On the synchronization of the chronology of phenomena and artifacts

Sylwester Czopek

doi:10.23858/SA/73.2021.2.2719

Published: 2021-04-10

Vol. 73 No. 2 (2021)

On the synchronization of the chronology of phenomena and artifacts

Sylwester Czopek

Sprawozdania Archeologiczne

Section: Discussions and Polemics

https://doi.org/10.23858/SA/73.2021.2.2719

Abstract

The article presents a slightly different point of view on the issues related to the chronology and significance of the Chotyniec agglomeration (SE Poland) from the one presented in the discussion by Denys Grechko published in the 72^nd volume of Sprawozdania Archeologiczne. The author highlights the importance of Grechko’s contribution in clarifying the chronology and provenance of biconical glass beads, which should be considered eastern imports. The polemical remarks concern the dating of the hillfort in Chotyniec and the entire Chotyniec agglo-meration. The current state of research does not authorize drawing categorical conclusions that would limit its use to the end of the 7^th and early 6^th centuries BC. This is contradicted by the entire series of radiocarbon dates and other premises. With regard to the Pomeranian culture, it was shown that it is not justified to distinguish the Lusatian-Pomeranian stage in south-eastern Poland. At the same time, new sources of the Jastorf culture were indicated.

Keywords:

chronology, Chotyniec agglomeration, Scythian culture, Hallstatt culture, Pomeranian culture, Tarnobrzeg Lusatian Culture

Most read articles by the same author(s)

Download files

pdf

Citation rules

Czopek, S. (2021). On the synchronization of the chronology of phenomena and artifacts. Sprawozdania Archeologiczne, 73(2). https://doi.org/10.23858/SA/73.2021.2.2719

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

References

Alekseev A. Yu. 2003. Khronografiya Evropeyskoy Skifii VII-IV vekov do n.eh. Sankt-Petersburg: Izdatelstvo Gosudarstvennogo Ehrmitazha.
Google Scholar

Andrzejowska M. 2016. Niektóre elementy obrazu kulturowego Mazowsza i Podlasia we wczesnej epoce żelaza w świetle oddziaływań „wschodnich”. In B. Gediga, A. Grossman and W. Piotrowski (eds), Europa w okresie od VIII wieku przed narodzeniem Chrystusa do I wieku naszej ery. Biskupin, Wrocław: Muzeum Archeologiczne w Biskupinie, Polska Akademia Nauk – Oddział we Wrocławiu, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 279-322.
Google Scholar

Bajda-Wesołowska A., Bochnak T. and Hozer M. 2014. Bogaty grób kobiecy z wczesnej epoki żelaza odkryty w miejscowości Zabłotce, pow. jarosławski, stan. 27. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 35, 105-125.
Google Scholar

Bandrivskiy M. 2014. Kulturno-istorichni protsesi na Prikarpatti i zakhidnomu Podilli v pizniy period epokhi bronzi – na pochatku dobi rannogo zaliza. Lviv: Natsionalna Akademiya Ukrayini, Institut Ukrainoznavstva im. Kripiakevicha.
Google Scholar

Bessonova S. S. and Skoryi S. A. 2001. Motroninskoe gorodishche skifskoy epokhi (po materialam raskopok 1988-1996 gg.). Kiev, Krakov: Natsionalna Akademiya Ukrayini Institut Arkheologii, Yagiellonskiy Universitet Instytut Arkheologii.
Google Scholar

Bukowski Z. 1977. The Scythian influence in the Area of Lusatian Culture. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Burghardt M. 2020. Classification and Chronology of the collection of arrowheads from the ash-hill found in the hillfort of the Scythian Cultural Circle in Chotyniec, site 1, Jarosław district. Sprawozdania Archeologiczne 72/2, 328-355.
Google Scholar

Chochorowski J. 2014. Scytowie a Europa Środkowa – historyczna interpretacja archeologicznej rzeczywistości. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 35, 9-58.
Google Scholar

Czopek S. 1989. Z badań nad schyłkowa fazą grupy tarnobrzeskiej. In A. Barłowska and E. Szała-pata (eds), Grupa tarnobrzeska kultury łużyckiej. Rzeszów: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie, 241-261.
Google Scholar

Czopek S. 1995. Żelazny akinakes z Rozborza, woj. przemyskie, w kontekście innych znalezisk tzw. scytyjskich z południowo-wschodniej Polski. Archeologia Polski 40, 107-123.
Google Scholar

Czopek S. 2010. Einfluss der äuβeren Einwirkungen auf die Gestaltung des kleinpolnischen Kulturbildes in der frühen Eisenzeit. In B. Gediga and W. Piotrowski (eds), Rola głównych centrów kulturowych w kształtowaniu oblicza kulturowego Europy środkowej we wczesnych okresach epoki żelaza. Biskupin, Wrocław: Muzeum Archeologiczne w Biskupinie, Polska Akademia nauk Oddział we Wrocławiu, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 243-263.
Google Scholar

Czopek S. 2011. Zwischen der Chronologie und Funktion. Horizont (?) der Gräber mit Glasperlen auf den Gräberfeldern der späten Phase der Tarnobrzeg-Lausitzer Kultur. Sprawozdania Archeologiczne 63, 115-134.
Google Scholar

Czopek S. 2014. Stanowisko 158 w Jarosławiu, woj. podkarpackie. Cześć II. Osadnictwo od starszej epoki brązu do okresu rzymskiego. Rzeszów: Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego.
Google Scholar

Czopek S. 2019. Enklawa scytyjskiego kręgu kulturowego w południowo-wschodniej Polsce. Przegląd Archeologiczny 67, 119-145.
Google Scholar

Czopek S. and Krąpiec M. 2020. The cult area (Zolnik) from a Scythian Hillfort in Chotyniec near Ra-dymno (southeastern Poland) in the context of radiocarbon dating. Radiocarbon 62/6, 1599-1611.
Google Scholar

Czopek S. and Machnik J. 2013. Prahistoryczne rubieże kulturowe na przykładzie południowo-wschodniej Polski. In J. Hoff and S. Kadrow (eds), Region i regionalizm w archeologii i historii. Rzeszów: Uniwersytet Rzeszowski, 52-73.
Google Scholar

Czopek S., Ligoda J., Podgórska-Czopek J. and Rogóż J. 2016. Cmentarzysko tarnobrzeskiej kultury łużyckiej z wczesnej epoki żelaza w Grzęsce, pow. przeworski. Rzeszów: Muzeum Okregowe w Rzeszowie.
Google Scholar

Czopek S., Pawliw D., Trybała-Zawiślak and N. Wojcieszczuk 2015. New discoveries ofarrowheads of Scythian type from polish-ukrainian borderland (San, Bug and upper Dnister drainage basin). Acta Archaeologica Carpathica 50, 191-216.
Google Scholar

Czopek S. and Trybała-Zawislak K. 2015. Early Iron Age in south-eastern Poland. In S. Wefers, M. Karwowski, J. Fries-Knoblach, P. Trebsche and P. C. Ramsl (eds), Waffen – Gewalt – Krieg (= Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas 79). Langenweissbach: Beier & Beran, 285-301.
Google Scholar

Czopek S., Trybała-Zawiślak K., Wojceszczuk N., Osaulczuk O., Bobak D., Gębica P., Jacyszyn A., Pasterkiewicz W., Pawliw D., Petehyrycz W., Połtowicz-Bobak M. and Wacnik A. 2018. Przemiany kulturowo-osadnicze w dorzeczu rzeki Wiszni w epoce brązu i we wczesnej epoce żelaza w kontekście zmian prahistorycznej i wczesnohistorycznej ekumeny. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Google Scholar

Gawlik A. and Przybyła M. S. 2005. Początki wczesnej epoki żelaza w Kotlinie Sandomierskiej. In M. Kuraś (ed.), Archeologia Kotliny Sandomierskiej (= Rocznik Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli 4, monograficzny). Stalowa Wola: Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, 313-352.
Google Scholar

Gediga B. 2010. Śląsk – regionalna prowincja kultury halsztackiej. In B. Gediga and W. Piotrowski (eds), Rola głównych centrów kulturowych w kształtowaniu oblicza kulturowego Europy Środkowej we wczesnych okresach epoki żelaza. Biskupin, Wrocław: Muzeum Archeologiczne w Biskupinie, Polska Akademia Nauk Oddział we Wrocławiu, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 187-218.
Google Scholar

Gediga B., Józefowska A., Łaciak D. and Dolata-Daszkiewicz I. 2020. Cmentarzysko wczesnej epoki żelaza w Domasławiu 10/11/12, powiat wrocławski, Tom IV Synteza. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Google Scholar

Grechko D. S. 2012. O vosmozhnykh “prosvetakh” v “temnoe” vremia (VI v., do n.eh.) skifskoyi istorii. Stratum Plus 3/2012, 75-106.
Google Scholar

Grechko D. S. 2013. O pamiatnikakh kimmeriytsev i “ranneskifskoy” kulture. Stratum Plus 3/2013, 133-154.
Google Scholar

Grechko D. S. 2020a. Аbout the Dating of the Scythian type Arrowheads of the Late Hallstatt Period from Central Europe. Arkheologiya 4/2020, 12-27.
Google Scholar

Grechko D. 2020b. Chronological schemes of the Late Hallstatt Period (HaD) in Central Europe: new opportunities for the synchronization and refinement of dates. Sprawozdania Archeologiczne 72/2, 585-605.
Google Scholar

Grygiel M. 2018. Chronologia przemian kulturowych w dobie przełomu starszego i młodszego okresu przedrzymskiego na Niżu Polskim. Łódź: Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne.
Google Scholar

Ignaczak M. 2016. Elementy kulturowe lasostepu pontyjskiego we wczesnej epoce żelaza na Niżu Polskim w świetle materiałów ceramicznych (650-520/470 BC). Poznań. Wydawnictwo Naukowe UAM
Google Scholar

Ignaczak M., Boltryk Y., Shelekhan O., Lifantii O. and Olędzki Ł. 2016. The fortresses of Ukraine in the builders of early Iron Age Strongholds in Podolia. Baltic-Pontic Studies 21, 277-290.
Google Scholar

Kłosińska E. M. 2007. Lubelszczyzna i Ukraina w młodszych odcinakach epoki brązu i we wczesnej epoce żelaza – pytania o losy wspólne i niewspólne. In L. Bakalarska (ed.), Wspólnota dziedzictwa archeologicznego ziem Ukrainy i Polski. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 226-249.
Google Scholar

Kotowicz P. N. 2014. Topory wczesnośredniowieczne z ziem polskich. Katalog źródeł. Rzeszów: Instytut Archeologii UR.
Google Scholar

Kravchenko E. (ed.) 2017. Khotivske gorodishche (novitni doslidzhennia). Kyiv: National Academy of Sciences of Ukraine.
Google Scholar

Kowalski-Biłokryłyy J. 2012. Chronologia grupy zachodniopodolskiej scytyjskiego kręgu kulturowego. Materiali i doslidzheniya z arkheologii Prikarpattia i Volini 16, 160-189.
Google Scholar

Makohonienko M. 2009. Natural aspects of prehistoric and early historic transit routes in the baltic-Pontic cultural area. Baltic-Pontic Studies 14, 19-71.
Google Scholar

Medvedskaya I. N. 1992. Periodyzatsiya skifskoy arkhaiki i derevniy Vostok. Rossiyskay Arkheologiya 3/1992, 86-107.
Google Scholar

Melyukova A. I. (ed.) 1989. Stepi evropejskoy chasti SSSR v skifo-sarmatskoe vremia (= Arkheologiya SSSR). Moskva: Nauka.
Google Scholar

Moskwa K. 1976. Kultura łużycka w południowo-wschodniej Polsce. Rzeszów: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie.
Google Scholar

Murzin V. Ju. 1984. Skifskaya arkhaika Severnego Prichernomoria. Kiev: Naukova dumka.
Google Scholar

Parzinger H. 1988. Chronologie der Späthallstatt- und Frühlaténe-Zeit. Studien zu Fundgruppen zwieschen Mosel und Save. Weinhaim: VCH, Acta Humaniora.
Google Scholar

Przybyła M. S. 2003. Uwagi o chronologii ceramiki grupy tarnobrzeskiej. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 24, 27-54.
Google Scholar

Smirnova G. I., Vakhtina M. Yu. and Kashuba M. T. 2018. Periodizatsiya i khronologiya Nemirovskogo gorodishcha v rannem zheleznom veke. In G. I. Smirnova, M. Yu. Vakhtina, M. T. Kashuba and E. G. Starkova, Gorodishche Nemirov na reke Yuzhnyi Bug. Sankt-Petersburg: The State Hermitage Museum; Russian Academy of Sciences, 223-236.
Google Scholar

Trachsel M. 2004. Untersuchungen zur relative und absoluten Chronologie der Hallstattzeit. Bonn: Verlag Dr. Rudolf Habelt GmbH.
Google Scholar

Trybała-Zawiślak K. 2015. Przestrzeń i czas – cmentarzyska tarnobrzeskiej kultury łużyckiej w kontekście rozplanowania grobów. Rzeszów: Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Google Scholar

Trybała-Zawiślak K. 2019. Wczesna epoka żelaza na terenie Polski południowo-wschodniej – dynamika zmian i relacje kulturowe. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Google Scholar

Trybała-Zawiślak K. 2020. The Chotyniec aglomeration and its importance for interpretation of the so-called Scythian finds from south-eastern Poland. Sprawozdania Archeologiczne 72/2, 87-116.
Google Scholar

Woźniak Z. 2011. Wybrane problemy badań nad schyłkiem okresu halsztackiego oraz okresami lateńskim i przedrzymskim w Polsce. In M. Fudziński and H. Paner (eds), Między kulturą pomorską a kultura oksywską. Przemiany kulturowe w okresie lateńskim. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, 11-38.
Google Scholar