Yampil barrows from the fourth and IIIrd millenium BC in the light of Polish-Ukrainian investigations 2010-2014
DOI:
https://doi.org/10.23858/SA/75.2023.1.3605Keywords:
late Eneolithic, Early Bronze Age, Podillia, barrows, Yamna culture, YampilAbstract
In the vicinity of Yampil (Vinnytsia oblast, Ukraine), there exists a cluster of barrows dating back to the Eneolithic and Early Bronze Age. Nestled upon the Podillia Upland, this concentration lies at the crossroads of two cultural spheres: the Eastern European steppe and Central European. The exploration of the Yampil barrows began during the 1980s by archaeologists from Vinnytsia. This endeavor was enriched by a Polish-Ukrainian expedition that conducted fieldwork from 2010 to 2014. Seven barrows were then examined. Today, an abundance of radiocarbon data empowers us to construct a precise chronological framework for the Yampil barrow graves. We can now discern four principal stages in this sequence: (1) late Eneolithic, (2) early Yamna, (3) late Yamna era, and (4) Catacombna. During the first two periods (3350-2800 calBC), these barrows were meticulously constructed, sometimes evolving in multiple phases. In the latter two stages (2800-2400 calBC), cemeteries took shape, marked by graves thoughtfully dug into the fully formed mounds.
Downloads
References
Alexandrov S. and Włodarczak P. 2021. Chronological sequence of the Early Bronze Age graves in the Pamukli Bair Barrow at Malomirovo and the Pit-Grave Culture expansion in the Middle Tundzha Valley. Studia Praehistorica 16, 207-240.
Allentoft M. E., Sikora M., Sjögren K.-G., Rasmussen S., Rasmussen M. , Stenderup J., Damgaard P. B., Schroeder H., Ahlström T., Vinner L., Malaspinas A.-S., Margaryan A., Higham T., Chivall D., Lynnerup N., Harvig L., Baron J., Della Casa P., Dąbrowski P., Duffy P. R., Ebel A. V., Epimakhov A., Frei K., Furmanek M., Gralak T.,Gromov A., Gronkiewicz S., Grupe G., Hajdu T., Jarysz R., Khartanovich V., Khokhlov A., Kiss V., Kolář J., Kriiska A.,Lasak I., Longhi C., McGlynn G., Merkevicius A., MerkyteI., Metspalu M., Mkrtchyan R., Moiseyev V., Paja L., PálfiG., Pokutta D., Pospieszny Ł., Price T. D., Saag L., Sablin M., Shishlina N., Smrčka V., Soenov V. I., Szeverényi V., Tóth G., Trifanova S. V., Varul L., Vicze M., Yepiskoposyan L., Zhitenev V., Orlando L., Sicheritz-Pontén T., Brunak S., Nielsen R., Kristiansen K. and Willerslev E. 2015. Population genomics of Bronze Age Eurasia. Nature 522, 167-173.
Bronk Ramsey C. 2021. OxCal 4.4 Manual. https://c14.arch.ox.ac.uk/oxcal/OxCal.html, accessed September 2023.
Bubulich V. and Khakheu V. 2002. Issledovaniya kurganov v Kamenskom rayone na levoberezhe Srednego Dnestra. In N. A. Ketraru (ed.), Severnoe Prichernomore ot eneolita k antichnosti, Tiraspol: Pridnestrovskiy Gosudarstvennyi Universitet im. T. G. Shevchenko, 112-148.
Dergachev V. A. 1986. Moldaviya i sosednie territorii v epokhu bronzy. Kishinev: Shtiintsa.
Dergachev V. A. 2022. Pozdnee Tripolye – Maykop (s katalogom pogrebalnykh kompleksov pozdnego Tripolya). Kishineu: CEP USM.
Goslar T., Klochko V. I., Kośko A., Włodarczak P. and Żurkiewicz D. 2015. Chronometry of late Eneolithic and ‘Early Bronze’ cultures in the middle Dniester area: investigations of the Yampil barrow complex. Baltic-Pontic Studies 20, 256-291.
Goslar T., Kośko A. and Razumov S. 2014. Identyfikacja kulturowo-chronologiczna cmentarzysk „wczesnobrązowych” na stanowisku Pidlisivka 1. In A. Kośko, M. Potupczyk and S. Razumow (eds), Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych z III tysiąclecia przed Chr. w okolicach Jampola, obwód winnicki (= Archaeologia Bimaris. Monografie 6). Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 305-311.
Haak W., Lazaridis I., Patterson N., Rohland N., Mallick S., Llamas B., Brandt G., Nordenfelt S., Harney E., Stewardson K., Fu Q., Mittnik A., Bánffy E., Economou C., Francken M., Friederich S., Garrido Pena R., Hallgren F., Khartanovich V., Khokhlov A., Kunst M., Kuznetsov P., Meller H., Mochalov O., Moiseyev V., Nicklisch N., Pichler S. L., Risch R., Rojo Guerra M. A., Roth C., Szécsényi-Nagy A., Wahl J., Meyer M., Krause J., Brown D., Anthony D., Cooper A., Alt K. W. and Reich D. 2015. Massive migration from the steppe was a source for Indo-European languages in Europe. Nature 522, 207-211.
Harat K., Potupczyk M. and Razumow S. 2014. Charakterystyka źródeł archeologicznych pozyskanych w latach 1984-1993. In A. Kośko, M. Potupczyk and S. Razumow (eds), Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych z III tysiąclecia przed Chr. w okolicach Jampola, obwód winnicki (= Archaeologia Bimaris. Monografie 6). Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 47-204.
Ivanova S., Kośko A. and Włodarczak P. 2014. Komponent tradycji kultur ceramiki sznurowej. Amfory w północno-zachodnio-nadczarnomorskich grobach kultury jamowej. In In A. Kośko, M. Potupczyk and S. Razumow (eds), Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych z III tysiąclecia przed Chr. w okolicach Jampola, obwód winnicki (=Archaeologia Bimaris. Monografie 6). Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 351-386.
Jachimowicz K. and Żurkiewicz D. 2017. Spatial analysis of Yampil barrow complex. Baltic-Pontic Studies 22, 7-29.
Juras A., Chyleński M., Ehler E., Malmström H., Żurkiewicz D., Włodarczak P., Wilk S., Peška J., Fojtík P., Králík M., Libera J., Bagińska J., Tunia K., Klochko V. I., Dabert M., Jakobsson M. and Kośko A. 2018. Mitochondrial genomes reveal an east to west cline of steppe ancestry in Corded Ware populations. Scientific Reports 8, 11603. https://doi.org/10.1038/s41598-018-29914-5.
Klochko E. O. 1990. Redkiy pogrebalnyi kompleks katakombnoy kultury na Srednom Dnestre. In O. G. Shaposhnikova, V. V. Otroschenko, S. Z. Pustovalov, G. N. Toschev and G.I. Shapovalov (eds), Problemy izucheniya katakombnoy kulturno-istoricheskoy obschnosti. Zaporozhe: Zaporozhskiy gosudarstvennyi universitet, 28-30.
Klochko V. I., Kośko A., Razumov S. M., Włodarczak P., Żurkiewicz D. 2015a. Eneolithic, Yamnaya, Catacomb and Babyno culture cemeteries, Pidlisivka, barrow 1, Yampil region, Vinnitsa oblast: archaeometry, chronometry and taxonomy. Baltic-Pontic Studies 20, 40-77.
Klochko V. I., Kośko A., Razumov S. M., Włodarczak P. and Żurkiewicz D. 2015b. Eneolithic, Yamnaya and Noua culture cemeteries from the first half of the 3rd and the middle of the 2nd millenium BC, Porohy, site 3A, Yampil region, Vinnitsa oblast: archaeometric and chronometric description, ritual and taxonomic-topogenetic identification. Baltic-Pontic Studies 20, 78-141.
Klochko V. I., Kośko A., Razumov S. M., Włodarczak P. and Żurkiewicz D. 2015c. Eneolithic, Babyno and Noua culture cemeteries, Klembivka, site 1, Yampil region, Vinnitsa oblast: archaeometry, taxonomy and topogenetics. Baltic-Pontic Studies 20, 142-182.
Klochko V. I., Kośko A., Potupchyk M. V., Włodarczak P., Żurkiewicz D. and Ivanova S.V. 2015d. Tripolye (Gordineşti group), Yamnaya and Catacomb culture cemeteries, Prydnistryanske, site 1, Yampil region, Vinnitsa oblast: an archaeometric and chronometric description and a taxonomic and topogenetic discussion. Baltic-Pontic Studies 20, 183-255.
Kośko A. 1981. Udział południowo-wschodnioeuropejskich wzorców kulturowych w rozwoju niżowych społeczeństw kultury pucharów lejkowatych. Grupa mątewska (= Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Seria Archeologia 19). Inowrocław: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Kośko A. 2011. Z badań nad kontekstem kultur wczesnobrązowych strefy pontyjskiej w rozwoju społeczności środkowoeuropejskich obszaru dorzecza Wisły w III tys. BC. In U. Stankiewicz and A. Wawrusiewicz (eds), Na rubieży kultur. Badania nad okresem neolitu i wczesną epoką brązu. Białystok: Muzeum Podlaskie w Białymstoku, 183-193.
Kośko A. ed. 2015. Podolia as a cultural contact area in the 4th/3rd-2nd millennium BC. Baltic-Pontic Studies 20.
Kośko A. ed. 2017. Podolia “Barrow culture” communities: 4th/3rd-2nd mill. BC. The Yampil barrow complex: interdisciplinary studies. Baltic-Pontic Studies 22.
Kośko A. and Klochko V. I. 2009. Transit routes between the Baltic and Black seas: early development stages – from the 3rd to the middle of the 1st millennium BC an outline of research project. Baltic-Pontic Studies 14, 9-18.
Kośko A., Potupczyk M. and Razumow S. eds 2014. Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych z III tysiąclecia przed Chr. w okolicach Jampola, obwód winnicki (= Archaeologia Bimaris. Monografie 6). Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje.
Kośko A. and Razumow S. 2014. Cele i metody badań terenowych. In A. Kośko, M. Potupczyk and S. Razumow (eds), Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych z III tysiąclecia przed Chr. w okolicach Jampola, obwód winnicki (= Archaeologia Bimaris. Monografie 6). Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 41-44.
Kośko A., Razumow S. and Żurkiewicz D. 2014. Cechy formalno-typologiczne obiektów oraz ich wyposażenia. In A. Kośko, M. Potupczyk and S. Razumow (eds), Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych społeczności z III i z pierwszej polowy II tysiąclecia BC w okolicach Jampola, obwód winnicki. Z badań nad północno–zachodnią rubieżą osadnictwa społeczności kręgu kultur „wczesnobrązowych” strefy pontyjskiej. Badania z lat 1984-2014 (= Archaeologia Bimaris – Monografie 6). Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 213-235.
Kośko A. and Szmyt M. 2009. Udział społeczności Niżu Środkowoeuropejskiego w poznawaniu środowisk biokulturowych Płyty Nadczarnomorskiej: IV-IV/III tys. BC. In M. Ignaczak, A. Kośko and M. Szmyt (eds), Między Bałtykiem a Morzem Czarnym. Szlaki międzymorza IV-I tys. przed Chr. (= Archaeologia Bimaris. Dyskusje 4). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 205-221.
Larina O. 2003. Pozdnetripolskoe pogrebenie gordineshtskogo tipa na Dnestre. In E. Sava (ed.), Interferenţe cultural-chronologice in spaţiul nord-pontic, Chişinău: Akademiya Nauk Respubliki Moldova, Institut Arkheologii i Etnografii, 57-80.
Makohonienko M. 2009. Natural scientific aspects of prehistoric and early historic transit routes in the Baltic-Pontic cultural area. Baltic-Pontic Studies 14, 19-71.
Makohonienko M. and Hildebrandt-Radke I. 2014. Kontekst przyrodniczy i perspektywy studiów paleośrodowiskowych stanowiska kultury jamowej w Pidlisiwce nad Dniestrem, zachodnia Ukraina. In A. Kośko, M. Potupczyk and S. Razumow (eds), Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych z III tysiąclecia przed Chr. w okolicach Jampola, obwód winnicki (= Archaeologia Bimaris. Monografie 6). Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 247-274.
Popovici S. and Ciobanu I. 2021. Cercetări arheologice la Cimişlia. Chişinău: Agenţia Naţională Arheologică, Rezervaţia Cultural-Naturală „Orheiul Vechi”.
Potupczyk M. and Razumow S. 2014. Zgrupowanie cmentarzysk kurhanowych w rejonie jampolskim. In A. Kośko, M. Potupczyk and S. Razumow (eds), Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych z III tysiąclecia przed Chr. w okolicach Jampola, obwód winnicki (= Archaeologia Bimaris. Monografie 6). Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 35-39.
Preda-Bălănică B., Frînculeasa A. and Heyd V. 2020. The Yamnaya Impact North of the Lower Danube: A Tale of Newcomers and Locals. Bulletin de la Société préhistorique française, 117/1, 85-101.
Rassamakin Yu. Y. 2004. Die nordpontische Steppe in der Kupferzeit Gräber aus der Mitte des 5. Jts. bis Ende des 4. Jts. v. Chr. Teil I – Text (= Archäologie in Eurasien 17), Mainz: Philipp von Zabern.
Rybicka M. 2017. Kultura trypolska – kultura pucharów lejkowatych. Natężenie kontaktów i ich chronologia (= Collectio Archaeologica Ressoviensis 37). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego i Wydawnictwo Zimowit.
Rybicka M., Sîrbu G., Król D. and Bicbaev V. 2020. New radiocarbon dates for stage CII Tripolye culture, northern Moldova. Baltic-Pontic Studies 24, 87-103.
Rychkov N.A. 2001. Ob uslovnykh tsentrakh nositeley Yamnoy kultury. In N. A. Ketraru (ed.), Severnoe Prichernomore ot eneolita k antichnosti. Tiraspol: Pridnestrovskiy Gosudarstvennyi Universitet im. T. G. Shevchenko, 42-66.
Shaposhnikova O. G., Fomenko V. N. and Dovzhenko N. D. 1986. Yamnaya kulturno-istoricheskaya Oblast (yuzhnobugskiy variant). Kiev: Naukova Dumka.
Simonenko A. V. and Lobay B. I. 1991. Sarmaty Severo-Zapadnogo Prichernomoria v I v. n. e. Kyiv.
Szmyt M. 1999. Between West and East. People of the Globular Amphora Culture in Eastern Europe. Baltic-Pontic Studies 8.
Yarovoy E. V. 1985. Drevneyshie skotovodcheskie plemena yugo-zapada SSSR (klassifikatsiya pogrebalnogo obriada). Kishinev: Shtiintsa.
Włodarczak P. 2017. Kurgan rites in the Eneolithic and Early Bronze Age Podolia in light of materials from the funerary-ceremonial centre at Yampil. Baltic-Pontic Studies 22, 246-283.
Włodarczak P. 2021. Estetyczny wymiar pochówku u społeczności kurhanowych w III tysiącleciu BC. In O. Diachenko, T. K. Harper, Yu. Rassamakin and I. Sobkowiak-Tabaka (eds), Data systematization in the Neo-Eneolithic of Southeastern and Central Europe. Essays in honor of Sergej Ryzhov. Kyiv: National Academy of Sciences of Ukraine, Institute of Archaeology, 182-202.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Sprawozdania Archeologiczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
