Angielski
DOI:
https://doi.org/10.23858/SA/74.2022.2.3090Słowa kluczowe:
Strzelce Krajeńskie, hoard, Prague groschen, Vinkenaugen, metallographic analysesAbstrakt
Drugi skarb ze Strzelec Krajeńskich odkryty został w 2014 roku. Ujawniony zespół składa się conajmniej z 1948 monet. Artykuł prezentuje badania interdyscyplinarne 109 monet z tego skarbu. Analizom poddane zostały wszystkie grosze praskie, witteny, halerze i denary jagiellońskie oraz 10 denarów brandenburskich i 70 zachodniopomorskich. Zadbano o wybór możliwie najbardziej reprezentatywnej statystycznie próby. Wybrano dwadzieścia Vinkenaugenów ze szczecińskiej mennicy oraz dziesięć denarów wybitych w Gryfinie, Koszalinie, Słupsku, Stargardzie i Kołobrzegu. Dodatkowo analizie metalograficznej poddano 48 monet – 18 groszy praskich Wacława IV, dwa denary Władysława III, dwa witteny meklemburskie i trzy witteny zachodniopomorskie, cztery monety zidentyfikowane jako halerze śląskie i 19 denarów zachodniopomorskich.
Uzyskane przez nas wyniki pokazują korzyści płynące ze współpracy numizmatyki i nauk przyrodniczych. Badania interdyscyplinarne prowadzone na części drugiego depozytu ze Strzelc Krajeńskich ujawniają jego potencjał badawczy i wartość jako archeologiczne źródło do badania historii monetarnej
Pobrania
Bibliografia
Bartkowiak Z. 2017. Nieznane monety śląskie z Wielkopolski. Wrocławskie Zapiski Numizmatyczne 2, 24-28.
Beck L., Bosonnet S., Réveillon S., Eliot D. and Pilon F. 2004. Silver surface enrichment of silver-copper alloys: a limitation for the analysis of ancient silver coins by surface techniques. Nuclear Instruments and Methods in Physics Research B 226, 153-162. DOI: https://doi.org/10.1016/j.nimb.2004.06.044
Beck L., Alloin E., Berthier C., Réveillon S. and Costa V. 2008. Silver surface enrichment controlled by simultaneous RBS for reliable PIXE analysis of ancient coins. Nuclear Instruments and Methods in Physics Research B 266, 2320-2324. DOI: https://doi.org/10.1016/j.nimb.2008.03.084
Berghaus P. 1973. Phänomene der deutschen Münzgeschichte des 14./15. Jahrhunderts im Ostseegebiet. Visby-symposiet för historiska vetenskaper 1971. Visby (Acta Visbyensia 4), 81-115.
Borges R., Alves L., Silva R.J.C., Araújo M.F., Candeias A., Corregidor V., Valério P. and Barrulas P. 2017. Investigation of surface silver enrichment in ancient high silver alloys by PIXE, EDXRF, LA-ICP-MS and SEM-EDS. Microchemical Journal 131, 103-111. DOI: https://doi.org/10.1016/j.microc.2016.12.002
Borowski G. and Błażejewski A. eds 2011. Skarb średzki 20 lat później. Wrocław: Wydawnictwo Chronicon, Joanna Rosik.
Butent-Stefaniak B. and Baran E. 2003. Wrocław, ul. Kazimierza Wielkiego. Skarb denarów jagiellońskich z XV w. Wiadomości Numizmatyczne 47/2, 217-218.
Castelin K. 1953. Česká drobná mince doby předhusitské a hustiské (1300-1471). Praha: Nakladatelstvi Československé Akademie Věd.
Cihlář J., Richtera L. and Gregor P. 2016. Diepholzské ražby napodobující české bílé peníze se lvema jejich materiálové analizy. Numismatický sbornik 30/1, 119-130. DOI: https://doi.org/10.1080/10130950.2016.1223971
Dannenbeg H. 1878. Zur Pommerschen und Mecklenburgischen Münzkunde. Zeitschrift für Numismatik 5, 73-91, 189-206, Pls 4 and 7.
Dannenberg H. 1885. Zwei unweit Leba gemachte Münzfunde. Zeitschrift für Numismatik 12, 280-306, 398-401, pls 8-12.
Dannenberg H. 1890. Zur Pommerschen und Mecklenburgischen Münzkunde. Zeitschrift für Numismatik 17, 290-309.
Dannenberg H. 1893. Münzgeschichte Pommerns im Mittelalter. Berlin: Verlag von A. Weyl.
Friedensburg F. 1904. Schlesiens Münzgeschichte im Mittelalter, Ergänzungsband (= Codex Diplomaticus Silesiae 23). Breslau: E. Wohl-farth‘s Buchhandlung.
Gierke M. 2016. Strzelce Krajeńskie – średniowieczne miasto nowego typu. In D. Kąkol and R. Skrycki (eds), Strzelce Krajeńskie: studia i szkice historyczne. Strzelce Krajeńskie: Gmina Strzelce Krajeńskie, Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego, 55-66.
Hána J. 2003. Pražské groše Václava IV. z let 1378-1419. Plzeň, Klatovech: Vlastivědné muzeum dr. Karla Hostaše.
Kazanowicz-Milejska M. and Milejski P. 2021. Skarb groszy praskich Jana Luksemburskiego i Karola IV z Mstowa II. Numismatický sborník 35/2, 137-157.
Kaźmierczak P. 2016. Sprawozdanie z badań archeologicznych przy ul. Ludowej w Strzelcach Krajeńskich (2014-2015) – skarb monet z 1. połowy XV wieku. In D. Kakol and R. Skrycki (eds), Strzelce Krajeńskie: studia i szkice historyczne. Gmina Strzelce Krajeńskie, Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego, 119-129.
Kiersnowski R. 1962. Monety biskupów kamieńskich z XIII i XIV wieku. Wiadomości Numizmatyczne 6/1, 1-27.
Kubiak S. 1970. Monety pierwszych Jagiellonów (1386-1444). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kubiak S. (in co‑operation of Paszkiewicz B.) 1998. Znaleziska monet z lat 1146-1500 z terenu Polski. Inwentarz. Poznań: Wydawnictwo Z. Bartkowiak.
Leukhardt M. 2013. Die Witten- und Schilling Prägung der Herzöge von Pommern-Wolgast und Pommern-Barth. Baltische Studien 144, NF 98, Kiel, 7-30.
Linke R. and Schreiner M. 2000. Energy Dispersive X-Ray Fluorescence Analysis and X-Ray Microanalysis of Medieval Silver Coins. An Analytical Approach for Non-Destructive Investigation of Corroded Metallic Artifacts. Mikrochimica Acta 133, 165-170. DOI: https://doi.org/10.1007/s006040070087
Menadier J. 1887. Funde deutscher Münzen aus dem Mittelalter. Zeitschrift für Numismatik 15, 97-201, pls 5-7.
Miazga B. 2008. Results of metallographic analyses of selected coins. In K. Jaworski and A. Pankiewicz (eds), Mount Gromnik (Rummelsberg). From the History of Settlement and Management. Wrocław: Instytut Archeologii UWr, 156-159.
Miazga B. 2015. Badania archeometryczne a konserwacja skarbu z Oleśnicy. In P. Milejski, Skarb groszy praskich z Oleśnicy. Katowice: EDYCJA-Książki Naukowe i Specjalistyczne, 191-213.
Miazga B. 2020. Studia analityczne nad składem stopu menniczego groszy praskich ze skarbu. In B. Paszkiewicz (ed.), Skarb groszy praskich z XIV i XV wieku z Boguszowa (tak zwany skarb wałbrzyski) (= Bibliotheca Nummaria Leopoldina 1). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski. Instytut Archeologii, 101-126.
Miazga B. and Miazga B. 2020. Ceramika. Część C. Czy naczynia i monety pochodzą z jednego znaleziska? In B. Paszkiewicz (ed.), Skarb groszy praskich z XIV i XV wieku z Boguszowa (tak zwany skarb wałbrzyski), Bibliotheca Nummaria Leopoldina 1. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Instytut Archeologii, 155-166.
Miazga B. and Milejski P. 2019a. The Numismatic and Archaeometric Investigations of Selected Copper Coins from Mount Gromnik, SW Poland. Numismatic Chronicle 179, 341-356, plates 44-45.
Miazga B. and Milejski P. 2019b. Halerz z głową św. Andrzeja – hybryda wrocławskiego halerza Rempla z legnickim Peterhallerem? Silesia Antiqua 51, 137-144.
Miazga B. and Paszkiewicz B. 2018. The Metal Content of Selected Polish and Brandenburg Coins from the 14th and 15th Centuries. Notae Numismaticae – Zapiski Numizmatyczne 13, 137-170.
Milejski P. 2015. Skarb groszy praskich z Oleśnicy (with a contribution by B. Miazga). Katowice: EDYCJA-Książki Naukowe i Specjalistyczne.
Milejski P. 2020. Analiza numizmatyczna. In B. Paszkiewicz (ed.), Skarb groszy praskich z XIV i XV wieku z Boguszowa (tak zwany skarb wałbrzyski), Bibliotheca Nummaria Leopoldina 1. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Instytut Archeologii, 39-100.
Milejski P. and Miazga B. 2016. Monety z badań archeologicznych opactwa na Ołbinie we Wrocławiu i ich metal w świetle badań XRF. Wiadomości Numizmatyczne 60/1-2, 247-260.
Miłosz B. 2015. “Grosspfennig” czy szeląg kołobrzeski? In: B. Paszkiewicz (ed.), Moneta czasów kryzysu. Moneta czasów pomyślności. XV Ogólnopolska Sesja Numizmatyczna w Nowej Soli. Nowa Sól, Natolin: Muzeum Miejskie, 197-211.
Oertzen O. 1904. Die mecklenburgischen Münzen des grossherzoglischen Münzkabinets 2. Schwerin: Verlag der Münzhandlung Siemer.
Paszkiewicz B. 2008. Coins from archaeological investigation of the Romsberg castle in mount Gromnik (Rummelsberg), 2005-2008. In K. Jaworski and A. Pankiewicz (eds), Mount Gromnik (Rummelsberg). From the History of Settlement and Management. Wrocław: Instytut Archeologii UWr, 143-159.
Paszkiewicz B. 2011. Skarb z pogranicza brandenbursko-pomorskiego (rejon Barlinka i Choszczna) z drugiej połowy XIV wieku. Numismatický sborník 26/2, 279-302.
Paszkiewicz B. 2013. Ziębie oczka krzyżackiej Nowej Marchii, Gryfina i Strasburga Wkrzańskiego. Przegląd Numizmatyczny 3(82), 17-20.
Paszkiewicz B. 2020. Wnioski. In B. Paszkiewicz (ed.), Skarb groszy praskich z XIV i XV wieku z Boguszowa (tak zwany skarb wałbrzyski) (= Bibliotheca Nummaria Leopoldina 1). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Instytut Archeologii, 179-191.
Paszkiewicz B. 2021. Silesiorum Moneta, czyli Mennictwo Śląskie w Późnym Średniowieczu (1419-1526), z katalogiem monet śląskich, kłodzkich i łużyckich z lat 1327-1526. Warszawa, Wrocław.
Pieńkowski R. 2002. Dwa niezwykle ciekawe grosze praskie Jana Luksemburskiego odkryte w skarbie ze Środy Śląskiej. In B. Paszkiewicz (ed.), Moneta mediżvalis. Studia numizmatyczne i historyczne ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Suchodolskiemu w 65. rocznicę urodzin. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 443-449.
Piniński J. 1976. Dzieje pieniądza zachodniopomorskiego. Szczecin: Muzeum Narodowe.
Piniński J. 1990a. Środa Śląska, m. woj. Wrocław. Skarb złotych i srebrnych monet oraz ozdób (notatka wstępna). Wiadomości Numizmatyczne 34/1-2, 63-64.
Piniński J. 1990b. The hoard of silver and gold coins and ornaments od Środa Śląska, voivodship of Wrocław. Wiadomości Numizmatyczne 34/3-4 (= Polish Numismatic News 5, 1991), 194-200.
Rodak S. 2020. Ceramika. Część A. Forma, technika i styl naczyń ze skarbu. In B. Paszkiewiecz (ed.), Skarb groszy praskich z XIV i XV wieku z Boguszowa (tak zwany skarb wałbrzyski) (= BibliothecaNu mmaria Leopoldina 1). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Instytut Archeologii, 127-133.
Rymar E. 2016. Strzelce Krajeńskie i okolice podczas wojny polsko-krzyżackiej 1433-1435. In D. Kąkol and R. Skrycki (eds), Strzelce Krajeńskie: studia i szkice historyczne. Strzelce Krajeńskie: Gmina Strzelce Krajeńskie. Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego, 67-77.
Stefke G. 1982. Silbergeld-Probleme im westlichen Ostseeraum, ca. 1380-ca. 1430. In J. Steen Jensen (ed.), Coinage and Monetary Circulation in the Baltic Area c. 1350-c. 1500, Nordisk Numismatisk Årsskrift 1981. København: Nordic Numismatic Journal, 58-89.
Szczurek T. 2012. Obieg monetarny na terenie Nowej Marchii w okresie krzyżackim (1402-1454). In W. Popek and D. Lech (eds), Santok i Drzeń w konflikcie polsko-krzyżackim. W 600 rocznicę bitwy pod Grunwaldem. Wydawnictwo pokonferencyjne 22 czerwca 2010 roku. Gorzów Wielkopolski: Sonar, 89-120.
Szczurek T. 2017. Skarb denarów zachodniopomorskich (Vinkenagen) i groszy praskich ze Strzelec Krajeńskich (około 1410 r.). In T. Szczurek (ed.), Późnośredniowieczne skarby monet z pogranicza Królestwa Polskiego, Śląska i Brandenburgii. Gorzów Wielkopolski: Muzeum Lubuskie im. Jana Dekerta, 51-127.
Witecki J. ed. 2018. Skarb średzki: trzydziestolecie odkrycia. Wrocław: Muzeum Narodowe.
Żerelik R. ed. 2006. Środa Śląska: dzieje miasta wina i skarbów. Wrocław: Wydawnictwo GAJT.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Sprawozdania Archeologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
