Kolejny element układanki – kurhan III kultury ceramiki sznurowej na stanowisku 3 w Ulowie na Roztoczu Środkowym

Barbara Niezabitowska-Wiśniewska; Tadeusz Wiśniewski

doi:10.23858/SA/74.2022.2.3087

Published: 2022-12-30

Vol. 74 No. 2 (2022)

Another piece of the puzzle – Barrow III of the Corded Ware culture at site no. 3 in Ulów, in Middle Roztocze

Barbara Niezabitowska-Wiśniewska , Tadeusz Wiśniewski

Sprawozdania Archeologiczne

Section: Field Survey and Materials

https://doi.org/10.23858/SA/74.2022.2.3087

Abstract

One of the most distinct settlement phases in the Ulów microregion in Middle Roztocze in southeast Poland, is related to the Corded Ware culture. At present, ten archaeological sites are dated to this period. At Site 3, a barrow cemetery of this culture, consisting of three mounds, has been recorded. All of them have been subjected to excavations. The paper presents the results of investigations of Barrow III with an almost indistinct mound. In the centre of it was a burial pit, with another grave of this culture cut into its upper fill. A hearth with a stone paving of the Wielbark culture was also dug into the mound. The text also discusses the cemetery at Site 3 in the context of other barrow cemeteries in the Ulów microregion.

Keywords:

Central Roztocze, Late Neolithic, Corded Ware culture, cemetery, barrow, Roman period, Wielbark culture

Most read articles by the same author(s)

Radosław Dobrowolski, Sławomir Terpiłowski, Marcin Szeliga, Tadeusz Wiśniewski, Flints of the Chełm Hills (Rejowiec flints) – origin, sedimentation environment and exploitation in prehistory – a case study from the Lechówka site , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 74 No. 1 (2022): Sprawozdania Archeologiczne
Jerzy Libera, Radosław Dobrowolski, Marcin Szeliga, Tadeusz Wiśniewski, Paweł Wit Zagórski, Flints in glacigenic sediments of the Chełm Hills, Eastern Poland. Prehistory and geology = Krzemienie w osadach glacigenicznych Pagórów Chełmskich: prahistoria — geologia , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 66 (2014)

Download files

pdf

Citation rules

Niezabitowska-Wiśniewska, B., & Wiśniewski, T. (2022). Another piece of the puzzle – Barrow III of the Corded Ware culture at site no. 3 in Ulów, in Middle Roztocze. Sprawozdania Archeologiczne, 74(2), 189–225. https://doi.org/10.23858/SA/74.2022.2.3087

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

References

Artemenko I.I. 1967. Plemena verhnego i srednego Podneprov’â v epohu bronzy. Materialy i Issledovaniâ po Archeologii SSSR 148. Moskva.
Bagińska J. 1996. Kurhan kultury ceramiki sznurowej o stratygraficznym układzie grobów z Nedeżowa w woj. zamojskim na Grzędzie Sokalskiej. Sprawozdania Archeologiczne 48, 59-66.
Bagińska J. 1997. Badania kurhanu kultury ceramiki sznurowej na Grzędzie Sokalskiej – stanowiska: Łubcze 37, Werszczyca 1. Archeologia Polski Środkowowschodniej II, 45-52.
Bagińska J. and Machnik J. 2003. Wyniki ratowniczych badań zniszczonego kurhanu na stanowisku 31 w Werszczycy, pow. Tomaszów Lubelski na Grzędzie Sokalskiej. Wyodrębnienie grupy Sokalskiej kultury ceramiki sznurowej. Archeologia Polski Środkowowschodniej VI, 38-57.
Balcer B., Machnik J. and Sitek J. 2002. Z pradziejów Roztocza na Ziemi Zamojskiej. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Buchvaldek M. 1967. Die Schnurkeramik in Böhmen. Acta Universitatis Carolinae. Philosophica et historica. Monographia 19. Praha: Universita Karlova.
Buchvaldek M. 1986. Kultura se šňůrovou keramikou ve střední Evropě. I. Skupiny mezi Harcem a Bílými Karpaty. Praehistorica XII. Praha: Universita Karlova.
Buchvaldek M. and Koutecký D. 1970. Vikletice. Ein SchnurkeramischesGräberfeld. Praehistorica III. Praha: Universita Karlova.
Chowaniec R. 2005. Kilka uwag na temat palenisk z birytualnego cmentarzyska w Krośnie, gm. Pasłęk. In: P. Łuczkiewicz, M. Gładysz-Juścińska, M. Juściński, B. Niezabitowska and S. Sadowski (eds), Europa Barbarica. Ćwierć wieku archeologii w Masłomęczu. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 57-64.
Gancarski J. 1992. Pradzieje Kotliny Jasielskiej i jej obrzeży; wyniki badań archeologicznych w ostatnich latach. Jasło.
Gancarski J., Machnik J., Strakošová I. and Tunia K. 2001. Results of the Research of the Corded Ware Culture Barrow in Brestov, Slovakia. In: J. Machnik (ed.), Archaeology and Natural Background of the Lower Beskid Mountains, Carpathians. Part I. Prace Komisji Prehistorii Karpat II. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 27-52.
Gancarski J. and Machnikowie A. and J. 1986. Wyniki badań kurhanu A kultury ceramiki sznurowej we wsi Biegówka, gmina Jasło, w województwie Krośnieńskim. Acta Archaeologica Carpathica 25, 57-87.
Gancarski J. and Machnikowie A. and J. 1990. Kurhan B kultury ceramiki sznurowej w Biegówce, gmina Jasło, w świetle badań wykopaliskowych. Acta Archaeologica Carpathica 29, 99-123.
Gawrysiak L. 2004. Województwo lubelskie – cieniowana mapa rzeźby. Lublin: Polskie Towarzystwo Geograficzne.
Górski J. and Jarosz P. 2006. Cemetery of the Corded Ware and Trzciniec Cultures in Gabułtów. Sprawozdania Archeologiczne 58, 401-451.
Jarosz P. 2002. Kurhan kultury ceramiki sznurowej w Średniej ST. 3/2, pow. Przemyśl. Wyniki badań wykopaliskowych prowadzonych w 2001 r. Rocznik Przemyski 38(1), 3-22.
Jarosz P. 2003. Pochówki kobiet i mężczyzn w kulturze ceramiki sznurowej na wschód od górnej Wisły. In: W. Dzieduszycki and J. Wrzesiński (eds), Kobieta – Śmierć – Mężczyzna. Funeralna Lednickie, spotkanie 5, Poznań: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Oddział Wielkopolski, 249-255.
Jarosz P. 2011. Kurhany kultury ceramiki sznurowej na pogórzach i wysoczyznach karpackich. In: H. Kowalewska-Marszałek and P. Włodarczak (eds), Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e. Kraków, Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 255-277.
Jarosz P. 2016. Kultura ceramiki sznurowej na Wyżynie Lubelskiej i terenach przyległych. In: P. Jarosz, J. Libera and P. Włodarczak (eds), Schyłek neolitu na Wyżynie Lubelskiej. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 509-536.
Jarosz P. and Włodarczak P. 2007. Chronologia bezwzględna kultury ceramiki sznurowej w Polsce południowowschodniej oraz na Ukrainie. Przegląd Archeologiczny 55, 71-108.
Jarzec A. 2018. Krosno, stan. 1. Nekropola kultury wielbarskiej z obszaru starożytnego ujścia Wisły. Materiały z badań w latach 1980–2009. Barbarcium 12. Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Fundacja Przyjaciół Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Koman W. 2005. Koczownicy, pradziejowi pasterze i hodowcy bydła na Roztoczu. In: E. Banasiewicz-Szykuła (ed.), Archeologia Roztocza. Krajobraz przyrodniczo-kulturowy. Lublin: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, 45-61.
Ligoda J. and Podgórska-Czopek J. 2011. Katalog. In: S. Czopek (ed.), Autostradą w przeszłość. Katalog wystawy. Rzeszów: Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, 133-295.
Machnik J. 1966. Studia nad kulturą ceramiki sznurowej w Małopolsce. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum.
Machnik J. 1979. Krąg kulturowy ceramiki sznurowej. In: W. Hensel and T. Wiślański (eds), Prahistoria ziem polskich. T. II: Neolit. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 337-411.
Machnik J. 1992a. Aus den Forschungen über die Schnurkeramikkultur auf dem Nördlichen Vorfeld des Niederen Beskid. Acta Archaeologica Carpathica 31, 69-90.
Machnik J. 1992b. Neue Daten zur Problematik der Schnurkeramikkultur in Südostpolen. In: Die kontinentaleuropäischen Gruppen der Kultur mit Schnurkeramik. Schnurkeramik – symposium 1990. Praehistorica XIX. Praha: Univerzita Karlova, 265-274.
Machnik J. 1995. Zapomniany kurhan kultury ceramiki sznurowej w Morawsku koło Jarosławia. Rocznik Przemyski 31(1), 3-22.
Machnik J. 1998. Uwagi o najstarszym osadnictwie pasterskiej ludności kultury ceramiki sznurowej (III tysiąclecie przed Chr.) w strefie karpackiej. In: J. Gancarski (ed.), Dzieje Podkarpacia II. Krosno: Podkarpackie towarzystwo historyczne, 99-120.
Machnik J. 1999. Radiocarbon Chronology of the Corded Ware Culture on Grzęda Sokalska. A Middle Dnieper Traits Perspective. Baltic-Pontic Studies 7, 221-250.
Machnik J. 2001. Kultura ceramiki sznurowej w strefie karpackiej (stan i perspektywy badawcze). In: J. Gancarski (ed.), Neolit i początki epoki brązu w Karpatach Polskich, Materiały z sesji naukowej, Krosno 14-15 grudnia 2000. Krosno: Muzeum Podkarpackie w Krośnie, 115-137.
Machnik J. 2007. Starożytne kurhany na współczesnych szlakach turystycznych. In: M. Kotorová-Jenčová (ed.), Archeologické pamiatky slovensko-pol’ského pohraničia v cestovnom ruchu. Hanušovce, 19-29.
Machnik J. 2011. Znaczenie archeologicznych badań ratowniczych na trasie planowanej autostrady A4 na odcinku Przeworsk-Radymno dla znajomości problematyki schyłku neolitu i początków epoki brązu. In: S. Czopek (ed.), Autostradą w przeszłość. Katalog wystawy. Rzeszów: Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, 61-78.
Machnik J., Bagińska J. and Koman W. 2001. Nowa, synkretyczna grupa kultury ceramiki sznurowej w Polsce środkowo-wschodniej. In: B. Ginter, B. Drobniewicz, B. Kazior, M. Nowak and M. Połtowicz (eds), Problemy epoki kamienia na obszarze Starego Świata. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi K. Kozłowskiemu [w czterdziestolecie pracy naukowej w Uniwersytecie Jagiellońskim]. Kraków: Uniwersytet Jagielloński. Instytut Archeologii, 389-399.
Machnik J., Bagińska J. and Koman W. 2009. Neolityczne kurhany na Grzędzie Sokalskiej w świetle badań archeologicznych w latach 1988–2006. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Machnik J. and Pilch A. 1997. Zaskakujące odkrycie zabytków kultury środkowodnieprzańskiej w Młodowie-Zakąciu koło Lubaczowa, w woj. przemyskim. Sprawozdania Archeologiczne 49, 143-168.
Machnik J. and Sosnowska E. 1996. Starożytna mogiła z początku III tysiąclecia przed Chrystusem, ludności kultury ceramiki sznurowej w Średniej, gm. Krzywcza. Rocznik Przemyski 32(3), 3-28.
Machnik J. and Sosnowska E. 1998. Kurhan ludności kultury ceramiki sznurowej z przełomu III i II tysiąclecia przed Chrystusem w Woli Węgierskiej, gm. Roźwienica, woj. przemyskie (Badania archeologiczne w 1997 r.). Rocznik Przemyski 34(3), 3-20.
Moskal-del Hoyo M., Krąpiec M. and Niezabitowska-Wiśniewska B. 2017. The chronology of site 3 in Ulów (Tomaszów Lubelski district, East Poland): the relevance of anthracological analysis for radiocarbon dating at a multicultural site. Radiocarbon 59(5), 1399-1413.
Niezabitowska-Wiśniewska B. 2010. Kompleks osadniczy w Ulowie, powiat tomaszowski – wstępne podsumowanie sześcioletnich badań wykopaliskowych. Archeologia Polski Środkowowschodniej X, 67-93.
Niezabitowska-Wiśniewska B. 2017. Archaeological research results of the settlement micro-region in the area of Ulów in Middle Roztocze in the light of the project “Roztocze – the ancient terra incognita?...”. Folia Quaternaria 85, 5-47.
Niezabitowska-Wiśniewska B. 2021. Ulów. In: W. Koman, G. Mączka, Ł. Miechowicz, B. Niezabitowska-Wiśniewska and H. Taras, Katalog zabytków, Kurhany na Roztoczu (ed. G. Mączka). Skarby z przeszłości XXII. Lublin: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, 155-196.
Niezabitowska-Wiśniewska B. and Wiśniewski T. 2011. Kurhany kultury ceramiki sznurowej na stanowisku 3 w Ulowie, powiat tomaszowski. In: H. Kowalewska-Marszałek and P. Włodarczak (eds), Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e. Kraków, Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 329-369.
Okulicz J. and Bursche A. 1987. Badania birytualnego cmentarzyska kultury wielbarskiej w Krośnie, na stanowisku 1 w województwie elbląskim. In: A. Pawłowski (ed.), Badania archeologiczne w woj. elbląskim w latach 1980-83, Malbork: Muzeum Zamkowe, 207-231.
Pilch A. 1997. Weryfikacyjne badania w miejscu znalezienia zabytków kultury środkowodnieprzańskiej w Młodowie-Zakąciu, gm. Lubaczów, woj. Przemyśl. Sprawozdania Archeologiczne 49, 171-180.
Pyżewicz K. 2017. Use-wear analysis of flint artefacts from the barrows of the Corded Ware Culture in Ulów. Folia Quaternaria 85, 117-134.
Rodak T. 2002. Wyniki badań wykopaliskowych przeprowadzonych na stanowisku 4 w Lelowicach, gm. Radziemice, woj. małopolskie. Materiały Archeologiczne 33, 123-136.
Rogozińska R. 1963. Sprawozdanie z badań stanowisk kultury trzcinieckiej w Guciowie I Bondyrzu, pow. Zamość, w 1961 roku. Sprawozdania Archeologiczne 15, 84-93.
Rydzewski J. 1973. Dwa starosznurowe znaleziska grobowe z Witowa, pow. Kazimiera Wielka. Sprawozdania Archeologiczne 25, 71-77.
Sulimirski T. 1968. Corded Ware and Globular Amphorae North-East of the Carpathians. London: Athlone Press.
Wiśniewski T. 2007. Zanim przyszli Germanie. In: B. Niezabitowska-Wiśniewska, Ulów – tajemnica starożytnego Roztocza; siódma wystawa Instytutu Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Muzeum UMCS. Lublin: Muzeum UMCS, Instytut Archeologii UMCS, 39-48.
Wiśniewski T. 2017. The oldest traces of human settlement in the vicinity of Ulów in Middle Roztocze (SE Poland). Folia Quaternaria 85, 49-64.
Włodarczak P. 2000. Corded Ware Culture barrows in western Little Poland. In: S. Kadrow (ed.), A Turning of Ages. Im Wandel der Zeiten. Jubilee Book Dedicated to Professor Jan Machnik on His 70th Anniversary. Kraków: Institute of Archaeology and Ethnology of Polish Academy of Sciences, 481-506.
Włodarczak P. 2004. Pochówki dzieci w kulturze ceramiki sznurowej na przykładzie cmentarzysk z Wyżyny Małopolskiej. In: W. Dzieduszycki and J. Wrzesiński (eds), Dusza maluczka, a strata ogromna. Funeralia Lednickie, spotkanie 6. Poznań: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Oddział Wielkopolski, 341-351.
Włodarczak P. 2006. Kultura ceramiki sznurowej na Wyżynie Małopolskiej. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Włodarczak P. 2009. 14C and dendrochronological dates of the Corded Ware Culture. Radiocarbon 51(2), 737-749.
Włodarczak P. 2016. Chronologia absolutna cmentarzysk późno- i schyłkowoneolitycznych na Wyżynie Lubelskiej. In: P. Jarosz, J. Libera and P. Włodarczak (eds), Schyłek neolitu na Wyżynie Lubelskiej. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 537-548. Google Scholar