The Early Medieval pottery with admixture of calcium carbonate in ceramic fabric (samples from hillforts in the Nida Basin)
DOI:
https://doi.org/10.23858/SA/74.2022.2.2838Keywords:
Early Medieval Ages, Lesser Poland, pottery, ceramic fabric with calcium carbonate, Kraków “white” pottery, hillforts in the Nida BasinAbstract
Among vessels used in the Early Medieval Ages in the area of western Lesser Poland, special attention should be paid to specimens made of ceramic fabric with a tempering agent composed of minerals containing calcium carbonate. Such vessels are usually labelled as Kraków “white” pottery. The “white” pottery from the area of the Nida Basin may be characterized on the basis of vessels made of clay with calcium carbonate admixture discovered in archaeological features. The most numerous materials derive from hillforts in Stradów and Szczaworyż. This pottery could have been some kind of a tribal emblem. For more than 200 years it was dominating among vessels in western Lesser Poland. The group producing vessels made of calcium carbonate fabrics may be the Vistulans mentioned in written sources.
Downloads
References
Auch M. 2005. Podkrakowska ceramika biała w świetle nowszych badań fizykochemicznych. In A. Buko and L. Kajzer (eds), Naczynia białe w Polsce południowej i środkowej. Wstęp do problematyki badawczej. Materiały z konferencji zorganizowanej w Łagowie w dniu 6. maja 2005 roku. Kielce, Łagów: Mediateka, 83-106.
Baczyńska B. and Maj U. 1982. Wstępne wyniki badań na stanowisku wielokulturowym w Szarbi, woj. Kielce. Sprawozdania Archeologiczne 33, 165-181.
Bognar B. K. 2016. A special ceramic type: the late Avar yellow pottery, Hungarian Archaeology. Ejournal 2016 winter. Access 02.08.2020: http://files.archaeolingua.hu/2016T/Bognar_E16T.pdf, 22-28.
Buko A. 2005. Średniowieczne produkcje garncarskie z glin białych na Ziemi Sandomierskiej. In A. Buko and L. Kajzer (eds), Naczynia białe w Polsce południowej i środkowej. Wstęp do problematyki badawczej. Materiały z konferencji zorganizowanej w Łagowie w dniu 6. maja 2005 roku. Kielce, Łagów: Mediateka, 28-40.
Crilot J. E. 2012. Słownik symboli. Kraków: Znak.
Cursaru-Herlea S. M. 2016. Ceramica medievală de la Capidava (secolele IX-XI). Sibiu: Astra Museum.
Dąbrowska E. 1963. Uwagi o chronologii najstarszej wczesnośredniowiecznej ceramiki w Małopolsce. Sprawozdania z posiedzeń Komisji Oddziału PAN w Krakowie, styczeń-czerwiec 1963, 55-63.
Dereń J., Stoch L. and Żaki A. 1968. Wstępne wyniki badań nad wczesnośredniowieczną ceramiką Małopolski. Część I. Technologia tzw. ceramiki „białej” z Krakowa. Sprawozdania z posiedzeń Komisji Oddziału PAN w Krakowie, styczeń-czerwiec 1967, 14-17.
Diaconu P. 1973. Quelques considérations sur la céramique peinte de Bas Danube. In S. Mihailov, S. Georgeva and P. Gakeva (eds), Slovianite i srebizemnomorskiat sviat, VI-IX viek: miezdunaroden simpozium po slovianska arheolgia, Sofija, 23-29 аpril 1970. Sofia: BAN, 209-213.
Erdélyi I. and Simonova E. 1987. Ausgrabungen in der Gemarkung von Vásárosnamény-Gergelyiugornya. Acta Archaeologica Academiae Scientiarium Hungaricae 39, 287-312.
Firlet J. 1993. Stratygrafia kulturowa na stanowisku Kraków-Wawel rejon VIII (międzymurze) w świetle badań wykopaliskowych (= Acta Archaeologica Waweliana 1). Kraków: Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu.
Fusek G. 1994. Slovensko vo vcasnoslovanskom obdobi. Nitra: Archeologický ústav Slovenskej akademie vied.
Hadamik C. 2006. Ekspansja ceramiki „białej” na przykładzie Chęcin. In A. Buko and L. Kajzer (eds), Naczynia białe w Polsce południowej i środkowej. Wstęp do problematyki badawczej. Materiały z konferencji zorganizowanej w Łagowie w dniu 6. maja 2005 roku. Kielce, Łagów: Mediateka, 41-72.
Henning J. 2000. Pliska – Machtzentrum zwischen Byzanz und Abendland. Forschung Frankfurt (2000)/2, 6-15.
Henning J. 2007. Catalogue of archaeological finds from Pliska. In J. Henning (ed.), Post-Roman Towns, Trade and Settlement in Europe and Byzantine. Berlin/New York: Walter de Gruyter, 661-704. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110218831.3.661
Kubica-Kabacińska E. 2000. Podkrakowska ceramika „biała” w świetle nowszych badań. Sprawozdania Archeologiczne 52, 405-418.
Kubica-Kabacińska E. 2001. Podkrakowska ceramika „biała” – analiza surowca, chronologia, kontekst stratygraficzny. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 22, 135-163.
Kukliński A. 1995. Pierwsze odkrycie wału wczesnopiastowskiego (?) na Wawelu datowanego dendrochronologicznie. Sprawozdania Archeologiczne 47, 237-254.
Kukliński A. 2005. Kontekst stratygraficzny wczesnośredniowiecznej ceramiki białej na Wawelu na podstawie analizy wybranych stanowisk. Wstęp do problematyki badań. In A. Buko and L. Kajzer (eds), Naczynia białe w Polsce południowej i środkowej. Wstęp do problematyki badawczej. Materiały z konferencji zorganizowanej w Łagowie w dniu 6. maja 2005 roku. Kielce, Łagów: Mediateka, 107-152.
Kukliński A. 2017. Wczesnośredniowieczna stratygrafia kulturowa w południowo-zachodniej części Wzgórza Wawelskiego (= Acta Archaeologica Waweliana 5). Kraków: Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu.
Maj U. 1990. Stradów, stanowisko 1. Ceramika wczesnośredniowieczna. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Maj U. and Morawski W. 1985. Umianowice, woj. Kielce – stanowisko na trasie linii hutniczo-siarkowej. Sprawozdania Archeologiczne 37, 181-205.
Maj U. and Zoll-Adamikowa H. 1992. W kwestii chronologii wczesnośredniowiecznego grodziska w Stradowie. Sprawozdania Archeologiczne 44, 273-296.
Niewęgłowski A. 1992. Kultura archeologiczna i styl (perspektywy badawcze ze szczególnym uwzględnieniem ceramiki lepionej). Archeologia Polski 37/1-2, 287-296.
Okoński J. 1989. Ceramika z grodziska w Zawadzie, gm. Tarnów na tle porównawczym. Unpublished Manuscript in Archive of the Zarząd PKZ i Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska w Tarnowie. Tarnów.
Parczewski M. 1977. Materiały z Mionowa w woj. opolskim a zagadnienie górnośląskiej ceramiki „białej” we wczesnym średniowieczu. Wiadomości Archeologiczne 42/1, 40-57.
Pawlikowski M. 2000. Wyniki badań mineralogicznych ceramiki „białej” ze stanowiska w Krakowie Nowej Hucie. Sprawozdania Archeologiczne 52, 419-433.
Pawlikowski M. 2001. Analizy mineralogiczne wybranych okazów ceramiki „białej” z okolic Krakowa. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 22, 164-165.
Poleski J. 1992. Podstawy i metody datowania okresu wczesnośredniowiecznego w Małopolsce, ZNPA UJ 52. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Poleski J. 1993-1994. O sposobach uprawiania archeologii – w odpowiedzi K. Wachowskiemu. Acta Archaeologica Carpathica 32, 235-250.
Poleski J. 2004. Wczesnośredniowieczne grody w dorzeczu Dunajca. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Radwański K. 1968. Wczesnośredniowieczna ceramika krakowska i zagadnienie jej chronologii. Materiały Archeologiczne 9, 5-89.
Radwański K. and Tyniec A. 2010. Cracow in archaeological Researches. In A. Buko and M. McCarthy (eds), Making a Medieval Town. Patterns of Early Medieval Urbanization. Warszawa: Institute of Archaeology Polish Academy of Sciences, Institute of Archaeology University of Warsaw, 179-190.
Simonova E. N. 1996. K voprosu o rasprostranenii belo glinianoy keramiki. In O. M. Prikhodniuk (ed.), Materialy I tys. n.e. po arkheologii i istorii Ukrainy i Vengrii. Kiev: Naukova Dumka, 129-141.
Simonova E. N. 2008. Materialnaya kultura slavianskogo naseleniya Severo-Vostochnoy Vengrii VII-XI vv: po keramicheskim materialam. Moskva: Nauka.
Stănică A.-D. 2015. Viaţa economică din nordul Dobrogei în secolele X-XIV. Tulcea: Editura Dobrogea.
Szmoniewski B. Sz. and Tyniec A. 2010. Wczesnośredniowieczne grodzisko w Stradowie – wprowadzenie. In M. Lityńska-Zając, D. Poliszot-Makowicz, B. Sz. Szmoniewski, A. Tyniec-Kępińska and M. Wołoszyn, Stradów wczesnośredniowieczny zespół osadniczy 2: Materiały archeobotaniczne i archeozoologiczne z badań na stanowisku 1 w latach 1956-1963 (= Polskie Badania Archeologiczne 37). Kraków: IAE PAN, 11-19.
Szmoniewski B. Sz., Tyniec-Kępińska A., Wołoszyn M., Duszak S., Kielski A., Łaptaś A., Paszkowski M., Tyszka J. and Wodnicka K. 2006, Analizy specjalistyczne wybranych materiałów źródłowych z badań wczesnośredniowiecznego grodziska w Stradowie. In W. Chudziak and S. Moździoch (eds), Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce – 15 lat później. Toruń, Wrocław, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 487-493.
Szmoniewski B. Sz. and Voinea V. 2020. Kluchi Dobrudzhi: shto govoriat rannesrednevekovye nakhodki o ludiakh, zhivshikh v peshcherakh. Stratum plus 5, 295-312.
Szmoniewski B. Sz. and Voinea V. 2021. The Sacred and Profane destination of the Karst cave space: the case of Cheile Dobrogei. In I. Holubeanu (ed.), Proceedings of the International Scientific Conference „History and Theology” Constanţa (Romania), November 17-18, 2020. Bucharest: Editura Universitară, 89-126.
Szuwarowski K. 1994. Klasyfikacja brzegów ceramiki wczesnośredniowiecznej z badań archeologicznych na zamku w Przemyślu w latach 1974-1978. Rocznik Przemyski 29-30/1, 31-44.
Szwarczewski P. 2007. Geomorfologiczne skutki zasiedlenia wysoczyzn lessowych na przykładzie okolic Chrobrza (Ponidzie Pińczowskie). In E. Smolska and D. Giriat (eds), Rekonstrukcja dynamiki procesów geomorfologicznych – formy rzeźby i osady. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 389-397.
Tyniec A. 2012a. V. Materiały zabytkowe (pozostałe). In A. Tyniec (ed.), Brzezie, gm. Kłaj, stan. 20. Nr autostradowy 194 (AZP 104-59/39). Osada wczesnośredniowieczna oraz relikty osadnictwa pradziejowego, późnośredniowiecznego i nowożytnego (na trasie przebiegu autostrady A4 na odcinku Węzeł Wielicki – Bochnia) 1. Unpublished Manuscript in an Archive of KZdBA. Kraków, 59-79.
Tyniec A. 2012b. Osada wczesnośredniowieczna oraz pozostałości osadnictwa z okresu późnego średniowiecza na stanowisku 37 w Brzeziu, gm. Kłaj. In L. Czerniak (ed.), Opracowanie wyników badań wykopaliskowych. Brzezie, gm. Kłaj, woj. małopolskie, stanowisko 37, (nr kod. AUT 240). Unpublished Manuscript in an Archive of KZdBA. Kraków.
Tyniec A. 2013. Frühmittelalterliche Siedlung in Brzezie Gemeinde Kłaj. In M. Dulinicz and S. Moździoch (eds), The Early Slavic Settlement of Central Europe in the light of a new dating evidence, Interdisciplinary Medieval Studies III. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 133-138.
Tyniec-Kępińska A. 1996. Nowe spojrzenie na fortyfikację grodu właściwego w Stradowie, woj. Kielce. Sprawozdania Archeologiczne 48, 33-47.
Tyniec-Kępińska A. 2007. Wał grodu właściwego (badania w latach 1958-1960). In H. Zoll-Adamikowa, B. Sz. Szmoniewski, A. Tyniec-Kępińska and M. Wołoszyn, Stradów wczesnośredniowieczny zespół osadniczy 1 (= Polskie Badania Archeologiczne 36). Kraków: IAE PAN, 77-108.
Tyniec-Kępińska A., Hupało W., Melnyk D. and Losyk M. 1996. Badania rentgenowsko-strukturalne ceramiki z obiektu 32/B z Podgrodzia „Barzyńskie” na grodzisku w Stradowie, woj. Kielce. Sprawozdania Archeologiczne 48, 209-216.
Wiessner P. W. 1988. Style and changing relations between the individual and society. In I. Hodder (ed.), The Meaning of Things: Material culture and symbolic expression. London: Harper Collins.
Vida T. 1999. Die awarenzeitliche Keramik 1 (= Varia Archaeologica Hungarica 8). Berlin, Budapest: Balassi Publisher.
Vida T. 2015. Zur Frage des gelben Tafelgeschirrs der frühmittelalterlichen Eliten im mittleren Donaubecken. In O. Heinrich-Tamáska H. Herold, P. Straub and V. Tivadar (eds), „Castellum, civitas, urbs“: Zentren und Eliten im frühmittelalterlichen Ostmitteleuropa. Budapest, Leipzig, Keszthely, Rahden/Westf.: Verlag Marie Leidorf GmbH, 313-328.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2021 Sprawozdania Archeologiczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
