2010. Kaiser Maximilian I. “der letzte Ritter”. In: R. Atzbach, S. Lüken, H. Ottomeyer (eds.), Burg und Herrschaft Eine Ausstellung des Deutschen Historischen Museums Berlin, 25. Juni bis 24. Oktober 2010. Dresden, 240-241.
Lüken S. 2019. Die Armbrust in Krieg und Frieden. In: S. Lüken. J. Sensfelder (eds.), Die Armbrust – Schrecken und Schönheit: Bestandskatalog des Deutschen Historischen Museums. Berlin, 31-41.
Łaszkiewicz T., Michalak A. 2007. Broń i oporządzenie jeździeckie z badań i nadzorów archeologicznych na terenie Międzyrzecza. “Acta Militaria Mediaevalia” 3, 99-176.
Mann J. G. 1929. Notes on the Armour of the Maximilian Period and the Italian Wars. “Archaeologia” 79, 217-244.
Mann J. G. 1962. Wallace Collection Catalogues. European Arms and Armour. Text with Historical Notes and Illustrations 1: Armour. London.
Marek L. 2008. Broń biała na Śląsku. XIV-XVI wiek. Wratislavia Antiqua 10. Wrocław.
Marek L. 2009. Boar- and Bear- Hunting in Post Medieval Silesia. Archaeological Evidence. “Fasciculi Archaeologiae Historicae” 23, 101-108.
Marek L. 2014. Europejski styl. Militaria z Elbląga i okolic. Studia Archeologiczne 47. Wrocław.
Marek L., Bis W. 2013. Elementy uzbrojenia ochronnego z królewskiego arsenału w Tykocinie z drugiej połowy XVI-początku XVII w. “Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 61(4), 529-559.
Marek L., Mucha B. 2006. Kord z Henrykowa koło Szprotawy. “Acta Militaria Mediaevalia” 2, 217-222.
Michalak A. 2010. Wieża rycerska rodziny von Warnsdorf w Witkowie. “Z otchłani wieków” 65(1-4), 167-173.
Michalak A. 2012. Zbrojni mężowie z różnych epok. Nagrobki Baltazara von Kittlitz i Henryka von Zedlitz z kościoła pw. Św. Marcina w Świdnicy – próba porównania uzbrojenia. In: J. Orlicka-Jasnoch (ed.), Świdnica – rycerskie gniazdo. Materiały z konferencji popularnonaukowej, Świdnica, 29 września 2012 r. Świdnica, 24-29.
Michalak A. 2019. Arma Confinii. Przemiany późnośredniowiecznej broni z rubieży Śląska, Wielkopolski, Brandenburgii i Łużyc. Zielona Góra.
Michalak A., Wawrzyniak P. 2011. Nowożytny topór z Kożuchowa. “Archeologia Środkowego Nadodrza” 8, 155-168.
Mrozowski P. 1994. Polskie nagrobki gotyckie. Warszawa.
Müller H. 2002. Albrecht Dürer: Waffen und Rüstungen. Berlin.
Müller H., Kunter F. 1984. Europäische Helme: aus der Sammlung des Museums für Deutsche Geschichte. Berlin.
Niox G. 1917. Le Musée de L’Armée: Armes & Armures anciennes et souvenirs historiques les plus précieux 1. Paris.
Norman A. V. B. 1974. Note on a Tower Armour Pedigree. “The Journal of the Arms and Armour Society” 8(1), 91-94.
Norman A. V. B. 1980. The Rapier and the Small-Sword 1460-1820. North Stratford.
Oakeshott R. E. 1980. European Weapons and Armour. Woodbridge.
Patała A. 2018. Pod znakiem Świętego Sebalda. Rola Norymbergii w kształtowaniu późnogotyckiego malarstwa tablicowego na Śląsku. Wrocław.
Patorski R. 2010. Polichromie w kościele pw. św. Jana Chrzciciela ufundowane przez starostę międzyrzeckiego Wawrzyńca myszkowskiego. In: B. Mykietow, M. Tureczek (eds.), Ziemia Międzyrzecka w przeszłości 8. Międzyrzecz, 43-51.
Pfaffenbichler M. 1989. Rüstungen all’Antika. In: Fürstenhöfe der Renaissance: Giulio Romano und die klassische Tradition: Kunsthistorisches Museum Wien, Neue Burg, 6.12.1989-18.2.1990. Wien, 236-247.
Puype J. P., Stevens H. 2010. Arms and Armour of Knights and Landsknechts in the Netherlands Army Museum. Delft.
Pyhrr S. W., Godoy J. A., Leydi S. 1998. Heroic Armor of the Italian Renaissance: Filippo Negroli and His Contemporaries. New York.
Quaas G. (ed.) 1992. Eisenkleider. Plattnerarbeiten aus drei Jahrhunderten aus der Sammlung des Deutschen Historischen Museums. Berlin.
Reißmann K. 1937. Die Kunstdenkmäler des Stadt- und Landkreises Landsberg (Warthe). Berlin.
Richardson T. 2009. Tonlet Armour. In: G. Rimer, T. Richardson, J. P. D. Cooper, Henry VIII. Arms and the Man. Leeds, 122-127.
Scalini M. 1996. The Armoury of the Castle of Churburg. Udine.
Sijarić M. 2014. Hladno oružje iż Bosne i Hercegovine u arheologiji razvijenog i kasnog srednjeg vijeka. Sarajevo.
Springer C. 2010. Armour and Masculinity in the Italian Renaissance. Toronto.
Szczegóła H. 1968. Koniec panowania piastowskiego nad środkową Odrą. Zielona Góra.
Thomas B. 1937. Harnischstudien I: Stilgeschichte des deutschen Harnisches von 1500 bis 1530. “Jahrbuch der Kunsthistorischen Sammlungen in Wien” 11, 139-158.
Thomas B. 1938. Harnischstudien III: Stilgeschichte des deutschen Harnisches von 1530 bis 1560. ”Jahrbuch der Kunsthistorischen Sammlungen in Wien” 12, 175-202.
Thomas B., Gamber O. 1949. Konrad Seusenhofer – Studien zu seinen Spätwerken zwischen 1511-1517. “Konsthistorisk Tidskrift” 18, 37-70.
Thomas B., Gamber O. 1954. Die Innsbrucker Plattnerkunst. Austellungskatalog. Innsbruck.
Thomas B., Gamber O. 1976. Katalog der Leibrüstkammer. I Teil. Der Zeitraum von 500 bis 1530. Kunsthistorisches Museum Wien – Waffensammlung. Wien.
Troso M. 1988. Le armi in asta delle fanterie Europee (1000-1500). Novara.
Tureczek M. 2009. Inskrypcje województwa lubuskiego. Powiat świebodziński. Corpus Inscriptionum Poloniae 10(4). Toruń.
Waldman J. 2005. Hafted Weapons in Medieval and Renaissance Europe. The Evolution of European Staff Weapons between 1200 and 1650. Leiden, Boston.
Wanke T. 2009. Anderhalbhänder – Zweihänder – Langes Schwert. Klassifikation, Nutzung und Bezeichnung der großen Schwerter des Spätmittelalters und der frühen Neuzeit. “Waffen- und Kostümkunde” 51(2), 113-208.
Wegeli R. 1929. Inventar der Waffensammlung des Bernischen Historischen Museums in Bern 2: Schwerter und Dolche. Bern.
Williams A. 2003. The Knight and the Blast Furnace. Leiden, Boston.
Witecki J. 2013. Uzbrojenie ochronne. In: J. Witecki, M. Świderska-Łupińska, Oręż europejski. Wrocław, 305-312.
Zdrenka J. 2015. Inskrypcje województwa lubuskiego. Miasto i powiat Gorzów Wielkopolski (do 1815 roku). Corpus Inscriptionum Poloniae 10(7). Toruń.
Żygulski Z. Jr. 1975. Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu. Warszawa.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2020 Fasciculi Archaeologiae Historicae
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
