Late medieval clay figurines – toys, devotional items or decoration? A few remarkson the relationship between function and iconography

Ewelina J. Kowalczyk

Published: 2017-01-01

Vol. 55 (2017)

Late medieval clay figurines – toys, devotional items or decoration? A few remarkson the relationship between function and iconography

Ewelina J. Kowalczyk

Abstract

Late medieval clay figurines can be divided into two iconographic groups: religious motifsthat are usually interpreted as devotional items and profane motifs believed to have been used as toys or decoration. Nevertheless, this approach needs to be revised in view of the distinction between iconography and function that should be made according to many researchers, who see the owner of an object as the one who decided about usage in specific situations. The paper discusses the different functions that different types of figurines could have served. It also reflects on the connections between iconography and the role assigned to a figurine by the user, as well as on discrepancies in that matter. The border between sacrum and profanum was rather fluid in the Middle Ages and religious figurines could have been used in not religion-related situations and profane ones in religious activities

Keywords:

clay figurines, iconography, function, late medieval, toys

Download files

PDF

Citation rules

Kowalczyk, E. J. (2017). Late medieval clay figurines – toys, devotional items or decoration? A few remarkson the relationship between function and iconography. Archaeologia Polona, 55, 77–87. Retrieved from https://journals.iaepan.pl/apolona/article/view/272

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Bielak, W. 2002. Devotio moderna w polskich traktatach duszpasterskich powstałych do połowy XV wieku, Lublin
Borkowski, T. 1995. Gry i zabawy w średniowiecznym mieście na Śląsku. Ślady materialne. In K. Wachowski (ed.), Kultura średniowiecznego Śląska i Czech 1, Wrocław, 99–105
Borkowski, T. 1998a. Materialne przykłady codziennej religijności w średniowiecznych miastach śląskich. Drobna gliniana plastyka dewocyjna, Archaeologia Historica Polona 7: 47–69
Borkowski, T. 1998b. Późnośredniowieczna drobna gliniana plastyka figuralna ze Śląska na tle Europy Środkowej [Doctoral Thesis stored in the Institute of Archaeology, University of Wrocław]
Borkowski, T. 2004. Produkcja figurek ceramicznych w późnośredniowiecznym Wrocławiu. In J. Piekalski and K. Wachowski (eds), Wrocław na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych. Materialne przejawy życia codziennego, Wratislavia Antiqua 6, Wrocław, 207–244
Bylina, S. 2009. Religijność późnego średniowiecza. Chrześcijaństwo a kultura tradycyjna w Europie Środkowo- Wschodniej w XIV–XV w, Warszawa
Chélini, J. 1996. Dzieje religijności w Europie Zachodniej w średniowieczu, Warszawa
Dola, K. 1995. Postawa religijna świętej Jadwigi. Próba charakterystyki. In K. Bobowski et al. (eds), Księga Jadwiżańska. Międzynarodowe Sympozjum Naukowe ‘Święta Jadwiga w dziejach i kulturze Śląska’ Wrocław – Trzebnica 21–23 września 1993 roku, Acta Universitatis Wratislaviensis 1720, Wrocław, 109–115
Eörsi, A. 1984. International Gothic Style in Painting, Budapest
Gabriel F. and L. Kracíková 2010. K funkci drobné karamické plastik, Archaeologia Historica 35: 225–232
Grönke, E. and Weinlich, E. 1998. Mode aus Modeln. Kruseler- und andere Tonfiguren des 14. bis 16. Jahrhunderts aus dem Germanischen Nationalmuseum und anderen Sammlungen, Wissenschaftliche Beibände zum Anzeiger des Germanischen Nationalmuseums 14, Nürnberg
Heitz, P. 1900. Neujahrswünsche des XV. Jahrhunderts, Strassburg
Hermann, M. 2004. Neues von den Augsburger Bilderbäckern, Knasterkopf 17: 27–40
Hoffmann, V. 1996. Allerlay kurtzweil – Mittelalterliche und frühneuzeitliche Spielzeugfunde aus Sachsen, Arbeits- und Forschungsberichte zur Sächsischen Bodendenkmalpflege 38: 127–200
Huizinga, J. 1987. The Waning of the Middle Ages, London
Huizinga, J. 2007. Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, Warszawa
Kłoczowski, J. 1974. Franciszkanie a sztuka europejska XIII wieku. In P. Skubiszewski (ed.), Sztuka i ideologia XIII wieku. Materiały Sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 5 i 6 IV 1971, Wrocław, 165–178
Kapustka, M. 2008. Figura i hostia. O obrazowym przywoływaniu obecności w poźnym średniowieczu, Wrocław
Kowalczyk, E.J. 2012. Bilderbäckerzy a wytwórcy późnośredniowiecznych figurek ceramicznych ze Śląska [Master’s Thesis stored in the Institute of Archaeology, University of Wrocław]
Kowalczyk, E.J. 2013a. Znaczenie archeologii w badaniach pogranicza kulturowego i politycznego na przykładzie późnośredniowiecznego Śląska. In M. Jędrzejek (ed.), Problem pogranicza w średniowieczu, Kraków, 73–95
Kowalczyk, E.J. 2013b. Późnośredniowieczna drobna plastyka gliniana ze Śląska wobec sztuki sakralnej XIV– pocz. XVI wieku [Bachelor’s Thesis stored in the Institute of Art History, University of Wrocław]
Kowalczyk, E.J. and Siemianowska S. 2014. Późnośredniowieczne figurki ceramiczne z ‘Dworu na Wodzie’ w Będkowicach, pow. wrocławski, Silesia Antiqua 49: 77–98
Leeuwenberg, J. 1965. Die Ausstrahlung Utrechter Tonplastik. In M. Kurt, H. Soehner, E. Steingräber, H. R. Weihrauch (eds), Studien zur Geschichte der europäischen Plastik. Festschrift Theodor Müller zum 19. April 1965, München, 151–166
Marcinkowski, W. 1994. Przedstawienia dewocyjne jako kategoria sztuki gotyckiej, Kraków
Mehler, N. 2009. The Perception and Interpretation of Hanseatic Material Culture in the North Atlantic: Problems and Suggestions, Journal of the North Atlantic 1 (Archaeologies of the Early Modern North Atlantic): 89–108
Měchurová, Z. 1994 Funde der kleinen mittelalterlichen Plastik auf dem Gebiet Tschechischen Schlesiens, Archeologicke Rozhledy 46: 618–626
Měchurová, Z. 2009. Drobná středovĕká plastika koníčka na Moravĕ, Archaeologia Historica 34: 173–187
Měchurová, Z. 2010. Středověky svět děti a her v archeologickych pramenech, Archaeologia Historica 35: 95–107
Murray Jones, P. 2007. Amulets: prescriptions and surviving objects from late medieval England. In S. Blick (ed.), Beyond Pilgrim Souvenirs and Secular Badges. Essays in honour of Brian Spencer, Oxford, 92–107
Neu-Kock, R. 1988. Heilige & Gaukler. Kölner Statuetten aus Pfeifenton. Kölner Museums – Bulletin. Berichte und Forschungen aus den Museen der Stadt Köln, Sonderheft 1, Köln
Neu-Kock, R. 1993. Ein Bilderbäcker-Werkstatt des Spätmittelalters an der Goldgasse in Köln, Zeitschrift für Archäologie des Mittelalters 21: 3–70
Pazda, S. 2002. Zagadkowa figurka (szachowa?) z Radłowic, pow. Oława. Śląskie, Sprawozdania Archeologiczne 44: 525–528
Piwowarczyk, D. 2000. Obyczaj rycerski w Polsce późnośredniowiecznej (XIV–XV wiek), Warszawa
Richter, U. and Standke, B. 1991. Mittelalterliche Kleinplastiken aus Freiberg (Sa.), Ausgrabungen und Funde, 36 (1): 38–43
Sedláčková, H. 2003. ‘Goldscheisser’ z Nymburka, Archaeologia Historica 28: 547–552
Stomma, L. 2000. Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku, Gdańsk
Swanson, R. N. 2000. Religion and Devotion in Europe, c. 1215–c. 1515, Cambridge
Szulc, A. 2007. ‘Homo religiosus’ późnego średniowiecza. Bernardyński model dewocji masowej, Poznań
Witkowska, A. 1978. Funkcje praktyk wotywnych w religijności ludowej późnego średniowiecza. In P. Skubiszewski (ed.), Sztuka i ideologia XV wieku, Warszawa, 97–109
Wachowski, K. 1998. Kult św. Jadwigi trzebnickiej w średniowieczu w świetle nowszych źródeł, Archaeologia Historica Polona 7: 71–77
Wachowski, K. 2005. Średniowieczne pielgrzymki mieszkańców Śląska, Archeologia Polski 50: 103–128
Wachowski, K. 2011. Blisko i daleko od morza. Kultura materialna miast hanzeatyckich. In M. Adamczewski (ed.), Polska i Europa w średniowieczu. Przemiany strukturalne, Warszawa, 125–159
Wachowski, K. 2013. Emblemata mediaevalia profana. Przykład Polski, Wrocław
Ward-Perkins, J. 1967. Medieval Catalogue, London Google Scholar