Cmentarzysko w Luzinie - najbardziej na wschód położone stanowisko grupy dębczyńskiej w Polsce (Pomorze)
DOI:
https://doi.org/10.23858/SA/75.2023.2.3402Słowa kluczowe:
Dębczyno group, Pomerania, cemetery, Migration PeriodAbstrakt
Luzino burial ground is the easternmost site of the Dębczyno group, located in Wejherowo county, in the northern Polish province of Pomerania. The cemetery occupied the summit of a slightly elevated terrain ridge. The remains of 20 graves, most probably only skeletal burials, were recorded, in which, apart from one case, no bone material survived. Grave goods were recorded in five of them. In four graves, small-sized hand-made vessels were recorded whose state of preservation allowed their reconstruction, while in one burial an elaborate necklace of beads (glass and amber, see below), a brooch and probably a belt buckle were discovered.
The materials found at the Luzino site should be associated with the late stages of Migration Period. The burials with grave goods, however, show mainly links to the Elbe circle, while Scandinavian influences are lacking in the mobile materials.
Pobrania
Bibliografia
Cieśliński A. 2016. System informacji geograficznej w badaniach nad cmentarzyskami kurhanowymi z pierwszych wieków po Chrystusie w Polsce północnej i wschodniej. In N. Buławka, J. M. Chyla, J. Lechnio, K. Misiewicz and M. Stępień (eds), Forum gis UW. GIS na Uniwersytecie Warszawskim. Forum użytkowników licencji edukacyjnej SITE oprogramowania ArcGIS na Uniwersytecie Warszawskim. Materiały pokonferencyjne. Warszawa: Instytut Archeologii UW, 81-90.
Cieśliński A. and Rau A. 2019. Bügelknopffibeln mit polyedrischem Knopf östlich der Oder. Hinweise auf Kommunikation entlang der südlichen Ostseeküste in der frühen Völkerwanderungszeit. In A. Ciesliński and B. Kontny (eds), Interacting Barbarians Contacts, Exchange and Migrations in the First Millennium AD (= Neue Studien zur Sachsenforschung 9). Warszawa: Intro Druk, 47-60.
Gontaszewska A. 2010. Własności termofizyczne gruntów w aspekcie przemarzania. Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski.
Hahuła K. and Machajewski H. 2006. Cmentarzysko ludności grupy dębczyńskiej w Dzierżęcinie, pow. Sławno. In W. Nowakowski (ed.), Goci i ich sąsiedzi na Pomorzu. Koszalin: Muzeum w Koszalinie, 173-193.
Jerszyńska B. 2004. Procesy wzrastania i rozwoju oraz ich uwarunkowania w średniowiecznych populacjach ludzkich. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Jurkiewicz B. and Machajewski H. 2012. Osadnictwo z młodszego okresu przedrzymskiego oraz późnego okresu rzymskiego i wczesnego okresu wędrówek ludów na stanowisku Janów Pomorski 1. In M. Bogucki and M. F. Jagodziński (eds), Janów Pomorski stan. 1. Wyniki ratowniczych badań archeologicznych w latach 2007-2008. Tom I. Elbląg: Muzeum Archeologiczne w Elblągu, 185-206.
Knüssel C. J. 2014. Crouching in fear: Terms of engagement for funerary remains. Journal of Social Archaeology 14/1, 26-58. DOI: https://doi.org/10.1177/1469605313518869
Kokowski A. 1999. Archeologia Gotów. Goci w Kotlinie Hrubieszowskiej. Lublin: IdeaMedia.
Kokowski A. 2007. Goci. Od Skandzy do Campi Gothorum. Warszawa: Trio.
Machajewski H. 1985. Z badań nad genezą ludności grupy dębczyńskiej. In W. Filipowiak (ed.), Najnowsze kierunki badań najdawniejszych dziejów Pomorza. X Pomorska Sesja Archeologów z okazji 40-lecia powrotu Pomorza do Polski, 1985-marzec 28-30. Szczecin: Muzeum Narodowe, 187-210.
Machajewski H. 1992. Z badań nad chronologią dębczyńskiej grupy kulturowej w dorzeczu Parsęty. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Machajewski H. 1993. Materiały do badań nad obrządkiem pogrzebowym ludności grupy dębczyńskiej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Machajewski H. 2001. Die Stempelverzierte Keramik in Westpommern. In M. Meyer (ed.), TRANS ALBIM FLUVIUM. Forschungen zur vorrömischen, kaiserzeitlichen und mittelalterlichen Archäologie. Festschrift für Achim Leube, zum 65. Geburtstag (= Internationale Archäologie – Studia Honoraria 10). Berlin: Verlag Marie Leidorf, 359-371.
Machajewski H. 2006. Pomorze Środkowe w okresie rzymskim i we wczesnej fazie okresu wędrówek ludów. In W. Nowakowski (ed.), Goci i ich sąsiedzi na Pomorzu. Koszalin: Muzeum w Koszalinie, 35-63.
Machajewski H. 2021. Osada w Dębczynie. Ze studiów nad przemianami osadniczymi i kulturowymi na Pomorzu Zachodnim i Przednim u schyłku starożytności. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Machajewski H. 2021a. The Turn of Antiqity to the Early Middle Ages on the Southern Shore of the Baltic Sea (2nd/3rd to 7th/8th Centuries AD) – The Example of the Parsęta Central Glacial Valley: An Archaeological Perspective. Offa 73-77, 81-98.
Madyda-Legutko R. 1986. Die Gürtelschnallen der römischen Kaiserzeit und der frühen Völkerwanderungszeit im mitteleuropäischen Barbaricum (= BAR Intentational Series 360). Oxford: BAR. DOI: https://doi.org/10.30861/9780860544678
Matthes W. 1931. Die nördlichen Elbgermanen in spätrömischer Zeit (= Mannus Bibliothek 48). Leipzig: Verlag Curt Kabitzch.
Meyer E. 1960. Die Bügelknopffibeln. Arbeits- und Forschungsberichte zur sächsichen Bodendenkmalpflege 8, 216-349.
Prötter P. M. 1988. Zur Chronologie der Zwiebelknopffibeln. Jahrbuch des Römisch-Germanischen Zentralmuseums Mainz 35/1, 347-372.
Schach-Dörges H. 1970 Die Bodenfunde des 3. Bis 6. Jahrhunderts nach Chr. Zwischen unterer Elbe und Oder (= Offa Bücher 23). Neumünster: Wachholtz.
Schuldt E. 1974. Germanische Töpferei in Mecklenburg. Schwerin: Landesarchäologie MV.
Schulze-Dörrlamm M. 1986. Romanisch oder Germanisch? Unterschungen zu den Armbrust- und Bügelknopffibeln des 5. Und 6. Jahrhunderts n. Ch. Aus den Gebieten Westlich des Rheins und Südlich der Donau. Jahrbuch des Römisch-Germanischen Zentralmuseums Mainz 33/2, 593-720.
Schuster J. 2015. Przybysze ze Skandynawii – małe cmentarzysko z okresu wędrówek ludów. In J. Andrzejowski (ed.), Czarnówko, stan. 5 (= Monumenta Archaeologica Barbarica, Series Gemina 5). Lębork, Warszawa: Muzeum w Lęborku, Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, 15-42.
Schuster J. 2015. Eine osteuropäische Variante der Bügelknopffibeln von Seerappen/Lűblino auf der Sambischen Halbinsel als Beispiel überregionaler Kontakte an der Schwelle zur Völkerwanderungszeit. In J. Andrzejowski, C. von Carnap-Bornheim, A. Cieśliński and B. Kontny (eds), Orbis barbarorum: studia ad archaeologiam Germanorum et Baltorum temporibus Imperii Romani pertinentia Adalberto Nowakowski dedicata. Warszawa – Schleswig: Zakład Graficzny Uniwersytetu Warszawskiego, 215-221.
Schuster J. 2018. Czarnówko, stan. 5. Osiem grobów okazałych – narodziny nowych elit w II wieku po Chr. w basenie Morza Bałtyckiego. Lębork-Warszawa: Muzeum w Lęborku, Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie.
Skóra K. 2014. Trup nieobecny?... Czyli o brakujących szczątkach kostnych w grobach kultury wielbarskiej. In T. Kurasiński and K. Skóra (eds), Grób w przestrzeni, przestrzeń w grobie. Przestrzenne uwarunkowania w dawnej obrzędowości pogrzebowej (= Acta Archaeologica Lodziensia 60). Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 45-68.
Skóra K. 2017. Opening of graves in the cemetery of the Wielbark Culture in Kowalewko. A preliminary analysis. Fasciculi Archaeologiae Historicae 30, 193-210. DOI: https://doi.org/10.23858/FAH30.2017.016
Skóra K. 2018. How much do we know about the opening of graves in the cemetery of the Wielbark Culture in Czarnówko? Some remarks on the basis of research in 2017. Przegląd Archeologiczny 66, 193-223. DOI: https://doi.org/10.23858/PA66.2018.008
Skóra K. 2019. Liegt da der Hund begraben? An aspect of post-funeral interferences from the Wielbark Culture cemetery in Czarnówko in Pomerania. Sprawozdania Archeologiczne 71, 125-153. DOI: https://doi.org/10.23858/SA71.2019.005
Smaruj A. and Żychliński D. 2023. W poszukiwaniu barier między osadą a cmentarzyskiem w kulturze wielbarskiej – przykład mikroregionu w Niewieścinie, pow. świecki. In K. Kot-Legieć, A. Michałowski, M. Olędzki and M. Piotrowska (eds), Kultura wielbarska – procesy przemian i kontakty zewnętrzne. Poznań (in print).
Strobin A. and Machajewski H. 2017. Cmentarzysko z okresu wędrówek ludów w Brzynie, pow. pucki, stanowisko 7. Ze studiów nad okresem wędrówek ludów na Pomorzu Wschodnim. In J. Andrzejowski, C. von Carnap-Bornheim, A. Cieśliński and B. Kontny (eds), Orbis barbarorum: studia ad archaeologiam Germanorum et Baltorum temporibus Imperii Romani pertinentia Adalberto Nowakowski dedicata. Warszawa-Schleswig: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica: Zentrum für Baltische und Skandinavische Archäologie, 549-574.
Strobin A. 2021. Brzyno, stanowisko 7: cmentarzyska kultury oksywskiej i wielbarskiej oraz z okresu wędrówek ludów na Wysoczyźnie Żarnowieckiej (badania 2011-2016). Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum.
Tempelmann-Mączyńska M. 1985. Die Perlen der römische Kaiserzeit und der frühen Phase der Völkerwanderungszeit im mitteleuropäischen Barbaricum (= Römisch-Germanische Forschungen 43). Mainz: Verlag Philipp von Zabern.
White E. M. and Hannus L. A. 1983. Chemical Weathering of Bone in Archaeological Soils. American Antiquity 48/2, 316-322. DOI: https://doi.org/10.2307/280453
Wołągiewicz R. 1981. Kultura wielbarska – problemy interpretacji etnicznej. In T. Malinowski (ed.), Problemy kultury wielbarskiej. Słupsk: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Słupsku, 79-106.
Żychliński D. 2015. Reopening Graves in Pre-roman and Roman Period in Greater Poland – A (Re)Interpretation. In L. Gardeła and K. Kajkowski (eds), Limbs, Bones and Reopened Graves in Past Societies. Bytów: Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie, 47-84.
Żychliński D. 2018. W jakim celu powtórnie otwierano groby na cmentarzyskach ludności kultury wielbarskiej w Wielkopolsce? Rozważania na podstawie nekropoli w Kowalewku, pow. obornicki. In B. Niezabitowska-Wiśniewska, P. Łuczkiewicz, S. Sadowski, M. Stasiak-Cyran and M. Erdrich (eds), Studia Barbarica, Profesorowi Andrzejowi Kokowskiemu w 65. rocznicę urodzin 1. Lublin: Instytut Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 188-201.
Żychliński D. 2021. Czy i w grupie dębczyńskiej otwierano groby, by wydobyć z nich kości przodków? – pytanie do Szanownego Jubilata z okazji Jego 70. urodzin i 50 lat pracy archeologicznej. In A. Michałowski, M. Brzostowicz, M. Kaczmarek and A. Strobin (eds), Ze świata dawnych Barbarzyńców. Studia pradziejowe i wczesnośredniowieczne. Księga dedykowana Profesorowi Henrykowi Machajewskiemu z okazji 70. rocznicy urodzin i 50 lat pracy archeologicznej. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (= Seria Archeologiczna 60). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 609-619.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Sprawozdania Archeologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
