Fortified strongpoint of the Russian Army from the 1914 offensive on Kraków at Raciborowice- Prawda, Site 3, Kraków District (S. Poland)
DOI:
https://doi.org/10.23858/SA/76.2024.2.3711Keywords:
artillery, barrow, Battle of Kraków, Kraków Fortress, field fortifications, World War IAbstract
The paper discusses a previously unknown earthwork of a fortification of the First World War found in the investigation of a barrow at Site 3 in Prawda in Raciborowice (Kraków district). The discovery consisted of a fortified strongpoint for all around defence enclosing the top of the barrow. It was built by the Russian troops during the offensive on Kraków from November to December 1914, after the strategic retreat of the Austro-Hungarian army towards the south, under the cover of the fortress artillery, ending the Battle of Kraków. The paper fills the gap in knowledge about the combat taking place between the Battle of Kraków and the battles on the right bank of the Vistula River, enabling the reconstruction of those events and giving insight into the material culture of the soldiers participating in them.
Downloads
References
Adjustierungsvorschrift… 1910. Adjustierungsvorschrift für das k. u. k. Heer. I. Teil. Wien: k. k. Hofund Staatsdruckerei.
Adjustierungsvorschrift… 1911. Adjustierungsvorschrift für das k. u. k. Landwehr. I. Teil. Wien: k. k. Hof- und Staatsdruckerei.
Anhaltspunkte… 1915. Anhaltspunkte für die Ausführung von Feldbefestigungen, Maßnahmen un Einrichtungen gegen Massenfeuer schwerer Artillerie. Wien: K. u. k. Armeeoberkommando.
Anhaltspunkte… 1916. Anhaltspunkte für die Ausführung und Verteidigung von Feldbefestigungen. Maßnahmen und Einrichtungen gegen Massenfeuer schwerer Artillerie. Wien: K. u. k. Armeeoberkommando.
Artillerieunterricht… 1906. Artillerieunterricht für die k. u. k. Festungsartillerie. I. Teil, 1. Heft. Allgemeiner Teil. Wien: k. k. Hof- und Staatsdruckerei.
Arz von Straußenburg A. 1924. Zur Geschichte des Grossen Krieges 1914-1918. Wien, Leipzig, München: Rikola Verlag A. G.
Bator J. 2008. Wojna galicyjska. Kraków: Wydawnictwo Libron.
Benda A. 1919. Werk der Artillerie. Wien: Adolf Holzhausen.
Beschreibung... 1917. Beschreibung der geprotzten Dreikesselfahrküche M. 17 (kleinen Fahrküche). Wien: k. u. k. Kriegsministeriums.
Birnstein J. 1911. Zugschule. Instruktionsbuch für Chargen, Chargenschüler und Einjährig- Freiwillige. Pilsen: Ersten Westböhmischen Druckindustrie- Aktiengesellschaft.
Bis M. 2017. Nowożytne naczynia szklane znalezione w Warszawie – możliwości i ograniczenia badań. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 65(3), 371-396.
Brzoskwinia W. 1994. Fort 49 ‘Krzesławice’ (= Atlas Twierdzy Kraków, Seria 1, Tom 2). Kraków: Urząd Miasta Krakowa, Wydział Ochrony Zabytków.
Budziszewski J., Jarosz P., Libera J., Szczepanek A., Witkowska B. and Włodarczak P. 2016. Kurhany ze stanowiska 30 w Stryjowie, pow. krasnostawski. In P. Jarosz, J. Libera and P. Włodarczak (eds), Schyłek neolitu na Wyżynie Lubelskiej. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 381-409.
Bushmakov D. A. 2017. Russkaya armiya v velikoy voyne, 1914-1917 gg. Tom I. Moskva: Krasivaya Kniga.
Bussard M. 2017. Ammo Encyclopedia For all Rimfire and Centerfire Cartridges, plus Shotshells. Minneapolis: Blue Book Publications.
Chrzanowski Ł. 2008. Artyleria austro-węgierska w latach 1860-1890. Przemyśl: Wydawnictwo „Fort” – Tomasz Idzikowski.
Chumak R. N. 2007. Russkiy 7,62-mm vintovochnyi patron. Istoriya i evolutsiya. Sankt-Peterburg: Atlant.
Ciemiński J. 2014. Znakowanie łusek wojskowej amunicji strzeleckiej wybranych krajów europejskich (= Archeologia Wojenna Extra 1). Gdów: Instytut Wydawniczy Archeologia Militaris.
Clifton R. T. 1970. Barbs, Prongs, Points, Prickers, & Stickers: A Complete and Illustrated Catalogue of Antique Barbed Wire. Norman: University of Oklahoma Press.
Dąbrowski J. 2009. Carskie trzy linie. Rosyjski 3” nabój karabinowy (7,62 x 54R) w latach 1891-1917. Warszawa: Self-published.
Ehnl M. and von Sacken E. 1938. Österreich-Ungarns letzter Krieg 1914-1918. Registerband. Wien: Verlag der Militärwissenschaftlichen Mitteilungen.
Ehrenhalle… 1916a. Ehrenhalle der k. k. Landwehr, des k. k. Landsturmes und der k. k. Gendarmerie. Heft 3. Territorialbereich Krakau. Wien: Gesellschaft für graphische Industrie.
Ehrenhalle… 1916b. Ehrenhalle der k. k. Landwehr, des k. k. Landsturmes und der k. k. Gendarmerie. Heft 4. Territorialbereich Leitmeritz. Wien: Gesellschaft für graphische Industrie.
Ehrenhalle… 1916c. Ehrenhalle der k. k. Landwehr, des k. k. Landsturmes und der k. k. Gendarmerie. Heft 5. Territorialbereich Prah. Wien: Gesellschaft für graphische Industrie.
Ehrenhalle… 1917a. Ehrenhalle der k. k. Landwehr, des k. k. Landsturmes und der k. k. Gendarmerie. Heft 6. Territorialbereich Graz. Wien: Gesellschaft für graphische Industrie.
Ehrenhalle… 1917b. Ehrenhalle der k. k. Landwehr, des k. k. Landsturmes und der k. k. Gendarmerie. Heft 7. Territorialbereich Lemberg. Wien: Gesellschaft für graphische Industrie.
Feldbefestigungsvorschrift… 1908. Feldbefestigungsvorschrift für die Truppen des k. u. k. Heeres. Wien: k. k. Hof- und Staatsdruckerei.
Feldzug… 1917. Der Feldzug von Krakau (6. November bis 17. Dezember 1914) (= Österreichisch-ungarische Kriegsberichte 6). Wien: Verlag von L. W. Seidel und Sohn.
Green J. A. 2014. Dating Modern Wire Nails. Newsletter of the Lousiana Archaeological Society 42(3), 20-21.
Haładaj K. and Rozdżestwieński P. 2010. Karabiny i karabinki Mauser 98 w Wojsku Polskim w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo ZP.
Heldenwerk… 1917. Heldenwerk 1914-1916. Ein literarisches Monumentalwerk zum ewigen Gedenken an die ruhmvollen Waffentaten der österreichisch-ungarischen Armee und ihrer Helden. I. Band. Wien: Heldenwerk Verlags- und Vertriebs.
von Horstenau G. E. 1932. Österreich-Ungarns letzter Krieg 1914-1918. Wien: Verlag der Militärwiss. Mitteilungen.
Hýkel J. and Malimánek V. 1998. Náboje do ručních palnych zbraní. Praha: Naše vojsko.
Instruktion… 1913. Instruktion über die Einrichtung und Verwendung der Maschinengewehre. I. Heft. Maschinengewehr (Schwarzlose) M. 7. Wien: k. k. Hof- und Staatsdruckerei.
Instruktion… 1916. Instruktion über die Einrichtung und Verwendung der im Gebrauche stehenden Gewehre M. 14. Wien: k. u. k. Kriegsministeriums.
Iwański M. 2018. Kurhany w Guciowie, powiat zamojski w świetle obrazowań lotniczym skanerem laserowym. In J. Górski and A. Tyniec (eds), Fenomen miejsca. Nekropola kurhanowa z neolitu, epoki brązu i wczesnego średniowiecza w Guciowie, pow. Zamojski (= Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Krakowie 6). Kraków: Muzeum Archeologiczne w Krakowie, 37-52.
Jarosz P., Koledin J., Podsiadło M. and Włodarczak P. 2021. Excavation of ‘Medisova humka’ in Žabalj. In P. Jarosz, J. Koledin and P. Włodarczak (eds), Danubian Route of the Yamnaya Culture. The Barrows of Vojvodina (= The Yamnaya Impact on Prehistoric Europe 3). Budapest: Archaeolingua, 103-135.
Jung P. 2017. Armia austro-węgierska w I wojnie światowej (1). 1914-1916 (= Men-at-Arms 392). Oświęcim: Napoleon V.
Karczewski A. W. 1934. Broń małokalibrowa. Zarys teorii strzału, konstrukcja i wykonanie (= Bibljoteka ‘Prac Badawczych P. W. U’ 2). Warszawa: Wydawnictwo Państwowych Wytwórni Uzbrojenia w Warszawie.
Kerchnawe H. 1935. Ehrenbuch unserer Artillerie. Band 1. Wien: Amon Franz Göth.
Kielski A. 1969. Ogólna technologia ceramiki. Kraków: Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie.
Kisak P. F. 2016. A Comprehansive Guide to Rifle Ammunition. Vol. 2 of 2. Virginia: Diamond Publications.
Krčma V., Hýkel J. and Neshyba P. 2016. Atlas nábojů do ručních palnych zbraní. Praha: Naše vojsko.
Kunicki-Goldfinger J. J. 2020. Szkło w Europie Środkowej od późnego średniowiecza do XVIII wieku. Skład chemiczny – uwarunkowania i interpretacja. Warszawa: Instytut Chemii i Techniki Jądrowej.
Kurek J. W. and Kurek M. 2002. Artyleria Twierdzy Przemyśl. Artyleria forteczna. Przemyśl: Drukarnia San Set.
Labbett P. 1982. Encyclopédie Mondiale des Munitions Modernes: Armes Militaires Légères. Paris: Pygmalion.
Lipiec A. 2017. Zabytki szklane pozyskane w trakcie badań zespołu kamienic na rogu ulicy Traugutta i placu Małachowskiego w Warszawie. In W. Borkowski (ed.), Badania archeologiczne dziedzińca Arsenału Królewskiego oraz zespołu Kamienicy Raczyńskich w Warszawie (= Warszawskie Materiały Archeologiczne 14). Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, 169-196.
Łukasik H. 2009. Twierdza Kraków. Wokół krakowskiej twierdzy. Epizody, bohaterowie, ślady bitwy o Kraków 1914. Część IV. Międzyzdroje, Kraków: Arkadiusz Wingert.
Łukaszewski T. 2016. Amunicja karabinowa. Oświęcim: Napoleon V.
Maćkiewicz J. and Świderska-Bróż M. 1983. Analiza technologii produkcji szkła jako źródła powstawania ścieków. Ochrona środowiska. Informator Dolnośląskiego Oddziału PZITS. Materiały szkoleniowo-informacyjne 3/4, 37-40.
Majstorović V. 2016. The Red Army in Yugoslavia, 1944-1945. Slavic Review 75/2, 396-421. DOI: https://doi.org/10.5612/slavicreview.75.2.396
Merkblätter… 1918. Merkblätter über eigene und fremdländische Hand- und Faustfeuerwaffen. Wien: k. u. k. Technischen Militärkomitee.
Mikulski M. J. 2011. Austro-węgierskie fortyfikacje polowe w Galicji i Królestwie Kongresowym w latach 1914-1916. In M. Łopata and K. Ruszała (eds), Materiały z konferencji Znaki pamięci IV – w 95. Rocznicę Bitwy Gorlickiej. Gorlice: Stowarzyszenie Aktywnej Ochrony Cmentarzy z I Wojny Światowej w Galicji „Crux Galiciae”, 1-43.
Mirosz D. 2007. Almanach dat 1799-1918. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona.
Mitteilungen… 1899. Mitteilungen über Gegenstände des Artillerie- und Geniewesens. Wien: k. und k. Technischen Militär- Comité.
Modrakh A. V. 1914. Gnazdnye ili ‘russkie okopy’. Grodno: Tipografiya S. Gan.
Mötz J. 1996. Österreichische militärpatronen. Band 1. Die Munition für Hand- und Faustfeuerwaffen der habsburgischen bzw. Österreichischen Streitkräfte von 1866 bis 1954. Wien: Verlagsbuchhandlung Stöhr.
Mroczkowski K. and Kawa L. 2020. Wojna widziana z kuchni… i kuchnia na wojnie. Bydgoszcz: Wydawnictwo Gaj.
Nachrichten… 1915. Nachrichten über Verwundete und Kranke ausgegeben am 29./5. 1915. Nr. 410. Wien: k. k. Hof- und Staatsdruckerei.
Nelson L. H. 1968. Nail chronology as an aid to dating old buildings. Nashville: American Association for State and Local History.
Niebylski J. 2020a. The remains of the ‘Battle of Kraków’, fought during World War I, as exemplified by site Sadowie-Kielnik 1, Kraków district. Sprawozdania Archeologiczne 72/2, 555-584. DOI: https://doi.org/10.23858/SA/72.2020.2.1705
Niebylski J. 2020b. Wielka Wojna na nadwiślańskim przedpolu Twierdzy Kraków. In K. Tunia (ed.), Kartki z dziejów igołomskiego powiśla. Igołomia, Pękowice: Wydawnictwo Profil-Archeo, 251-272. DOI: https://doi.org/10.33547/Igolomia2020.14
Niebylski J. 2021a. Bitwa krakowska. Materialne pozostałości I wojny światowej pod Krakowem w świetle badań archeologicznych. In J. M. Chyla, D. Socha and A. Cetwińska (eds), Keeping Archaeology Together. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 34.
Niebylski J. 2021b. Wielka Wojna na nadwiślańskim przedpolu Twierdzy Kraków. In K. Tunia (ed.), Kartki z dziejów igołomskiego powiśla. Igołomia, Pękowice: Wydawnictwo Profil-Archeo, 292-312.
Niebylski J. M. and Czarnowicz M. 2022. Rola pozycji polowej z bitwy pod Krakowem z I wojny światowej odkrytej na stanowisku archeologicznym Wola Więcławska 10, pow. krakowski. Raport Archeologiczny 17, 73-118.
Niebylski J. M., Czarnowicz M. and Micyk P. 2021. Bitwa pod Krakowem z 1914 r. w świetle badań archeologicznych stanowiska Zalesie 1, pow. krakowski, gm. Iwanowice. Raport 16, 103-167.
Niebylski J. and Tunia K. 2018. The German-Russian Front in Southern Poland, Winter 1945: History and Archaeology. In K. Kleinová (ed.), 24th Annual Meeting (Barcelona, 2018). Barcelona: European Association of Archaeologists, 932-933.
Niebylski J. and Tunia K. 2019. Ekshumacja żołnierzy Armii Czerwonej na cmentarzu wojennym w Chrzanowie, woj. małopolskie. Nieregulaminowe wyposażenie odkryte przy poległych. In A. Zakościelna (ed.), Badania archeologiczne w Polsce środkowowschodniej, zachodniej Białorusi i Ukrainie w roku 2018. Lublin: Instytut Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Muzeum Lubelskie w Lublinie, 46-47.
Notes… 1917. Notes on Austro-Hungarian Fuzes. London: Harrison and Sons.
Orman K. and Orman P. 2015. Wielka Wojna na Jurze. Działania i cmentarze wojenne z roku 1914 na Wyżynie Krakowsko-Wieluńskiej i terenach przyległych. Kraków: Wydawnictwo Libron.
Ortner C. M. 2007. The Austro-Hungarian Artillery from 1867 to 1918. Technology, Organization and Tactics. Vienna: Verlag Militaria.
Ortner C. M. and Hinterstoisser H. 2013. The Austro-Hungarian Army in the First World War. Uniforms and Equipment – from 1914 to 1918. Volume 2. Vienna: Verlag Militaria.
Ostrowski W. 2018. Karabiny maszynowe od czasów najdawniejszych do wynalazków ostatniej doby. Oświęcim: Napoleon V.
Österreichisch-Ungarische… 1915. Österreichisch-Ungarische Kriegswoche: Illustrierte Wochenausgabe 40 from 18.07.1915.
Pałosz J. 2012. Śmiercią złączeni. O cmentarzach z I wojny światowej na terenach Królestwa Polskiego administrowanych przez Austro-Węgry. Kraków: Wydawnictwo Libron.
Perzyk B. 2000. Rosyjskie fortyfikacje polowe w kampaniach 1914-1915. In J. Chorzępa and A. Wap (eds), Twierdze i działania wojenne na ziemiach polskich w czasie I wojny światowej. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej w ramach krajowego programu Ministerstwa Kultury i Sztuki „Ochrona i konserwacja architektury obronnej” Osowiec-Twierdza 16-18 październik 1998 r. Białystok, Przasnysz: „Forteca”, 159-180.
Piwowarski J. 1935. Rejestr zabytków przedhistorycznych znajdujących się na terenie powiatu miechowskiego. Wiadomości Archeologiczne 13, 179-184.
RGVia, Fond 2067, Shtab glavnokomanduyuschego armiyami Yugo-Zapadnogo fronta; Opis: №1, Upravlenie general-kvartirmeystera; Delo: №130, Ob atake i osade Krakova. Rossiyskiy Gosudarstvennyi Voenno-istoricheskiy arkhiv (RGVia), Moskva, unpublished.
Russische… 1912. Die russische Armee. Wien: k. k. Hof- und Staatsdruckerei.
Sbornik… 1915. Sbornik opisaniy predmetov i materialov zagotovlaemykh Intendantstvom dlia dovolstviya voysk. Petrograd: Tipografiya Shtaba voysk Gvardii i Petrogradskago Voennago Okruga.
Schall M. 1915. Preis – Katalog der Kappen-, Tschako- und Iniformsorten-Fabrik Max Schall, Wien III., Fasangasse Nr. 32. Ausrüstungssorten, Sportartikel, Wirkwaren, Sattelzeug und Pferderequisiten, Proprietäten, Toiletteartikel, Galanteriewaren, Herrenmodeartikel, Reiserequisiten, Rauchrequisiten, Haushaltungsgegenstände etc. Wien: Ferdinand Brück & Söhne.
Schäfer H. 1934. Österreichs Volksbuch vom Welkrieg. Wien: GM. d. R. Franz Schubert.
Schießtafeln… 1908. Schießtafeln für die k. u. k. Festungs-Artillerie. Schießtafeln für 12 cm Kanonen M. 61 (M. 61/95), (für erweiterten Schrapnellertrag). Wien: k. k. Hof- und Staatsdruckerei.
Schmid H. 1914. Taktisches Handbuch. Wien: Selbstverlag Hugo Schmid, Kommissionsverlag L. W. Seidel & Sohn k. u. k. Hofbuchhändler.
Schubert J. 2018. Cmentarze wojenne Twierdzy Kraków z lat 1914-1918 i ich autor, rzeźbiarz Karl Korschann. Państwo i Społeczeństwo 18(2), 171-206.
Urbanski von Ostrymiecz A. 1939. Conrad von Hötzendorf: Soldat und Mensch. Graz, Leipzig, Wien: Ulrich Mosers Verlag.
Veltzé A. 1919. Die Geschichte des Weltkrieges mit besonderer Berücksichtigung der Tätigkeit der österreich-ungarischen Heere. I. Band. Wien: Verlag für vaterländische Literatur.
Verlustliste… 1915. Verlustliste ausgegeben am 3./1. 1915. Nr. 91. Wien: k. k. Hof- Staatsdruckerei.
Viribus… 1919. Viribus unitis: Österreich-Ungarn und der Weltkrieg. Wien: Verlag der Gesellschaft vom Silbernen Kreutz.
Wells T. 1998. Nail Chronology: The Use of Technologically Derived Features. Historical Archaeology 32/2, 78-99. DOI: https://doi.org/10.1007/BF03374252
Woodard T. W. 2011. Shooter’s Bible. Guide to Cartridges. New York: Skyhorse Publishing.
von Wrisberg E. 1922. Wehr und Waffen 1914-1918. Leipzig: Verlag von K. F. Koehler.
Wrobel K.-H. 1999. Drei Linien. Die Gewehre Mosin-Nagant. Schwäbisch Hall: Journal-Verlag Schwend GmbH.
Zellner E. 1935. Taktikaufgabe 1 (Applikatorische Besprechung: Ein verstärktes Infanterieregiment mit angewiesener Artillerie in Verteidigung im Bewegungskrieg) (= Militärwissenschaftliche Mitteilungen 66). Wien: Österreichischen Bundesministerium für Landesverteidigung, 350-370.
Zusammenstellung… 1913. Zusammenstellung der wichtigsten Adjustierungs- und ballistischen Daten der Geschützmunition der k. u. k. Artillerie. Wien.
Żuk A. B. 2016. Karabiny, karabinki i pistolety maszynowe. Encyklopedia długiej broni wojskowej XX wieku. Warszawa: Bellona, Fundacja Historia i Kultura.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Sprawozdania Archeologiczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.