Touchstones from Early Medieval chamber graves in Ciepłe, Eastern Pomerania
DOI:
https://doi.org/10.23858/SA/73.2021.2.2669Keywords:
early medieval archaeology, funerary practices, chamber graves, Eastern Pomerania, touchstones, SEM-EDSAbstract
The precious metals of the early medieval period were the same as those of today. Knowing their purity was essential, which means that assaying and refining were of great importance. Touchstones have been used to assess the quality of precious metals since antiquity. Stone artefacts initially identified as whetstones were unearthed in two of the most prestigious chamber graves discovered at the cemetery in Ciepłe. Traces of precious and non-ferrous metals on the surface of the object from Grave 42 proved that this artefact was a touchstone. It is probable that the phyllite stone from the other grave served the same purpose. Tools of this type are often found in high-prestige burials in Europe, in some cases together with balance scales and weights, which suggests that the individuals in whose graves they were deposited had access to precious metals. Therefore interpreting touchstones as a reliable indicator of the high social standing of the deceased seems entirely reasonable.
Downloads
References
Amtlicher Bericht 1901. XXI. Amtlicher Bericht über die Verwaltung der naturhistorischen, archaeologischen und ethnologischen Sammlungen des Westpreussischen Provinzial-Museums für das Jahr 1900. Danzig.
Apals J. and Apala Z. 1994. Der lettgallische Krieger und Kaufmann in der Wikingerzeit (nach den Materialen des Gräberfeldes Ěűěeri). In B. Stjernquist (ed.), Prehistoric Graves as a Source of Information. Symposium at Kastlosa, Oland, May 21-23, 1992. Stockholm: Kungl. Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien, 93-110.
Arrhenius B. 1979. Ein Goldschmiedegrab von Hovgardsberg Vendel, Uppland, Schweden. Fruhmittelalterliche Studien 13, 393-414.
Bayley J. 2008. Medieval precious metal refining: archaeology and contemporary texts compared. In M. Martinón-Torres and T. Rehren (eds), Archaeology, history, and science: integrating approaches to ancient materials. Walnut Creek: Left Coast Press, 131-150.
Berga T. 1988. Monety v arkheologicheskikh pamiatnikakh Latvii IX-XII vv. Riga: Zinatne.
Błaszczyk D., 2020. Wyposażenie zmarłych. In D. Poliński (ed.), Wczesnośredniowieczne i nowożytne cmentarzysko w Pniu. Toruń: Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 90-142.
Bogucki M. 2010. Między wagą a mieczem. Kupcy wikińscy w świetle źródeł pisanych i archeologicznych. Pruthenia 5, 17-64.
Eluére Ch. 1986. A Prehistoric Touchstone from France. Gold Bulletin 19/2, 58-61.
Gardeła L. 2019. Czy w Polsce są groby wikingów? Skandynawskie praktyki pogrzebowe na ziemiach polskich we wczesnym średniowieczu. In M. Bogacki, A. Janowski and Ł. Kaczmarek (eds), Wikingowie w Polsce? Zabytki skandynawskie z ziem polskich. Gniezno, Szczecin: Triglav, 155-264.
Härke H. 1997. The nature of burial data. In K. K Jensen and K. Høilund Nielsen (eds), Burial and Society. The chronological and social Analysis of Archaeological Burial Data. Århus: Århus University Press, 19-27.
Härke H. 2014. Grave goods in early medieval burials: messages and meanings. Mortality 19, 41-60.
Janowski A. 2015. Groby komorowe w Europie Środkowo-Wschodniej. Problemy wybrane. Szczecin: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Ježek M. 2012. Prubířský kámen raně středověké společnosti. Archeologické rozhledy 64, 26-58.
Ježek M. 2013. Touchstones of archaeology. Journal of Anthropological Archaeology 32, 713-731.
Ježek M. 2015. Functional, symbolic or ritual?, On several tools from the furnishing of aristocratic burials in eponymous Vendel, Sweden. Archaeological and Anthropological Sciences 8, 491-504.
Ježek M. 2018. Archaeology of Touchstones: An introduction based on finds from Birka, Sweden. Leiden: Sidestone Press.
Ježek M., Krzyszowski A. and Zavřel J. 2013. Early medieval touchstones from Sowinki, Greater Poland. Germania 91, 177-186.
Ježek M. and Zavřel J. 2010. Prubířské kameny mezi archeologickými należy. Archeologické rozhledy 63, 608-628.
Kara M. 1998. Wczesnośredniowieczny grób uzbrojonego kupca z miejscowości Ciepłe na Pomorzu Gdańskim w świetle ponownej analizy chronologicznej. In H. Kočka-Krenz and W. Łosiński (eds), Kraje słowiańskie w wiekach średnich, Profanum i Sacrum. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 505-524.
Kara M. 2001. Frühmittelalterliches Grab eines bewaffneten Kaufmannes aus dem Ort Ciepłe (Warmhof) im Danziger Pommern im Lichte einer erneuten Analyse. Folia Archaeologica 23, 113-140.
Kara M. 2006. W kwestii pochodzenia wczesnośredniowiecznych osełek z fyllitu odkrytych na ziemiach Polski północno-zachodniej – głos w dyskusji. In M. Dworaczyk, A. B. Kowalska, S. Moździoch and M. Rębkowski (eds), Świat Słowian wczesnego średniowiecza. Szczecin, Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 395-404.
Kostrzewski J. 1948. Germanie przedhistoryczni w Polsce. Przegląd Archeologiczny 7/1, 65-89.
La Baume W. 1926. Die Wikinger in Ostdeutschland. Volk und Rasse 1/1-2, 91-99.
Langenheim K. 1933. Spuren der Wikinger um Truso. Elbinger Jahrbuch 11, 262-283.
Langenheim K. 1939. Nochmals „Spuren der Wikinger um Truso”. Gothiskandza. Blätter für Danziger Vorgeschichte 1, 52-62.
Lisowska E. 2013. Wydobycie i dystrybucja surowców kamiennych we wczesnym średniowieczu na Dolnym Śląsku. Wrocław: Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Majerowicz A. and Skoczylas J. 1983. Petroarcheologiczne badania surowców skalnych ze stanowiska 1 w Wolinie. Materiały Zachodniopomorskie 29, 65-73.
Mitchell J. G., Askvik H. and Resi H. G. 1984. Potassium-argon ages of schist honestones from the Viking Age sites at Kaupang (Norway), Aggersborg (Denmark), Hedeby (West Germany) and Wolin (Poland), and their archaeological implications. Journal of Archaeological Science 11, 171-176.
Moore D. T. and Oddy W. A. 1985. Touchstones: some aspects of their nomenclature, petrography and provenance. Journal of Archaeological Science 12, 59-80.
Oddy W.A. 1983. Assaying in Antiquity. Gold Bulletin 16/2, 52-59.
Pudło A. 2019. Charakterystyka paleodemograficzna i morfologiczna. In S. Wadyl (ed.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, 383-426.
Ratajczyk Z. 2013. The cemetery in Ciepłe - current research results. In S. Moździoch, B. Stanisławski and P. Wiszewski (eds), Scandinavian Culture In Medieval Poland (= Interdisciplinary Medieval Studies 2). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 317-345.
Ratajczyk Z. 2016. Groby komorowe z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Ciepłem, gm. Gniew, woj. Pomorskie. In D. Błaszczyk and D. Stępniewska (eds), Pochówki w grobach komorowych na ziemiach polskich w okresie wczesnego średniowiecza (= Światowit: Prehistory and Middle Ages 18). Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, 90-101.
Skoczylas J. 1990. Użytkowanie surowców skalnych we wczesnym średniowieczu w północno-zachodniej Polsce. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Steuer H. 1987. Gewichtsgeldwirtschaft im frühgeschichtlichen Europa. Feinwaagen und Gewichte als Quellen zur Währungsgeschichte. In K. Düwelet (ed.), Untersuchungen zu Handel und Verkehr der vor- und frühgeschichtlichen Zeit in Mittel- und Nordeuropa IV. Der Handel der Karolinger- und Wikingerzeit (= Abhandlungen der Akademie der Wissenschaften Göttingen, phil.-hist. Klasse, Dritte Folge 156). Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 405-527.
Steuer H. 1997. Waagen und Gewichte aus dem mittelalterlichen Schleswig. Funde des 11. bis 13. Jahrhunderts aus Europa als Quellen zur Handels- und Währungsgeschichte (= Zeitschrift für Archäologie des Mittelalters 10). Köln: Rheinland-Verl. Bonn Habelt.
Szydłowski M. 2011. Wstępna analiza kamiennych osełek z wczesnośredniowiecznego Wolina. In M. Rębkowski (ed.), Ekskluzywne życie – dostojny pochówek. W kręgu kultury elitarnej wieków średnich (= Wolińskie Spotkania Mediewistyczne 1). Wolin: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 45-51.
Wadyl S. 2019a. Chronologia cmentarzyska In S. Wadyl (ed.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, 361-375.
Wadyl S. 2019b. Cmentarzysko na tle środkowo- i północnoeuropejskim. In S. Wadyl (ed.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, 463-491.
Wadyl S. and Ratajczyk Z. 2019. Historia badań cmentarzyska. In S. Wadyl (ed.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, 17-27.
Wälchli W. 1981. Touching Precious Metals. Gold Bulletin 14/4, 154-158.
Winkelmann W. 1977. Archäologische Zeugnisse zum frühmittelalterlichen Handwerk in Westfalen. Frühmittelalterliche Studien 11, 92-126.
Wietrzichowski F. 1993. Untersuchungen zu den Anfängen des frühmittelalterlichen Seehandels im südlichen Ostseeraum unter besonderer Berücksichtigung der Grabungsergebnisse von Gross Strömkendorf (= Wismarer Studien zur Archäologie und Geschichte 3). Wismar: Stadtgeschichtliches Museum.
Williams H. and Sayer D. 2009. Halls of mirrors’: death andidentity in medieval archaeology. In D. Sayer and H. Williams (eds), Mortuary Practices & Social Identities in the Middle Ages: Essays in Burial Archaeology in Honour of Heinrich Härke. Exeter: University of Exeter Press, 1-22.
Wrzesińska A. and Wrzesiński J. 2014. Kto się nie leni, zrobi złoto z kamieni – osełki w grobach wczesnego średniowiecza. Acta Archaeologica Lodziensia 60, 197-223.
Zastawniak F. 1957. Złotnictwo i probiernictwo. Warszawa: Wydawnictwo Przemysłu Lekkiego i Spożywczego.
Żak J.1957. Czy grób uzbrojonego jeźdźca z Ciepłego, pow. tczewski, jest grobem skandynawskim? Archeologia Polski 1, 164-180.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2021 Sprawozdania Archeologiczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
