Etnolodzy francuscy a Algieria Francuska. Wybory moralne, polityczne i merytoryczne w sytuacji kolonialnej

Abstrakt

Pojęcie ‘Algierii francuskiej’ pojawiło się w dyskursie politycznym i naukowym w połowie XX wieku, jako negacja prób podważenia dominacji francuskiej w tym kraju. Niniejsze studium podejmuje analizę postaw francuskich etnologów w sytuacji konfliktu, jaki wybuchł w połowie XX w. w formalnie integralnej części Republiki Francuskiej. Analiza odwołuje się do takich koncepcji teoretycznych, jak „sytuacja kolonialna” (G. Balandiera) oraz autorskiej koncepcji „sytuacji badawczej”, w ramach której wyróżnić można takie zmienne jak: warunki (polityczne, społeczne itp.) w jakich ma miejsce spotkanie antropologa z przedmiotem jego badań (exterium sytuacji badawczej) oraz formacja zawodowa etnologa i jego doświadczenie życiowe (interium sytuacji badawczej). Analizę ilustrują trzy sylwetki etnologów francuskich skonfrontowanych z tzw. „wojną algierską”: J. Serviera, G. Tillion oraz J. Soustelle.

Abstract

The concept of ‘French Algeria’ appeared in the political and scientific discourse in the mid-twentieth century as a negation of attempts to undermine French domination in this country. This study examines the attitudes of French ethnologists in a conflict that broke out in the mid-twentieth century in the formally integral part of the French Republic. The analysis refers to such theoretical concepts as the “colonial situation” (G. Balandier) and the original concept of the “research situation”, under which one can distinguish such variables as: conditions (political, social, etc.) in which the anthropologist meets with the subject of his research (exterium of the research situation) and the professional formation of an ethnologist and his life experience (interium of the research situation). The analysis is illustrated by three profiles of French ethnologists confronted with the so-called The “Algerian War”: Servier, Tillion and Soustelle.