A Late Band Pottery culture settlement at site 40 in Trzciano, Wąbrzeźno commune
Keywords:
the Neolithic, Late Band Pottery culture, Chełmno LakelandAbstract
Site 40 in Trzciano is located in the southern part of Wieczno lake in the Chełmno Lakeland. Archaeological research carried out there in 2012 uncovered multicultural material including sources related to late Banded Pottery settlement. The paper presents analysis of the material, covering the character of nonportable objects; the technology, morphology and style of ceramics and flint items, the function of flint artefacts, petrographic and stylistic analysis of stone artefacts, morphological and functional analysis of antler artefacts, and C14 dating.
Downloads
Download data is not yet available.
References
Balcer B. 1983. Wytwórczość narzędzi krzemiennych w neolicie ziem polskich. Wrocław: Ossolineum.
Balcer B. 1989. Z badań nad budownictwem w kulturze pucharów lejkowatych. Podziemia osady na wzgórzu „Gawroniec” w Ćmielowie, woj. Tarnobrzeskie. Archeologia Polski 34(2), 265–361.
Chachlikowski P. 1997. Kamieniarstwo późnoneolitycznych społeczeństw Kujaw. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Brandt K.H. 1967. Studien über Steinerne Axte und Beile der Jüngeren Steinzeit und der-Kupferzeit Nordwestdeutschlands (Münstersche Beiträge zur Vorgeschichtsforschung 2). Hildesheim: August Lax Verlagsbuchhandlung.
Cook, G. T., Bonsall, C., Hedges, R. E. M., McSweeney, K., Boronean, V. and Pettitt, P. B., 2001. A freshwater diet-derived C-14 reservoir effect at the Stone Age sites in the Iron Gates gorge, Radiocarbon, 43 (2A), 453–460.
-
Czerniak L. 1980. Rozwój społeczeństw kultury późnej ceramiki wstęgowej na Kujawach. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Czerniak, L. 2002. Settlements of the Brześć Kujawski type on the Polish Lowlands. Archeologické Rozhledy 54(1), 9–22.
Denaire, A. 2009, Radiocarbon Datong of the western European Neolithic: comparison of the dates on bones and dates on charcoals. Radiocarbon 51(2), 657–674.
-
Dzieduszycka-Machnikowa A. and Lech J. 1976. Neolityczne zespoły pracowniane z kopalni krzemienia w Sąspowie (= Polskie Badania Archeologiczne 19). Wrocław: Ossolineum.
Gijn van, A. L. 1989. The wear and tear of flint principles of functional analysis applied to Dutch Neolithic assemblages. Acta Praehistorica Leidensia 22, ?– ?
Grygiel R. 2008. Środkowy neolit. Grupa brzesko-kujawska kultury lendzielskiej (= Neolit i początki epoki brązu w rejonie Brześcia Kujawskiego i Osłonek 2). Łódź: Fundacja Badań Archeologicznych Imieniem Profesora Konrada Jażdżewskiego, Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi.
Gurtowski P. and Kirkowski R. 1994. Kurkociński mikrortegion osadniczy — próba modelowego ujęcia organizacji społecznej i gospodarczej ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej. In L. Czerniak (ed.), Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej. Grudziądz — Toruń: Muzeum w Grudziądzu, Instytut Archeologii i Etnologii UMK, 101–133.
Ho Ho Committee. 1979. The Ho Ho classification and nomenclature Committee Report, In. B. Hayden (ed.), Lithic use-wear analysis. New York: Academic Press, 133–135.
Juel Jensen H. 1994. Flint tools and plant working, hidden traces of stone age technology. A use wear study of some Danish Mesolithic and TRB implements. Aarhus: Aarhus University Press.
Kirkowski R. 1987. Kultury cyklu wstęgowego na ziemi chełmińskiej. In T. Wiślański (ed.), Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej. Toruń: UMK, Toruńskie Towarzystwo Kulturalne, 55–74.
Kirkowski R. 1994. Kultura ceramiki wstęgowej rytej na ziemi chełmińskiej. Zarys systematyki chronologiczno-genetycznej. In L. Czerniak (ed.), Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej. Grudziądz — Toruń: Muzeum w Grudziądzu, Instytut Archeologii i Etnologii UMK, 57–99.
Kirkowski R. and Sosnowski W. 1994. Kultura późnej ceramiki wstęgowej na ziemi chełmińskiej. In L. Czerniak (eds.), Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej. Grudziądz — Toruń: Muzeum w Grudziądzu, Instytut Archeologii i Etnologii UMK, 115–134.
Kondracki J. 1998. Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN.
Korobkowa, G. F. 1999. Narzędzia w pradziejach. Podstawy badania funkcji metodą traseologiczną. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Krajcarz M. 2010. Badania nad sposobami obróbki kości w paleolicie na podstawie wybranych zespołów z Jury Polskiej. Toruń (PhD Thesis stored in the Library of Nicolaus Copernicus University in Toruń).
Kukawka, S., Małecka-Kukawka, J. and Wawrzykowska, B. 2002. Wczesny i środkowy neolit na ziemi chełmińskiej. In. B. Wawrzykowska (ed.), Archeologia toruńska. Historia i teraźniejszość, Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej z okazji 140-lecia muzealnych zbiorów archeologicznych w Toruniu. Toruń: Muzeum Okręgowe w Toruniu, 91–108.
Kurzyńska M. and Sosnowski W. 2009. Wielokulturowa osada z Grudziądzu — Wielkim Tarpnie (gmina loco, województwo kujawsko-pomorskie), stanowisko 4. Nowe źródła do poznania kultury późnej ceramiki wstęgowej. In. A. Janowski, K. Kowalski and S. Słowiński (eds.), XVI Sesja Pomorzoznawcza 1. Od epoki kamienia do okresu wczesnośredniowiecznego. Szczecin: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich. Oddział w Szczecinie; Muzeum Narodowe w Szczecinie; Muzeum w Stargardzie, 31–36.
Lech J. 1981. Materiały krzemienne z osad społeczności wstęgowych w Niemczy, woj. Wałbrzych. Badania 1971-1972. Silesia Antiqua 23, 39–46.
Małecka-Kukawka J.1992. Krzemieniarstwo społeczności wczesnorolniczych ziemi chełmińskiej (2 połowa VI — IV tysiąclecie p.n.e). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Małecka-Kukawka J. 1993. Materiały krzemienne ze stanowiska kultury późnej ceramiki wstęgowej w Wielkich Radowiskach, gm. Dębowa Łąka, stanowisko 36. In. J. Grześkowiak (ed.), Archeologiczne badania weryfikacyjno-sondażowe stanowisk neolitycznych na terenie województwa toruńskiego w latach 1992 i 1993. Toruń: Państwowa Służba Ochrony Zabytków. Oddział Wojewódzki, 75–76.
Małecka-Kukawka J. 1994. „Gospodarka” surowcami krzemiennymi wśród społeczności wczesnorolniczych ziemi chełmińskiej z perspektywy teorii wymiany społecznej. In. L. Czerniak (ed.), Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej. Grudziądz — Toruń: Muzeum w Grudziądzu, Instytut Archeologii i Etnologii UMK, 37–50.
Małecka-Kukawka J. 2001. Między formą a funkcją, traseologia neolitycznych zabytków krzemiennych z ziemi chełmińskiej. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Osipowicz G. 2005. Metody rozmiękczania kości i poroża w epoce kamienia w świetle doświadczeń archeologicznych oraz analiz traseologicznych. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Osipowicz G. 2005. Drilling through stone axes. Experimentelle Archäologie in Europa. Bilanz 4, 115–122.
Osipowicz G. 2007. Bone and Antler, Softening techniques in prehistory of the North Eastern part of Polish Lowlands in the light of experimental archaeology and micro trace analysis, EuroREA, Journal of (Re)construction and Experiment in Archaeology 4/2007, 11–21.
Osipowicz G. 2010. Narzędzia krzemienne w epoce kamienia na ziemi chełmińskiej. Studium traseologiczne. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Osipowicz G. in print Wytwory krzemienne kultury późnej ceramiki wstęgowej z obiektu nr 53 na stanowisku 17 w Małych Radowiskach, gm. Wąbrzeźno, In Krzemień narzutowy w pradziejach.
Osipowicz G., Siewiaryn M., Wałaszewska M. and Kalinowska M. 2013. Early Neolithic material from Małe Radowiska site 27, Wąbrzeźno comm., Kujawy-Pomerania. Sprawozdania Archeologiczne 65, 263–292.
Osipowicz G., Kalinowska M., Weckwert P., Jankowski M. and Orłowska J. in print. Osada kultury ceramiki wstęgowej rytej ze stanowiska Trzciano 40, gm. Wąbrzeźno. Fontes Archaeologici Posnaniensies.
Papiernik P. 2008. Krzemieniarstwo grupy brzesko-kujawskiej kultury lendzielskiej w rejonie Brześcia Kujawskiego i Osłonek. In R. GrygielŚrodkowy neolit. Grupa brzesko-kujawska kultury lendzielskiej (= Neolit i wczesna epoka brązu w rejonie Brześcia Kujawskiego 2(3). Łódź: Fundacja Badań Archeologicznych Imieniem Profesora Konrada Jażdżewskiego, Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, 1271–1534.
Petchey F., Spriggs M., Leach F., Seed M., Sand C., Pietrusewsky M. and Anderson K. 2011. Testing the human factor: Radiocarbon dating the first peoples of the South Pacific. Journal of Archaeological Science 38(1), 29–44.
-
Ramsey C. B., 2008, Radiocarbon dating: revolutions in understanding. Archaeometry 50(2), 249–275.
-
Rybicka M. and Wysocki J. 2003. Materiały kultury późnej ceramiki wstęgowej z Równiny Dolnej, st. III, gm. Korsze, woj. warmińsko-mazurskie (wyniki badań w 2001 roku). Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego. Seria Archeologiczna 42, 79–107.
Sosnowski W. 1993. Wielkie Radowiska, gm. Dębowa Łąka, stanowisko 36. Obozowisko kultury późnej ceramiki wstęgowej. In. J. Grześkowiak (ed.), Archeologiczne badania weryfikacyjnosondażowe stanowisk neolitycznych na terenie województwa toruńskiego w latach 1992 i 1993. Toruń: Państwowa Służba Ochrony Zabytków. Oddział Wojewódzki, 69–74.
Sosnowski W. 1993. Rywałd, gmina Radzyń Chełmiński, stanowisko 4. Osada kultury późnej ceramiki wstęgowej. In. J. Grześkowiak (ed.), Archeologiczne badania weryfikacyjno-sondażowe stanowisk neolitycznych na terenie województwa toruńskiego w latach 1992 i 1993. Toruń: Państwowa Służba Ochrony Zabytków. Oddział Wojewódzki, 77–80.
Sosnowski W. 1994. Stanowiska neolityczne i z początków epoki brązu na ziemi chełmińskiej. In L. Czerniak (ed.), Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej. Grudziądz — Toruń: Muzeum w Grudziądzu, Instytut Archeologii i Etnologii UMK, 51–56.
Vaughan P. C. 1985. Use-wear analysis of flaked stone tools. Tuscon: University of Arizona Press.
Balcer B. 1989. Z badań nad budownictwem w kulturze pucharów lejkowatych. Podziemia osady na wzgórzu „Gawroniec” w Ćmielowie, woj. Tarnobrzeskie. Archeologia Polski 34(2), 265–361.
Chachlikowski P. 1997. Kamieniarstwo późnoneolitycznych społeczeństw Kujaw. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Brandt K.H. 1967. Studien über Steinerne Axte und Beile der Jüngeren Steinzeit und der-Kupferzeit Nordwestdeutschlands (Münstersche Beiträge zur Vorgeschichtsforschung 2). Hildesheim: August Lax Verlagsbuchhandlung.
Cook, G. T., Bonsall, C., Hedges, R. E. M., McSweeney, K., Boronean, V. and Pettitt, P. B., 2001. A freshwater diet-derived C-14 reservoir effect at the Stone Age sites in the Iron Gates gorge, Radiocarbon, 43 (2A), 453–460.
-
Czerniak L. 1980. Rozwój społeczeństw kultury późnej ceramiki wstęgowej na Kujawach. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Czerniak, L. 2002. Settlements of the Brześć Kujawski type on the Polish Lowlands. Archeologické Rozhledy 54(1), 9–22.
Denaire, A. 2009, Radiocarbon Datong of the western European Neolithic: comparison of the dates on bones and dates on charcoals. Radiocarbon 51(2), 657–674.
-
Dzieduszycka-Machnikowa A. and Lech J. 1976. Neolityczne zespoły pracowniane z kopalni krzemienia w Sąspowie (= Polskie Badania Archeologiczne 19). Wrocław: Ossolineum.
Gijn van, A. L. 1989. The wear and tear of flint principles of functional analysis applied to Dutch Neolithic assemblages. Acta Praehistorica Leidensia 22, ?– ?
Grygiel R. 2008. Środkowy neolit. Grupa brzesko-kujawska kultury lendzielskiej (= Neolit i początki epoki brązu w rejonie Brześcia Kujawskiego i Osłonek 2). Łódź: Fundacja Badań Archeologicznych Imieniem Profesora Konrada Jażdżewskiego, Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi.
Gurtowski P. and Kirkowski R. 1994. Kurkociński mikrortegion osadniczy — próba modelowego ujęcia organizacji społecznej i gospodarczej ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej. In L. Czerniak (ed.), Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej. Grudziądz — Toruń: Muzeum w Grudziądzu, Instytut Archeologii i Etnologii UMK, 101–133.
Ho Ho Committee. 1979. The Ho Ho classification and nomenclature Committee Report, In. B. Hayden (ed.), Lithic use-wear analysis. New York: Academic Press, 133–135.
Juel Jensen H. 1994. Flint tools and plant working, hidden traces of stone age technology. A use wear study of some Danish Mesolithic and TRB implements. Aarhus: Aarhus University Press.
Kirkowski R. 1987. Kultury cyklu wstęgowego na ziemi chełmińskiej. In T. Wiślański (ed.), Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej. Toruń: UMK, Toruńskie Towarzystwo Kulturalne, 55–74.
Kirkowski R. 1994. Kultura ceramiki wstęgowej rytej na ziemi chełmińskiej. Zarys systematyki chronologiczno-genetycznej. In L. Czerniak (ed.), Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej. Grudziądz — Toruń: Muzeum w Grudziądzu, Instytut Archeologii i Etnologii UMK, 57–99.
Kirkowski R. and Sosnowski W. 1994. Kultura późnej ceramiki wstęgowej na ziemi chełmińskiej. In L. Czerniak (eds.), Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej. Grudziądz — Toruń: Muzeum w Grudziądzu, Instytut Archeologii i Etnologii UMK, 115–134.
Kondracki J. 1998. Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN.
Korobkowa, G. F. 1999. Narzędzia w pradziejach. Podstawy badania funkcji metodą traseologiczną. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Krajcarz M. 2010. Badania nad sposobami obróbki kości w paleolicie na podstawie wybranych zespołów z Jury Polskiej. Toruń (PhD Thesis stored in the Library of Nicolaus Copernicus University in Toruń).
Kukawka, S., Małecka-Kukawka, J. and Wawrzykowska, B. 2002. Wczesny i środkowy neolit na ziemi chełmińskiej. In. B. Wawrzykowska (ed.), Archeologia toruńska. Historia i teraźniejszość, Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej z okazji 140-lecia muzealnych zbiorów archeologicznych w Toruniu. Toruń: Muzeum Okręgowe w Toruniu, 91–108.
Kurzyńska M. and Sosnowski W. 2009. Wielokulturowa osada z Grudziądzu — Wielkim Tarpnie (gmina loco, województwo kujawsko-pomorskie), stanowisko 4. Nowe źródła do poznania kultury późnej ceramiki wstęgowej. In. A. Janowski, K. Kowalski and S. Słowiński (eds.), XVI Sesja Pomorzoznawcza 1. Od epoki kamienia do okresu wczesnośredniowiecznego. Szczecin: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich. Oddział w Szczecinie; Muzeum Narodowe w Szczecinie; Muzeum w Stargardzie, 31–36.
Lech J. 1981. Materiały krzemienne z osad społeczności wstęgowych w Niemczy, woj. Wałbrzych. Badania 1971-1972. Silesia Antiqua 23, 39–46.
Małecka-Kukawka J.1992. Krzemieniarstwo społeczności wczesnorolniczych ziemi chełmińskiej (2 połowa VI — IV tysiąclecie p.n.e). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Małecka-Kukawka J. 1993. Materiały krzemienne ze stanowiska kultury późnej ceramiki wstęgowej w Wielkich Radowiskach, gm. Dębowa Łąka, stanowisko 36. In. J. Grześkowiak (ed.), Archeologiczne badania weryfikacyjno-sondażowe stanowisk neolitycznych na terenie województwa toruńskiego w latach 1992 i 1993. Toruń: Państwowa Służba Ochrony Zabytków. Oddział Wojewódzki, 75–76.
Małecka-Kukawka J. 1994. „Gospodarka” surowcami krzemiennymi wśród społeczności wczesnorolniczych ziemi chełmińskiej z perspektywy teorii wymiany społecznej. In. L. Czerniak (ed.), Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej. Grudziądz — Toruń: Muzeum w Grudziądzu, Instytut Archeologii i Etnologii UMK, 37–50.
Małecka-Kukawka J. 2001. Między formą a funkcją, traseologia neolitycznych zabytków krzemiennych z ziemi chełmińskiej. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Osipowicz G. 2005. Metody rozmiękczania kości i poroża w epoce kamienia w świetle doświadczeń archeologicznych oraz analiz traseologicznych. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Osipowicz G. 2005. Drilling through stone axes. Experimentelle Archäologie in Europa. Bilanz 4, 115–122.
Osipowicz G. 2007. Bone and Antler, Softening techniques in prehistory of the North Eastern part of Polish Lowlands in the light of experimental archaeology and micro trace analysis, EuroREA, Journal of (Re)construction and Experiment in Archaeology 4/2007, 11–21.
Osipowicz G. 2010. Narzędzia krzemienne w epoce kamienia na ziemi chełmińskiej. Studium traseologiczne. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Osipowicz G. in print Wytwory krzemienne kultury późnej ceramiki wstęgowej z obiektu nr 53 na stanowisku 17 w Małych Radowiskach, gm. Wąbrzeźno, In Krzemień narzutowy w pradziejach.
Osipowicz G., Siewiaryn M., Wałaszewska M. and Kalinowska M. 2013. Early Neolithic material from Małe Radowiska site 27, Wąbrzeźno comm., Kujawy-Pomerania. Sprawozdania Archeologiczne 65, 263–292.
Osipowicz G., Kalinowska M., Weckwert P., Jankowski M. and Orłowska J. in print. Osada kultury ceramiki wstęgowej rytej ze stanowiska Trzciano 40, gm. Wąbrzeźno. Fontes Archaeologici Posnaniensies.
Papiernik P. 2008. Krzemieniarstwo grupy brzesko-kujawskiej kultury lendzielskiej w rejonie Brześcia Kujawskiego i Osłonek. In R. GrygielŚrodkowy neolit. Grupa brzesko-kujawska kultury lendzielskiej (= Neolit i wczesna epoka brązu w rejonie Brześcia Kujawskiego 2(3). Łódź: Fundacja Badań Archeologicznych Imieniem Profesora Konrada Jażdżewskiego, Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, 1271–1534.
Petchey F., Spriggs M., Leach F., Seed M., Sand C., Pietrusewsky M. and Anderson K. 2011. Testing the human factor: Radiocarbon dating the first peoples of the South Pacific. Journal of Archaeological Science 38(1), 29–44.
-
Ramsey C. B., 2008, Radiocarbon dating: revolutions in understanding. Archaeometry 50(2), 249–275.
-
Rybicka M. and Wysocki J. 2003. Materiały kultury późnej ceramiki wstęgowej z Równiny Dolnej, st. III, gm. Korsze, woj. warmińsko-mazurskie (wyniki badań w 2001 roku). Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego. Seria Archeologiczna 42, 79–107.
Sosnowski W. 1993. Wielkie Radowiska, gm. Dębowa Łąka, stanowisko 36. Obozowisko kultury późnej ceramiki wstęgowej. In. J. Grześkowiak (ed.), Archeologiczne badania weryfikacyjnosondażowe stanowisk neolitycznych na terenie województwa toruńskiego w latach 1992 i 1993. Toruń: Państwowa Służba Ochrony Zabytków. Oddział Wojewódzki, 69–74.
Sosnowski W. 1993. Rywałd, gmina Radzyń Chełmiński, stanowisko 4. Osada kultury późnej ceramiki wstęgowej. In. J. Grześkowiak (ed.), Archeologiczne badania weryfikacyjno-sondażowe stanowisk neolitycznych na terenie województwa toruńskiego w latach 1992 i 1993. Toruń: Państwowa Służba Ochrony Zabytków. Oddział Wojewódzki, 77–80.
Sosnowski W. 1994. Stanowiska neolityczne i z początków epoki brązu na ziemi chełmińskiej. In L. Czerniak (ed.), Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej. Grudziądz — Toruń: Muzeum w Grudziądzu, Instytut Archeologii i Etnologii UMK, 51–56.
Vaughan P. C. 1985. Use-wear analysis of flaked stone tools. Tuscon: University of Arizona Press.
Downloads
Published
2015-01-01
How to Cite
Osipowicz, G. (2015). A Late Band Pottery culture settlement at site 40 in Trzciano, Wąbrzeźno commune. Sprawozdania Archeologiczne, 67, 139–164. Retrieved from https://journals.iaepan.pl/sa/article/view/1216
Issue
Section
Articles
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
