The cemetery of the Globular Amphora culture community in the Złota-Gajowizna site in the light of radiocarbon analysis and dendrochronology

Barbara Witkowska; Janusz Czebreszuk; Barbara Gmińska-Nowak; Tomasz Goslar; Marzena Szmyt; Tomasz Ważny

doi:10.23858/SA/72.2020.2.2116

Published: 2020-12-16

Vol. 72 No. 2 (2020)

The cemetery of the Globular Amphora culture community in the Złota-Gajowizna site in the light of radiocarbon analysis and dendrochronology

Barbara Witkowska , Janusz Czebreszuk , Barbara Gmińska-Nowak , Tomasz Goslar , Marzena Szmyt , Tomasz Ważny

Sprawozdania Archeologiczne

Section: Field Survey and Materials

https://doi.org/10.23858/SA/72.2020.2.2116

Abstract

This paper presents a new series of absolute age determinations from the Złota-Gajowizna site. These are the first chronometric data from the most important necropolis of the central group of the Globular Amphora culture. The obtained dendrochronological data, which are unique for the sites of the Late Neolithic in Poland, made it possible to specify the results of the calibration. A new interpretation of the arrangement of the cemetery has been proposed, which is the starting point for determining the GAC funeral rite in the Sandomierz Upland.

Keywords:

Globular Amphora culture, Gajowizna cemetery, funeral rites, radiocarbon chronology, dendrochronology, modelled calibration

Most read articles by the same author(s)

Marzena Szmyt, Piotr Włodarczak, Iwona Hildebrandt-Radke, Mykhailo Potupchyk, Marcin M. Przybyła, Vitalii Rud, Oleksandr Shelekhan, Anita Szczepanek, Danuta Żurkiewicz, Marcin Ławniczak, Michał Podsiadło, Barrows in the forest-steppe between the Dniester and Southern Bug, Ukraine. Initial results of comprehensive research , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 75 No. 1 (2023): Sprawozdania Archeologiczne
Nadezhda Kotova, Peter Stadler, Tomasz Goslar, Bark pitch in the Early Neolithic of Central Europe , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 73 No. 2 (2021): Sprawozdania Archeologiczne
Przemysław Makarowicz, Marzena Szmyt, Piotr Włodarczak, Preface , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 75 No. 1 (2023): Sprawozdania Archeologiczne

Download files

PDF

Citation rules

Witkowska, B., Czebreszuk, J., Gmińska-Nowak, B., Goslar, T., Szmyt, M., & Ważny, T. (2020). The cemetery of the Globular Amphora culture community in the Złota-Gajowizna site in the light of radiocarbon analysis and dendrochronology. Sprawozdania Archeologiczne, 72(2). https://doi.org/10.23858/SA/72.2020.2.2116

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

References

Behrens H. 1964. Die neolithisch-frühmetallzeitlichen Tierskelettfunde der Alten Welt. Berlin: Deutscher Verlag der Wissenschaften.
Google Scholar

Bergemann S. 2018. Zauschwitz (Lendkreis Leipzig): Siedlungen und Gräber eines neolithisches Fundplatzes (= Universitätaforschungen zur prähistorischen Archäologie 314. Human Development in Landscapes 13). Bonn: Dr. Rudolf Habelt GmbH.
Google Scholar

Biehl P.F. and Nieuwenhuyse O.P. 2016. Climate and Cultural Change in Prehistoric Europe and the Near East (= The Institute for European and Mediterranean Archaeology Proceedings 6). New York: State University of New York Press.
Google Scholar

Bronk Ramsey C. 2020. OxCal v. 4.3. Oxford (www. rlaha.ox.ac.uk).
Google Scholar

Bronicki A. 2019. Chronologia podgrupy wschodniolubelskiej kultury amfor kulistych w świetle oznaczeń radiowęglowych. In M. Szmyt, P. Chachlikowski, J. Czebreszuk, M. Ignaczak and P. Makarowicz (eds), Vir Bimaris. From Kujawy Cradle to Black Sea Steppes. Studies on the Prehistory of the Baltic-Pontic Between-the-Seas In Recognition of Professor Aleksander Kośko (= Archeologia Bimaris. Disscusion 5). Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 201-228.
Google Scholar

Bronk Ramsey C. 2001. Development of the radiocarbon calibration program. Radiocarbon 43(2A), 355-363.
Google Scholar

Charniauski M. 1996. Materials of the Globular Amphora Culture in Belarus. Baltic-Pontic Studies 4, 87-97.
Google Scholar

Dinu M. 1960. K voprosu o kulture sharovidnykh amfor na territorii Moldovii. Dacia 6, 89-106.
Google Scholar

Gągorowska-Chudobska J. 2015. Późnoneolityczne i wczesnobrązowe materiały z badań Zdzisława Lenartowicza w Złotej, pow. Sandomierz w zbiorach Muzeum Narodowego w Kielcach. Materiały Archeologiczne 40, 125-159.
Google Scholar

Jakimowiczowa Z. 1927. Groby zwierzęce pod Sandomierzem. Z otchłani wieków 2 (3), 33-37.
Google Scholar

Kadrow S. and Szmyt M. 1996. Absolute chronology of the Eastern Group of Globular Amphora Culture. Baltic-Pontic Studies 4, 103-111.
Google Scholar

Krysiak K. and Lasota-Moskalewska A. 1977. Groby zwierzęce na „Gajowiźnie. In J. Kowalczyk (ed.) Cmentarzysko kultury amfor kulistych w Złotej sandomierskiej. Wrocław, Warszawa, Kraków: Instytut Historii Kultury Materialnej PAN, 83-96.
Google Scholar

Krzak Z. 1958. Cmentarzysko kultury złockiej na stanowisku „Grodzisko II” we wsi Złota, pow. Sandomierz. Archeologia Polski 2, 329-388.
Google Scholar

Krzak Z. 1961. Materiały do znajomości kultury złockiej. Wrocław, Warszawa, Kraków: Instytut Historii Kultury Materialnej PAN.
Google Scholar

Krzak Z. 1970. Cmentarzysko kultury złockiej „Nad Wawrem” w Złotej. Wrocław, Warszawa, Kraków: Instytut Historii Kultury Materialnej PAN.
Google Scholar

Krzak Z. 1976. The Złota culture. Wrocław, Warszawa, Kraków: Instytut Historii Kultury Materialnej PAN.
Google Scholar

Krzak Z. 1977. Cmentarzysko na „Gajowiźnie” pod względem archeologicznym In J. Kowalczyk (ed.), Cmentarzysko kultury amfor kulistych w Złotej sandomierskiej. Wrocław, Warszawa, Kraków: Instytut Historii Kultury Materialnej PAN, 9-82.
Google Scholar

Krzak Z. 1989. Złota Culture. Zespoły datowane metodą C14. Przegląd Archeologiczny 36, 255-269.
Google Scholar

Kołodziej B. 2011. Pochówki zwierzęce w neolicie na terenie ziem Polski. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 32, 55-106.
Google Scholar

Kośko A., Makowiecki D. and Szmyt M. 2007. Miejsce obrzędowe ludności kultury amfor kulistych. In A. Kośko and M. Szmyt (eds), Opatowice-Wzgórze Prokopiaka 2 (= Studia i Materiały do Badań nad Późnym Neolitem Wysoczyzny Kujawskiej 2). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 225-273.
Google Scholar

Lasota-Moskalewska A. 1977. Ocena morfologiczna kości bydlęcych z „Gajowizny”. In J. Kowalczyk (ed.), Cmentarzysko kultury amfor kulistych w Złotej sandomierskiej. Wrocław, Warszawa, Kraków: Instytut Historii Kultury Materialnej PAN, 97-132.
Google Scholar

Miszkiewicz B. 1977. Analiza antropologiczna kości z „Gajowizny”. In J. Kowalczyk (ed.), Cmentarzysko kultury amfor kulistych w Złotej sandomierskiej. Wrocław, Warszawa, Kraków: Instytut Historii Kultury Materialnej PAN, 133-153.
Google Scholar

Pazdur A. and Pazdur M. F. 1982. Chronometria radiowęglowa jako metoda badawcza w archeologii. Możliwości, ograniczenia i perspektywy. Przegląd Archeologiczny 30, 5-45.
Google Scholar

Pearson G. W. 1986. Precise calendrical dating of know growth-period samples using a “curve fitting” technique. Radiocarbon 28, 292-299.
Google Scholar

Podkowińska Z. 1953. Pierwsza charakterystyka stanowiska eneolitycznego na polu Grodzisko I we wsi Złota, pow. Sandomierz. Wiadomości Archeologiczne 19, 1-53.
Google Scholar

Pospieszny Ł. 2009. Zwyczaje pogrzebowe kultury ceramiki sznurowej w Wielkopolsce i na Kujawach. Poznań: Instytut Prahistorii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Google Scholar

Przybyła M. M., Włodarczak P., Podsiadło M. and Tunia K. 2013. Obiekty kultury amfor kulistych. In M. M. Przybyła, A. Szczepanek and P. Włodarczak (eds), Koszyce, stanowisko 3. Przemoc i rytuał u schyłku neolitu (= Ocalone Dziedzictwo Archeologiczne 4). Kraków, Pękowice: Stowarzyszenie Archeologów terenowych „Stater”, Wydawnictwo i Pracownia Archeologiczna Profil-Archeo, 11-64.
Google Scholar

Przybyła M. M. and Włodarczak P. 2013. Groby z Koszyc na tle innych późno- i schyłkowoneolitycznych znalezisk środkowoeuropejskich. In M. M. Przybyła, A. Szczepanek and P. Włodarczak (eds), Koszyce, stanowisko 3. Przemoc i rytuał u schyłku neolitu (=Ocalone Dziedzictwo Archeologiczne 4). Kraków-Pękowice: Wydawnictwo i Pracownia Archeologiczna Profil-Archeo, 209-255.
Google Scholar

Rauhut D. 1953. Grób kultury ceramiki sznurowej (grupa złocka), znaleziony na stanowisku Pole Grodzisko I we wsi Złota pow. Sandomierz. Wiadomości Archeologiczne 19, 54-79.
Google Scholar

Rauhut D. 1962. Settlements and Cementeries at Złota, district Sandomierz, Voivodship Kielce. Archaeologia Polona 4, 152-164.
Google Scholar

Reimer P. J., Bard E., Bayliss A., Beck J. W., Blackwell P. G., Bronk Ramsey C., Buck C. E., Cheng H., Edwards R. L., Friedrich M., Grootes P. M., Guildersoon T. P., Haflidason H., Hajdas I., Hatte C., Heaton T. J., Hoffmann D. L., Hogg A. G., Hughen K. A., Kaiser K. F., Kromer B., Manning S. W., Niu M., Reimer R. W., Richards D. A., Scott E. M., Southon J. R., Staff R. A., Turney S. M., and van der Plicht J. 2013. IntCal13 and Marine13 Radiocarbon Age Calibration Curves 0-50,000 Years cal BP. Radiocarbon 55 (4), 1869-1887.
Google Scholar

Schiffer M. B. 1986. Radiocarbon dating and the old wood problem: the case of the Hohokam chronology. Journal of Archaeological Science 13, 13-30.
Google Scholar

Schweingruber F. H. 1990. Microscopic Wood Anatomy. Structural variability of stems and twigs in recent and subfossil woods from Central Europe. 3rd edition. Birmensdorf: Eidgen ssische Forschungsanstalt WSL.
Google Scholar

Szczodrowski R. 2012. Spatial Aspects of Globular Amphora Culture Funeral Rites with Animal Deposits in Poland. In A. Pluskowski (ed.), The Ritual Killing and Burial of Animals. European Perspectives. Oxford: Oxbow Books, 51-60.
Google Scholar

Szmyt M. 1996. Społeczności kultury amfor kulistych na Kujawach. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar

Szmyt M. 2006. Dead Animals and Living Society, Journal of Neolithic Archaeology 8 (www.jungsteinsite.de), 1-10
Google Scholar

Uzarowiczowa A. 1975. Wielokulturowe neolityczne stanowisko VII w Klementowicach, pow. Puławy. Wiadomości Archeologiczne 40, 179-204.
Google Scholar

Walanus A. and Goslar T. 2009. Datowanie radiowęglowe. Kraków: Wydawnictwo Akademii Górniczo-Hutniczej.
Google Scholar

Wiślański T. 1966. Kultura amfor kulistych w Polsce północno-zachodniej. Wrocław: Instytut Historii Kultury Materialnej PAN.
Google Scholar

Wiślański T. 1969. Podstawy gospodarcze plemion neolitycznych w Polsce północno-zachodniej. Wrocław: Instytut Historii Kultury Materialnej PAN.
Google Scholar

Witkowska B. 2013. Kultura złocka. Taksonomia, osadnictwo i chronologia. Kraków: unpublished doctoral dissertation at the Institute of Archeology of the Jagiellonian University.
Google Scholar

Witkowska B., Podsiadło M., Przybyła M. M. and Włodarczak P. in print. Absolute chronology of the Globular Amphora funeral complex at Malice in Sandomierz Upland. Baltic-Pontic Studies 24.
Google Scholar

Witkowska B. in print. Radiocarbon dating of the archival funeral complexes of the Globular Amphora Culture in Sandomierz Upland: sites at Mierzanowice, Sandomierz and Złota-Gajowizna. Baltic-Pontic Studies 24.
Google Scholar

Włodarczak P. 2016. Chronologia absolutna cmentarzysk późno- i schyłkowoneolitycznych na Wyżynie Lubelskiej. In P. Jarosz, J. Libera and P. Włodarczak (eds) Schyłek neolitu na Wyżynie Lubelskiej. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 537-548.
Google Scholar

Włodarczak P. 2019. Grób z Wilczyc na tle środkowoeuropejskich odmienności i reguła w obrzędzie pogrzebowym małopolskiej kultury ceramiki sznurowej. In P. Włodarczak (ed.), Wilczyce, stanowisko 10. Norma i precedens w rytuale pogrzebowym małopolskiej kultury ceramiki sznurowej (=Ocalone Dziedzictwo Archeologiczne 9). Kraków, Niepołomice, Pękowice: Wydawnictwo i Pracownia Archeologiczna Profil-Archeo, Stowarzyszenie Archeologów terenowych „Stater”, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 169-209.
Google Scholar

Barbara Witkowska

bejotwu@wp.pl
https://orcid.org/0000-0002-1044-2326

Affiliation:

Institute of Archeology of the Jagiellonian University, Gołębia 11, 31-007 Kraków and Institute of Eastern Studies of Adam Mickiewicz University, Uniwersytetu Poznańskiego 7, 61-614 Poznań, Poland

Janusz Czebreszuk

https://orcid.org/0000-0001-8487-6031

Affiliation:

Faculty of Archeology of Adam Mickiewicz University, Uniwersytetu Poznańskiego 7, 61-614 Poznań, Poland

Barbara Gmińska-Nowak

https://orcid.org/0000-0001-8447-8033

Affiliation:

Laboratory of Dendrochronology in the Institute for the Study, Conservation and Restoration of Cultural Heritage of the Nicolaus Copernicus University in Toruń, Sienkiewicza 30/32 ,87-100 Toruń, Poland

Tomasz Goslar

https://orcid.org/0000-0002-1346-3122

Affiliation:

Poznań Radiocarbon Laboratory, Poznań Park of Science and Technology, Rubież 46, 61-612 Poznań, Poland

Marzena Szmyt

https://orcid.org/0000-0002-5975-4494

Affiliation:

Faculty of Archeology of Adam Mickiewicz University, Uniwersytetu Poznańskiego 7, 61-614 Poznań and Poznań Archaeological Museum, Wodna 27 – Pałac Górków, 61-781 Poznań, Poland

Tomasz Ważny

https://orcid.org/0000-0001-6641-0131

Affiliation: