English
DOI:
https://doi.org/10.23858/SA/76.2024.1.3675Słowa kluczowe:
EnglishAbstrakt
The article discusses the use of unretouched blades by Swiderian societies. To answer the question regarding the function of the artefacts, we analysed macroscopically and microscopically selected blades from five sites: Kołomań, Kielce district, Świętokrzyskie voivodship, Sulejówek Site 4, Mińsk district, Mazowieckie voivodship, Kochlew Site 1, Krzeczów Site 2 and Troniny Site 5, Wieluń district, Łódzkie voivodship. Based on the results, it can be concluded that the unretouched blades, although fulfilling the conditions of being tools, were not used in everyday activities. We can presume that the unretouched blades were usually treated among the Swiderian societies as a waste product, or an element of exchanges or stock.
Pobrania
Bibliografia
Bielińska-Majewska B. 2019. Późny paleolit w dorzeczach Dolnej Wisły i Górnej Noteci. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Bradley B. A. and Giria Y. 1996. Concepts of the Technological Analysis of Flaked Stone: A Case Study from the High Arctic. Lithic Technology 21/1, 23-39.
Cyrek K. 1983. Późnopaleolityczne obozowisko i pracownia krzemieniarska w Kochlewie, województwo sieradzkie. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi (Seria archeologiczna) 30, 5-146.
Cyrek K. 1996. Osadnictwo schyłkowopaleolityczne w Zakolu Załęczańskim (= Biblioteka Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi 30). Łódź: Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi.
Cyrkowie M. i K. 1987. Schyłkowopaleolityczna pracownia ostrzy krzemiennych w Krzeczowie, województwo sieradzkie. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi (Seria archeologiczna) 34, 5-32.
Dziewanowski M. 2006. Flint Assemblage Dręstwo 37. A Preliminary Analysis of Predetermined Swiderian Debitage. In A. Wiśniewski, T. Płonka and J. M. Burdukiewicz (eds), The Stone: Technique and Technology. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Stowarzyszenie Krzemieniarskie SKAM, 149-166.
Dziewanowski M. 2012a. Głos w sprawie klasyfikacji produktów eksploatacji wiórowej w zespołach świderskich. Materiały Zachodniopomorskie (Nowa Seria) 8/1, 2-27.
Dziewanowski M. 2012b. On the Classification of By-Products of the Reduction for Blades — Some Aspects of Technology in Swiderian Assemblages. Światowit 9/50, 223-233.
Fiedorczuk J. 1992. Późnopaleolityczne zespoły krzemienne ze stanowiska Rydno IV/57 w świetle metody składanek. Przegląd Archeologiczny 39, 13-65.
Fiedorczuk J. 1995. Production, selection and “export” of blanks in the Final Paleolithic Masovian complex. A case study of the blade workshops from Rydno IV/57 in Southern Poland. Archaeologia Polona 33, 59-69.
Fiedorczuk J. 1997. Processing Workshops and Habitation Sites of the Final Palaeolithic Mazovian Complex. A View from the Perspective of Flint Artefacts klimting. In R. Schild and Z. Sulgostowska (eds), Man and the Flint. Warszawa: Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, 201-208.
Fiedorczuk J. 2006. Final Paleolithic Camp Organization as Seen from the Perspective of Lithic Artifacts Refitting. Warszawa: Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences.
Ginter B. 1974. Wydobywanie, przetwórstwo i dystrybucja surowców i wyrobów krzemiennych w schyłkowym paleolicie północnej części Europy środkowej. Przegląd Archeologiczny 22, 5-122.
Grużdź W., Pyżewicz K., Migal W. and Przeździecki M. 2012. Multi-aspect Analysis of Flint Materials from Suchodółka, Site 3, the Świętokrzyskie Voivodeship. Światowit 9/50, 245-258.
Inizan M. L., Reduron-Ballinger M., Roche H. and Tixier J. 1999. Technology and terminology of knapped stone. Nanterre: CREP.
Klimek A. 2006. An Existence of Specialized Workshops at Mazovian Site. In A. Wiśniewski, T. Płonka and J. M. Burdukiewicz (eds), The Stone: Technique and Technology. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Stowarzyszenie Krzemieniarskie SKAM, 105-126.
Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Korpak J. (ed.) 2020. Polska – regiony fizycznogeograficzne. 1:1 000 000. Kraków: Wydawnictwo Compass.
Kozak B. 2014. Najstarsze ślady pobytu człowieka na terenie Samsonowa. Świętokrzyskie. Środowisko – Dziedzictwo kulturowe – Edukacja regionalna 13/17, 43-46.
Kozłowski S. K. 1999. The Tanged Points Technocomplex. In S. K. Kozłowski, J. Gurba and L. Zaliznyak (eds), Tanged Point Cultures in Europe. Read at the International Archaeological Symposium Lublin, September 13-16, 1993 (Lublin, 1993) (= Lubelskie Materiały Archeologiczne 13). Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, 28-35.
Migal W. 2007. On Preferential points of the Final Paleolithic in the Central European Lowland. In M. Kobusiewicz and J. Kabaciński (eds), Studies in the Final Palaeolithic Settlement of the Great European Plain. Poznań: Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, Poznań Branch, 185-200.
Nowak D. and Osipowicz G. 2012. Krzemienne zbrojniki broni miotanej z ziemi chełmińskiej w świetle analiz traseologicznych i badań eksperymentalnych. Acta Universitatis Nicolai Copernici 32, 57-112.
Osipowicz G. 2010. Narzędzia krzemienne w epoce kamienia na ziemi chełmińskiej. Studium traseologiczne. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Osipowicz G. 2019. Final Palaeolithic and Mesolithic flint collections from the Chełmno-Dobrzyń Lakeland, central Poland. Functional structure and preferences in tool production. In B. Valentin Eriksen, E. Rensink and S. Harris (eds), The Final Palaeolithic of Northern Eurasia. Proceedings of the Amersfoort, Schleswig and Burgos UISPP Commission Meetings. Kiel: Verlag Ludwig, 309-328.
Osipowicz G. and Weckwerth P. 2016. Schyłkowopaleolityczne i mezolityczne materiały krzemienne ze stanowiska Trzciano 36, gm. Wąbrzeźno. Fontes Archaeologici Posnanienses 52, 121-149.
Osipowicz G., Sobkowiak-Tabaka I. and Bosiak M. 2018. The oldest strike-a-lights in Poland. The preliminary results of microwear and chemical analysis. In P. Valde-Nowak, K. Sobczyk, M. Nowak and J. Źrałka (eds), Multas per gentes et multa per saecula amici magistro et collegae suo Ioanni Christopho Kozłowski dedicant. Kraków: Institute of Archaeology, Jagiellonian University, 219-228.
Pianowski Z. 1977. Analiza traseologiczna wyrobów krzemiennych ze stanowiska schyłkowopaleolitycznego Wapiennik I/64, woj. Częstochowa. Sprawozdania Archeologiczne 29, 205-220.
Płaza D. K. 2012a. Exchange of lithics seen from the perspective of flint material refitting. Case study of the Final Palaeolithic site Krzeczów 9 in Zakole Załęczańskie. Światowit 9(50), 235-243.
Płaza D. K. 2012b. Materiały krzemienne ze stanowiska 9 w Krzeczowie, pow. wieluński (Zakole Załęczańskie) w świetle metody składanek. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi (Seria archeologiczna) 45, 137-166.
Płaza D. K. and Pyżewicz K. 2023. Wielofunkcyjny nóż ze schyłkowego paleolitu. Dalsze analizy najstarszego zabytku z Sandomierza. Zeszyty Sandomierskie 53, 58-60.
Przeździecki M. 2006. Reconstruction of the Operating Chain for Selected Blocks from “Jabłoń” Trench in Wołkusz 5, as Seen in Refittings. In A. Wiśniewski, T. Płonka and J. M. Burdukiewicz (eds), The Stone: Technique and Technology. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Stowarzyszenie Krzemieniarskie SKAM, 127-135.
Przeździecki M. 2021. Obozowisko łowieckie ludności kultury świderskiej na stanowisku Sulejówek 4, pow. miński, woj. mazowieckie. Folia Praehistorica Posnaniensia 26, 399-422.
Pyżewicz K., Serwatka K. and Stefański D. 2017. Spatial, functional and comparative analysis of a Late Palaeolithic Swiderian culture settlement at Kraków-Bieżanów site 15. Acta Archaeologica Lodziensia 63, 7-27.
Pyżewicz K. 2019a. Badania traseologiczne. In K. Pyżewicz (ed.), Żuławka 13, gm. Wyrzysk – pozostałości wielofazowego osadnictwa z epoki kamienia na terenie Wielkopolski. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 146-159.
Pyżewicz K. 2022. Przykłady strategii produkcji i użytkowania paleolitycznych oraz mezolitycznych narzędzi krzemiennych. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Schild R. 1984. Terminal Palaeolithic of the North European Plain: A Review of Lost Chances, Potential and Hopes. Advances in World Archaeology 3, 193-274.
Schild R. Królik H., Tomaszewski A. J. and Ciepielewska E. 2011. Rydno. A Stone Age Red Ochre Quarry and Socioeconomic Center. A Century Research. Warszawa: Institute of Archeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences.
Sobkowiak-Tabaka I., Kubiak-Martens L., Okuniewska-Nowaczyk I., Ratajczak-Szczerba M., Kurzawska A. and Kufel-Diakowska B. 2018. Reconstruction of the Late Glacial and Early Holocene landscape and human presence in Lubrza, Western Poland, on the basis of multidisciplinary analyses. Environmental Archaeology 23/2, 123-136.
Sobkowiak-Tabaka I. and Kufel-Diakowska B. 2019. The shining piece of the puzzle: evidence of plant use in the Late Palaeolithic. Archaeological and Anthropological Sciences 11, 1373-1389.
Solon J., Borzyszkowski J., Bidłasik M., Richling A., Badora K., Balon J., Brzezińska-Wójcik T., Chabudziński Ł., Dobrowolski R., Grzegorczyk I., Jodłowski M., Kistowski M. Ł., Kot R., Krąż P., Lechnio P., Macias A., Majchrowska A., Malinowska E., Migoń P., Myga-Piątek U., Nita J.,
Papińska E., Rodzik J., Strzyż M., Terpiłowski S. and Ziaja W. 2018. Physico-geographical mesoregions of Poland: verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographia Polonica 91/2, 143-170.
Sulgostowska Z. 2005. Kontakty społeczności późnopaleolitycznych i mezolitycznych między Odrą, Dźwiną i górnym Dniestrem. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Szymczak K. 1992. Północno-wschodnia prowincja surowcowa kultury świderskiej (= Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica 15). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Taute W. 1968. Die Stielspitzen Gruppen in nördlichen Mitteleuropa. Ein Beitrag zur Kenntnis der späten Altsteinzeit. Köln – Graz: Böhlau Verlag.
Winiarska-Kabacińska M. 1988. Examination of hafting traces on end-scrapers from the site of Wojnowo “a”, concentration III/75 (western Poland). In S. Beyries (ed.), Industries Llithiques: Ttracéologie et Technologie 1 (= British Archaeological Reports, International Series 411). Oxford: Centre de recherches archéologiques, 47-52.
Winiarska-Kabacińska M. 1990. Some Aspects of the Functional Analysis of Polish Lowland Sites Based on a Late Pleistocene Site Wojnowo “a”. In B. Gräslund, H. Mutsson, K. Knutsson and J. Taffinder (eds), Proceedings of the International Conference on Lithic Use-wear Analysis 15th-17th February 1989, Uppsala, Sweden (AUN 14). Uppsala: Societas Archaeologica Upsaliensis, 159-162.
Winiarska-Kabacińska M. 1992. Functional Analysis of Flint Tools from Late Palaeolithic Site at Wojnowo, Zielona Góra Voivodeship. Fontes Aarchaeologici Posnanienses 37, 47-63.
Winiarska-Kabacińska M. 1993. A comparative study of the models of environmental adaptation of the Final Palaeolithic societies of the Polish Lowland. In P. C. Anderson, S. Beyries, M. Otte and H. Plisson (eds), Traces et fonction, les gestes retrouvés. Actes du colloque international de Liège, 8-9-10 décembre 1990 (ERAUL 50). Liège: Service de Préhistoire, Université de Lièges, 497-500.
Winiarska-Kabacińska M. 2002. Analiza funkcjonalna narzędzi ze stanowiska 10 w Krakowie-Kurdwanowie. In P. Włodarczak (ed.), Południowe obejście Krakowa. Materiały z epoki kamienia i z wczesnego okresu epoki brązu (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 105-125.
Winiarska-Kabacińska M. 2005. Analiza funkcjonalna wytworów wybranych do studiów nad dystrybucją surowców krzemiennych u schyłku paleolitu i w mezolicie. In Z. Sulostowska (ed.), Kontakty społeczności późnopaleolitycznych i mezolitycznych między Odrą, Dźwiną i górnym Dniestrem. Studium dystrybucji wytworów ze skał krzemionkowych. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 271-292.
Winiarska-Kabacińska M. 2009. Analiza funkcjonalna materiałów krzemiennych ze stanowiska 2 w Cichmianie. In J. Kabaciński and I. Sobkowiak-Tabaka (eds), Późny paleolit i mezolit basenu środkowej Warty (= Ratownicze badania archeologiczne Instytutu Archeologii i Etnologii PAN Oddział w Poznaniu 1). Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 379-453.
Winiarska-Kabacińska M. 2010. Analiza traseologiczna. In J. Kabaciński and I. Sobkowiak-Tabaka (eds), Materiały do wczesnych pradziejów Zachodniej Wielkopolski. Osadnictwo późnopaleolityczne i mezolityczne na stanowisku 7 w Ośnie Lubuskim (= Ratownicze Badania Archeologiczne Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, oddział w Poznaniu 2). Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 61-62.
Winiarska-Kabacińska M. 2014. Functional Analysis of Selected Flint Assemblages. In R. Schild (ed.), Całowanie. A Final Paleolithic and Early Mesolithic Site on an Island in the Ancient Vistula Channel. Warszawa: Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Science, Warszawa, 255-288.
Winiarska-Kabacińska M. 2016. Analiza funkcjonalna zespołów krzemiennych z Regionu Wojnowa. In M. Kobusiewicz (ed.), Region Wojnowa. Arkadia łowców-zbieraczy. Poznań: Ośrodek Studiów Pradziejowych i Średniowiecznych, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 495-525.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Sprawozdania Archeologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
