Early Medieval Looms in Poland in the Light of Archaeological Finds
DOI:
https://doi.org/10.23858/FAH31.2018.009Keywords:
loom, weaving, weaving tools, textile production, early Middle Ages, PolandAbstract
The purpose of the paper is to present types of looms used in Poland in the Early Middle Ages in the light of archaeological finds. The basis for the source form parts of looms like loom weights and weaving tools. The authors present evidence discovered during excavations, beginning with the vertical warp-weighted loom through the horizontal pit loom to the foot loom. As established, the archaeological evidence discovered so far does not include construction fragments of other types of looms. Unfortunately, parts of looms are extremely rarely discovered. To obtain a more complete picture of looms functioning in the present-day Polish territory, the evidence is additionally extended by analogies from European territories, as well as iconography.
Downloads
References
Andersson E. 2003. Tools for Textile Production from Birka and Hedeby, Birka Studies 8. Excavations in the Black Earth 1990-1995, Stockholm.
Antosik Ł., Maik J. 2017. Późnośredniowieczne krosna tkackie w świetle środkowoeuropejskich znalezisk archeologicznych, “Archaeologia Historica Polona” 25, 285-299.
Auch M., Bogucki M., Trzeciecki M. 2012. Osadnictwo wczesnośredniowieczne na stanowisku Janów Pomorski 1. In: M. Bo¬gucki, B. Jurkiewicz (eds.), Janów Pomorski, stan. 1. wyniki ratowniczych badań archeologicznych w latach 2007-2008, vol. 1: 2, Elbląg, 23-232.
Batzer A., Dokkedal L. 1992. The Warp-Weighted Loom: Some New Experimental Notes. In: L. Bender Jørgensen, E. Munks¬gaard (eds.), Archaeological Textiles in Northern Europe. Report from the 4th NESAT Symposium, 1-5. May 1990 in Copenhagen, Tidens Tand 5, Copenhagen, 231-234.
Bukowska-Gedigowa J., Gediga B. 1986. Wczesnośredniowieczny gród na Ostrówku w Opolu, Wrocław.
Brzostowicz M. 2002. Bruszczewski zespół osadniczy we wczesnym średniowieczu, Poznań.
Cardon D. 1999. La draperie au Moyen Âge. Essor d’une grande industrie européenne, Paris.
Chudziak W. 2013. Związki przędzalnictwa i tkactwa z symboliką kosmologiczną Słowian zachodnich – depozyty wodne z Jeziora Zarańskiego. In: J. Kolendo, A. Mierzwiński, S. Moździoch, L. Żygadło (eds.), Z badań nad kulturą społeczeństw pradziejowych i wczesnośredniowiecznych. Księga Jubileuszowa Dedykowana Profesorowi Bogusławowi Gedidze, w osiemdziesiątą rocznicę urodzin przez przyjaciół, kolegów, uczniów, Wrocław, 171-184.
Chmielewski T. J. 2009. Po nitce do kłębka… O przędzalnictwie i tkactwie młodszej epoki kamienia w Europie środkowej, Warszawa.
Cygan S. 2006. Wczesnosłowiańskie półziemianki kwadratowe na terenie Polski, Czech, Słowacji, wschodnich Niemiec i dolnej Austrii, Rzeszów.
Dominiczak-Głowacka D. 2008. Przęśliki z wczesnośredniowiecznego grodziska w Grzybowie w województwie wielkopolskim nieopodal Wrześni, “Studia Lednickie” 9, 243-270.
Dworaczyk M., Kowalska A. B. 2011. Podstawy datowania warstw kulturowych na Rynku Warzywnym. In: A. B. Kowalska, M. Dworczyk (eds.), Szczecin wczesnośredniowieczny. Nadodrzańskie centrum, Origines Polonorum 5, Warszawa, 113-152.
Dzieńkowski T., Gołub S. 1999. Czwarty sezon prac wykopaliskowych na wczesnośredniowiecznej osadzie w Chełmie, “Archeologia Polski Środkowowschodniej” 4, 171-175.
Endrei W. 1961. Der Trittwebstuhl im frühmittelalterlichen Europa, “Acta Historica” 8 (1-2), 107-136.
Endrei W. 1968. L’évolution des techniques du filage et du tissage du Moyen Âge à la révolution industrielle, Paris.
Grenander Nyberg G. 1994a. Looms for Linen, “Laborativ Arkeologi, Jurnal of Nordic Archaeological Science” 7, 75-77.
Grenander Nyberg G. 1994b. Prehistoric and Early Medieval Features in the Construction of the Oldest North-European Treadle Looms. In: G. Jaacks, K. Tidow (eds.) Archäologische Texilfunde. Archaeological Textiles: Textilsymposium Neumünster 4.-7.5. 1993, North European Symposium for Archaeological Textiles V, Neumünster, 203-212.
Hachulska-Ledwos R. 1971. Wczesnośredniowieczna osada w Nowej Hucie-Mogile, “Materiały Archeologiczne Nowej Huty” 3, 7-210.
Hoffmann M. 1974. The Warp-Weighted Loom, Second Edition, Oslo, Bergen, Tromso.
Jagodziński F. M. 2010. Truso. Między Weonodlandem a Witlandem, Elbląg.
Kaczanowska M. 1976. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych prowadzonych w 1971 r. w Nowej Hucie na stanowisku 18 (Nowa Huta-Pleszów), “Sprawozdania Archeologiczne” 28, 243-255.
Kamińska J., Turnau I. (eds.) 1966. Zarys historii włókiennictwa na ziemiach polskich do końca XVIII wieku, Wrocław.
Kamińska J., Nahlik A. 1958. Włókiennictwo gdańskie w X-XIII wieku, Acta Archaeologica Universitatis Lodziensis 6, Łódź.
Kolchin B. A. 1968. Novogorodskiye drevnosti. Derevyannyye izdeliya, “Arkheologiya SSSR”, Svod arkheologicheskikh istochnikov, Vypusk E 1-55, Moskva.
Kostrzewski J. 1954. Kiedy zjawiły się Polsce krosna pionowe?, “Lud” 41, 667-676.
Kościński B., Paner H. 2005. Nowe wyniki datowania grodu gdańskiego st. 1, (wykop I-V). In: H. Paner, M. Fudziński (eds.), XIV Sesja Pomorzoznawcza, vol. 2: Od wczesnego średniowiecza do czasów nowożytnych, Gdańsk, 11-48.
Kowalska A. B. 2011. Życie codzienne mieszkańców wczesnośredniowiecznego Szczecina w świetle źródeł archeologicznych. In: A. B. Kowalska, M. Dworaczyk (eds.), Szczecin wczesnośredniowieczny. Nadodrzańskie centrum, Origines Polonorum 5, Warszawa, 217-344.
Kowalewska B. 2014. Items Associated with Spinning and Weaving. In: W. Chudziak, R. Kaźmierczak (eds.), The Island in Żółte on Lake Zarańskie. Early Medieval Gateway into West Pomerania, Toruń, 196-217.
Kowalewska B., Chudziak W., Kaźmierczak R. 2012. Badania weryfikacyjno-sondażowe wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Bobięcinie, gm. Miastko (badania 2011 rok). In: E. Fudzińska (ed.), XVIII Sesja Pomorzoznawcza, vol. 1: Od epoki kamienia do wczesnego średniowiecza. Materiały z konferencji 16-18 listopada 201, Malbork, 257-270.
Lodowski J. 1972. Sądowel we wczesnym średniowieczu, Wrocław.
Maik J. 1991. Tekstylia wczesnośredniowieczne z wykopalisk w Opolu, Łódź, Warszawa.
Maik J. 1997. Sukiennictwo elbląskie w średniowieczu, Acta Archaeologica Lodziensia 41, Łódź.
Maik J. 2000a. Sukiennictwo kołobrzeskie w średniowieczu. In: L. Leciejewicz, M. Rębkowski (eds.), Salsa Cholbergiensis. Kołobrzeg w średniowieczu, Kołobrzeg, 233-244.
Maik J. 2000b. Średniowieczne krosno tkackie w Europie środkowej. In: Archaeologia et Historia. Księga jubileuszowa dedykowana Pani Profesor Romanie Barnycz-Gupieńcowej, Łódź, 253-264.
Maik J. 2012. Włókiennictwo kultury wielbarskiej, Łódź.
Makkay J. 2001. Textile Impressions and Related Finds of the Early Neolithic Körös Cuture in Hungary. With an Appendix: The Ritual Spinning, Budapest.
Mårtensson L., Nosch M.-L., Andersson Strand E. 2009. Shape of Things: Understanding a Loom Weight, “Oxford Journal of Archaeology” 28 (4), 373-398.
Merkyte I. 2005. Lîga. Copper Age Strategies in Bulgaria, Acta Archaeologica Supplementa 6, København.
Michalski J. 1998. Wyniki badań Starego Miasta w Ostródzie i ich wpływ na proces rewaloryzacji. In: J. Wysocki (ed.), Badania archeologiczne starych miast Warmii i Mazur a problemy ich rewaloryzacji. Materiały z konferencji Wykno 12-14. XI. 1997 r., Nidzica, 45-51.
Miśkiewiczowa M. 1981. Mazowsze wschodnie we wczesnym średniowieczu, Warszawa.
Moszyński K. 1967. Kultura ludowa Słowian, Warszawa.
Nahlik A. 1956. W sprawie rozwoju krosna tkackiego, “Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 6 (3), 519-540.
Nahlik A. 1965. Tkaniny wsi wschodnioeuropejskiej X-XIII w., Acta Archaeologica Lodziensia 13, Łódź.
Ostrowska E. 1957. Prace wykopaliskowe na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu w 1955 r., “Sprawozdania Archeologiczne” 3, 195-203.
Øye I. 1988. Textile Equipment and Its Working Environment, Bryggen in Bergen c. 1150-150, The Bryggen Papers. Main Series 2, Oslo.
Parczewski M. 1988. Początki kultury wczesnosłowiańskiej Polsce. Krytyka i datowanie źródeł archeologicznych, Prace Komisji Archeologicznej 27, Wrocław.
Pavelčík J. 1983. Drobné terrakoty z Hlinska u Lipniku (okr. Přerov) 2, “Památky Archeologické” 74, 295-315.
Pleinerová I. 1999. Hliněná závaží ve slovanských objektech, “Studia Mediævalia Pragensia” 4, 37-44.
Rast-Eicher A., Windler R. 2006. „Mit den Füssen weben“. Tradition und Innovation in der mittelalterlichen Webstuhltechnologie, “Kleidung im Mittelalter. Kunst und Architektur in der Schweiz” 57, 29-35.
Sage G. 1936. Die Gewebereste aus dem alten Oppeln, “Altschlesien” 6, 322-332.
Skrobot W. 1988. Zielkowo, gm. Lubawa, woj. olsztyńskiej. In: Informator Archeologiczny. Badania rok 1987, Warszawa, 182-183.
Słomska J. 2015. Słów kilka o krośnie pionowym w kulturze przeworskiej. In: L. Tyszler, E. Droberjar (eds.), Barbari Supe¬riores et Inferiores. Archaeology of the Barbarians 2014. Integration Processes of the Central European Barbaricum Poland – Bohemia – Moravia – Slovakia, Łódź, Wieluń, 451-457.
Słomska J. 2017. Katalog glinianych ciężarków tkackich z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w kulturze łużyckiej i pomorskiej, Unpublished manuscript in the Institute of Archeology and Ethnology Polish Academy of Sciences, Łódź.
Słomska J., Antosik A. forthcoming. W jakim stroju na swój pogrzeb, czyli próba interpretacji funkcji tekstyliów archeologicznych odkrywanych w grobach z wczesnej epoki żelaza z terenu Polski, “Przegląd Archeologiczny” 66.
Stærmose-Nielsen K.-H. 1999. Kirkes væv. Opstadvævens historie og nutidige brug, Forsøg med fortiden 6, Historisk- Arkæologisk Forsøgscenter Lejre, Lejre.
Turnau I. 1984. Moda i technika włókiennicza w Europie od XVI do XVIII wieku, Wrocław.
Walton Rogers P. 1997. Textile Production at 16-22 Coppergate, The Archaeology of York 17 (11), York.
Wróblewski T. 1954. Kilka uwag o geograficznym zasięgu występowania krosien poziomych i pionowych, “Lud” 41 (1), 677-698.
Wróblewski T. 1958. Jeszcze o krosnach i tkactwie, “Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 6 (1-2), 61-82.
Zarina A. 1992. Frühe Funde von Trittwebstühlen in Letland. In: L. Bender Jørgensen, E. Munksgaard (eds.), Archaeological Textiles in Northern Europe. Report from the 4th NESAT Symposium 1-5 May 1990 in Copenhagen, Tidens Tand 5, Copenhagen, 178-186.
Zimmermann W. H. 1982. Archäologische Befunde frühmittelalterlicher Webhäuser. Ein Beitrag zum Gewichtswebstuhl. In: L. Bender Jørgensen, K. Tidow (eds.), Textilsymposium Neumünster. Archäologische Textilfund, Neumünster, 109-134.
Zimmermann W. H. 1990. Webhäuser im ersten und frühen zweiten Jahrtausend n. Chr. in Mittel- und Nordeuropa. In: Experimentelle Archäologie in Deutschland, Archäologische Mitteilungen aus Nordwestdeutschland 4, 418-422.
Żaki A. 1974. Archeologia Małopolski wczesnośredniowiecznej, Wrocław.
Żołędziowska I. 2013. Przęśliki. In: J. Kalaga (ed.), Sutiejsk. Gród pogranicza polsko-ruskiego z X-XIII wieku. Studium interdyscyplinarne, Warszawa, Pękowice, 150-156.
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2018 Fasciculi Archaeologiae Historicae
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
