Backed bladelet production among Magdalenian groups in south-eastern Poland - selected examples
DOI:
https://doi.org/10.23858/SA/74.2022.1.3016Słowa kluczowe:
backed bladelets, lithic technology, microburin technique, Magdalenian, south-eastern Poland, morphometric analysisAbstrakt
In the presented article, we attempted to interpret Magdalenian backed bladelets in terms of recognizing the methods of their production. For this purpose, we studied the microblade technology, the intentional fracturing of blanks using specific procedures, including the microburin technique, and retouching. We applied typological, morphometrical, and morphological studies. We based our conclusions on the results of technological studies of 154 artefacts – backed bladelets and microburins, coming from three sites – Ćmielów 95 “Mały Gawroniec”, Podgrodzie 16, and Maszycka Cave. As a result, we obtained preliminary data on the final stages of the chaîne opératoire in the production of backed bladelets.
Pobrania
Bibliografia
Bobak D., Łanczont M., Mroczek P., Połtowicz-Bobak M., Nowak A., Kufel-Diakowska B., Kusiak J. and Standzikowski K. 2017. Magdalenian settlement on the edge of the loess island: A case study from the northern foreland of the Carpathians (SE Poland). Quaternary International 438, 158-173.
Bobak D. and Połtowicz-Bobak M. 2014. Bayesian age modelling of the Magdalenian settlement in the territory of present-day Poland. Recherches Archéologiques, Nouvelle Serie 5-6, 51-67.
Bolus M. 2012. Rückenmesser. In H. Floss (ed.), Steinartefakte vom Altpaläolithikum bis in die Neuzeit. Tübingen: Kerns Verlag, 429-434.
Bosinski G. 1989. Die große Zeit der Eiszeitjäger. Europa zwischen 40 000 und 10 000 v. Chr. Jahrbuch des Römisch-Germanischen Zentralmuseums 34/1987, 3-139.
Bosinski G. 2010. The hafting of backed bladelets in the Late Magdalenian. In J. M. Burdukiewicz, K. Cyrek, P. Dyczek and K. Szymczak (eds), Understanding the Past. Papers offered to Stefan K. Kozłowski. Warsaw: Center for Research on the Antiquity of Southeastern Europe, University of Warsaw, 55-58.
Chmielewski W. 1975. Paleolit środkowy i górny. In W. Chmielewski and W. Hensel (eds), Prahistoria ziem polskich 1. Warszawa, Kraków, Gdańsk, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 9-158.
Ginter B. and Kozłowski J. K. 1990. Technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu, mezolitu i neolitu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ginter B. and Połtowicz M. 2007. Magdalenian settlement in Poland before the Bølling oscillation. In M. Kobusiewicz and J. Kabaciński (eds), Studies in the Final Palaeolithic Settlement of the Great European Plain. Poznań: Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences, Poznań Branch Poznań Prehistoric Society, 7-19.
Ginter B., Połtowicz M., Pawlikowski M., Skiba S., Trąbska J., Wacnik A., Winiarska-Kabacińska M. and Wojtal P. 2002. Dzierżysław 35 – stanowisko magdaleńskie na przedpolu Bramy Morawskiej. In J. Gancarski (ed.), Starsza i środkowa epoka kamienia w Karpatach polskich. Krosno: Muzeum Podkarpackie w Krośnie, 111-145.
Ginter B., Połtowicz M., Pawlikowski M., Skiba S., Trąbska J., Wacnik A., Winiarska-Kabacińska M. and Wojtal P. 2005. Dzierżysław 35 – ein neuer Fundplatz des Magdalenien in Oberschlesien. Archäologisches Korrespondenzblatt 35, 431-445.
Inizan M. L., Reduron-Ballinger M., Roche H. and Tixier J. 1999. Technology and terminology of knapped stone. Nanterre: CREP.
Jarosińska U. 2006. Aurignacian material from layer 4 at Zwierzyniec I site. In S. K. Kozłowski (ed.), Wylotne and Zwierzyniec. Paleolithic sites in Southern Poland. Kraków: The Polish Academy of Arts and Sciences, Warsaw University, 349-360.
Kozłowski J. K. 2000. The Problem of Cultural Continuity between the Middle and Upper Paleolithic. In O. Bar-Yosef and D. R. Pilbeam (eds), The Geography of Neandertals and Modern Humans in Europe and the Greater Mediterranean (= Peabody Museum Bulletins 8). Cambridge: Harvard University Press, 77-105.
Kozłowski S. K. and Pettitt P. B. 2001. Absolute dating of the Polish Magdalenian. Fontes Archaeologici Posnanienses 39, 31-35.
Kozłowski S. K. 2009. Thinking Mesolithic. Oxford: Oxbow Books.
Kozłowski S. K. and Sachse-Kozłowska E. 1993. Magdalenian Family from the Maszycka Cave. Jahrbuch des Römische-Germanischen Zentralmuseums Mainz 40, 115-205.
Kozłowski S. K., Połtowicz-Bobak M., Bobak D. and Terberger T. 2012. New information from Maszycka Cave and the Late Glacial recolonisation of Central Europe. Quaternary International 272-273, 288-296.
Królik H. 2014. Chipped Flint and Quartzite Artifacts. In R. Schild (ed.), Wilczyce A Late Magdalenian Winter Hunting Camp in Southern Poland. Warszawa: Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences, 173-240.
Krukowski S. 1914. Nowy odpadek mikrolitu neolitycznego. Sprawozdania Warszawskiego Towarzystwa Naukowego 7/1, 14.
Krukowski S. 1939-48. Paleolit. In S. Krukowski, J. Kostrzewski and R. Jakimowicz (eds), Prehistoria ziem polskich. Warszawa: Polska Akademia Umiejętności, 1-117.
Libera J. and Migal W. 2009. Klementowice – Magdalenian Core Processing. In J. M. Burdukiewicz, K. Cyrek, P. Dyczek and K. Szymczak (eds), Understanding the Past. Papers offered to Stefan K. Kozłowski. Warsaw: Center for Research on the Antiquity of Southeastern Europe, University of Warsaw, 223-237.
Maier A., 2015. The Central European Magdalenian: Regional Diversity and Internal Variability. Dordrecht: Springer, 288-296.
Migal W., Pałasz A., Styś O. and Woźniak M. 2020. Metody i techniki krzemieniarskie. In M. Przeździecki and W. Migal (eds), Na granicy światów. Obozowisko kultury magdaleńskiej w Ćmielowie, woj. świętokrzyskie. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Wydział Archeologii, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, 156-222.
Pétillon J.M., Bignon O., Bodu P., Cattelain P., Debout G., Langlais M., Laroulandie V., Plisson H. and Valentin B. 2011. Hard core and cutting edge: experimental manufacture and use of Magdalenian composite projectile tips. Journal of Archaeological Science 38/6,1266-1283.
Płonka T. and Wiśniewski A. 2006. Some remarks on core exploitation methods at the Gravettian site Henryków 15 in the Sudeten Foreland. In A. Wiśniewski, T. Płonka and J. M. Burdukiewicz (eds), The Stone: Technique and Technology. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Stowarzyszenie Krzemieniarskie SKAM, 99-103.
Połtowicz M. 2006. The eastern borders of the Magdalenian culture range. Analecta Archaeologica Ressoviensia 1, 11-28.
Połtowicz M. 2007. The Magdalenian period in Poland and neighbouring areas. Archaeologia Baltica 7, 21-27.
Połtowicz-Bobak M. 2009a. Magdalenian settlement in Poland in the light of recent research. In M. Street, N. Barton and T. Terberger (eds), Humans, Environment and Chronology of the Late Glacial of the North European Plain, Proceedings of Workshop 14 (Commission XXXII “The Final Palaeolithic of the Great European Plain/ Le Paléolithique Final de la Grande Plaine Européenne”) of the 15th U.I.S.P.P. Congress, Lisbon, Sepember 2006 (= RGZM – Tagungen 6). Mainz: Verlag des Römisch-Germanischen Zentralmuseums, 55-66.
Połtowicz-Bobak M. 2009b. Środowiskowe uwarunkowania osadnictwa magdaleńskiego w Europie Środkowej. In L. Domańska, P. Kittel and J. Forysiak (eds), Środowisko – Człowiek – Cywilizacja 2 (= Seria wydawnicza Stowarzyszenia Archeologii Środowiskowej. Środowiskowe uwarunkowania lokalizacji osadnictwa). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 39-48.
Połtowicz-Bobak M. 2013. Wschodnia prowincja magdalenienu. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Połtowicz-Bobak M. 2016. On the peripheries of the Magdalenian world. Magdalenian hunters north of the Carpathian and Sudety Mountains. In J. Kabaciński (ed.), The Past Societies. Polish lands from the first evidence of human presence to the Early Middle Ages 1, 500 000-5500 BC. Warszawa: Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, 129-152.
Przeździecki M. 2020. Struktura techno-typologiczna zabytków krzemiennych. In M. Przeździecki and W. Migal (eds), Na granicy światów. Obozowisko kultury magdaleńskiej w Ćmielowie, woj. świętokrzyskie. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Wydział Archeologii, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, 88-155.
Przeździecki M. and Migal W. eds 2020. Na granicy światów. Obozowisko kultury magdaleńskiej w Ćmielowie, woj. świętokrzyskie. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Wydział Archeologii, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie.
Pyżewicz K. 2015a. Biographies of Magdalenian lithic tools from Poland. An in-depth look at two cases from the Kielecka Upland. Anthropologie 53/3, 519-529.
Pyżewicz K. 2015b. The use-wear analysis of the artefacts found at the Magdalenian site in Klementowice. In T. Wiśniewski (ed.), Klementowice. A Magdalenian site in eastern Poland. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, 184-214.
Pyżewicz K. 2020. Użytkowanie narzędzi krzemiennych przez społeczności magdaleńskie bytujące na obszarze „Małego Gawrońca”. In M. Przeździecki and W. Migal (eds), Na granicy światów. Obozowisko kultury magdaleńskiej w Ćmielowie, woj. świętokrzyskie. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Wydział Archeologii, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, 355-369.
Pyżewicz K., Migal W. and Grużdź W. 2014. Magdalenian blade technology from the northeastern European perspective. In F. Riede and M. Tallavaara (eds), Lateglacial and postglacial pioneers in northern Europe (= British Archaeological Reports, International Series 2599). Oxford: Archeopress Publishers of British Archaeological Reports, 67-78.
Rankama T. and Kankaanpää J. 2011. First evidence of eastern Preboreal pioneers in arctic Finland and Norway. Quartär 58, 183-209.
Roux E.G., Cattin M.-I., Yahemdi I. and Beyries S. 2020. Reconstructing Magdalenian hunting equipment through experimentation and functional analysis of backed bladelets. Quaternary International 554, 107-127.
Sachse-Kozłowska E. 1978. Polish Aurignacian assemblages. Folia Quaternaria 50, 1-37.
Sachse-Kozłowska E. 1982. Rdzenie i półsurowiec zespołu oryniackiego ze stanowiska Zwierzyniec I. Archeologia Polski 27/1, 57-78.
Sachse-Kozłowska E. and Kozłowski S.K. 1975. Nowa kultura górnopaleolityczna w Europie Środkowej: ze studiów nad materiałami ze stanowiska Zwierzyniec I. Archeologia Polski 20/2, 275-313.
Schild R. ed. 2014. Wilczyce. A Late Magdalenian Winter Hunting Camp in Southern Poland. Warszawa: Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences.
Schild R. Królik H., Tomaszewski A. J. and Ciepielewska E. 2011. Rydno. A Stone Age Red Ochre Quarry and Socioeconomic Center. A Century Research. Warszawa: Institute of Archeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences.
Sobkowiak-Tabaka I. 2011. Społeczności późnego paleolitu w dorzeczu Odry. Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk Oddział w Poznaniu.
Sørensen M. 2017. How to classify lithic artefact materials- if at all: the case of the burin. In M. Sørensen and K. B. Pedersen (eds), Problems in Palaeolithic and Mesolithic Research (= Arkæologiske Studier 12). The Saxo Institute, University of Copenhagen, Museum of Southeast Denmark, 207-225.
Tomasso A., Rots V., Purdue L., Beyries S., Buckley M., Cheval C., Cnuts D., Coppea J., Julien M.-A., Grenet M., Lepers C., M’hamdi M., Simon P., Sorin S. and Porraz G. 2018. Gravettian weaponry: 23,500-year-old evidence of a composite barbed point from Les Prés de Laure (France). Journal of Archaeological Science 100, 158-175.
Wiśniewski A., Połtowicz-Bobak M., Bobak D., Jary Z. and Moska P. 2017. The Epigravettian and the Magdalenian in Poland: new chronological data and an old problem. Geochronometria 44, 16-29.
Wilczyński J. 2007. The Gravettian and Epigravettian lithic assemblages from Kraków-Spadzista B+B1: dynamic approach to the technology. Folia Quaternaria 77, 37-96.
Wilczyński J. ed. 2015. A Gravettian Site in Southern Poland: Jaksice II. Kraków: Institute of Systematics and Evolution of Animals, Polish Academy of Sciences.
Wilczyński J. 2016a. A new beginning: modern humans in Poland. In J. Kabaciński (ed.), The Past Societies. Polish lands from the first evidence of human presence to the Early Middle Ages 1, 500 000-5500 BC. Warszawa: Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, 111-128.
Wilczyński J. 2016b. Variability of Late Gravettian lithic industries in southern Poland: A case study of the Kraków Spadzista and Jaksice II sites. Quaternary International 406, 129-143.
Wilczyński J. and Wojtal P. 2011. Jaksice II – a new Gravettian site in southern Poland. Přehled výzkumů 52, 37-41.
Wilczyński J., Wojtal P., Łanczont M., Mroczek P., Sobieraj D. and Fedorowicz S. 2015. Loess, flints and bones: Multidyscyplinary research at Jaksice II Gravettian site (southern Poland). Quaternary International 359-360, 114-130.
Wiśniewski A., Furmanek M., Borowski M., Kądziołka K., Rapiński A. and Winnicka K. 2012. Lithic raw material and Late Palaeolithic strategies of mobility: a case study from Sowin 7, SW Poland. Anthropologie 50/4, 391-409.
Wiśniewski A., Kufel-Diakowska B., Chłoń M., Michalec G. and Różok Z. 2020. Not only simple workshop: New research of Magdalenian horizon at site Sowin 7, SW Poland. Anthropologie 58/2-3, 321-337.
Wiśniewski A., Płonka T., Jary Z., Lisa L., Traczyk A., Kufel-Diakowska B., Raczyk J. and Bajer A. 2015. The early Gravettian in a marginal area: New evidence from SW Poland. Quaternary International 359-360, 131-152.
Wiśniewski T. ed. 2015. Klementowice. A Magdalenian site in eastern Poland. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Sprawozdania Archeologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
