Abstrakt
The article presents a multidimensional, modern picture of the capital city of the Islamic Republic of Iran. It is based on my master’s thesis, which employed an interdisciplinary approach to diversified sources, among others: sociological materials, historical literature, journalistic texts, novels and films. The article also analyzes non-mainstream context (e.g.: street art), the structure of social groups, the role of private and public space, the dress code, and gender roles. I emphasize the anthropological data:
observation, conversations and the survey based on a questionnaire which consisted of open questions and was filled by 19 respondents. While presenting the history and evolution of the city and its contemporary situation, I attempt to show Tehran’s currently prevailing trends and the perception of the city by its citizens and the others: foreigners, who do not identify themselves as “the Tehranis”. The observed development of Tehran and its human dimension shows the city and its citizens via the voices of the inhabitants of this polyphonic metropolis, which, in my opinion, still presents a terra incognita in the international discourse. Undoubtedly, Tehran will continue to develop and to attract individuals wishing to exploit the possibilities offered by the city which is repeatedly stated to epitomize the whole of Iran.
Bibliografia
Āchundi Rahim, Āldawoud Sajjed Ziyā, Chaladżi Ali Rezā, Falāhajjān Nāhid, Sālehi Chadidże Hamāje, Pajāmbarzāde Z., 1384 (2005/06), Dżoghrāfiā-je ostān-e Tehrān, Szerkat-e czāp-o-naszr-e ketābhā-je darsi-je Irān, Teheran
Afszār Sistāni Iradż 1378 (1999/2000), Pażuhesz dar nām-e szahrhā-je Irān, Rowzane, Teheran
Alawi Bozorg 1959, Kraj róż i słowików: Wzdłuż i wszerz przez Iran, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
Bahs o... 1384 (2005), Bahs-o-goftegu pirāmun-e sochanrāni, [uczestnicy dyskusji m.in. M. Hā’jeri, M. Habibi, A. Chātam, A. Szāhande, M. Ghamāmi, M. M. Mo’ajeni, M. A. Ebrāhami, M. Szafigh,M. Dādchāh, G. ‘Etemād, K. Tādżbachsz], Andisze-je Irān-szahr, Faslnāme-i dar zamine-je szahrszenāsi, nr 3 (wiosna), s. 16–24
Chātam Azam 1384 (2005), Houze-je hamgāni wa fazāhā-je ‚omumi dar Irān, Andisze-je Irān-szahr, Faslnāme-i dar zamine-je szahrszenāsi, nr 3 (wiosna), s. 10–15
Clifford James 1986, Introduction: Partial Truths, [w:] Writing culture. The poetics and politics of Ethnography, red. J. Clifford, G. E. Marcus, University of California Press, Berkeley, s. 1–26
Coville Thierry 2009, Najnowsza Historia Iranu. Republika Islamska, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa
Dowudpour Zahre 1384 (2005/06), Kalānszahr-e Tehrān wa sokunatgāhhā-je chodruji, Enteszārāt-e motāle’āti wa tahghighāti, Teheran
Ehsāni Kāweh 1384 (2005), Namājeszgāh-e ketāb-e Tehrān, Andisze-je Irān-szahr, Faslnāme-i dar zamine-je szahrszenāsi, nr 3 (wiosna), s. 146–150
Emāmi Homājun 1384 (2005), Szahr wa szahrijat dar sinamā-je mostanad, Andisze-je Irān-szahr, Faslnāme-i dar zamine-je szahrszenāsi, nr 4 i 5 (lato, jesień), s. 44–51
Farhang-e...1381 (2002/03), Farhang-e bozorg-e sochan, red. H. Anwari, t. 1–8, Sochan, Teheran
Hā’jeri Rezā 1383 (2004), Riszejābi-je sabkszenāsi-je me’māri-je Tehrān, Andisze-je Irān-szahr, Faslnāme-i dar zamine-je szahrszenāsi, nr 1 (jesień), s. 130
Hodżat Isa 1384 (2005), Houwijat-e ensānsāz, ensān-e houwijat pardāz (ta‘ammoli dar rābete-je houwijat wa me‘māri), Naszrije honarhā-je zibā, madżalle-je‚ elmi-je Dāneszkade-je Honarhā-je Zibā, Dāneszgāh-e Tehrān, nr 24 (zima), s. 55–62
Hosn Bejgi Mohammad Rezā 1382 (20003/04), Tehrān-e ghadim, Enteszārāt-e Ghoghnus, Teheran
Indżā... 1377 (1998/99), Indżā Tehrān ast... Madżmu‘e-je moghālāti dar bāre-je Tehrān 1269–1344 h. ghamari, red. M. Etehādije, Naszr-e Tārich-e Irān, Teheran
Kalāntari Piruz, Mirehsān Ahmad, Rāstin Szādmehr 1384 (2005), Enghelāb, szahr wa sinamā-je mostanad, Andisze-je Irān-szahr, Faslnāme-i dar zamine-je szahrszenāsi, nr 4 i 5 (lato, jesień), s. 126–129
Karwińska Anna 1998, Wartości i potrzeby społeczne a przemiany środowiska miejskiego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
Kāzemi Abbās 1384 (2005), Zendegi-je ruzmarre dar markaz-e charid-e Nasr (Giszā), Andisze-je Irān-szahr, Faslnāme-i dar zamine-je szahrszenāsi, nr 3 (wiosna), s. 44–51
Krasnowolska Anna 2010, Iran współczesny, [w:] Historia Iranu, red. A. Krasnowolska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 699–916
Kubin Alfred 1980, Po tamtej stronie, Czytelnik, Warszawa
Lisowski Andrzej 2003, Koncepcje przestrzeni w geografii człowieka, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych. Uniwersytet Warszawski, Warszawa
Macciocchi Maria Antonietta 1954, Iran walczy, Książka i Wiedza, Warszawa
Madanipour Ali 1381 (2002), Tehrān; zohur-e jek kalānszahr, Szerkat-e pardozesz va barnomerizi ye szahr, Teheran
Majd Hooman 2010, Ajatollah śmie wątpić, Karakter, Kraków
Mohseni Manuczehr 1379 (2000), Barresi-je āgāhihā, negareszhā wa raftārhā-je edżtemā‘i wa farhangi dar Tehrān, Enteszārāt-e zohd, Teheran
Momtāz Faride 1383 (2004/05), Dżāme‘-szenāsi-je szahr, Szerkat-e sahāmi-je enteszār, Teheran
Nadżmi Nāser 1381 (2002/03), Tehrān-e ghadim, Dżānzāde, Teheran
Nafisi Azar 2005, Czytając Lolitę w Teheranie, Świat Książki, Warszawa
Rafi’pour Farāmarz 1378 (1999), Ānumi jā āszoftegi-je edżtemā‘i; pażuheszi dar zamine-je potānsil-e ānumi dar szahr-e Tehrān, Sorousz, Teheran
Sachāwat Dża’far 1383 (2004/05), Wazi‘jat-e eszteghāl-e zanān dar Irān bā tekije bar eszteghāl-e fāregh ot-tahsilān madāres-e herfei-je dochtarān dar szahr-e Tehrān, [w:] Masājel-e edżtemā‘i-je Irān(madżmu‘e-je moghālāt), Andżoman-e dżāme’-szenāsi-je Irān, Naszr-e āgah, Teheran, s. 122–133
Satrapi Marjane 2006, Persepolis. Historia dzieciństwa, Wydawnictwo Post, Kraków
Szahābi Mahmud 2006, Youth subcultures in post-Revolution Iran. An alternative reading, [w:] Global youth? Hybrid identities, plural worlds, red. P. Nilam, C. Feixa, Routledge, London, New York, s. 111–129
Szāhszāhāni Soheilā 2002, To cross or no to cross the boundries in a small multi-ethnic area of the city of Tehran, [w:] Urban Ethnic Encounters. The spatial consequences, red. A. Erdentug, F. Colombijn, Routledge, London, New York, s. 160–174
Szahidi Māzendorāni Hossein 1383 (2004/05), Sargozaszt-e Tehrān, Rāh-e Mānā, Teheran
Tehrān-e ghadim... 1384 (2005/06), Tehrān-e ghadim (amāken), red. D. Tahāmi, F. Abriszami, Abriszamifar, Teheran
Tehrān-e ghadim... 1384 (2005/06), Tehrān-e ghadim (maszāghel), red. D. Tahāmi, F. Abriszami, Abriszamifar, Teheran
Tehrān-e ghadim... 1384 (2005/06), Tehrān-e ghadim (maszāhir), red. D. Tahāmi, F. Abriszami, Abriszamifar, Teheran
Taghi Szejchi Mohammad 1384 (2005/06), Dżām‘e szenāsi-je szahri, Szerkat-e Sahāmi-je Enteszār, Teheran
Tehrān Ami Behnāz 2000, The „invisible” entrepreuners: Women’s homebased economic activities in Tehran, Iran (praca magisterska w McGill University, Department of Anthropology, Montreal)
Znaniecki Florian 1922, Wstęp do socjologii, Gebethner i Wolff, Poznań
Zolghadr Tirdad 2003, El Pueblo Unido – architektura i rewolucja w Teheranie, Czas kultury, nr 4, s. 1–25
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2011 Etnografia Polska