The Tardenoisian concept in Polish Mesolithic studies

Tomasz Płonka

doi:10.23858/SA/74.2022.1.3014

Published: 2022-12-21

Vol. 74 No. 1 (2022)

The Tardenoisian concept in Polish Mesolithic studies

Tomasz Płonka

Sprawozdania Archeologiczne

Section: Articles

https://doi.org/10.23858/SA/74.2022.1.3014

Abstract

The evolution of the concept of the Tardenoisian in Polish Mesolithic studies visibly falls into three phases, dating approximately to 1900-1970, 1971-1990, 1991-2016. In the first half of the twentieth century the geographical range of the Tardenoisian, known originally from French sites, was extended to areas in Central Europe, Poland included. Although criticised by Polish researchers of the Mesolithic already in the 1960s, this concept continued to appear in the literature until 1970. In the 1960s, 1970s and 1980s the local cultural taxonomy of the Polish Mesolithic was developed, based on meticulous analyses of the archaeological record. Using these sources, some researchers have recognized influences in southwestern Poland of the Western complex of Mesolithic cultures which includes e.g., the Tardenoisian and Beuronian. New material discovered after 1990 confirmed the presence of Beuronian sites in the Polish zone of the Sudeten. The upland and mountainous zone of Central Europe with its great diversity of lithic resources was heavily exploited by communities of this cultural tradition.

Keywords:

Mesolithic, Tardenoisian, Beuronian, Sudeten Mesolithic

Most read articles by the same author(s)

Tomasz Płonka, Marcin Diakowski, Bernadeta Kufel-Diakowska, Wojciech Bronowicki, Beata Miazga, Krzysztof Stefaniak, A new find of a Mesolithic antler axe from western Poland , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 74 No. 2 (2022): Sprawozdania Archeologiczne
Tomasz Płonka, Marcin Diakowski, Marcin Chłoń, Robert Niedźwiedzki, New data on fossils in the Mesolithic of the Polish Plain , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 76 No. 1 (2024): Sprawozdania Archeologiczne

Download files

pdf

Citation rules

Płonka, T. (2022). The Tardenoisian concept in Polish Mesolithic studies . Sprawozdania Archeologiczne, 74(1), 141–155. https://doi.org/10.23858/SA/74.2022.1.3014

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

References

Bagniewski Z. 1976. Kultura komornicka na Dolnym Śląsku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Bagniewski Z. 1987. Niektóre zagadnienia osadnictwa mezolitycznego na terenie Polski południowozachodniej. Studia Archeologiczne 15, 3-80.
Google Scholar

Barrière C. 1955. Les civilisations tardenoisiennes en Europe occidental. Bulletin de la Société préhistorique de France 52/3-4, 204-206.
Google Scholar

Barrière C. 1956. Les civilisations tardenoisiennes en Europe occidentale. Paris: Bière.
Google Scholar

Bobak D. 1996. Ślady osadnictwa z epoki kamienia w Jegłowej, gm. Przeworno. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 37, 319-323.
Google Scholar

Bronowicki J. 1999a. Mezolityczny mikroregion osadniczy w okolicach Bielawy u podnóża Gór Sowich. Studia Archeologiczne 31, 79-116.
Google Scholar

Bronowicki J. 1999b. Dotychczasowe rozpoznanie problematyki epoki kamienia. In P. Valde-Nowak (ed.), Początki osadnictwa w Sudetach. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 19-25.
Google Scholar

Bronowicki J. 2000. Stan i perspektywy rozwoju badań nad epoką kamienia w Sudetach polskich. In M. Boguszewicz, A. Boguszewicz and D. Wiśniewska (ed.), I Międzynarodowa Konferencja Człowiek i środowisko w Sudetach, Wrocław 12-14 listopada 1998. Wrocław: Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego we Wrocławiu, Katedra Archeologii UWr, Katedra Etnologii UWr, 11-28.
Google Scholar

Bronowicki J. 2002. Obozowisko mezolityczne Ratno Dolne 2, pow. Kłodzko. Acta Archaeologica Carpathica 37, 5-18.
Google Scholar

Bronowicki J. 2008. Kamieniec, pow. kłodzki (Ścinawski mikroregion osadnictwa mezolitycznego). Silesia Antiqua 44, 254-257.
Google Scholar

Bronowicki J. 2016. Box 1. Raw flint material of Beuron-Coincy Culture in Śląsk. In J. Kabaciński (ed.), The Past Societies. Polish Lands from the First Evidence of Human Presence to the Early Middle Ages, vol. I: 500,000 – 5,500 BC. Warsaw: Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, 278.
Google Scholar

Bronowicki J. and Bobak D. 1999. Problem mezolitu w Sudetach. In P. Valde-Nowak (ed.), Początki osadnictwa w Sudetach. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 53-74.
Google Scholar

Bronowicki J. and Kowalski K. 1990. Materiały z epoki kamienia i wczesnej epoki brązu z okolic Bielawy,woj. wałbrzyskie. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 31, 103-116.
Google Scholar

Clark J. G. D. 1936. The Mesolithic Settlement of Northern Europe: a Study of the Food-Gathering Peoples of Northern Europe during the Early Post-Glacial Period. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Galiński T. 1997. Mezolit Europy. Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie.
Google Scholar

Jażdżewski K.1938. Recenzja pracy Carl Engel i Wolfgang La Baume: Atlas der ost und westpreussische Landesgeschichte 1. Kulturen und Völker der Frühzeit im Preussenlande. Przegląd Archeologiczny 6/2-3 (1938-1939), 307-323.
Google Scholar

Kostrzewski J. 1939-45. Od mezolitu do okresu wędrówek ludów. In Prehistoria ziem polskich. Encyklopedia Polska, tom 4, część 1 – dział 5. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 118-359.
Google Scholar

Kostrzewski J. 1949. Pradzieje Polski. Poznań: Księgarnia Akademicka.
Google Scholar

Kostrzewski J. 1955. Wielkopolska w pradziejach. Zmienione trzecie wydanie Wielkopolski w czasach przedhistorycznych (= Polskie Towarzystwo Archeologiczne. Biblioteka Archeologiczna 7). Warszawa, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Kostrzewski J. 1966. Pradzieje Pomorza. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Kostrzewski J. 1970. Pradzieje Śląska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Kostrzewski J., Chmielewski W. and Jażdżewski K. 1965. Pradzieje Polski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Kozłowski J. K. 1960. Epipaleolit i mezolit stanowisk otwartych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 28, Prace Archeologiczne 1, 67-97.
Google Scholar

Kozłowski J. K. and Kozłowski S. K. 1975. Pradzieje Europy od XL do IV tysiąclecia p.n.e. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Kozłowski J. K. and Kozłowski S. K. 1977. Epoka kamienia na ziemiach polskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Kozłowski L. 1919. Wielkopolska w epoce kamiennej 1. Przegląd Archeologiczny 1, 84-95.
Google Scholar

Kozłowski L. 1921. Stan i zadania badań nad epoką kamienną w Polsce. Wiadomości Archeologiczne 6, 23-46.
Google Scholar

Kozłowski L. 1923. Epoka kamienia na wydmach wschodniej części Wyżyny Małopolskiej. Lwów, Warszawa: Książnica Polska. Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych (Towarzystwo Naukowe Warszawskie. Archiwum Nauk Antropologicznych II/3).
Google Scholar

Kozłowski L. 1926. L’Epoque mésolithique en Pologne. L’Anthropologie 36, 9-45.
Google Scholar

Kozłowski S. K. 1965. Z problematyki polskiego mezolitu. Archeologia Polski 10/1, 151-177.
Google Scholar

Kozłowski S. K. 1972. Pradzieje ziem polskich od IX do V tysiąclecia p.n.e. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Kozłowski S. K. 1989. Mesolithic in Poland: a New Approach. Warsaw: University Press.
Google Scholar

Majewski E. 1904. Powiat Stopnicki pod względem prehistorycznym (część druga). Światowit 5, 111-176.
Google Scholar

Masojć M. 2004. The Mesolithic in Lower Silesia in the Light of Settlement Phenomena of the Kaczawa River Basin (= Acta Universitatis Wratislaviensis 2661). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Masojć M. 2016. Mesolithic hunter-gatherers of the Atlantic forests. In J. Kabaciński (ed.), The Past Societies. Polish Lands from the First Evidence of Human Presence to the Early Middle Ages, vol. I: 500,000 – 5,500 BC. Warsaw: Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, 271-291.
Google Scholar

Mortillet G. de 1896. Les petits silex taillés à contour géométrique trouvés en Europe, Asie et Afrique. Revue de l’École d’Anthropologie 6, 377-405.
Google Scholar

Płonka T. 1995. Osadnictwo paleolityczne i mezolityczne pod grodziskiem średniowiecznym w Bardzie, w Sudetach Środkowych. Studia Archeologiczne 26, 65-122.
Google Scholar

Płonka T. 2007. Sudeten Mesolithic revisited. In M. Masojć, T. Płonka, B. Ginter and S. K. Kozłowski (eds), Contributions to the Central European Stone Age. Papers Dedicated to the Late Professor Zbigniew Bagniewski. Wrocław: Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, 187-209.
Google Scholar

Rothert L. 1936. Die mittlere Steinzeit in Schlesien. Die Feuersteingeräte und ihre Einordnung (= Mannus Bücherei 55). Leipzig: Kabitzsch.
Google Scholar

Schild R. and Więckowska H. 1961. O tak zwanym przemyśle świdero-tardenuaskim. Archeologia Polski 6/2, 185-201.
Google Scholar

Svoboda J. A. 2003 ed. Mezolit severních Čech. Komplexní výzkum skalních převisů na Českolipsku a Děčínsku 1978-2003. Brno: Dolnověstonické studie 9.
Google Scholar

Taté E. 1924. Tardenoisien. Bulletin de la Société préhistorique de France 21/12, 283-285.
Google Scholar

Valoch K. 1963. Ein mittelsteinzeitlicher Wohnplatz bei Smolín in Südmähren. Quartär 14 (1962-1963), 105-114.
Google Scholar

Vencl S. 1978. Stopy nejstarší lidské práce ve východních Čechách. Hradec Králové: Krajské muzeum východních Čech.
Google Scholar

Vencl S. 1991a. Mezolitické tábořištĕ v Hřibojedech, okr. Trutnov. Archeologické rozhledy 43/1, 3-22.
Google Scholar

Vencl S. 1991b. Mesolithic sites at Sopotnice, Bohemia. Mesolithic Miscellany 12/1, 13-21.
Google Scholar

Vencl S. 1992. Mesolithic settlement on cadastral territory of Sopotnice, district Ústí-nad-Orlicí. Památky archeologické 83, 7-40.
Google Scholar

Vencl S. 1996. Předneolitické osídlení okolí Tatenic, okres Ústí nad Orlicí. Acta Musei Moraviae, Scientiae sociales 81/1-2, 79-95.
Google Scholar

Więckowska H. 1964. Problem mezolitu na Mazowszu. Archeologia Polski 9, 30-38.
Google Scholar

Więckowska H. 1975. Społeczności łowiecko-rybackie wczesnego holocenu. In W. Hensel (ed.), Prahistoria ziem polskich 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 339-438.
Google Scholar

Zotz L. F. 1931. Das Tardenoisien in Niederschlesien. Altschlesien 3/2-3, 121-153.
Google Scholar

Zotz L. F. 1932. Kulturgruppen des Tardenoisien in Mitteleuropa. Prähistorische Zeitschrift 23, 19-45.
Google Scholar

Zotz L. F. 1934. Culture groups of the Tardenoisien in Central Europe. American Anthropologist 36/2, 242-265.
Google Scholar