The Gates of the Legionary Fortress at Novae (Lower Moesia)
Słowa kluczowe:
rzymski o. -- Bułgaria, Novae (Bułgaria), legiony rzymskie, obozy wojskowe rzymskie, architektura obronna rzymska, forty rzymskie, bramy rzymskieAbstrakt
This paper aims to gather all available data about the early and late Roman gates of the legionary fortress at Novae, which have been obtained during the excavations conducted from 1960 up till now. The inquiry included archaeological reports from the 1960s and 1970s and various contributions concerning this topic, as well as multiple field observations made by the author during his work as a member of the University of Warsaw Archaeological Expedition, acting as site assistant and trench supervisor. Recent discoveries and evidence-based systematic evaluation of architectural components of the gates of Novae allow us to start a new discussion about their specific layout in the context of other Roman military installations
Pobrania
Download data is not yet available.
Bibliografia
Bechert, T. 1971. “Römische Lagertore und ihre Bauinschriften. Ein Beitrag zur Entwicklung und Datierung kaiserzeitlicher Lagergrundrisse von Claudius bis Severus Alexander,” BJb 171, 201–287
Bidwell, P. 2013. “The Elevations of Roman Fort-Gates,” in: C. Flügel and J. Obmann (eds), Römische Wehrbauten. Befund und Rekonstruktion, München, 83–87
Bidwell, P. et al. (eds). 1988. Portae cum turribus, Studies of Roman Fort Gates, Oxford
Biernacki, A. B. 1974. “Odcinek V,” in: S. Parnicki-Pudełko et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1972. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,” Archeologia 25, 107–122
Bishop, M. C. 2013. Handbook to Roman Legionary Fortresses, Barnsley
Čičikova, M. et al. 1978. “Razkopki v Nove (bâlgarski sektor),” AOR, 74 –75
Čičikova, M. et al. 1979. “Razkopki v Nove (bâlgarski sektor),” AOR, 80–83
Čičikova, M. et al. 1981. “Razkopki v Nove (bâlgarski sektor),” AOR, 42–44
Čičikova, M. and V. Najdenova. 1981. “Rimski i rannovizantijski grad Nove – Iztočen Sektor,” AOR, 47– 48
Czerniak, L. 1976. “Odcinek IX,” in: S. Parnicki-Pudełko et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni 1974. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,” Archeologia 27, 141–143
Donevski, P. 1989. “Razkopki v Nove (bâlgarski sektor),” AOR, 64–65
Donevski, P. 1994. “Otčet za arheologičeski razkopki v Nove prez 1993 g. Iztočna krepostna stena,” AOR, 57–58
Donevski, P. 1996. “Some Aspects of Defensive System of the Roman Camp Novae (Moesia inferior) in Ist – IIIrd century,” in: P. Petrović (ed.), Roman Limes on the Middle and Lower Danube, Belgrade, 201– 203
Dyczek, P. 2008. “The Geography of the Area and Topography of Novae,” in: Novae I, 249–262
Flügel, C. and J. Obmann. 2013. “Visualisierung römischer Kastelltore. Das Beispiel der porta principalis dextra des Alenkastells Celeusum/Pförring,“ in: C. Flügel and J. Obmann (eds), Römische Wehrbauten. Befund und Rekonstruktion, München, 13–27
Flügel, C. et al. 2015. “»Wie der Edelstein in Gold gefasst wird, so ziert das Tor das Lager.« Zur Rezeption römischer Kastelltore in der mittleren Kaiserzeit,” Bericht Bayerische Bodendenkmalpflege 56, 395–407
Genser, K. 1986. “Der österreichische Donaulimes in der Römerzeit. Ein Forschungsbericht,” RLÖ 33, 166–176
Goessler, P. 1921. “Kastell Cannstatt. Einleitung, Baubeschreibung und neugefundene Münzen,” in: P. Goessler and R. Knorr, Cannstatt zur Römerzeit. Neue archäologische Forschungen und Funde, Stuttgart, 1–32
Goguey, R. and M. Reddé. 1995. Le camp légionnaire de Mirebeau, Mainz
Goodchild, R. G. 1954. “Oasis Forts of Legio III Augusta on the Routes to the Fezzan,” BSR 22, 56–68
Ivanov, T. 1973. “Za planirovka i arhitektura na lagerite prezrimska imperatorska epoha,” MPK 13, 5–11
Ivanov, R. 2008. “Novae on Western European Historical and Geographical Maps from the End of the 15th through the 18th Century,” in: Novae I, 263–274
Kanitz, F. 1882. Donau-Bulgarien und der Balkan: Historisch-geographisch- ethnographische Reisestudien aus den Jahren 1860 –1879, vols. I–II, Leipzig
Kolendo, J. 1988. “Merlan-Novae dans la description du Danube de L.F. Marsigli,” Ratiariensia. Studi e Materiali Mesici e Danubiani 3–4, 209–214
Kolendo, J. 2008a. “Archaeological Research in Novae prior to the Start of Excavations in 1960,” in: Novae I, 3–30
Kolendo, J. 2008b. “Novae during the Goth Raid of AD 250/1 (Iordanes, Getica 101–103),” in: Novae I, 117–131
Kołkówna, S. 1966. “Sondaż przy południowym murze obronnym,” in: K. Majewski et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1965. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu Warszawskiego,” Archeologia 17, 163–167
Kołkówna, S. and M. Nowicka. 1961. “Odcinek II”, in: K. Majewski et al. (eds), “Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk w Novae w 1960 roku,” Archeologia 12, 99 –105
Lemke, M. 2008a. “Novae and its Surroundings on Historic Maps (1726–1984),” in: Novae I, 275–290
Lemke, M. 2008b. “The Location of Novae and the Crossing of the Danube by Russian Forces in 1877,” in: Novae I, 291–297
Lemke, M. 2015a. “Marsigli’s Moesia. The limes Sites in Bulgaria as Seen in the 18th Century,” in: A. Tomas (ed.), Ad Fines Imperii Romani. Studia Thaddaeo Sarnowski septuagenario ab amicis, collegis discipulisque dedicata, Warsaw, 173–192
Lemke, M. 2015b. “The Dwindling Legion: Architectural and Administrative Changes in Novae (Moesia Inferior) on the Threshold of Late Antiquity,” in: R. Collins, M. Symonds, and M. Weber (eds), Roman Military Architecture on the Frontiers: Armies and Their Architecture in Late Antiquity, Oxford, 90–97
Mackensen, M. 2011. “Das severische Vexillationskastell Myd(---) und die spätantike Besiedlung in Gheriat el-Garbia (Libyen). Bericht über die Kampagne im Frühjahr 2010,” RM 117, 247–375
Mackensen, M. 2013. “Baubestand und Rekonstruktion der porta praetoria des severischen Vexillationskastells Myd(---)/Gheriat el-Garbia am limes Tripolitanus (Libyen),” in: C. Flügel and J. Obmann (eds), Römische Wehrbauten. Befund und Rekonstruktion, München, 89–107
Majewski, K. et al. (eds). 1961. “Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk w Novae w 1960 roku,” Archeologia 12, 75–170
Malacrino, C.G. 2010. Constructing the Ancient World. Architectural Techniques of the Greeks and Romans, trad. J. Hyams, Los Angeles
Marsigli, L. F. 1744. Description du Danube, depuis la montagne de Kalenberg en Autriche, jusqu’au confl uent de la rivière Jantra dans la Bulgarie: contenant des observations géographiques, astronomiques, hydrographiques, historiques et physiques, traduite du latin, Den Haag
Parnicki-Pudełko, S. 1961a. “Topografi a Novae,” in: K. Majewski et al. (eds), “Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk w Novae w 1960 roku,” Archeologia 12, 87–92
Parnicki-Pudełko, S. 1961b. “Odcinek VI,” in: K. Majewski et al. (eds), “Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk w Novae w 1960 roku,” Archeologia 12, 128–133
Parnicki-Pudełko, S. 1962. “Odcinek III i Odcinek V,” in: K. Majewski et al. (eds), “Novae 1961. Tymczasowe sprawozdanie z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu Warszawskiego,” Archeologia 13, 75–94
Parnicki-Pudełko, S. 1967. “Odcinek V,” in: K. Majewski et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1966. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu Warszawskiego,” Archeologia 18, 137–150
Parnicki-Pudełko, S. 1973. “The Western Gate of Novae,” Archeologia Polona 14, 297–314
Parnicki-Pudełko, S. 1974. “Les recherches archéologiques polonaises à Novae (Bulgarie) en 1972,” Latomus 23, 314–323
Parnicki-Pudełko, S. 1976. “Befestigungsanlagen von Novae,” in: M. Biskup et al. (eds), Ars Historica: Prace z dziejów powszechnych i Polski. Seria Historia 71, Poznań, 179–192
Parnicki-Pudełko, S. 1981. “Krepostnite porti na Novae,” Arheologija (Sofi a) 23, 17–20
Parnicki-Pudełko, S. 1990. The Fortifications in the Western Sector of Novae, Poznań
Parnicki-Pudełko, S. and A. B. Biernacki. 1972. “Odcinek V,” in: S. Parnicki-Pudełko et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1970. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,” Archeologia 23, 39–57
Poulter, A. G. 2007. “The Transition to Late Antiquity,” in: A.G. Poulter (ed.), The Transition to Late Antiquity, on the Danube and Beyond. Proceedings of the British Academy 141, Oxford, 1– 50
Prostko-Prostyński, J. 1984. “Technika obrony bram w okresie rzymskim i wczesnobizantyńskim na przykładzie fortyfikacji Mezji Dolnej i północnej Tracji,” Balcanica Posnaniensia 1, 265–270
Rebuffat, R. 1989. “Notes sur le camp romain de Gholaia (Bu Njem),” Libyan Studies 20, 155–167
Reddé, M. et al. (eds). 2006. L’architecture de la Gaule romaine: Les fortifications militaires. Documents d’archéologie française 100, Paris
Sarnowski, T. 1976. “Novae jako siedziba pierwszego legionu Italskiego,” Archeologia 27, 50–65
Sarnowski, T. 1980. “Rejon bramy południowej – Odcinek VIII. Ślady umocnień ziemnych,” in: S. Parnicki-Pudełko et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1978. Sprawozdanie tymczasowe z wy kopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,” Archeologia 31, 146–150
Sarnowski, T. 1981. “The Legionary Defences of Novae. Report on Latest Sections,” Archeologia 32, 29–46
Sarnowski, T. 1983. “Die Ziegelstempel aus Novae. I. Systematik und Typologie,” Archeologia 34, 17–61
Sarnowski, T. 1984. “Początki legionowego budownictwa w Novae i wojny dackie Domicjana i Trajana,” Balcanica Posnaniensia 1, 143–169
Sarnowski, T. 1985. “Die legio I Italica und der untere Donauabschnitt der Notitia Dignitatum,” Germania 63, 108–127
Sarnowski, T. 1987. “Zur Truppengeschichte der Dakerkriege Traians, Die Bonner legio I Minervia und das Legionslager Novae,” Germania 65, 109–122
Sarnowski, T. 1988. “Wojsko rzymskie w Mezji Dolnej i na północnym wybrzeżu Morza Czarnego,” Novensia 3, 53–54
Sarnowski, T. 1995. “Another Legionary Groma Gate Hall? The Case of Novae in Lower Moesia,” in: A.B. Biernacki (ed.), Novae. Studies and Materials, I, Poznań, 37– 40
Sarnowski, T. 1996. “Die römische Anlegestelle von Novae in Moesia Inferior,” in: P. Petrović (ed.), Roman Limes on the Middle and Lower Danube. Cahiers des Portes de Fer 2, Beograd, 195–203
Sarnowski, T. (with contribution by D. Dragoev). 2009. “The Name of Novae in Lower Moesia,” Archeologia 58, 15–23
Sarnowski, T. 2017. “Legionary Fortress at Novae in Lower Moesia. Old and new observations made during the recent work per lineam munitionum,” in: C. Geta Alexandrescu (ed.), Proceedings of the International Colloquium Troesmis 2015. Biblioteca Istro-Pontică, Seria Arheologie 11, Tulcea (forthcoming)
Sarnowski, T. and A. Tomas. 2011. “Novae. The Roman Legionary Defences. Excavations of 2009 and 2010,” Światowit 49, 185–186
Sarnowski, T. and J. Trynkowski. 1986. “Legio I Italica – Liburna – Danuvius”, in: Studien zu den Militärgrenzen Roms, III: Vorträge des 13. internationalen Limeskongresses, Aalen 1983, Stuttgart, 536–541
Sarnowski, T. and J. Trynkowski. 1990. “Stemple okrętowe legionu I Italskiego na cegłach i dachówkach z Novae,” Balcanica Posnaniensia 5, 251–253
Sarnowski, T. et al. 2008. “Novae – Castra Legionis, 2006–2009. Preliminary Report on the Excavations of the University of Warsaw Archaeological Expedition,” Archeologia 59, 153–172
Sarnowski, T. et al. 2011–2012. “Novae – Castra Legionis, 2010–2012: Preliminary Report on the Excavations of the University of Warsaw Archaeological Expedition,” Archeologia 62–63, 75–90
Sarnowski, T. et al. 2012. “Novae 2012. Munitiones castrorum. Legionary Defences,” Światowit 51, fasc. A, 145 –150
Sarnowski, T. et al. 2013. “Novae 2013. Legionary Defences and Headquarters Building,” Światowit 52, fasc. A, 179 –186
Sarnowski, T. et al. 2014. “Novae – Castra, Canabae, Vicus, 2013–2015. Preliminary Report on the Excavations and Prospection Surveys of the University of Warsaw Archaeological Expedition,” Archeologia 65, 177–203
Sarnowski, T. et al. 2015. “Novae. Legionary Defences and Rear Part of the Fortress,” Światowit 53, fasc. A (forthcoming)
Skibiński, S. 1974. “Odcinek VIII,” in: S. Parnicki-Pudełko et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1972. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,” Archeologia 25, 122–130
Skibiński, S. 1976. “Odcinek VIII,” in: S. Parnicki-Pudełko et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1974. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,” Archeologia 27, 139–141
Škorpil, K. 1905. “Okopi i zemliani ukreplenia Bolgarii. Materialy dlja bolgarskich drevnostej. Aboba – Pliska,” IRAIK 10, 443–502
Stefanov, S. 1931. “Rimskite vodopravodi na Nove,” IAI 6, 265–279
Trumm, J. 2015. “Legionslager Vindonissa – Stand der Forschung,” in: L. Vagalinski, N. Sharankov et al. (eds), Proceedings of the 22nd International Congress of Roman Frontier Studies, Ruse (Bulgaria, September 2012), Sofi a, 93–102
Welsby, D. A. 1990. “Observations on the Defences of Roman Forts in North Africa,” Antiquités africaines 26, 113–129
Ziembiński, J. 1972. “Odcinek IX,” in: S. Parnicki-Pudełko et al.(eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1970. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,” Archeologia 23, 60–61
Ziembiński, J. 1974. “Odcinek IX,” in: S. Parnicki-Pudełko et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1972. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,” Archeologia 25, 130–132
Bidwell, P. 2013. “The Elevations of Roman Fort-Gates,” in: C. Flügel and J. Obmann (eds), Römische Wehrbauten. Befund und Rekonstruktion, München, 83–87
Bidwell, P. et al. (eds). 1988. Portae cum turribus, Studies of Roman Fort Gates, Oxford
Biernacki, A. B. 1974. “Odcinek V,” in: S. Parnicki-Pudełko et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1972. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,” Archeologia 25, 107–122
Bishop, M. C. 2013. Handbook to Roman Legionary Fortresses, Barnsley
Čičikova, M. et al. 1978. “Razkopki v Nove (bâlgarski sektor),” AOR, 74 –75
Čičikova, M. et al. 1979. “Razkopki v Nove (bâlgarski sektor),” AOR, 80–83
Čičikova, M. et al. 1981. “Razkopki v Nove (bâlgarski sektor),” AOR, 42–44
Čičikova, M. and V. Najdenova. 1981. “Rimski i rannovizantijski grad Nove – Iztočen Sektor,” AOR, 47– 48
Czerniak, L. 1976. “Odcinek IX,” in: S. Parnicki-Pudełko et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni 1974. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,” Archeologia 27, 141–143
Donevski, P. 1989. “Razkopki v Nove (bâlgarski sektor),” AOR, 64–65
Donevski, P. 1994. “Otčet za arheologičeski razkopki v Nove prez 1993 g. Iztočna krepostna stena,” AOR, 57–58
Donevski, P. 1996. “Some Aspects of Defensive System of the Roman Camp Novae (Moesia inferior) in Ist – IIIrd century,” in: P. Petrović (ed.), Roman Limes on the Middle and Lower Danube, Belgrade, 201– 203
Dyczek, P. 2008. “The Geography of the Area and Topography of Novae,” in: Novae I, 249–262
Flügel, C. and J. Obmann. 2013. “Visualisierung römischer Kastelltore. Das Beispiel der porta principalis dextra des Alenkastells Celeusum/Pförring,“ in: C. Flügel and J. Obmann (eds), Römische Wehrbauten. Befund und Rekonstruktion, München, 13–27
Flügel, C. et al. 2015. “»Wie der Edelstein in Gold gefasst wird, so ziert das Tor das Lager.« Zur Rezeption römischer Kastelltore in der mittleren Kaiserzeit,” Bericht Bayerische Bodendenkmalpflege 56, 395–407
Genser, K. 1986. “Der österreichische Donaulimes in der Römerzeit. Ein Forschungsbericht,” RLÖ 33, 166–176
Goessler, P. 1921. “Kastell Cannstatt. Einleitung, Baubeschreibung und neugefundene Münzen,” in: P. Goessler and R. Knorr, Cannstatt zur Römerzeit. Neue archäologische Forschungen und Funde, Stuttgart, 1–32
Goguey, R. and M. Reddé. 1995. Le camp légionnaire de Mirebeau, Mainz
Goodchild, R. G. 1954. “Oasis Forts of Legio III Augusta on the Routes to the Fezzan,” BSR 22, 56–68
Ivanov, T. 1973. “Za planirovka i arhitektura na lagerite prezrimska imperatorska epoha,” MPK 13, 5–11
Ivanov, R. 2008. “Novae on Western European Historical and Geographical Maps from the End of the 15th through the 18th Century,” in: Novae I, 263–274
Kanitz, F. 1882. Donau-Bulgarien und der Balkan: Historisch-geographisch- ethnographische Reisestudien aus den Jahren 1860 –1879, vols. I–II, Leipzig
Kolendo, J. 1988. “Merlan-Novae dans la description du Danube de L.F. Marsigli,” Ratiariensia. Studi e Materiali Mesici e Danubiani 3–4, 209–214
Kolendo, J. 2008a. “Archaeological Research in Novae prior to the Start of Excavations in 1960,” in: Novae I, 3–30
Kolendo, J. 2008b. “Novae during the Goth Raid of AD 250/1 (Iordanes, Getica 101–103),” in: Novae I, 117–131
Kołkówna, S. 1966. “Sondaż przy południowym murze obronnym,” in: K. Majewski et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1965. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu Warszawskiego,” Archeologia 17, 163–167
Kołkówna, S. and M. Nowicka. 1961. “Odcinek II”, in: K. Majewski et al. (eds), “Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk w Novae w 1960 roku,” Archeologia 12, 99 –105
Lemke, M. 2008a. “Novae and its Surroundings on Historic Maps (1726–1984),” in: Novae I, 275–290
Lemke, M. 2008b. “The Location of Novae and the Crossing of the Danube by Russian Forces in 1877,” in: Novae I, 291–297
Lemke, M. 2015a. “Marsigli’s Moesia. The limes Sites in Bulgaria as Seen in the 18th Century,” in: A. Tomas (ed.), Ad Fines Imperii Romani. Studia Thaddaeo Sarnowski septuagenario ab amicis, collegis discipulisque dedicata, Warsaw, 173–192
Lemke, M. 2015b. “The Dwindling Legion: Architectural and Administrative Changes in Novae (Moesia Inferior) on the Threshold of Late Antiquity,” in: R. Collins, M. Symonds, and M. Weber (eds), Roman Military Architecture on the Frontiers: Armies and Their Architecture in Late Antiquity, Oxford, 90–97
Mackensen, M. 2011. “Das severische Vexillationskastell Myd(---) und die spätantike Besiedlung in Gheriat el-Garbia (Libyen). Bericht über die Kampagne im Frühjahr 2010,” RM 117, 247–375
Mackensen, M. 2013. “Baubestand und Rekonstruktion der porta praetoria des severischen Vexillationskastells Myd(---)/Gheriat el-Garbia am limes Tripolitanus (Libyen),” in: C. Flügel and J. Obmann (eds), Römische Wehrbauten. Befund und Rekonstruktion, München, 89–107
Majewski, K. et al. (eds). 1961. “Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk w Novae w 1960 roku,” Archeologia 12, 75–170
Malacrino, C.G. 2010. Constructing the Ancient World. Architectural Techniques of the Greeks and Romans, trad. J. Hyams, Los Angeles
Marsigli, L. F. 1744. Description du Danube, depuis la montagne de Kalenberg en Autriche, jusqu’au confl uent de la rivière Jantra dans la Bulgarie: contenant des observations géographiques, astronomiques, hydrographiques, historiques et physiques, traduite du latin, Den Haag
Parnicki-Pudełko, S. 1961a. “Topografi a Novae,” in: K. Majewski et al. (eds), “Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk w Novae w 1960 roku,” Archeologia 12, 87–92
Parnicki-Pudełko, S. 1961b. “Odcinek VI,” in: K. Majewski et al. (eds), “Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk w Novae w 1960 roku,” Archeologia 12, 128–133
Parnicki-Pudełko, S. 1962. “Odcinek III i Odcinek V,” in: K. Majewski et al. (eds), “Novae 1961. Tymczasowe sprawozdanie z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu Warszawskiego,” Archeologia 13, 75–94
Parnicki-Pudełko, S. 1967. “Odcinek V,” in: K. Majewski et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1966. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu Warszawskiego,” Archeologia 18, 137–150
Parnicki-Pudełko, S. 1973. “The Western Gate of Novae,” Archeologia Polona 14, 297–314
Parnicki-Pudełko, S. 1974. “Les recherches archéologiques polonaises à Novae (Bulgarie) en 1972,” Latomus 23, 314–323
Parnicki-Pudełko, S. 1976. “Befestigungsanlagen von Novae,” in: M. Biskup et al. (eds), Ars Historica: Prace z dziejów powszechnych i Polski. Seria Historia 71, Poznań, 179–192
Parnicki-Pudełko, S. 1981. “Krepostnite porti na Novae,” Arheologija (Sofi a) 23, 17–20
Parnicki-Pudełko, S. 1990. The Fortifications in the Western Sector of Novae, Poznań
Parnicki-Pudełko, S. and A. B. Biernacki. 1972. “Odcinek V,” in: S. Parnicki-Pudełko et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1970. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,” Archeologia 23, 39–57
Poulter, A. G. 2007. “The Transition to Late Antiquity,” in: A.G. Poulter (ed.), The Transition to Late Antiquity, on the Danube and Beyond. Proceedings of the British Academy 141, Oxford, 1– 50
Prostko-Prostyński, J. 1984. “Technika obrony bram w okresie rzymskim i wczesnobizantyńskim na przykładzie fortyfikacji Mezji Dolnej i północnej Tracji,” Balcanica Posnaniensia 1, 265–270
Rebuffat, R. 1989. “Notes sur le camp romain de Gholaia (Bu Njem),” Libyan Studies 20, 155–167
Reddé, M. et al. (eds). 2006. L’architecture de la Gaule romaine: Les fortifications militaires. Documents d’archéologie française 100, Paris
Sarnowski, T. 1976. “Novae jako siedziba pierwszego legionu Italskiego,” Archeologia 27, 50–65
Sarnowski, T. 1980. “Rejon bramy południowej – Odcinek VIII. Ślady umocnień ziemnych,” in: S. Parnicki-Pudełko et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1978. Sprawozdanie tymczasowe z wy kopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,” Archeologia 31, 146–150
Sarnowski, T. 1981. “The Legionary Defences of Novae. Report on Latest Sections,” Archeologia 32, 29–46
Sarnowski, T. 1983. “Die Ziegelstempel aus Novae. I. Systematik und Typologie,” Archeologia 34, 17–61
Sarnowski, T. 1984. “Początki legionowego budownictwa w Novae i wojny dackie Domicjana i Trajana,” Balcanica Posnaniensia 1, 143–169
Sarnowski, T. 1985. “Die legio I Italica und der untere Donauabschnitt der Notitia Dignitatum,” Germania 63, 108–127
Sarnowski, T. 1987. “Zur Truppengeschichte der Dakerkriege Traians, Die Bonner legio I Minervia und das Legionslager Novae,” Germania 65, 109–122
Sarnowski, T. 1988. “Wojsko rzymskie w Mezji Dolnej i na północnym wybrzeżu Morza Czarnego,” Novensia 3, 53–54
Sarnowski, T. 1995. “Another Legionary Groma Gate Hall? The Case of Novae in Lower Moesia,” in: A.B. Biernacki (ed.), Novae. Studies and Materials, I, Poznań, 37– 40
Sarnowski, T. 1996. “Die römische Anlegestelle von Novae in Moesia Inferior,” in: P. Petrović (ed.), Roman Limes on the Middle and Lower Danube. Cahiers des Portes de Fer 2, Beograd, 195–203
Sarnowski, T. (with contribution by D. Dragoev). 2009. “The Name of Novae in Lower Moesia,” Archeologia 58, 15–23
Sarnowski, T. 2017. “Legionary Fortress at Novae in Lower Moesia. Old and new observations made during the recent work per lineam munitionum,” in: C. Geta Alexandrescu (ed.), Proceedings of the International Colloquium Troesmis 2015. Biblioteca Istro-Pontică, Seria Arheologie 11, Tulcea (forthcoming)
Sarnowski, T. and A. Tomas. 2011. “Novae. The Roman Legionary Defences. Excavations of 2009 and 2010,” Światowit 49, 185–186
Sarnowski, T. and J. Trynkowski. 1986. “Legio I Italica – Liburna – Danuvius”, in: Studien zu den Militärgrenzen Roms, III: Vorträge des 13. internationalen Limeskongresses, Aalen 1983, Stuttgart, 536–541
Sarnowski, T. and J. Trynkowski. 1990. “Stemple okrętowe legionu I Italskiego na cegłach i dachówkach z Novae,” Balcanica Posnaniensia 5, 251–253
Sarnowski, T. et al. 2008. “Novae – Castra Legionis, 2006–2009. Preliminary Report on the Excavations of the University of Warsaw Archaeological Expedition,” Archeologia 59, 153–172
Sarnowski, T. et al. 2011–2012. “Novae – Castra Legionis, 2010–2012: Preliminary Report on the Excavations of the University of Warsaw Archaeological Expedition,” Archeologia 62–63, 75–90
Sarnowski, T. et al. 2012. “Novae 2012. Munitiones castrorum. Legionary Defences,” Światowit 51, fasc. A, 145 –150
Sarnowski, T. et al. 2013. “Novae 2013. Legionary Defences and Headquarters Building,” Światowit 52, fasc. A, 179 –186
Sarnowski, T. et al. 2014. “Novae – Castra, Canabae, Vicus, 2013–2015. Preliminary Report on the Excavations and Prospection Surveys of the University of Warsaw Archaeological Expedition,” Archeologia 65, 177–203
Sarnowski, T. et al. 2015. “Novae. Legionary Defences and Rear Part of the Fortress,” Światowit 53, fasc. A (forthcoming)
Skibiński, S. 1974. “Odcinek VIII,” in: S. Parnicki-Pudełko et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1972. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,” Archeologia 25, 122–130
Skibiński, S. 1976. “Odcinek VIII,” in: S. Parnicki-Pudełko et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1974. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,” Archeologia 27, 139–141
Škorpil, K. 1905. “Okopi i zemliani ukreplenia Bolgarii. Materialy dlja bolgarskich drevnostej. Aboba – Pliska,” IRAIK 10, 443–502
Stefanov, S. 1931. “Rimskite vodopravodi na Nove,” IAI 6, 265–279
Trumm, J. 2015. “Legionslager Vindonissa – Stand der Forschung,” in: L. Vagalinski, N. Sharankov et al. (eds), Proceedings of the 22nd International Congress of Roman Frontier Studies, Ruse (Bulgaria, September 2012), Sofi a, 93–102
Welsby, D. A. 1990. “Observations on the Defences of Roman Forts in North Africa,” Antiquités africaines 26, 113–129
Ziembiński, J. 1972. “Odcinek IX,” in: S. Parnicki-Pudełko et al.(eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1970. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,” Archeologia 23, 60–61
Ziembiński, J. 1974. “Odcinek IX,” in: S. Parnicki-Pudełko et al. (eds), “Novae – Sektor Zachodni, 1972. Sprawozdanie tymczasowe z wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,” Archeologia 25, 130–132
Pobrania
Opublikowane
2015-01-01
Jak cytować
Zakrzewski, P. (2015). The Gates of the Legionary Fortress at Novae (Lower Moesia). Archeologia, 66, 7–26. Pobrano z https://journals.iaepan.pl/arch/article/view/557
Numer
Dział
Artykuły
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
