Silicite („flint”) from Opole-Groszowice: Contribution to recognition of the raw materials used during prehistory in the Odra River valley
DOI:
https://doi.org/10.23858/SA/74.2022.1.3009Keywords:
Odra valley, Stone Age, Jurassic age, brown silicite, erratic raw materialAbstract
Until recently, all the erratic flints found at the Stone Age sites in the upper part of the Odra Valley were identified with silicites from the Baltic Sea. The age of Baltic flints is associated with the Uppermost Cretaceous, more precisely with the Maastrichtian or Palaeogene. However, it turned out that among these rocks, there are also silicites that are of different ages and origins. They were first found in outcrops of sands and gravels around Opole-Groszowice. So far, these flints have been distinguished in archaeological assemblages but they were usually regarded as imports from the Cracow-Częstochowa Jurassic Plateau. The petrographic analysis proves that these silicites of brown colour are of the Jurassic age. They entered the glacial sediments via the lobes of the Drenthe glaciation. They were used in the same way as raw materials of Baltic origin. In this paper, we show some examples of Palaeolithic and younger sites, where artefacts made of brown silicite occurred.
Downloads
References
Allaby A. and Allaby M. 2003. A Dictionary of Earth Sciences, 2 ed. Oxford: Oxford University Press.
Badura J. and Przybylski B. 1998. Zasięg lądolodów plejstoceńskich i deglacjacja obszaru między Sudetami a Wałem Śląskim. Biuletyn PIG 385, 9-28.
Bolewski A. and Parachoniak W. 1978. Zarys petrografii (= Skrypty uczelniane 648). Kraków: AGH.
Brandl M. 2010. Classification of rocks within the chert group: Austrian practice. Archeometriai Műhely 2010/3, 183-190.
Burdukiewicz J. M. 1977. Badania archeologiczne w Opolu Grotowicach. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 19, 83-86.
Burdukiewicz J. M. 1999. Z problematyki paleolitu Sudetów. In P. Valde-Nowak (ed.), Początki osadnictwa w Sudetach. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 35-52.
Dubanská V., Dubanský A., Hejl V. and Maštalka A. 1977. Geochemie buližníků z oblasti Českého masívu. Studie ČSAV 3, 3-73.
Eliáš M. and Uhmann J. 1968. Densities of the rocks in Czechoslovakia explanation text to the synoptic rock-density map of Czechoslovakia 1:5000,000. Prague: Geological Survey of Czechoslovakia.
Foltyn M. E., Foltyn E. and Jochemczyk L. 1995. Zur Frage der Verwendung von Felsgesteinen in Oberschlesien vom Paläolithikum bis zur Römischen Kaiserzeit. Veröffentlichungen des Brandenburgischen Landesmuseums für Ur- und Frühgeschichte 29, 209-221. Potsdam
Furmanek M., Molenda G. and Rapiński A. 2001. Wstępne wyniki badań na stanowisku schyłkowopaleolitycznym w Sowinie, pow. Niemodlin w roku 2000. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 43, 485-490.
Ginter B. 1974. Spätpaläolithikum in Oberschlesien und im Flußgebiet der oberen Warta (= Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 337, Prace Archeologiczne, 17). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Janák V. and Přichystal A. 2007. Distribution of silicites of the Krakow-Czestochowa Jurassic in Moravia and Upper Silesia in the Neolithic and at the beginning of the Eneolithic. Památky Archeologické 98, 5-30.
Kozłowski J. K. 1964. Paleolit na Górnym Śląsku. Wrocław-Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Lech J. 1980. Geologia krzemienia jurajskiego-podkrakowskiego na tle innych skał krzemionkowych. Wprowadzenie do badań z perspektywy archeologicznej. Acta Archaeologica Carpathica 20, 163-228.
Lewandowski J. 1988. Stratigraphy of Quaternary deposits of the Silesian Upland and surrounding area (Southern Poland). Tentative compilation. Quaternary Studies in Poland 8, 73-78.
Lewandowski J. 2001. Lądolody skandynawskie w dorzeczu górnej Odry (Brama Morawska – Kotlina Raciborska). In J. Badura and B. Przybylski (eds), Serie rzeczne i lodowcowe południowej Opolszczyzny. VIII Konferencja „Stratygrafia plejstocenu Polski”. Wrocław: Państwowy Instytut Geologiczny, 55-57.
Lindner H. 1938. Verteilung und Zusammensetzung der Schotter in südlichen Oberschlesien. Jahresberichte 1938 der Geologischen Vereinigung Oberschlesiens – Abhandlungen 1938, 32-45.
Murawski H. and Meyer W. 1998. Geologisches Wörterbuch. München: Enke.
Přichystal A. 2008. Lithic raw materials. In J. Svoboda (ed.), Petřkovice. Shouldered Points and Female Figurines. Brno: Institute of Archaeology, Academy of Sciences of the Czech Republic, 67-69.
Přichystal A. 2010. Classification of lithic raw materials used for prehistoric chipped artefacts in general and siliceous sediments (silicites) in particular: the Czech proposal. Archeometriai Műhely 2010/3, 177-181.
Přichystal A. 2013. Lithic raw materials in prehistoric times of eastern central Europe. Brno: Masaryk University.
Přichystal A., Petřík J., Všianský D. and Slavíček K. 2020. Petroarchaeological investigation of Jurassic silicites (cherts) from the Cracow-Częstochowa Upland, variety G. In A. Brzeska-Zastawna, Production and use of lithic products in the communities of the Baden culture in the area of Lesser Poland. Manuscript of doctoral dissertation. Kraków: Institute of Archaeology, Jagiellonian University in Cracow.
Přichystal A. and Vožďová L. 2014. Nové poznatky o révaitech. Minerál 22/4, 349-354.
Salamon T. 2012. Rekonstrukcja kierunków ruchu lodu w obrębie lobu górnej Odry. Przegląd Geologiczny 60, 539-545.
Salamon T. 2015. Development of the topography-controlled Upper Odra ice lobe (Scandinavian Ice Sheet) in the fore-mountain area of southern Poland during the Saalian glaciation. Quaternary Science Reviews 123, 1-15.
Schwarzbach M. 1938. Karpatische Kreidekorallen als Geschiebe in Schlesien. Jahresberichte 1938 der Geologischen Vereinigung Oberschlesiens – Abhandlungen 1938, 25-31.
Stawin J. 1970. Własności techniczne krajowych krzemieni. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 244, 105-152.
Svoboda J. ed. 2008. Petřkovice. On Shouldered Points and Female Figurines. Brno: Institute of Archaeology, Academy of Sciences of the Czech Republic.
Świerczewska A. 1997. Early diagenetic silicification in the Upper Jurassic interbiohermal facies (southern Poland). In R. Schild, Z. Sulgostowska (eds), Man and Flint. Proceedings of the VIIth International Flint Symposium. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 357-361.
Wiśniewski A. 2006. Paleolit środkowy w dolinie Odry. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Wiśniewski A., Furmanek M., Borowski M., Kądziołka K., Rapiński A. and Winnicka K. 2012. Lithic raw material and Late Palaeolithic strategies of mobility: a case study from Sowin 7, SW Poland. Anthropologie (Brno) 50, 391-409.
Wiśniewski A., Lauer T., Chłoń M., Pyżewicz K., Weiss M., Badura J., Kalicki T. and Zarzecka-Szubińska K. 2019. Looking for provisioning places of shaped tools of the late Neanderthals: A study of a Micoquian open-air site, Pietraszyn 49a (southwestern Poland). Comptes Rendus Palevol 18, 367-389.
Wiśniewski A., Połtowicz-Bobak M., Bobak D., Jary Z. and Moska P. 2017. The Epigravettian and the Magdalenian in Poland: New chronological data and an old problem. Geochronometria 44, 16-29.
Wiśniewski A., Kufel-Diakowska B., Kozyra C., Chłoń M., Różok Z. and Přichystal A. 2021. Epigravettian in the area north of Sudetes: a case study from the site Sowin 7, SW Poland. In G. Lengyel, J. W. M. Sánchez De La Torre, X. Mangado and J. Maria Fullola (eds), Studies on the Palaeolithic of Western Eurasia. Proceedings of the XVIII UISPP World Congress (4-9 June 2018, Paris, France). Oxford: Archaeopress Publishing Ltd., 16-36.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Sprawozdania Archeologiczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
