Long-distance connections of the south-eastern peripheries of the Lublin region at the time of the Lusatian culture in the light of archival and newly discovered materials

Authors

  • Elżbieta Małgorzata Kłosińska Institute of Archaeology at Maria Curie-Skłodowska University
  • Sylwester Sadowski Institute of Archaeology at Maria Curie-Skłodowska University

DOI:

https://doi.org/10.23858/SA69.2017.016

Keywords:

Sieniocha river, Lusatian Culture, Bronze Age, Early Iron Age, bronze artefacts

Abstract

Considering the background of the Lublin Region (Poland), the valley of the Sieniocha river, can be described as an area replete with bronze objects dated to the period of the Lusatian culture. Most of them are imports, as their manufacturing was usually beyond the local metallurgists’ skills, chiefly due to the lack of raw materials. The finds originate from distant territories and represent various influences (Thraco-Cimmerian, Scythian, of the Hallstatt culture, Scandinavian or from the area of the Volga-Kama rivers). Their presence indicates that the valley used to be a territory, where different cultural connections functioned. The location of the land was conducive to movement of people and cultural interactions.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Antoniewicz W. 1928. Archeologja Polski. Warszawa: Wydawnictwo Trzaska Evert i Michalski w Warszawie.
Badou E. 1960. Die regionale und chronologische Einleitung der jüngeren Bronzezeit im Nordischen Kreis ( = Acta Universitatis Stockholmiensis, Studies in North-European Archaeology 1). Stockholm-Göteborg-Uppsala: Almqvist & Wiksell.
Bandri’vskij M. 1998. Zum frühesten Muster des skythischen Tierstils in der Westukraine. In B. Hänsel, J. Machnik (eds.), Karpatenbecken und osteuropäische Steppe. Nomadenbewegungen und Kulturaustausch in der vorchristlichen Metallzeit (4000-500 v. Ch.) (= Südosteuropa-Schriften 20, Prähistorische Archäologie in Südosteuropa 12). München-Rahden: Verlag Marie Leidorf GmbH, 467-471.
Bandri’vskij M., Krušel´nic´ka L. 1998. Osnovní períodi rozvitky visoc´koï kul´turi (za materìalami pohoval´nih pam´âtok), Zapiski Naukovogo Tovaristva Ìmení Ševčenka 235, Pracì Arheologìčnoï Komìsìï. L´vìv, 193-247.
Baron J., Miazga B., Nowak K. 2014. Functions and contexts of Bronze age metal casting moulds from Poland. Bulletin de la Société Préhistorique Française 111/2, 325-338.
Blajer W. 2001. Skarby przedmiotów metalowych z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza na ziemiach polskich. Kraków: Księgarnia Akademicka w Krakowie.
von Brunn W. A. 1981. Eine Deutung spätbronzezeitlicher Hortfunde zwischen Elbe und Weichsel. (=Bericht der Römisch-Germanischen Kommision 61:1980). Mainz am Rhein: Philipp von Zabern..
Bukowski Z. 1976. Elementy wschodnie w kulturze łużyckiej u schyłku epoki brązu. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Ossolineum.
Bukowski Z. 1998. Pomorze w epoce brązu w świetle dalekosiężnych kontaktów wymiennych. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe w Gdańsku.
Chochorowski J. 1993. Ekspansja kimmeryjska na tereny Europy środkowej. Kraków: Wydawnictwo UJ w Krakowie.
Chochorowski J. 1999. Żelazny oręż barbarzyńców – wczesna epoka żelaza poza zasięgiem cywilizacji klasycznych, In Z. Otałęga (ed.), Encyklopedia Historyczna Świata 1. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres w Krakowie, 304-395.
Cichoszewska H. 1922-1924. Nowe nabytki Muzeum Wielkopolskiego w latach 1911-1921. Przegląd Archeologiczny 2, 125-134.
Čivilytė A. 2008. Einige Aspekte der bronzezeitlichen Metallurgie in den baltischen Ländern. In. M. Mogielnicka-Urban (ed.), Opera ex ære. Studia z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza dedykowane profesorowi Janowi Dąbrowskiemu przez przyjaciół, uczniów i kolegów z okazji siedemdziesięciolecia urodzin. Warszawa: Zakład Wydawniczy Letter Quality w Warszawie, 151-158.
Cofta-Broniewska A. 1996. Metalurgia brązu w świetle źródeł archeologicznych. In A. Cofta-Broniewska (ed.), Metalurgia brązu pradziejowych społeczeństw Kujaw (= Studia i Materiały do
Dziejów Kujaw 7). Poznań: Wydawnictwo UAM w Poznaniu, 1-127.
Czopek S. 1996. Grupa tarnobrzeska nad środkowym Sanem i dolnym Wisłokiem. Rzeszów: Wydawnictwo Poligrafia Mitel w Rzeszowie .
Czopek S. 2004. Cmentarzysko ciałopalne z wczesnej epoki żelaza w Knapach. Rzeszów: Wydawnictwo Poligrafia Mitel w Rzeszowie.
Dąbrowski J. 1984. Zur Frage der nordwestlichen Auswirkungen der Lausitzer Keramik. Bemerkungen zur Bearbeitung des Fundmaterials aus Hallunda. Przegląd Archeologiczny 31(1983), 145-158.
Durczewski D. 1961. Skarby halsztackie z Wielkopolski. Przegląd Archeologiczny 35 (1960), 7-108.
Dzięgielewski K. 2012. Problemy synchronizacji danych paleoklimatycznych i archeologicznych na przykładzie tzw. wahnięcia subatlantyckiego. In W. Blajer (ed.), Peregrinationes archaeologicae in Asia et Europa Joanni Chochorowski dedicatae. Kraków: Wydawnictwo Profil-Archeo w Pękowicach k/Krakowa, 109-119.
Frazer J. G. 1971. Złota gałąź. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy w Warszawie.
Gawrysiak L. 2004. Mapa rzeźby województwa lubelskiego. Lublin: Zakład Geomorfologii w Lublinie.
Gedl M. 1995. Die Sicheln in Polen. Prähistorische Bronzefunde XVIII/4. Stuttgart: Franz Steiner Verlag.
Gedl M. 1999. Skarb wyrobów brązowych z Przemyśla. Rocznik Przemyski 35/2, 67-74.
Głosik J. 1968. Kultura strzyżowska. Materiały Starożytne 11, 7-114.
Gumiński W. 1989. Gródek Nadbużny. Osada kultury pucharów lejkowatych. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź: Ossolineum.
Kłosińska E. 2003. Czekan żelazny z miejscowości Werchrata, pow. Lubaczów. Archeologia Polski Środkowowschodniej 6 (2001), 219-221.
Kłosińska E. 2005a. Na południowo-wschodnich peryferiach popielnicowego świata – sytuacja kulturowa i osadnicza w młodszej epoce brązu i we wczesnej epoce żelaza w dorzeczu Huczwy i górnego Bugu. In S. Czopek (ed.), Problemy kultury wysockiej. Rzeszów: Wydawnictwo Poligrafia Mitel w Rzeszowie, 161-192.
Kłosińska E. 2005b. Znalezisko brązowego sierpa z okolic Biłgoraja. Archeologia Polski Środkowowschodniej 7, 216-218.
Kłosińska E. M. 2006a. Nowe znaleziska brązowych siekier z tuleją z Lubelszczyzny. Archeologia Polski Środkowowschodniej 8, 307-316.
Kłosińska E. M. 2006b. Sprawozdanie z badań na cmentarzysku ludności kultury łużyckiej w Perespie, pow. tomaszowski w sezonach 2003-2004. Archeologia Polski Środkowowschodniej 8, 63-69.
Kłosińska E. M. 2007a. Nowe zabytki proweniencji wschodniej z Lubelszczyzny. Archeologia Polski Środkowowschodniej 9, 273-278.
Kłosińska E. M. 2007b. Południowo-wschodnie rubieże Lubelszczyzny w czasach kultury łużyckiej i pomorskiej. E. Banasiewicz-Szykuła (ed.), Archeologia południowo-wschodniej Lubelszczyzny (= Skarby z Przeszłości 9). Lublin: Wydawnictwo GAUDIUM w Lublinie, 107-131.
Kłosińska E. M. 2007c. Issues of the East- and Central-European contacts of the Lublin Region in the younger Bronze Age and the early Iron Age in the light of existing research and sources. In J. Baron, I. Lasak (eds.), Long Distance Trade in the Bronze Age and Early Iron Age. Materiały z Konferencji we Wrocławiu 19-20 kwietnia 2005 (= Studia Archeologiczne 40). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego we Wrocławiu, 269-290.
Kłosińska E. M. 2007d. Lubelszczyzna i Ukraina w młodszych odcinkach epoki brązu i we wczesnej epoce żelaza – pytania o losy wspólne i niewspólne. In L. Bakalarska (ed.), Wspólnota dziedzictwa archeologicznego ziem Ukrainy i Polski. Materiały z Konferencji zorganizowanej przez Ośrodek Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego, Łańcut 26-28 X 2005. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków w Warszawie, 226-249.
Kłosińska E. M. 2008. Einmalige Funde der Kopfgestellverzierung aus dem südöstlichen Lublin-Land. Sprawozdania Archeologiczne 60, 265-294.
Kłosińska E. M. 2009. Kilka uwag na temat militariów ludności kultury łużyckiej na Lubelszczyźnie. In H. Taras, A. Zakościelna (eds.), Hereditas praeteriti. Additamenta archaeologica et historica dedicata Ioanni Gurba octogesimo anno nascendi. Lublin: Wydawnictwo UMCS w Lublinie, 245-258.
Kłosińska E. M. 2010. Nowe znaleziska brązowe ze Starego Machnowa, pow. Tomaszów Lubelski. Archeologia Polski Środkowowschodniej 10 (2008), 237-248.
Kłosińska E. M. 2012a. Przyczynek do badań nad występowaniem przedmiotów krzemiennych, kamieni i skamielin w grobach ludności kultury łużyckiej na Lubelszczyźnie. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 33, 135-154.
Kłosińska E. M. 2012b. A unique find of scythian provenance from the Lublin Region. In W. Blajer (ed.), Peregrinationes archaeologicae in Asia et Europa Joanni Chochorowski dedicatae. Kraków: Wydawnictwo Profil-Archeo w Pękowicach k/Krakowa, 335-339.
Kłosińska E. M. 2013a. Żulice, pow. Tomaszów Lubelski – domniemany zespół zabytków z wczesnej epoki żelaza. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 34, 133-137.
Kłosińska E. M. 2013. Research problems of the Lusatian culture in the early Iron age in the Lublin-Region in the light of new archaeological findings. In J. Kolenda, A. Mierzwiński, S. Moździoch, L. Żygadło (eds.), Z badań nad kulturą społeczeństw pradziejowych i wczesnośredniowiecznych. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Bogusławowi Gedidze w osiemdziesiątą rocznicę urodzin przez przyjaciół, kolegów i uczniów. Wrocław: Wydawnictwo IAiE PAN we Wrocławiu, 349-364.
Kłosińska E., Klisz T. 2003. Po śmierci ku Słońcu. Z Otchłani Wieków 58, 59-67.
Kłosińska E., Piotrowski M. 2005. Wstępne wyniki badań wykopaliskowych na wielokulturowym stanowisku w Perespie, gm. Tyszowce, w sezonach 2003-2004. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 26, 385-408.
Kokowski A. 1995. Grupa masłomęcka. Z badań nad przemianami kultury Gotów w młodszym okresie rzymskim. Lublin: Wydawnictwo UMCS w Lublinie.
Kostrzewski J. 1964. Skarby i luźne znaleziska metalowe od eneolitu do wczesnego okresu żelaza z górnego i środkowego dorzecza Wisły i górnego dorzecza Warty. Przegląd Archeologiczny 15 (1962), 5-133.
Krušel´nic´ka L. I. 1985. Vzaêmozv´âzki naselennâ Prikarpattâ í Voliní z plemenami shídnoï í central´noï Êvropi (rubíž epoh bronzi í zalíza). Kìïv: Izdatelstvo „Naukova Dumka”.
Kuz`minych S. V. 1995. Osteuropaische und fennoskandische Tüllenbeile des Mälartyps: ein Rätsel der Archäeologie. Fennoscandia Archaeologica 13, 3-27.
Lityńska-Zając M. 2005. Chwasty w uprawach roślinnych w pradziejach i wczesnym średniowieczu. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Krakowie.
Metzner-Nebelsick C. 2002. Der „Thrako-Kimmerische” Formenkreis aus der Sicht der Urnenfelder- und Hallstattzeit im südöstlichen Pannonien, Teil 1 – Text, Teil 2 – Katalog und Tafeln, Vorgeschichtliche Forschungen 23, Rahden-Leidorf: Verlag Marie Leidorf GmbH.
Mozsolics A.1985. Bronzefunde aus Ungarn. Depodfundhorizonte von Aranyos, Kurd und Gyermely. Budapest: Akadémiai Kiadò.
Niedźwiedź J. 1990. Badania archeologiczne na stan. 9 w Komarowie. Sprawozdania z badań terenowych w województwie zamojskim w 1990 roku. Zamość, 30-33.
Niedźwiedź J. 1991. Czwarty sezon badań na cmentarzysku kultury łużyckiej w Komarowie stan. 9. Sprawozdania z badań terenowych w województwie zamojskim w 1991 roku. Zamość, 19-20.
1998 Zabytki brązowe z Gródka nad Bugiem stan. 6, gm. Hrubieszów. In J. Ilkjær, A. Kokowski (eds.), 20 lat archeologii w Masłomęczu, I Weterani. Lublin: Wydawnictwo UMCS w Lublinie, 149-152.
Niedźwiedź J. 1999. Badania ratownicze na cmentarzysku kultury łużyckiej w Gródku nad Bugiem, stan. 1B, pow. Hrubieszów, w 1998 roku. Archeologia Polski Środkowowschodniej 4, 107-112.
Nogaj-Chachaj J.1991. Środowisko geograficzne Wyżyn Lubelsko-Wołyńskich w okresie atlantyckim i subborealnym. Lubelskie Materiały Archeologiczne 6, 39-46.
Nogaj-Chachaj J. 2001. Człowiek i środowisko przyrodnicze Kotliny Hrubieszowskiej u schyłku plejstocenu i w holocenie. In. A. Kokowski, H. Landecka, D. Kopciowski (eds.), Rzymskie dzieje Kotliny Hrubieszowskiej (= Skarby z Przeszłości 3). Lublin: Oficyna Wydawnicza ”EL-Press” w Lublinie, 7-19.
Novotná M. 1980. Die Nadeln in der Slowakei. Prähistorische Bronzefunde XIII/6. München: C. H. Beck´sche Verlagsbuchandlung München.
Novotná M. 1984. Halsringe und Diademe in der Slowakei. Prähistorische Bronzefunde XI/4, München: C. H. Beck´sche Verlagsbuchandlung München.
Okulicz Ł. 1976. Osadnictwo strefy wschodniobałtyckiej w i tysiącleciu przed naszą erą. Wrocław-
Warszawa-Kraków-Gdańsk: Ossolineum.
Poklewski T. 1954. Halsztacki zespół ozdób brązowych z Wakijowa, pow. Tomaszów Lubelski. Wiadomości Archeologiczne 20, 267-275.
Ralska-Jasiewiczowa M. 1999. Zmiany roślinności w późnym holocenie i ich związek z rozwojem osadnictwa. In L. Starkel (ed.), Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN w Warszawie, 119-127.
Rogatko J. 1988. Zabytki z kolekcji Piotra Kani z Gródka nad Bugiem, woj. Zamojskie. Lubelskie
Materiały Archeologiczne 3, 183-200.
Sadowski S. 2012. Nowe znalezisko czekana typu scytyjskiego z południowo-wschodniej Polski. In W. Blajer (ed.), Peregrinationes archaeologicae in Asia et Europa Joanni Chochorowski dedicatae, Kraków: Wydawnictwo Profil-Archeo w Pękowicach k/Krakowa, 385-390.
Salaš M. 2005. Bronzové depoty střední až pozdní doby bronzové na Moravě a ve Slezsku (I i II), Brno: Moravské zemské muzeum.
Schmid-Sikimić B. 1996. Der Arm- und Beinschmuck der Hallstattzeit in der Schweiz mit einem anhang der Gürtelhaken und Gürtelhänge der Hallstattzeit im schweizerischen Mittelland, Jura und Wallis. Prähistorische Bronzefunde X/5. Stuttgart: Franz Steiner Verlag Stuttgart.
Sommerfeld Ch. 1994. Gerätegeld Sicheln. Studien zur monetären Struktur bronzezeitlicher Horte im nördlichen Mitteleuropa (=Vorgeschichtliche Forschungen 19). Berlin-New York: Walter de Gruyter & Co .
Stańczyk D. 1996. Pogranicze polsko-ruskie odcinka nadbużańskiego w świetle źródeł ruskich XII – XIV wieku i w historiografii. In. M. Parczewski, S. Czopek (eds.), Początki sąsiedztwa. Pogranicze etniczne polsko-rusko-słowackie w średniowieczu. Rzeszów: Wydawnictwo Poligrafia Mitel w Rzeszowie, 205-213.
Sulimirski T. 1931. Kultura wysocka. Kraków: Wydawnictwo PAU w Krakowie.
Sulimirski T. 1936. Scytowie na Zachodniem Podolu. Lwów: Lwowskie Towarzystwo Prehistoryczne we Lwowie.
Terenožkin A. I. 1976. Kimmerijcy. Kiev: Izdatelstvo „Naukova Dumka”.
Sprockhoff E. 1956. Jungbronzezeitliche Hortfunde der Südzone des Nordischen Kreises (Periode V). Mainz: Römisch-Germanisches Zentralnuseum.
Urban D. 2004. Siedliska hydrogeniczne oraz geneza i ewolucja wybranych torfowisk dolinowych Wyżyny Lubelskiej i Wołyńskiej. Lublin: Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Rzeszowie.
Waluś A. 1982. Dwa warsztaty odlewnictwa brązu z osiedla obronnego kultury kurhanów zachodniobałtyjskich w Tarławkach, woj. suwalskie. Pamiętnik Muzeum Miedzi 1, 243-248.
Wichrowski Z. 1989. Osadnictwo kultury łużyckiej we Wronowicach-Paprzycy, woj. zamojskie, stan. 5a i 5b. Prace i Materiały Zamojskie 2, 98-138.
Woźniak M. 2009. Komarów stan. 9. Cmentarzysko kultury łużyckiej w południowo-wschodniej Lubelszczyźnie. Warszawa (Maszynopis pracy magisterskiej w archiwum Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego).
Żurowski J. 1927. Skarby halsztackiego okresu z doliny Dunajca. Prace i Materjały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne 4, 3-112.
Żurowski K. 1948-1949. Zabytki brązowe z młodszej epoki brązu i wczesnego okresu żelaza z dorzecza górnego Dniestru. Przegląd Archeologiczny 8, 155-247.

Published

2017-11-28

How to Cite

Kłosińska, E. M. ., & Sadowski, S. . (2017). Long-distance connections of the south-eastern peripheries of the Lublin region at the time of the Lusatian culture in the light of archival and newly discovered materials . Sprawozdania Archeologiczne, 69, 391–408. https://doi.org/10.23858/SA69.2017.016

Issue

Section

Field Survey and Materials

Most read articles by the same author(s)