Historical and SEM-EDS Analysis of a 14th-16th Century Triangular Crucible from Sandomierz, Poland
DOI:
https://doi.org/10.23858/APa59.2021.2547Keywords:
crucible, post-medieval, graphite, iron, carburising, SEM-EDS analysisAbstract
The collection of the District Museum in Sandomierz holds a previously unidentified and unpublished triangular ceramic crucible. After at least fifty years since its acquisition, it was possible to obtain detailed information about its chemical composition and presumed use in the past. Based on analogies from Central Europe, it is possible to date it typologically to the 14th-16th centuries. The stamp mark on the bottom of the crucible points to Tulln in Austria as the place of its origin. The SEM-EDS analysis revealed the presence of graphite in the ceramic mass of the vessel as well as carbon and iron compounds on its inner wall, which indicates its possible use in the production of steel by carburising of iron.
Downloads
References
Agricola, J. 2000. O górnictwie i hutnictwie. Dwanaście ksiąg. Jelenia Góra.
Borowska, J. 2012. Tygle mennicze z 2. połowy XVIII wieku – lat 60. XIX wieku, pochodzące z wykopalisk przy ul. Bielańskiej 10 w Warszawie. Warszawskie Materiały Archeologiczne 10: 131–139.
Brant, S. 1872. Sebastian Brands Narrenschiff: Ein Hausschatz zur Ergetzung und Erbauung, erneuert von Karl Simrock. Berlin.
Cech, B. 1989. Mittelalterliche und frühneuzeitliche Keramik aus Tulln, Niederösterreich. Archaeologia Austriaca 73: 167–221.
Cymbalak, T. and Matějková, K. 2012. Zpracování nálezů ze dvou odpadních jímek a úskalí jejich interpretace. Staletá Praha 28(2): 41–76.
Dąbal, J. 2018. Prace odlewnicze w miejskim domu. In: J. Dąbal (ed.), Domy i ich mieszkańcy: w świetle badań archeologiczno-architektonicznych przy ulicy Świętojańskiej 6-7 w Gdańsku: 101-110. Gdańsk.
Ercker, L. 1974. Kniha o prubířství. Praha.
Florek, M. and Stempin, A. 2015. Badania archeologiczne na Wzgórzu Staromiejskim w Sandomierzu w roku 2015. Zeszyty Sandomierskie 40: 55–59.
Gregerová, M., Holubová, Závodná B., Hložek, M. and Procházka, R. 2011. Naturwissenschaftliche Erforschung der mittelalterlichen Keramik aus Brno und Loštice. Beiträge zur Mittelalterarchäologie in Österreich 27: 42–52.
Habovštiak, A. 1959. K otázke tak zvanej kolkovanej keramiky na Slovensku. Slovenská archeológia 8(2): 460–476.
Hložek, M., Merta, D. and Peška, M. 2004. Ke kovolitectví ve středověkém Brně, nálezy tyglíků z Dominikánské 5. Ve službách archeologie 5: 301–305.
Holl, I. 1975. Angaben zur mittelalterlichen Schwarzhafnerkeramik mit Werkstattmarken. Mitteilungen des Archäologischen Instituts der Ungarischen Akademie der Wissenschaften 5: 129–150.
Holl, I. 1991. Mittelalterliche Goldschmiede in Buda, Handwerk und Topographie. Beiträge zur Mittelalterarchäologie in Österreich 7: 79–91.
Kiryk, F. 1993a. Terytorium, zabudowa, zaludnienie. In: H. Samsonowicz (ed.), Dzieje Sandomierza, XVI–XVIII w., Tom II, cz. 1, 17–40. Warszawa.
Kiryk, F. 1993b. Rzemiosło. In: H. Samsonowicz (ed.), Dzieje Sandomierza, XVI–XVIII w., Tom II, cz. 1, 84–121. Warszawa.
Kiryk, F. 1994. Urbanizacja Małopolski. Województwo sandomierskie. XIII–XVI wiek. Kielce.
Kufel-Dzierzgowska, A. 2007. Najstarsze materiały średniowieczne z badań wykopaliskowych na Rynku w Sieradzu w 1962 r. In: M. Głosek and J. Maik. (eds), Od pradziejów po współczesność: archeologiczne wędrówki, Issue 53 of Acta archaeologica Lodziensia: 36–42. Łódź.
Kugler, A. 1901. Rejtélyes bélyegű cseréptárgyakról a soproni múzeumban. Archaeologiai Értesítő 21: 74–78.
Lichończak-Nurek, G. (ed.). 2007. Kraków: europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257–1791: katalog wystawy. Kraków.
Martinón-Torres, M. 2005. Chymistry and crucibles in the Renaissance Laboratory: an archaeometric and historical study. Unpublished PhD thesis, University of London.
Martinón-Torres, M. and Rehren, Th. 2009. Post-medieval crucible production and distribution: A study of materials and materialities. Archaeometry 51(1): 49–74.
Martinón-Torres, M. and Verrocchio, V. 2008. Triangular crucibles from the Convent of San Domenico in L’Aquila. Archeologia Postmedievale 12: 97–113.
Murer, Ch. and Rordorf, J. H. 1622. XL emblemata miscella nova: das ist XL underschiedliche ausserlesene newradierte Kunststuck / durch weiland den kunstreichen und weiberümpten Herrn Christoff Murern von Zürych inventiret unnd mit eygener Handt zum Truck in Kupffer gerissen ; an jetzo erstlich zuo nutzlichem Gebrauch und Nachricht ... erklaeret durch Johann Heinrich Rordorffen, auch Burgern daselbst. Zürych.
Nekuda, V. and Reichertová, K. 1968. Středověká keramika v Čechách a na Moravě. Brno.
Novotný, B. 1964. Nález pozdněstředověké keramiky v Brně, Chorázově ulici. Přehled Výzkumů 1963: 67–68.
Novotný, B. 1966. Záchranný výzkum základů a okolí zaniklého kostela sv. Mikuláše v Brně. Přehled Výzkumů 1965: 77–79.
Piaskowski, J. 1960. Nawęglanie żelaza w dawnych wiekach. Przegląd Mechaniczny 19(5): 130–134.
Porta della, G. 1658. Natural magick. London.
Przybyłowicz, K. 1999. Metaloznawstwo. Warszawa.
Ratajczak, T. and Rzepa, G. 2011. Polskie rudy darniowe. Kraków.
Romiński, W. 1972. Późnośredniowieczne tygle gliniane z Nysy. Opolski Rocznik Muzealny 5(1): 69–86.
Ströhl, H. G. 1904. Städte-Wappen von Österreich-Ungarn. Wien.
Soukup, R. W. and von Osten, S. 1992. Das Alchemistenlaboratorium von Oberstockstall. Ein Vorbericht: Der derzeitige Stand des Forschungsprojektes. Mitteilungen, Gesellschaft Deutscher Chemiker / Fachgruppe Geschichte der Chemie 7: 11–19.
Tabaczyński, S. and Buko, A. 1982. Sandomierz. Starożytność – wczesne średniowiecze. Rzeszów.
Teofil Prezbiter, 1880. Teofila kapłana i zakonnika O sztukach rozmaitych ksiąg troje. Kraków.
Varga, M. and Nagy, Z. D. 2017. Coin Counterfeiting Workshops in Hungary in the Middle and Early Modern Ages. In: B. Zając, P. Koczwara, S. Jellonek and A. Jurkiewicz (eds), Pecunia Omnes Vincit. The coins as an evidence of propaganda, reorganization and forgery, 123–143. Kraków.
Wałowy, A. 1979. Późnośredniowieczne garncarstwo krakowskie w świetle źródeł archeologicznych. Materiały Archeologiczne 19: 5–151.
Wiesinger, F. 1937. Die Schwarzhafner und die Weißhafner in Oberösterreich. Jahrbuch des Oberösterreichischen Musealvereines 87: 85–175.
Widanka, K. 2010. Effect of phosphorus on vacuum carburising depth of iron compacts. Archives of Civil and Mechanical Engineering 10(1): 85–91.
Wiśniewski, Z. 1993. Inwentarz zabytków ruchomych pozyskanych podczas eksploracji zasypiska wewnętrznej fosy miejskiej w obrębie wschodniej części Placu Dominikańskiego. Silesia Antiqua 35: 331–354.
Wiwianit. 1969. Wiwianit. In: Wielka Encyklopedia Powszechna PWN. T. 12: 369. Warszawa.
Wyrobisz, A. 1978. Przetwórstwo surowców mineralnych i organicznych. In: A. Keckowa and D. Molenda (eds), Historia kultury materialnej w zarysie t. III. Od XVI do połowy XVII wieku, 145–205. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
Zientara, B. 1952. Ze studiów nad historią techniki polskiego hutnictwa żelaznego do XVII wieku. Przegląd Historyczny 43(2): 195–242.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2021 Archaeologia Polona
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
I declare that the manuscript sent is original, has not been published before and is not currently being considered for publication elsewhere.
I confirm that the manuscript has been read and approved by all the authors mentioned and that there are no other persons who would meet the criteria for authorship but were not mentioned. In addition, I confirm that the order of the authors listed in the manuscript has been approved by all the authors.
I confirm that the correspondent author is the only contact with the Editorial Board in the editorial process, and is responsible for communicating with other authors and informing them about the progress, corrections and final approval of the article.
