Słowa kluczowe
etnografowie polscy
obrzędowość doroczna
Bojkowie
kultura ludowa
noc świętojańska
obrzędowość doroczna
Bojkowie
kultura ludowa
noc świętojańska
Jak cytować
KOLOMIYCHUK, O. (2018). OBRZĘDOWOŚĆ DOROCZNA BOJKÓW W PRACACH POLSKICH ETNOGRAFÓW POCZĄTKU XIX – LAT 30. XX WIEKU (HISTORIOGRAFIA PROBLEMU). Etnografia Polska, 62(1-2), 255–272. Pobrano z https://journals.iaepan.pl/ep/article/view/141
Abstrakt
The article analyses the history of investigation of Boikos’ ritual calendar by Polish ethnographers during the period from the beginning of the 19th century until 1930s. Boikos as an ethnographic group among the population of the Eastern Carpathians have been investigated for the first time by Polish researchers of the early 19th century. For example Ignacy Liubich-Chervinsky wrote a book devoted to Boikos’ locality based on the ethnographic characteristic of the population of one of his estates in the territory of the Precarpathian region. In the 1840s–1860’s a well-known Polish scientist, ethnographer Vincenty Pol studied the Boikos. At that time, systematic fieldwork of the traditional culture of the population of Galicia was influenced by this scholar. Oskar Kolberg was one of the key researchers of this group. For the first time, a scientist offered a holistic description of the annual cycle of holidays among Boikos inhabiting the western part of the Eastern Beskids. At the end of the XIXth century the investigation of rituals of the Boikos ethnographic group was conducted according to a scientific methodology, as well as a scientific program. This period of study is connected with the names of J. Schnaider, J. Falkovsky, V. Pashnitsky, R. Reinfuss and others.
Bibliografia
Agapkina Tat’âna 1994, Ûžnoslav’ânskie pover’â i obrâdy, sv’âzannye s plodovimi derev’âmi,v obščeslav’ânskoj perspektive, [w:] N. Tolstoj (red.), Slav’ânskij i balkanskij fol’klor: Verovaniâ. Tekst. Ritual, Nauka, Moskva, s. 84–111
Armon Witold i in. 1973, Historia etnografii polskiej, Małgorzata Terlecka (red.), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław
Bielowski August 1857, Pokucie, Czas. Dodatek miesięczny, t. 6, s. 653–734
Boân Svìtlana 2011, Vesn’âno-lìtn’â kalendarna obrâdovìst’ bojkìv (kìnec’ ХІХ st. – 1930-ti roky), dis. kand. ìst. nauk, 07.00.05, Ívano-Frankívs’k
Boltarovič Zor’âna 1976, Ukraїna v doslìdženn’âh pol’s’kih etnografâv ХІХ st., Naukova dumka, Kiїv
Buchowski Michał 1991, Kultura ludowa – mit czy rzeczywistość?, Lud, t. 74, s. 178–181
Burszta Józef 1987, Kultura ludowa, [w:] red. Z. Staszczak, Słownik etnologiczny: terminy ogólne, PWN, Warszawa–Poznań, s. 195–198
Burszta Józef 2014, Kultura ludowa – kultura narodowa. Szkice i rozprawy, [w:] Józef Burszta. Dzieła wybrane. W setną rocznicę Jego urodzin. Wydanie elektroniczne w pięciu woluminach poprzedzonych wstępami naukowymi, Instytut im. Oskara Kolberga, Poznań, http://cyfrowearchiwum.amu.edu.pl/archive/8646 (dostęp 11.01.2019)
Czekanowski Jan 1948, Zarys historii antropologii polskiej, PAU, Kraków
Fal’kovskì Jan 2007, Selo Volosate, lis’kogo povitu, Lìtopis Bojkìvščini. Perevidann’â časopisu, vid. 2, nr 3–6 za 1934–1935 r., s. 94–104
Falkowski Jan, Pasznycki Bazyli 1935, Na pograniczu łemkowsko-bojkowskiem. Zarys etnograficzny, Nakładem Towarzystwa Ludoznawczego, Lwόw
Fatyga B., Michalski R. (red.) 2014, Kultura ludowa. Teorie. Praktyki. Polityki, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, Warszawa
Gołębiowski Łukasz 1930, Lud polski, jego zwyczaje, zabobony, w drukarni A. Gałęzowskiego i spółki, Warszawa
Grad Jan 1991, Kultura ludowa – kultura chłopska – kultura wsi, Lud, t. 74, s. 181–185
Gromova Natalìâ 2006, Rìzdv’ânì sv’âta bojkìv u prac’âh učenih-etnografìv ХІХ – počatku ХХ stolìt’, Vìsnik Kiїvs’kogo nacìonal’nogo unìversytetu ìmenì Tarasa Ševčenka. Serìâ „Ìstorìâ”, nr 87–88, s. 19–20
Jasiewicz Zbigniew 2006, Etnologia polska. Między etnografią a antropologią kulturową, Nauka, nr 2, s. 65–80
Jasiewicz Zbigniew 2011, Początki polskiej etnologii i antropologii kulturowej (od końca XVIII wieku do roku 1918), Wydawnictwo Instytutu im. Oskara Kolberga, Poznań
Kirčìv Roman 1978, Etnografìčne doslìdžennâ Bojkìvščini, Naukova dumka, Kiїv
Klâštorna Natalìâ 2012, 1000 džerel pro bojkív: materíali do bíblíografíΐ Bojkívŝini, Líleâ-NV, Ívano-Frankívs’k
Kokk’âra Džuzeppe 1980, Istoriâ fol’kloristiki v Evrope, Inostrannaâ literatura, Moskva
Kolberg Oskar 1974, Dzieła wszystkie, t. 49, Sanockie-krośnieńskie, cz. 1, z rękopisów opracowali B. Linette, T. Skulina; A. Skrukwa (red.), Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków, Warszawa
Kryczyński Stanisław 2015, Bieszczady: od Komańczy do Wołosatego, Libra, Rzeszów
Kuczera Aleksander 1937, Samborszczyzna. Ilustrowana monografia miasta Sambora i ekonomji Samborskiej, t. 2, nakładem Księgarni Nauczycielskiej w Samborze, Sambor
Lisak Vìra 1998, Rìzdv’âna kalendarna obr’âdovìst’ bojkìv, Bojki. Do 75-rìčč’â tovaristva „Bojkìvščina”, nr 1–2/1996, 1–12/1997, 1–6/1998 (22–52), s. 180–181
Lubicz-Czerwiński Ignacy 1811, Okolica za-dniestrska między Stryiem i Łomnicą, drukiem Józefa Schnaydera, Lwów
Movna Ul’âna 1998, Duchovna kultura ukraїncìv Haličini u zacìkavlenn’âch l’vìvs’koї pol’s’komovnoї presy peršoї polovini ХІХ st. (aspekt kalendarnoї obr’âdovostì), Zerna. Lìteraturno-mistec’kij al’manah ukraїncìv Êvropi, nr 4–5, s. 223–232
Ossadnik Hubert, Radwański Andrzej B. 2008, Obszar badawczy Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku (Bojkowie, Doliniane, Terytoria Przejściowe, zmiany nazw), cz. 1, Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, nr 37, s. 347–370
Ossendowski Ferdynand Antoni 1939, Karpaty i Podkarpacie, Wydawnictwo Polskie R. Wegnera, Poznań
Papée Fryderyk 1891, Skole i Tucholszczyzna: monografia historyczna, nakładem księgarni Gubrynowicza i Schmidta, Lwów
Piątkowska Krystyna 1991, Kultura ludowa – kultura typu ludowego, Lud, t. 74, s. 202–206
Pol Wincenty 1851, Rzut oka na północne stoki Karpat, Drukarnia „Czasu”, Kraków
Pol Wincenty 1869, Obrazy z życia i natury, t. 1, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
Reinfuss Roman 1936, Etnograficzne granice Łemkowszczyzny, Ziemia, r. 26, nr 10–11,s. 240–254
Reinfuss Roman 1939, Ze studiów nad kulturą materialną Bojków, odbitka z „Rocznika Ziem Górskich”, Warszawa
Schnaider Józef 1912, Z życia górali nadłomnickich, Lud, t. 18, s. 141–217
Siarczyński Franciszek 1829, Opisanie miasta Sambora i obwodu iego, dzieie dawne miasta tego, i stan ninieyszy, Czasopism Naukowy Księgozbioru Publicznego imienia Ossolińskich, r. 2, z. 2, s. 50–73
Solarz Olga 2015, Wstęp, [w:] O. Solarz (red.), Wybór tekstów etnograficznych o dawnej Bojkowszczyźnie Zachodniej, Stowarzyszenie Magurycz, Uście Gorlickie, s. 10–17
Solarz O. (red.) 2015, Wybór tekstów etnograficznych o dawnej Bojkowszczyźnie Zachodniej, Stowarzyszenie Magurycz, Uście Gorlickie
Staszczak Zofia 1987, Szkoła kulturowo-historyczna, [w:] Z. Staszczak (red.), Słownik etnologiczny: terminy ogólne, PWN, Warszawa–Poznań, s. 341–343
Stomma Ludwik 2000, Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku, Tower Press, Gdańsk, https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&ved=2ahUKEwjhtvPamXfAhWEECwKHWG4CuQQFjABegQICRAC&url=http%3A%2F%2Fbiblioteka.kijowski.pl%2Fstom-ma%2520ludwik%2Fantropologia%2520kultury.pdf&usg=AOvVaw0f7fSq12mAz6pc5xfeWoP1 (dostęp 11.01.2019)
Szacki Jerzy 2011, Tradycja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Szpilka Kuba 2014, Lud tatrzański, [w:] B. Fatyga, R. Michalski (red.), Kultura ludowa. Teorie. Praktyki. Polityki, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, Warszawa, s. 223–250
Tarnavs’kij Roman 2013, Jan Fal’kovs’kij: žytt’êvij šl’âh ta naukovo-pedagogična dìâl’nìst’, Vìsnik L’vivs’kogo unìversitetu. Serìâ ìstorična, nr 48, s. 410–431
Vagilevič Ìvan 1978, Bojki, rus’ko-slov’âns’kij lûd u Haličinì, Žovten’, nr 12, s. 117–130
Wolski J. (red.) 2016, Bojkowszczyzna Zachodnia – wczoraj, dziś i jutro, t. 1, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, Polska Akademia Nauk, Warszawa
Zbir Ìrina 2010, Ìstorìâ napisann’â čotyrytomnogo zbìrnika „Pokucie” Oskara Kol’berga, Vìsnik L’vìvs’kogo unìversitetu. Serìâ fìlologìâ, nr 43, s. 339–347
Zowczak Magdalena 2013, Biblia ludowa. Interpretacje wątków biblijnych w kulturze ludowej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń
Żuliński Tadeusz 1877, Kilka słów do etnografii Tucholców i mieszkańców wsi wołoskich w ziemi sanockiéj na podgórzu Karpackiem, Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej, t. 1
Armon Witold i in. 1973, Historia etnografii polskiej, Małgorzata Terlecka (red.), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław
Bielowski August 1857, Pokucie, Czas. Dodatek miesięczny, t. 6, s. 653–734
Boân Svìtlana 2011, Vesn’âno-lìtn’â kalendarna obrâdovìst’ bojkìv (kìnec’ ХІХ st. – 1930-ti roky), dis. kand. ìst. nauk, 07.00.05, Ívano-Frankívs’k
Boltarovič Zor’âna 1976, Ukraїna v doslìdženn’âh pol’s’kih etnografâv ХІХ st., Naukova dumka, Kiїv
Buchowski Michał 1991, Kultura ludowa – mit czy rzeczywistość?, Lud, t. 74, s. 178–181
Burszta Józef 1987, Kultura ludowa, [w:] red. Z. Staszczak, Słownik etnologiczny: terminy ogólne, PWN, Warszawa–Poznań, s. 195–198
Burszta Józef 2014, Kultura ludowa – kultura narodowa. Szkice i rozprawy, [w:] Józef Burszta. Dzieła wybrane. W setną rocznicę Jego urodzin. Wydanie elektroniczne w pięciu woluminach poprzedzonych wstępami naukowymi, Instytut im. Oskara Kolberga, Poznań, http://cyfrowearchiwum.amu.edu.pl/archive/8646 (dostęp 11.01.2019)
Czekanowski Jan 1948, Zarys historii antropologii polskiej, PAU, Kraków
Fal’kovskì Jan 2007, Selo Volosate, lis’kogo povitu, Lìtopis Bojkìvščini. Perevidann’â časopisu, vid. 2, nr 3–6 za 1934–1935 r., s. 94–104
Falkowski Jan, Pasznycki Bazyli 1935, Na pograniczu łemkowsko-bojkowskiem. Zarys etnograficzny, Nakładem Towarzystwa Ludoznawczego, Lwόw
Fatyga B., Michalski R. (red.) 2014, Kultura ludowa. Teorie. Praktyki. Polityki, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, Warszawa
Gołębiowski Łukasz 1930, Lud polski, jego zwyczaje, zabobony, w drukarni A. Gałęzowskiego i spółki, Warszawa
Grad Jan 1991, Kultura ludowa – kultura chłopska – kultura wsi, Lud, t. 74, s. 181–185
Gromova Natalìâ 2006, Rìzdv’ânì sv’âta bojkìv u prac’âh učenih-etnografìv ХІХ – počatku ХХ stolìt’, Vìsnik Kiїvs’kogo nacìonal’nogo unìversytetu ìmenì Tarasa Ševčenka. Serìâ „Ìstorìâ”, nr 87–88, s. 19–20
Jasiewicz Zbigniew 2006, Etnologia polska. Między etnografią a antropologią kulturową, Nauka, nr 2, s. 65–80
Jasiewicz Zbigniew 2011, Początki polskiej etnologii i antropologii kulturowej (od końca XVIII wieku do roku 1918), Wydawnictwo Instytutu im. Oskara Kolberga, Poznań
Kirčìv Roman 1978, Etnografìčne doslìdžennâ Bojkìvščini, Naukova dumka, Kiїv
Klâštorna Natalìâ 2012, 1000 džerel pro bojkív: materíali do bíblíografíΐ Bojkívŝini, Líleâ-NV, Ívano-Frankívs’k
Kokk’âra Džuzeppe 1980, Istoriâ fol’kloristiki v Evrope, Inostrannaâ literatura, Moskva
Kolberg Oskar 1974, Dzieła wszystkie, t. 49, Sanockie-krośnieńskie, cz. 1, z rękopisów opracowali B. Linette, T. Skulina; A. Skrukwa (red.), Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków, Warszawa
Kryczyński Stanisław 2015, Bieszczady: od Komańczy do Wołosatego, Libra, Rzeszów
Kuczera Aleksander 1937, Samborszczyzna. Ilustrowana monografia miasta Sambora i ekonomji Samborskiej, t. 2, nakładem Księgarni Nauczycielskiej w Samborze, Sambor
Lisak Vìra 1998, Rìzdv’âna kalendarna obr’âdovìst’ bojkìv, Bojki. Do 75-rìčč’â tovaristva „Bojkìvščina”, nr 1–2/1996, 1–12/1997, 1–6/1998 (22–52), s. 180–181
Lubicz-Czerwiński Ignacy 1811, Okolica za-dniestrska między Stryiem i Łomnicą, drukiem Józefa Schnaydera, Lwów
Movna Ul’âna 1998, Duchovna kultura ukraїncìv Haličini u zacìkavlenn’âch l’vìvs’koї pol’s’komovnoї presy peršoї polovini ХІХ st. (aspekt kalendarnoї obr’âdovostì), Zerna. Lìteraturno-mistec’kij al’manah ukraїncìv Êvropi, nr 4–5, s. 223–232
Ossadnik Hubert, Radwański Andrzej B. 2008, Obszar badawczy Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku (Bojkowie, Doliniane, Terytoria Przejściowe, zmiany nazw), cz. 1, Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, nr 37, s. 347–370
Ossendowski Ferdynand Antoni 1939, Karpaty i Podkarpacie, Wydawnictwo Polskie R. Wegnera, Poznań
Papée Fryderyk 1891, Skole i Tucholszczyzna: monografia historyczna, nakładem księgarni Gubrynowicza i Schmidta, Lwów
Piątkowska Krystyna 1991, Kultura ludowa – kultura typu ludowego, Lud, t. 74, s. 202–206
Pol Wincenty 1851, Rzut oka na północne stoki Karpat, Drukarnia „Czasu”, Kraków
Pol Wincenty 1869, Obrazy z życia i natury, t. 1, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
Reinfuss Roman 1936, Etnograficzne granice Łemkowszczyzny, Ziemia, r. 26, nr 10–11,s. 240–254
Reinfuss Roman 1939, Ze studiów nad kulturą materialną Bojków, odbitka z „Rocznika Ziem Górskich”, Warszawa
Schnaider Józef 1912, Z życia górali nadłomnickich, Lud, t. 18, s. 141–217
Siarczyński Franciszek 1829, Opisanie miasta Sambora i obwodu iego, dzieie dawne miasta tego, i stan ninieyszy, Czasopism Naukowy Księgozbioru Publicznego imienia Ossolińskich, r. 2, z. 2, s. 50–73
Solarz Olga 2015, Wstęp, [w:] O. Solarz (red.), Wybór tekstów etnograficznych o dawnej Bojkowszczyźnie Zachodniej, Stowarzyszenie Magurycz, Uście Gorlickie, s. 10–17
Solarz O. (red.) 2015, Wybór tekstów etnograficznych o dawnej Bojkowszczyźnie Zachodniej, Stowarzyszenie Magurycz, Uście Gorlickie
Staszczak Zofia 1987, Szkoła kulturowo-historyczna, [w:] Z. Staszczak (red.), Słownik etnologiczny: terminy ogólne, PWN, Warszawa–Poznań, s. 341–343
Stomma Ludwik 2000, Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku, Tower Press, Gdańsk, https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&ved=2ahUKEwjhtvPamXfAhWEECwKHWG4CuQQFjABegQICRAC&url=http%3A%2F%2Fbiblioteka.kijowski.pl%2Fstom-ma%2520ludwik%2Fantropologia%2520kultury.pdf&usg=AOvVaw0f7fSq12mAz6pc5xfeWoP1 (dostęp 11.01.2019)
Szacki Jerzy 2011, Tradycja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Szpilka Kuba 2014, Lud tatrzański, [w:] B. Fatyga, R. Michalski (red.), Kultura ludowa. Teorie. Praktyki. Polityki, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, Warszawa, s. 223–250
Tarnavs’kij Roman 2013, Jan Fal’kovs’kij: žytt’êvij šl’âh ta naukovo-pedagogična dìâl’nìst’, Vìsnik L’vivs’kogo unìversitetu. Serìâ ìstorična, nr 48, s. 410–431
Vagilevič Ìvan 1978, Bojki, rus’ko-slov’âns’kij lûd u Haličinì, Žovten’, nr 12, s. 117–130
Wolski J. (red.) 2016, Bojkowszczyzna Zachodnia – wczoraj, dziś i jutro, t. 1, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, Polska Akademia Nauk, Warszawa
Zbir Ìrina 2010, Ìstorìâ napisann’â čotyrytomnogo zbìrnika „Pokucie” Oskara Kol’berga, Vìsnik L’vìvs’kogo unìversitetu. Serìâ fìlologìâ, nr 43, s. 339–347
Zowczak Magdalena 2013, Biblia ludowa. Interpretacje wątków biblijnych w kulturze ludowej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń
Żuliński Tadeusz 1877, Kilka słów do etnografii Tucholców i mieszkańców wsi wołoskich w ziemi sanockiéj na podgórzu Karpackiem, Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej, t. 1