On the synchronization of the chronology of phenomena and artifacts
DOI:
https://doi.org/10.23858/SA/73.2021.2.2719Keywords:
chronology, Chotyniec agglomeration, Scythian culture, Hallstatt culture, Pomeranian culture, Tarnobrzeg Lusatian CultureAbstract
The article presents a slightly different point of view on the issues related to the chronology and significance of the Chotyniec agglomeration (SE Poland) from the one presented in the discussion by Denys Grechko published in the 72nd volume of Sprawozdania Archeologiczne. The author highlights the importance of Grechko’s contribution in clarifying the chronology and provenance of biconical glass beads, which should be considered eastern imports. The polemical remarks concern the dating of the hillfort in Chotyniec and the entire Chotyniec agglo-meration. The current state of research does not authorize drawing categorical conclusions that would limit its use to the end of the 7th and early 6th centuries BC. This is contradicted by the entire series of radiocarbon dates and other premises. With regard to the Pomeranian culture, it was shown that it is not justified to distinguish the Lusatian-Pomeranian stage in south-eastern Poland. At the same time, new sources of the Jastorf culture were indicated.Downloads
References
Alekseev A. Yu. 2003. Khronografiya Evropeyskoy Skifii VII-IV vekov do n.eh. Sankt-Petersburg: Izdatelstvo Gosudarstvennogo Ehrmitazha.
Andrzejowska M. 2016. Niektóre elementy obrazu kulturowego Mazowsza i Podlasia we wczesnej epoce żelaza w świetle oddziaływań „wschodnich”. In B. Gediga, A. Grossman and W. Piotrowski (eds), Europa w okresie od VIII wieku przed narodzeniem Chrystusa do I wieku naszej ery. Biskupin, Wrocław: Muzeum Archeologiczne w Biskupinie, Polska Akademia Nauk – Oddział we Wrocławiu, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 279-322.
Bajda-Wesołowska A., Bochnak T. and Hozer M. 2014. Bogaty grób kobiecy z wczesnej epoki żelaza odkryty w miejscowości Zabłotce, pow. jarosławski, stan. 27. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 35, 105-125.
Bandrivskiy M. 2014. Kulturno-istorichni protsesi na Prikarpatti i zakhidnomu Podilli v pizniy period epokhi bronzi – na pochatku dobi rannogo zaliza. Lviv: Natsionalna Akademiya Ukrayini, Institut Ukrainoznavstva im. Kripiakevicha.
Bessonova S. S. and Skoryi S. A. 2001. Motroninskoe gorodishche skifskoy epokhi (po materialam raskopok 1988-1996 gg.). Kiev, Krakov: Natsionalna Akademiya Ukrayini Institut Arkheologii, Yagiellonskiy Universitet Instytut Arkheologii.
Bukowski Z. 1977. The Scythian influence in the Area of Lusatian Culture. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Burghardt M. 2020. Classification and Chronology of the collection of arrowheads from the ash-hill found in the hillfort of the Scythian Cultural Circle in Chotyniec, site 1, Jarosław district. Sprawozdania Archeologiczne 72/2, 328-355.
Chochorowski J. 2014. Scytowie a Europa Środkowa – historyczna interpretacja archeologicznej rzeczywistości. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 35, 9-58.
Czopek S. 1989. Z badań nad schyłkowa fazą grupy tarnobrzeskiej. In A. Barłowska and E. Szała-pata (eds), Grupa tarnobrzeska kultury łużyckiej. Rzeszów: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie, 241-261.
Czopek S. 1995. Żelazny akinakes z Rozborza, woj. przemyskie, w kontekście innych znalezisk tzw. scytyjskich z południowo-wschodniej Polski. Archeologia Polski 40, 107-123.
Czopek S. 2010. Einfluss der äuβeren Einwirkungen auf die Gestaltung des kleinpolnischen Kulturbildes in der frühen Eisenzeit. In B. Gediga and W. Piotrowski (eds), Rola głównych centrów kulturowych w kształtowaniu oblicza kulturowego Europy środkowej we wczesnych okresach epoki żelaza. Biskupin, Wrocław: Muzeum Archeologiczne w Biskupinie, Polska Akademia nauk Oddział we Wrocławiu, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 243-263.
Czopek S. 2011. Zwischen der Chronologie und Funktion. Horizont (?) der Gräber mit Glasperlen auf den Gräberfeldern der späten Phase der Tarnobrzeg-Lausitzer Kultur. Sprawozdania Archeologiczne 63, 115-134.
Czopek S. 2014. Stanowisko 158 w Jarosławiu, woj. podkarpackie. Cześć II. Osadnictwo od starszej epoki brązu do okresu rzymskiego. Rzeszów: Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego.
Czopek S. 2019. Enklawa scytyjskiego kręgu kulturowego w południowo-wschodniej Polsce. Przegląd Archeologiczny 67, 119-145.
Czopek S. and Krąpiec M. 2020. The cult area (Zolnik) from a Scythian Hillfort in Chotyniec near Ra-dymno (southeastern Poland) in the context of radiocarbon dating. Radiocarbon 62/6, 1599-1611.
Czopek S. and Machnik J. 2013. Prahistoryczne rubieże kulturowe na przykładzie południowo-wschodniej Polski. In J. Hoff and S. Kadrow (eds), Region i regionalizm w archeologii i historii. Rzeszów: Uniwersytet Rzeszowski, 52-73.
Czopek S., Ligoda J., Podgórska-Czopek J. and Rogóż J. 2016. Cmentarzysko tarnobrzeskiej kultury łużyckiej z wczesnej epoki żelaza w Grzęsce, pow. przeworski. Rzeszów: Muzeum Okregowe w Rzeszowie.
Czopek S., Pawliw D., Trybała-Zawiślak and N. Wojcieszczuk 2015. New discoveries ofarrowheads of Scythian type from polish-ukrainian borderland (San, Bug and upper Dnister drainage basin). Acta Archaeologica Carpathica 50, 191-216.
Czopek S. and Trybała-Zawislak K. 2015. Early Iron Age in south-eastern Poland. In S. Wefers, M. Karwowski, J. Fries-Knoblach, P. Trebsche and P. C. Ramsl (eds), Waffen – Gewalt – Krieg (= Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas 79). Langenweissbach: Beier & Beran, 285-301.
Czopek S., Trybała-Zawiślak K., Wojceszczuk N., Osaulczuk O., Bobak D., Gębica P., Jacyszyn A., Pasterkiewicz W., Pawliw D., Petehyrycz W., Połtowicz-Bobak M. and Wacnik A. 2018. Przemiany kulturowo-osadnicze w dorzeczu rzeki Wiszni w epoce brązu i we wczesnej epoce żelaza w kontekście zmian prahistorycznej i wczesnohistorycznej ekumeny. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Gawlik A. and Przybyła M. S. 2005. Początki wczesnej epoki żelaza w Kotlinie Sandomierskiej. In M. Kuraś (ed.), Archeologia Kotliny Sandomierskiej (= Rocznik Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli 4, monograficzny). Stalowa Wola: Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, 313-352.
Gediga B. 2010. Śląsk – regionalna prowincja kultury halsztackiej. In B. Gediga and W. Piotrowski (eds), Rola głównych centrów kulturowych w kształtowaniu oblicza kulturowego Europy Środkowej we wczesnych okresach epoki żelaza. Biskupin, Wrocław: Muzeum Archeologiczne w Biskupinie, Polska Akademia Nauk Oddział we Wrocławiu, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 187-218.
Gediga B., Józefowska A., Łaciak D. and Dolata-Daszkiewicz I. 2020. Cmentarzysko wczesnej epoki żelaza w Domasławiu 10/11/12, powiat wrocławski, Tom IV Synteza. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Grechko D. S. 2012. O vosmozhnykh “prosvetakh” v “temnoe” vremia (VI v., do n.eh.) skifskoyi istorii. Stratum Plus 3/2012, 75-106.
Grechko D. S. 2013. O pamiatnikakh kimmeriytsev i “ranneskifskoy” kulture. Stratum Plus 3/2013, 133-154.
Grechko D. S. 2020a. Аbout the Dating of the Scythian type Arrowheads of the Late Hallstatt Period from Central Europe. Arkheologiya 4/2020, 12-27.
Grechko D. 2020b. Chronological schemes of the Late Hallstatt Period (HaD) in Central Europe: new opportunities for the synchronization and refinement of dates. Sprawozdania Archeologiczne 72/2, 585-605.
Grygiel M. 2018. Chronologia przemian kulturowych w dobie przełomu starszego i młodszego okresu przedrzymskiego na Niżu Polskim. Łódź: Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne.
Ignaczak M. 2016. Elementy kulturowe lasostepu pontyjskiego we wczesnej epoce żelaza na Niżu Polskim w świetle materiałów ceramicznych (650-520/470 BC). Poznań. Wydawnictwo Naukowe UAM
Ignaczak M., Boltryk Y., Shelekhan O., Lifantii O. and Olędzki Ł. 2016. The fortresses of Ukraine in the builders of early Iron Age Strongholds in Podolia. Baltic-Pontic Studies 21, 277-290.
Kłosińska E. M. 2007. Lubelszczyzna i Ukraina w młodszych odcinakach epoki brązu i we wczesnej epoce żelaza – pytania o losy wspólne i niewspólne. In L. Bakalarska (ed.), Wspólnota dziedzictwa archeologicznego ziem Ukrainy i Polski. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 226-249.
Kotowicz P. N. 2014. Topory wczesnośredniowieczne z ziem polskich. Katalog źródeł. Rzeszów: Instytut Archeologii UR.
Kravchenko E. (ed.) 2017. Khotivske gorodishche (novitni doslidzhennia). Kyiv: National Academy of Sciences of Ukraine.
Kowalski-Biłokryłyy J. 2012. Chronologia grupy zachodniopodolskiej scytyjskiego kręgu kulturowego. Materiali i doslidzheniya z arkheologii Prikarpattia i Volini 16, 160-189.
Makohonienko M. 2009. Natural aspects of prehistoric and early historic transit routes in the baltic-Pontic cultural area. Baltic-Pontic Studies 14, 19-71.
Medvedskaya I. N. 1992. Periodyzatsiya skifskoy arkhaiki i derevniy Vostok. Rossiyskay Arkheologiya 3/1992, 86-107.
Melyukova A. I. (ed.) 1989. Stepi evropejskoy chasti SSSR v skifo-sarmatskoe vremia (= Arkheologiya SSSR). Moskva: Nauka.
Moskwa K. 1976. Kultura łużycka w południowo-wschodniej Polsce. Rzeszów: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie.
Murzin V. Ju. 1984. Skifskaya arkhaika Severnego Prichernomoria. Kiev: Naukova dumka.
Parzinger H. 1988. Chronologie der Späthallstatt- und Frühlaténe-Zeit. Studien zu Fundgruppen zwieschen Mosel und Save. Weinhaim: VCH, Acta Humaniora.
Przybyła M. S. 2003. Uwagi o chronologii ceramiki grupy tarnobrzeskiej. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 24, 27-54.
Smirnova G. I., Vakhtina M. Yu. and Kashuba M. T. 2018. Periodizatsiya i khronologiya Nemirovskogo gorodishcha v rannem zheleznom veke. In G. I. Smirnova, M. Yu. Vakhtina, M. T. Kashuba and E. G. Starkova, Gorodishche Nemirov na reke Yuzhnyi Bug. Sankt-Petersburg: The State Hermitage Museum; Russian Academy of Sciences, 223-236.
Trachsel M. 2004. Untersuchungen zur relative und absoluten Chronologie der Hallstattzeit. Bonn: Verlag Dr. Rudolf Habelt GmbH.
Trybała-Zawiślak K. 2015. Przestrzeń i czas – cmentarzyska tarnobrzeskiej kultury łużyckiej w kontekście rozplanowania grobów. Rzeszów: Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Trybała-Zawiślak K. 2019. Wczesna epoka żelaza na terenie Polski południowo-wschodniej – dynamika zmian i relacje kulturowe. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Trybała-Zawiślak K. 2020. The Chotyniec aglomeration and its importance for interpretation of the so-called Scythian finds from south-eastern Poland. Sprawozdania Archeologiczne 72/2, 87-116.
Woźniak Z. 2011. Wybrane problemy badań nad schyłkiem okresu halsztackiego oraz okresami lateńskim i przedrzymskim w Polsce. In M. Fudziński and H. Paner (eds), Między kulturą pomorską a kultura oksywską. Przemiany kulturowe w okresie lateńskim. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, 11-38.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2021 Sprawozdania Archeologiczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
