An axe Head from a Przeworsk Culture Settlement in Janowiec or Pictures from the Life of European Barbaricum Warriors
DOI:
https://doi.org/10.23858/SA/76.2024.2.3869Keywords:
ancient weapons, Germanic tribes, crisis of the third century, blunt weapons, West Balt Circle, Wielbark CultureAbstract
The paper presents a stray find of an axe head from the Przeworsk culture settlement at Janowiec. It is a medium weight head attributed to sub-Group II.2 after B. Kontny (2018), dated generally to the Roman Period (Phases B2-C1a). Its shape does not allow the function to be determined univocally. Most probably it was a multifunctional tool. The aforementioned axes were used mainly in the Balt milieu, but they were also known but rather not used as weapons in the Przeworsk culture. Single finds from northern Europe may be explained by the participation of the Balt warriors in the military events at these areas. One may consider the possibility that the axes and some other parts of the military equipment became commonly used thanks to multi-ethnic military expeditions and the migrations with a military background connected, among other things, with the crisis of the Roman Empire in the 3rd century.
Downloads
References
Almgren O. 1923. Studien über Nordeuropäischen Fibelformen der ersten nachchristlichen Jahrhunderte mit Berücksichtigung der provinzialrömischen und südrussichen Formen (= Mannus-Bibliothek 32). Leipzig: Verlag von Curt Kabitzsch.
Andrzejowski J. 2019. The Gothic migration through Eastern Poland – the archaeological evidence. In A. Cieśliński and B. Kontny (eds), Interacting Barbarians. Contacts, Exchange and Migrations in the First Millennium AD (= Neue Studien zur Sachsenforschung 7). Warszawa, Braunschweig, Schleswig: Uniwersytet Warszawski, Braunschweigisches Landesmuseum, Zentrum für Baltische und Skandinavische Archäologie, 225-237.
Balke B. 1991. Kultura przeworska w międzyrzeczu Wisły, Pilicy i Iłżanki. Warszawa: Instytut Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk.
Bargieł B. and Zakościelna A. 1995. Kolekcja Katedry Archeologii Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie 1 (= Katalog Archeologicznych Zbiorów Pozamuzealnych 3). Warszawa: Ośrodek Dokumentacji Zabytków.
Bemmann J. 2007. Weaponry and Weapon Burial Practice in Central Germany in the Late Roman Iron Age and Migration Period. Archaeologia Baltica 8, 69-84.
Christensen A. E. 2005. The Roman Iron Age tools from Vimose, Denmark. Acta Archaeologica 76/2, 59-86. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1600-0390.2005.00035.x
Cichomski J. 2014. Zespół kościoła szpitalnego p.w. św. Cecylii w Janowcu nad Wisłą. Wyniki badań archeologicznych. In E. Banasiewicz-Szykuła (ed.), Kościoły nadwiślańskie Lubelszczyzny w świetle badań archeologicznych (= Skarby z Przeszłości 15). Lublin: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Lublinie, 23-34.
Dąbrowska M. 2017. Prace wykopaliskowe w zachodniej pierzei Placu Wolności w Janowcu nad Wisłą. In J. Kruppé and M. Dąbrowska (eds), Janowiec nad Wisłą. Źródła archeologiczne do dziejów miasta (XVI-XVII w.). Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 39-72.
Dąbrowska T. 1988. Wczesne fazy kultury przeworskiej. Chronologia – zasięg – powiązania. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Domański G. 1979. Kultura luboszycka między Łabą a Odrą w II-IV wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Dzięgielewska M. and Kulczyńska M. 2008. Ciebłowice Duże. Ein Gräberfeld der Przeworsk-Kultur im südwestlichen Masowien (= Monumenta Archaeologica Barbarica 14). Warszawa: Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, Państwowe Muzeum Archeologiczne.
Engel M., Iwanicki P. and Rzeszotarska-Nowakiewicz A. 2006. ‘Sudovia in qua Sudovitae’. The new hypothesis about the origin of Sudovian Culture. Archaeologia Lituana 7, 184-211.
Gaerte W. 1929. Urgeschichte Ostpreussens. Königsberg i. Pr.: Gräfe und Unzer Verlag.
Gajek G. and Chabudziński Ł. 2021. Małopolski Przełom Wisły (343.11). In A. Richling, J. Solon, A. Macias, J. Balon, J. Borzyszkowski and M. Kistowski (eds), Regionalna geografia fizyczna Polski. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 425-427.
Godłowski K. 1994. Die Barbaren nördlich der Westkarpaten und das Karpatenbecken-Einwanderungen, politische und militärische Kontakte. In Die römische Reich und seine Nachbarn im Bereich der Karpaten. Kolloquium. Pécs 15-16. Oktober 1993. Specimina Nova 11/1, 65-89.
Gurba J. 1959. Janowiec nad Wisłą, pow. Puławy (dawn. pow. Zwoleń). Wiadomości Numizmatyczne 3/1-2, 96.
Ilkjær J. 1990. Illerup Ådal, 1-2: Die Lanzen und Speere (= Jutland Archaeological Society Publications 25/1-2). Aarhus: Aarhus Universitetsforlag.
Iversen R. B. 2019. Våben- og hærudstyr. In M. Løvschal, R. B. Iversen and M. K. Holst (eds), De dræbte krigere i Alken Enge. Efterkrigsritualer i ældre jernalder (= Jysk Arkæologisk Selskabs 108). Moesgård: Aarhus Universitetsforlag, 85-103.
Iwanicki P. 2021. Obraz kulturowy Wyniesienia Bargłowsko-Milewskiego w świetle badań na cmentarzysku w Brzozówce, pow. Augustów. Studia Archaeologica Sudaica 3, 231-247.
Kazanskij M. M. 2015. Germanskie elementy v materialnoy kulture Abkhazii v pozdnerimskoe vremia i v epokhu pereseleniya narodov. Scripta Antiqua. Voprosy drevney istorii, filologii, isskustva i materialnoy kultury 4, 33-60.
Kieferling G. 1994. Bemerkungen zu Äxten der römischen Kaiserzeit und der frühen Völkerwanderungszeit im mitteleuropäichen Barbaricum. In C. von Carnap-Bornheim (ed.), Beiträge zu römischer und barbarischer Bewaffnung in den ersten vier nachchristlichen Jahrhunderten. Marburger Kolloquium 1994. Marburg, Lublin: Philipps-Universität Marburg, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 335-356.
Kietlińska A. and Dąbrowska T. 1963: Cmentarzysko z okresu wpływów rzymskich we wsi Spicymierz, powiat Turek. Materiały Starożytne 9, 143-254.
Kokowski A. 2021. Janowiec, Gem. Janowiec, Kr. Puławy. In M. Gładysz-Juścińska, A. Kokowski and B. Niezabitowska-Wiśniewska (eds), Corpus der römischen Funde im europäischen Barbaricum –Polen – Band 4: Lublinerland. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, Instytut Archeologii UMCS, Instytut Archeologii UJ, Wydział Archeologii UW, 138.
Kontny B. 2005. Time of war or well-being? Changes in weapon sets in the Przeworsk culture burials from the late stage of phase B2. In P. Łuczkiewicz, M. Gładysz-Juścińska, M. Juściński, B. Niezabitowska and S. Sadowski (eds), Europa barbarica. Ćwierć wieku archeologii w Masłomęczu. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 215-232.
Kontny B. 2008. The war as seen by an archaeologist. Reconstruction of barbarian weapons and fighting techniques in the Roman Period based on the analysis of graves containing weapons. The case of the Przeworsk Culture. Journal of Roman Military Equipment Studies 16, 1-39.
Kontny B. 2013a. New traces in old barrow. A reinterpretation of particular finds from barrow 2 at Szwajcaria cemetery (Sudovian culture). Archaeologia Baltica 19, 132-143. DOI: https://doi.org/10.15181/ab.v19i0.279
Kontny B. 2013b. New traces to solve the riddle: weapons from Chatyr-Dag in the state of current research. In I. Khrapunov and F.-A. Stylegar (eds), Inter Ambo Maria. Northern barbarians from Scandinavia towards the Black Sea (= Cultural-historical reports 15). Kristiansand, Simferopol: Dolya Publishing House, 196-212.
Kontny B. 2017. Brothers-in-arms. Balt warriors and their interregional contacts in the Roman and Migration periods (the case of the Bogaczewo and Sudovian cultures). Lietuvos Archeologija 42, 11-62.
Kontny B. 2018. Topory w kulturach bogaczewskiej i sudowskiej. In S. Wadyl, M. Karczewski and M. Hoffmann (eds), Materiały do Archeologii Warmii i Mazur II. Warszawa, Białystok, Olsztyn: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 69-97.
Kontny B 2019a. Archeologia wojny. Ze studiów nad uzbrojeniem barbarzyńskiej Europy okresów wpływów rzymskich i wędrówek ludów. Oświęcim: Napoleon V.
Kontny B. 2019b. Not only the Tisa River basin. The martial activities of the Przeworsk culture peoples and their allies in the Roman Period. Acta Archaeologica Carpathica 54, 159-190. DOI: https://doi.org/10.4467/00015229AAC.19.009.11886
Kontny in print. Goths’ idigenous weapon? Wielbark Culture Axes from the Roman Period. Praehistorische Zeitschrift.
Koperski A. 1980. Zespół zabytków archeologicznych z Radymna w zbiorach Muzeum Okręgowego w Przemyślu. Materiały i Studia Muzealne 3, 95-118.
Kotowicz P. N. 2018: Early Medieval Axes from the Territory of Poland (= Moravia Magna. Seria Polona 5). Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Kozłowski J. K. and Kaczanowski P. 1998. Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.) (= Wielka historia Polski 1). Kraków: Oficyna Wydawnicza Fogra.
Kruppé J. 2017. Problematyka badawcza wykopalisk w Janowcu nad Wisłą w latach 1968-1969. In J. Kruppé and M. Dąbrowska (eds), Janowiec nad Wisłą. Źródła archeologiczne do dziejów miasta (XVI-XVII w.). Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 11-20.
Kuś G. 2019. Janowice – wyniki badań archeologicznych. Notatnik Janowiecki 21-22 (2017-2019), 87-109.
Kuś G. 2021a. Janowiec, Gem. Janowiec, Kr. Puławy, Fpl. 3. In M. Gładysz-Juścińska, A. Kokowski and B. Niezabitowska-Wiśniewska (eds), Corpus der römischen Funde im europäischen Barbaricum – Polen – Band 4: Lublinerland. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, Instytut Archeologii UMCS, Instytut Archeologii UJ, Wydział Archeologii UW, 138-139.
Kuś G. 2021b. Zapinki bałtyjskie z Janowca nad Wisłą. Wiadomości Archeologiczne 72, 194-199.
Kuś G., Trzeciecki M. and Gan P. 2022. Down by the river to the middle of nowhere? Avar-period metal artifacts discovered in Janowiec, site 3, Puławy district. Sprawozdania Archeologiczne 74/2, 289-316. DOI: https://doi.org/10.23858/SA/74.2022.2.2978
Lau N., Pieta K. and T. Štolcová 2022. Poprad-Mtejovce. Ein Kammergrab des 4. Jahrhunderts n. Chr. Im Zipser Land, Vol. 1: Fundkatalog, Tafeln und Pläne. Nitra, Schleswig: Archeologický ústav Slovenskej akadémie vied, Zentrum für Baltische und Skandinavische Archäologie.
Madyda-Legutko R. 1987. Die Gürtelschnallen der Römischen Kaiserzeit und der frühen Völkerwanderungszeit im mitteleuropäischen Barbaricum (= British Archaeological Reports. International Series 360 [1986]). Oxford: Archaeopress. DOI: https://doi.org/10.30861/9780860544678
Madyda-Legutko R. and Rodzińska-Nowak J. 2019. New Data on the Migration of the Vandalic Groups in the Direction of Dacia. In A. Cieśliński, and B. Kontny (eds), Interacting Barbarians. Contacts, Exchange and Migrations in the First Millennium AD (= Neue Studien zur Sachsenforschung 9). Warszawa, Braunschweig, Schleswig: Uniwersytet Warszawski, Braunschweigisches Landesmuseum, Zentrum für Baltische und Skandinavische Archäologie, 249-258.
Magomedov B. 2001. Cherniakhovskaya kultura. Problema etnosa. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Malmros C. 2020. The use of wood for weapons and tools: Wooden artefacts from the excavations at Nydam 1984-99. In S. Holst and P. O. Nielsen (eds), Excavating Nydam. Archaeology, Palaeoecology and Preservation. The National Museum’s Research Project 1989-99 (= Nordiske Fortidsminder 33). Copenhagen: University Press of Southern Denmark, 91-139.
Malonaitis A. 2008. Geležiniai siauraašmeniai kirviai Lietuvoje. Monografija. Vilnius: Vilniaus pedagoginio universiteto leidykla.
Matešić S. 2015. Das Thorsberger Moor, Vol. 3: Die militärischen Ausrüstungen. Vergleichende Untersuchungen zur römischen und barbarischen Bewaffnung. Schleswig: Verein zur Förderung des Archäologischen Landesmuseums e. V.
Meyer M. and Moosbauer G. 2013. Osrhoener, Mauren und Germanen. Bogenschützen und Speerschleuderer. In H. Pöppelmann, K. Deppmeyer and W. D. Steinmetz (eds), Roms vergessener Feldzug. Die Schlacht am Harzhorn, Darmstadt: Konrad Theiss Verlag, 223-226.
Nørbach L. Ch. 2009. Äxte. In Illerup Ådal 13: Die Bögen, Pfeile und Äxte (= Jutland Archaeological Society Publications 25: 13). Aarhus: Aarhus Universitetsforlag, 259-288.
Radyush O. A. 2022. Vooruzhenie i kavaleriyskoe snaryazhenie naseleniya zapadnoy chasti Vostochnoy Evropy (II v. do n.e. – V. v. n.e.). Moskva (manuscript of doctoral dissertation).
Supryn M. 2008. Archeologia zamku w Janowcu: dzieje budowli w świetle badań archeologicznych z lat 1976-2001. Kazimierz Dolny, Janowiec: Muzeum Nadwiślańskie, Muzeum Zamek w Janowcu.
Szarek-Waszkowska E. 1971. Cmentarzysko kultury przeworskiej w miejscowości Opoka, pow. Puławy. Studia i Materiały Lubelskie 5, 79-186.
Voronov Yu. N. and Shenkao N. K. 1982. Vooruzhenie voinov Abkhazii IV-VI v. In A. K. Ambroz and I. F. Federli (eds), Drevnosti epokhi velikogo pereseleniya narodov V-VIII vekov. Moskva: Nauka, 121-165.
Westphal F. 2008. Holzartefakte aus kaiserzeitlichen Opfermooren – Neues zu den Altfunden aus Thorsberg und Nydam. In A. Abegg-Wigg and A. Rau (eds), Aktuelle Forschungen zu Kriegsbeuteopfern und Fürstengräbern im Barbaricum (= Schriften des Archäologischen Landesmuseums, Ergänzungsreihe 4). Neumünster: Wachholtz, 231-251.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Sprawozdania Archeologiczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
