Remains of Copper Alloy Vessels from the Medieval Knightly Residence in Mierzyn, Central Poland
DOI:
https://doi.org/10.23858/FAH37/2024.002Keywords:
Grapen, knight’s manor house, motte, Mierzyn, Middle AgesAbstract
During investigations carried out at the site of a late medieval knightly residence in Mierzyn (Piotrków Trybunalski District, Central Poland), archaeologists discovered, among other things, numerous fragments of three-legged vessels cast from copper alloy, known as ‘Grapens.’ They were used for cooking and reheating food. The collection obtained from the above-mentioned site comprises 13 fragments from several different vessels, which distinguishes Mierzyn from other motte type knightly residences in Poland. In the course of research, including specialist analyses, at least four vessels were identified based on the discussed fragments. They varied in appearance – there were both classic forms with bulbous bodies and fitted with characteristic handles and legs, but also a form similar to cauldrons or frying pans – with a sleeve for a wooden handle. The fact that a fairly diverse assortment of metal Grapens was used at the excavated site testifies to the material status of the representatives of the knightly Nagodzice family of Mierzyn.
Downloads
References
Belényesy K. 2018. Cannon Foundry Workshop in Late Medieval Buda (Hungary) at the Turn of the 15th-16th centuries. In: N. Thomas, P. Dandridge (eds.), Cuivre, bronzes et laitons médiévaux : Histoire, archéologie et archéométrie des productions en laiton, bronze et autres alliages à base de cuivre dans l’Europe médiévale (12e-16e siècles) / Medieval copper, bronze and brass: History, archaeology and archaeometry of the production of brass, bronze and other copper alloy objects in medieval Europe (12th-16th centuries). Actes du colloque de Dinant et Namur, 15-17 mai 2014 / Proceedings of the symposium of Dinant and Namur, 15-17 May 2014. Namur, 155-167.
Brych V. 1998. Hmotná kultura středovĕké trvzí v Čechách. In: L. Svoboda, J. Úlovec, P. Chotĕbor, Z. Procházka, Z. Fišera, J. Anderle, J. Slavík, M. Rykl, T. Durdík, V. Brych (eds.), Encyklopedie českých trvzí, vol. 1: A-J. Praha, XLVII-LXXXIII.
Cejpová M. 2003. Kovová trojnožka z hradu Troský a nĕkteré její analogie. “Archaeologia historica” 28, 539-546.
Ceynowa B. (ed.) 2021. Spichlerz Błękitny Baranek. Katalog wystawy. Gdańsk.
Drescher H. 1982. Zu den bronzenen Grapen des 12.-16. Jahrhunderts aus Nordwestdeutschland. In: J. Wittstock (ed.), Aus dem Alltag mittelalterlichen Stadt. Handbuch zur Sonderausstellung vom 5. Dezember 1982 bis 24. April 1983 in Bremer Landesmuseum für Kunst- und Kulturgeschichte (Focke-Museum). Hefte des Focke Museums 62. Bremen, 157-174.
Drescher H. 2017. Eine Grapengiesserwerkstatt des. 13. Jahrhunderts in Lübeck, Breite Stasse 26, und Vergleichsmaterial aus Rostock, Magdeburg, Odense, Visby und Upsalla. In: H. Drescher, U. Drenkhahn (eds.), Studien zum Bronzeguss und zur Keramik im mittelalterlichen Lübeck. Lübecker Schriften zu Archäologie und Kulturgeschichte 31. Rahden, 9-170.
Durdík T. 1978. Archeologie k počátkům a podobĕ přemyslovského Křivoklátu. “Archeologické rozhledy” 30, 304-320.
Fonferek J., Marcinkowski M., Sieńkowska U. 2012. Elbląg – życie codzienne w porcie hanzeatyckim. Elbląg.
Gan P. 2016. Charakterystyka materiałoznawcza wybranych zabytków metalowych. In. M. Majewski (ed.), Archeologia Stargardu. Badania na obszarze dawnego kościoła augustiańskiego. Archeologia Stargardu 2(2). Stargard, 357-363.
Gan P. 2017. Charakterystyka materiałoznawcza wybranych zabytków metalowych. In. M. Majewski, K. Stań (eds.), Archeologia Stargardu. Badania na Rynku Staromiejskim. Archeologia Stargardu 3. Stargard, 159-164.
Gieysztor A. 1963. Owies w daninach łowieckich w Polsce średniowiecznej. “Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 11(2), 213-234.
Grygiel R., Jurek T. 1996. Doliwowie z Nowego Miasta nad Wartą, Dębna i Biechowa. Dzieje rezydencji i ich właścicieli. Łódź.
Heinze F., Tegethoff U. 2018. Ein Adelssitz in Soest und ein aussergewöhnlicher Bronzegrapen. “Archäologie in Westfalen-Lippe”, 159-163.
Janowski A. 2016. Zabytki metalowe. In: M. Majewski (ed.), Archeologia Stargardu. Badania na obszarze dawnego kościoła augustiańskiego. Archeologia Stargardu 2(2). Stargard, 293-363.
Janowski A. 2017. Przedmioty metalowe. In: M. Majewski, K. Stań (eds.), Archeologia Stargardu. Badania na Rynku Staromiejskim. Archeologia Stargardu 3. Stargard, 127-157.
Kajzer L. 1995. Błędy metody czy „kłopoty prenatalne”? Uwagi o archeologicznych badaniach małych założeń obronnych. “Archaeologia Historica Polona” 1, 185-193.
Korbelářová I., Zezula M. (eds.) 2018. S knižaty u stolu. Kuchynĕ a kultura stolování na středovĕkých vévodských dvorech w Opavĕ a Ratiboři. Opava, Ratiboř.
Kowalczyk M. 1976. Średniowieczna pracownia kowalska na grodzie w Raciążu, pow. Tuchola. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archeologica 1(11), 59-74.
Kowalczyk M. 1986. Raciąż – średniowieczny gród i kasztelania na Pomorzu w świetle źródeł archeologicznych i pisanych. Archaeologia Baltica 6. Łódź.
Majewski M. (ed.) 2003. Ludwisarstwo stargardzkie i pomorskie XIV-XVII wieku. W 350. rocznicę odlania ostatniego dzwonu w Stargardzie. Katalog wystawy, M. Majewski (ed.). Stargard.
Majewski M. 2006. Późnośredniowieczne odlewnictwo brązowe na Pomorzu w świetle źródeł historycznych i archeologicznych. Wstęp do badań. In: W. E. Cnotliwy, A. Janowski, K. Kowalski, S. Sowiński (eds.), Nie tylko archeologia. Księga poświęcona pamięci Eugeniusza „Gwidona” Wilgockiego. Szczecin, 279-292.
Metzen F., Schirren C. M. 2014. Kessel, Töpfe und Grapen. Ergebnisse der Archäologischen Begleitung von Sanierungsarbeiten an der Swinow bei Gützkow, Lkr. Vorpommern-Greifswald. “Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern” 21, 81-90.
Krabath S. 2001. Die hoch- und spätmittelalterlichen Buntmetallfunde nördlich der Alpen. Eine archäologische-kunsthistorische Untersuchung zu ihrer Herstellungstechnik, funktionalen und zeitlichen Bestimmung, Band 1 – Text. Band 2 – Katalog und Tafeln. Rahden.
Majewski M. 2021. Grapen luttick und grodt. Production and Use of Bronze Three-Legged Cauldrons, or Grapens, in the Baltic Sea Region in the Late Middle Ages and Early Modern Times – Example of Western Pomerania. “Światowit” 60, 171-192.
Marciniak-Kajzer A. 2011. Średniowieczny dwór rycerski w Polsce. Wizerunek archeologiczny. Łódź.
Marciniak-Kajzer A. 2020. Rzeczy ludzi średniowiecza. W domu. Łódź.
Michalak A. 2022. Przedmioty związane z zajęciami mieszkańców. In: A. Michalak (ed.), Castrum Lubenov. Tragiczne dzieje średniowiecznej wieży w Lubrzy. Pękowice, Świdnica, 151-170.
Mroczek R. 2007. Późnośredniowieczne zabytki ruchome z badań na dziedzińcu głównym Pałacu pod Blachą. “Kronika Zamkowa”1-2, 39-90.
Nawrolska G. 2014. Powracająca przeszłość Starego Miasta w Elblągu. Toruń.
Nowak T., Szymczak J. 1993. Obiekty obronne w Sieradzkiem i Wieluńskiem w świetle źródeł pisanych (do końca XVI w.). In: T. Horbacz, L. Kajzer (eds.), Między Północą a Południem. Sieradzkie i Wieluńskie w późnym średniowieczu i czasach nowożytnych. Materiały z sesji naukowej w Kościerzynie koło Sieradza (4-6 grudnia 1991 r.). Sieradz, 81-95.
Polgár B. 2010. Két háromlábú bronzedény töredék a Mátyás Király Múzeum gyűjteményéből. “Folia archaeologica” 54, 257-265.
Proházková P., Kalábek M. 2000. Jílová (okr. Olomouc), Trat’ „Tepenec”. Hradisko KLPP a předhradí středovĕkého hradu. “Přehled výzkumů” 41(1999), 167-168.
Pyzik Z. W. 1970. Grodzisko stożkowate w Kiełbowie Starym, pow. Białobrzegi. “Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego” 6, 461-468.
Pyzik Z. W. 1998. Grodzisko średniowieczne we Włoszczowie. “Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach” 19, 157-175.
Rech M. 2004. Gefundene Vergangenheit – Archäologie des Mittelalters in Bremen. Mit besonderer Berücksichtigung von Riga. Bremen.
Sikora J., Trzciński Ł. 2013. Castrum Raczans – przyczynek do obcych wpływów na XIII-wiecznym Pomorzu Wschodnim. “Archaeologia Historica Polona” 21, 101-126.
Skóra K., Strzyż P., Szymczak J. 2022. Bull of Antipope John XXIII found in Mierzyn, Central Poland. “Fasciculi Archaeologiae Historicae” 35, 131-145.
Strzyż P. 2014. Broń palna w Europie Środkowej w XIV-XV w. Łódź.
Stuchlík S. 2001. Rajhradice (okr. Brno-venkov). Okraj obce. Středovĕk. Náhodny nález. “Přehled výzkumů” 42(2000), 243-244.
Szymański W. 1968. Przyczynek do badań nad problematyką grodzisk stożkowatych (Orszymowo i Wilkanowo w pow. płockim). “Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 16(1), 55-72.
Szymczak J. 2024. Rycerz w podróży, na kwaterze i ze spyżą. Warszawa.
Szymczakowa A. 1988. Szlachta sieradzka w XV wieku. ‘Magnifici i generosi’. Łódź.
Szyszka J. 2007a. Gród w Rozprzy i najdawniejsza struktura opola rozpierskiego. “Roczniki Historyczne” 73, 57-81.
Szyszka J. 2007b. Osadnictwo opola rozpierskiego do połowy XIII wieku. In: S. K. Kuczyński (ed.), Społeczeństwo Polski Średniowiecznej. Zbiór studiów 11. Warszawa, 21-57.
Varga M. 2013. Medieval Firearm Mouldings from Visegrád (Hungary). “Fasciculi Archaeologiae Historicae” 26, 75-82.
Wollschläger B. 2022. Lohmen, Lkr. Rostock. “Bodendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern” 68, 408-409.
Wywrot-Wyszowska B. 2019. Die Wiederverwertung von Rohstoffen und die Verwaltung von Produktionsabfällen in spätmittelalterlichen Ostseestädten im Spiegel archäologischer Quellen. Einige Bemerkungen am Beispiel ausgewählter Gewerbe. “Fasciculi Archaeologiae Historicae” 32, 101-116.
Zajączkowski S., Zajączkowski S. M. 1966. Materiały do słownika geograficzno-historycznego dawnych ziem łęczyckiej i sieradzkiej, do 1400 roku, vol. 1: Abramowice-Mzurki. Łódź.
Zdaniewicz R., Abłamowicz R. 2024. Evidence of Food Preparation, Consumption and Storage in a Late Medieval Manor in Czechowice, Upper Silesia. “Fasciculi Archaeologiae Historicae” 37, 47-65.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Fasciculi Archaeologiae Historicae
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
