With or without Respect? Treatment of Post-mortem Remains of the Dead in the Course of Post-funeral Interferences at Czarnówko in Pomerania
DOI:
https://doi.org/10.23858/FAH32.2019.001Keywords:
Wielbark Culture, Czarnówko, grave opening, inter- and post-funeral interferences, bone remains, burial ritesAbstract
Cemeteries of the Wielbark Culture are to a different degree affected by a practice of grave opening. The arrangement of bone remains in the grave is still a basic tool to assess the time interval between the burial and the interference. On the other hand, an assessment of the manner in which the dead body or the skeleton was treated is a premise for defining relationships between perpetrators of the disturb- ance and the dead. Thus, it can also inform us about intentions which motivated the perpetrators. In this paper it is attempted to discuss the necropolis in Czarnówko from this point of view. Research opportunities and limitations resulting from the state of preservation of archaeological sources were dealt with. Furthermore, findings were referred to other cemeteries of the Wielbark Culture.
Downloads
References
Adler H. 1970. Zur Ausplünderung langobardischer Gräberfelder in Österreich. “Mitteilungen der Anthropologischen Gesellschaft in Wien” 100, 138-147.
Andersen H. Chr. H. 2003. Neue Untersuchungen im Moor von Ejsbøl. In: L. Gebauer Thomsen, L. Jørgensen, B. Storgaard (eds.), Sieg und Triumph: Der Norden im Schatten des Römischen Reiches. København, 246-256.
Andrzejowski J. 2014. Zapomniane złoto – nieznane cmentarzysko kultury przeworskiej z Plebanki na Kujawach. “Wiadomości Archeologiczne” 65, 95-123.
Andrzejowski J., Żórawska A., Biborski M., Kapla W. 2002. Grób 122 z cmentarzyska kultury wielbarskiej w Jartyporach na Podlasiu. Nowe materiały do badań nad obrządkiem pogrzebowym w gockim kręgu kulturowym. In: M. Karczewska, M. Karczewski (eds.), Badania archeologiczne w Polsce północno-wschodniej i na zachodniej Białorusi w latach 2000-2001. Materiały z konferencji. Białystok, 253-263.
Armit I. 2012. Headhunting and the Body in Iron Age Europe. Cambridge.
Aspöck E. 2005. Graböffnungen im Frühmittelalter und das Fallbeispiel der langobardenzeitlichen Gräber von Brunn am Gebirge, Flur Wolfholz, Niederösterreich. “Archaeologia Austriaca” 87, 225-264.
Aspöck E. 2018. Frühmittelalterliche Graböffnungen: von ungeliebter Störung zur archäologischen Quelle. In: J. Drauschke, E. Kislinger, K. Kühtreiber, T. Kühtreiber, G. Scharrer-Liška, T. Vida (eds.), Lebenswelten zwischen Archäologie und Geschichte. Festschrift für Falko Daim zu seinem 65. Geburtstag. Sonderdruck Monographien des Römisch-Germanische Zentralmuseum Mainz 150. Mainz, 3-14.
Beliavets V., Przybyła M. J., Voroniatov S. 2018. Gold Rings from Pilipki in Podlasie: Some Remarks on the Connections
between the Wielbark Culture and Scandinavian at the Close of the Early and in the Beginnings of the Late Roman Period. In: B. Niezabitowska-Wiśniewska, P. Łuczkiewicz, S. Sadowski, M. Stasiak-Cyran, M. Erdrich (eds.), Studia barbarica. Profesorowi Andrzejowi Kokowskiemu w 65. rocznicę urodzin 1 / For Professor Andrzej Kokowski on His 65th Birthday 1. Lublin, 158-187.
Blankenfeldt R. 2015. Thorsberger Moor 2: Die persönlichen Ausrüstungen. Schleswig.
Bursche A. 2013. The Battle of Abritus, the Imperial Treasury and Aurei in Barbaricum. “The Numismatic Chronicle” 173, 151-170.
Bursche A., Niezabitowska-Wiśniewska B. 2018. Two Antique Gold Coins from Ulów in Roztocze. In: B. Niezabitowska-Wiśniewska, P. Łuczkiewicz, S. Sadowski, M. Stasiak-Cyran, M. Erdrich (eds.), Studia barbarica. Profesorowi Andrzejowi Kokowskiemu w 65. rocznicę urodzin 2 / For Professor Andrzej Kokowski on His 65th Birthday 2. Lublin, 248-267.
von Carnap-Bornheim C., Ilkjær J. 1996. Illerup Adal 5: Die Prachtausrüstungen. Textband. Jutland Archaeological Society Publications 25:5. Arhus.
Crumlin-Pedersen O. 1995. Boat-burials at Slusegaard and the Interpretation of the Boat-grave Custom. In: O. Crumlin-Pedersen, B. Munch Thye (eds.), The Ship as Symbol in Prehistoric and Medieval Scandinavia. Papers from an International Research Seminar at the Danish National Museum, Copenhagen, 5th-7th May 1994. Publications from the National Museum. Studies in Archaeology & History 1. Copenhagen, 87-99.
Dąbrowska E. 1997. Średniowieczny ceremoniał pogrzebowy wyższego duchowieństwa polskiego – studium archeologiczno-historyczne. “Studia Źródłoznawcze” 36, 9-29.
Dobos A. 2014. Plunder or Ritual? The Phenomenon of Grave Reopening in the Row-grave Cemeteries from Transylvania (6th-7th Centuries). “Annales Universitatis Apulensis. Series Historica” 18, 2: Archaeothanatology: An Interdisciplinary Approach on Death from Prehistory to the Middle Ages, 135-162.
Domańska E. 2017. Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała. Warszawa.
Hensel B., Kalicz N. 1987. Das bronzezeitliche Gräberfeld von Mezocsat, Kom. Borsod, NO Ungarn. “Bericht der Römisch-Germanischen Kommission” 67 (1986), 5-89.
Gardeła L. 2017. Bad Death in the Early Middle Ages. Atypical Burials from Poland in a Comparative Perspective. Collectio Archaeologica Ressoviensis 36. Rzeszów.
Gardeła L., Kajkowski K. (eds.) 2013. Motyw głowy w dawnych kulturach w perspektywie porównawczej / The Head Motif in Past Societies in a Comparative Perspective. Motywy przez wieki / Motifs Through the Ages 1. Bytów.
Jarzec A. 2018. Krosno, stan. 1. Nekropola kultury wielbarskiej z obszaru starożytnego ujścia Wisły. Materiały z badań w latach 1980-2009. Światowit Supplement Series B: Barbaricum 12, A. Cieśliński (ed.). Warszawa.
Kaczanowski P., Madyda-Legutko R., Nawrolska E. 1982. Birytualne cmentarzysko z okresu wpływów rzymskich we wsi Żalęcino, woj. Szczecin (Badania 1976, 1978, 1979). “Materiały Zachodniopomorskie” 26 (1980), 61-111.
Klevnäs A. M. 2013. Whodunnit? Grave Robbery in Anglo-Saxon England and the Merovingian Kingdoms. British Archaeological Reports International Series 2582. Oxford.
Kokowski A. 1993. Gródek nad Bugiem. Cmentarzysko grupy masłomęckiej 1-3. Lublin.
Kokowski A. 2007. Goci. Od Skandzy do Campi Gothorum (od Skandynawii do Półwyspu Iberyjskiego). Warszawa.
Kontny B. 2019. Archeologia wojny. Studia nad uzbrojeniem barbarzyńskiej Europy okresów wpływów rzymskich i wędrówek ludów. Oświęcim.
Kontny B., Natuniewicz-Sekuła M. 2013. Astonishing Finds in a Well-know Site. Newly Found Spurs from Weklice (the Wielbark Culture). “Fasciculi Archaeologiae Historicae” 26, 11-24.
Kümmel Ch. 2009. Ur- und frühgeschichtlicher Grabraub. Archäologische Interpretation und kulturanthropologische Erklärung. Tübinger Schriften zur Ur- und Frühgeschichtlichen Archäologie 9. Münster, München, Berlin.
Kurzyńska M. 2015. Linowo, stanowisko 6. Birytualne cmentarzysko kultury wielbarskiej z północno-wschodniej części ziemi chełmińskiej. Grudziądz, Toruń.
Lyman R. 1994. Vertebrate Taphonomy. Cambridge.
Mays S. 1998. The Archaeology of Human Bones. London.
Mączyńska M. 1999. Dwa złote pierścienie z cmentarzyska kultury wielbarskiej w Babim Dole-Borczu, pow. kartuski. In: J. Andrzejowski (ed.), Comhlan. Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie Środkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65. rocznicę urodzin. Warszawa, 273-277.
Mierzwiński A. 2012. Dobroczyńcy zmarłych. Rozważania o ingerencjach grobowych w późnej epoce brązu i wczesnej epoce żelaza. “Przegląd Archeologiczny” 60, 49-82.
Mollerup L., Ejgreen A. K., Hertz E., Kähler Holst M. 2016. The Postmortem Exposure Interval of an Iron Age Human Bone Assemblage from Alken Enge, Denmark. “Journal of Archaeological Science: Reports” 10, 819-827.
Natuniewicz-Sekuła M. 2007a. Birytualny (?) pochówek z cmentarzyska kultury wielbarskiej w Weklicach, gm. Elbląg, stanowisko 7. In: E. Nawrolska (ed.), XV Sesja Pomorzoznawcza: materiały z konferencji 30 listopada - 02 grudnia 2005. Elbląg, 151-158.
Natuniewicz-Sekuła M. 2007b. Wczesnorzymskie szkieletowe pochówki o orientacji zachodniej z cmentarzyska w Weklicach, stan. 7, pow. Elbląg. Przyczynek do analizy zwyczajów pogrzebowych ludności kultury wielbarskiej. In: M. Fudziński, H. Paner (eds.), Nowe materiały i interpretacje. Stan dyskusji na temat kultury wielbarskiej. Gdańsk, 475-496.
Natuniewicz-Sekuła M., Okulicz-Kozaryn J. 2011. Weklice. A Cemetery of the Wielbark Culture on the Eastern Margin of Vistula Delta (Excavations 1984-2004). Monumenta Archaeologica Barbarica 17, A. Bitner-Wróblewska (ed.). Warszawa.
Neugebauer J.-W. 1991. Die Nekropole F von Gemeinlebarn, Niederösterreich: Untersuchungen zu den Bestattungssitten und zum Grabraub in der ausgehenden Frühbronzezeit in Niederösterreich südlich der Donau zwischen Enns und Wienerwald. Römisch-Germanische Forschungen 49. Mainz am Rhein.
Neugebauer J.-W. 1994. Zum Grabraub in der Frühbronzezeit Niederösterreichs. In: K. Schmotz (ed.), Vorträge 12. Niederbayerischer Archäologentag. Deggendorf, 109-148.
Okulicz J., Bursche A. 1987. Badania birytualnego cmentarzyska kultury wielbarskiej w Krośnie. In: A. Pawłowski (ed.), Badania archeologiczne w woj. elbląskim w latach 1980-83. Malbork, 207-231.
Pachkova S. P., Yakovenko E. V. 1983. Chernyakhovskiy mogil’nik u s. Malinovtsy na Dnestre. In: A.T. Smilenko (ed.), Arkheologicheskiye pamyatniki Srednego Podnestrov’ya. Kiyev, 55-61.
Pawlikowski M., Mączyńska M., Jakubczyk I. 2018. Badania mineralogii wypełniska grobu 151 w Babim Dole-Borczu, pow. Kartuzy. In: E. Trawicka (ed.), XX Sesja Pomorzoznawcza. Gdańsk, 485-491.
Petrauskas O.V. 2014. Razrushennye pogrebenyya na mogylʹnikakh chernyakhovskoy kulʹtury Podneprovʹya – analyz arkheolohicheskoy struktury. In: H.Yu. Ivakin (ed.), Vid Venediv do Rusi. Zbirnyk naukovykh prats’ na poshanu doktora istorychnykh nauk, profesora Denysa Nykodymovycha Kozaka z nahodu yoho 70-littya. Kiyev, 125-152.
Petrauskas O. V., Tsyndrovskaya L. A. 2002. Nakhodki chernyakhovskoy kul’tury vblizi s. Zhovnino (kollektsiya fondov Instituta arkheologii, g. Kiyev). Kiyev.
Pietrzak M. 1997. Pruszcz Gdański. Fundstelle 10. Ein Gräberfeld der Oksywie- und Wielbark-Kultur in Ostpommern. Monumenta Archaeologica Barbarica 4, M. Mączyńska (ed.). Kraków.
Pietrzak M., Cymek L., Rożnowski F. 2015. Pruszcz Gdański stanowisko 5. Cmentarzysko z późnego okresu wpływów rzymskich i wędrówek ludów. Gdańsk.
Radig W. 1942. Der ostgermanische Goldmünzhort von Stara Wies, Kreis Sokolow. “Die Burg” 3 (1), 17-40.
Reiersen H. 2018. The Death of Serpent-Head Rings. Ritual Destruction of Elite Insignia from the Roman Period. In: M. Vedeler, I. M. Røstad, E. S. Kristoffersen, Z. T. Glørstad (eds.), Charismatic Objects. From Roman Times to the Middle Ages. Oslo, 31-55.
Rożnowski F., Cymek L. 2015. Analizy antropologiczne szczątków kostnych z cmentarzyska w Czarnówku, stan. 5, pow. lęborski (materiały z lat 2008-2015). In: J. Andrzejowski (ed.), Czarnówko, stan. 5. Cmentarzyska z późnej starożytności na Pomorzu 1. Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina 5. Lębork, Warszawa, 69-137.
Rusin K. 2008. Grave of the Wielbark Culture from the Younger Roman Period under Barrow No 1 in Szpaki, Wyszki Commune, Bielsk Podlaski District, Podlasie Voivodship. In: B. Niezabitowska-Wiśniewska, M. Juściński, P. Łuczkiewicz, S. Sadowski (eds.), The Turbulent Epoch. New Materials from the Late Roman Period and the Migration Period 1. Lublin, 295-308.
Schuster J. 2015. Przybysze ze Skandynawii – małe cmentarzysko z okresu wędrówek ludów. In: J. Andrzejowski (ed.), Czarnówko, stan. 5. Cmentarzyska z późnej starożytności na Pomorzu 1. Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina 5. Lębork, Warszawa, 15-42.
Schuster J. 2018. Czarnówko, stan. 5. Osiem grobów okazałych – narodziny nowych elit w II wieku po Chr. w basenie Morza Bałtyckiego. Czarnówko, stan. 5. Cmentarzyska z późnej starożytności na Pomorzu 2. Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina 8. J. Andrzejowski, M. Pruska, J. Schuster (eds.), Lębork, Warszawa.
Sellevold B. J., Lund Hansen U., Jørgensen J. B. 1984. Iron Age Man in Denmark. Prehistoric Man in Denmark 3. Nordiske Fortidsminder B8. København.
Skorupka T. 2001. Kowalewko. Cmentarzysko birytualne ludności kultury wielbarskiej (od połowy I w. n.e. do początku III w. n.e.). Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego 2: Wielkopolska 3. Poznań.
Skóra K. 2015a. Struktura społeczna ludności kultury wielbarskiej. Łódź.
Skóra K. 2015b. Biritual Burials of the Wielbark Culture – Introductory Remarks. In: L. Gardeła, K. Kajkowski (eds.), Kończyny, kości i wtórnie otwarte groby w dawnych kulturach / Limbs, Bones, and Reopened Graves in Past Societies. 2. Bytów, 85-122.
Skóra K. 2017. The Sitting (?) Dead – an Attempt at Assessing Discoveries from Cemeteries of the Wielbark Culture. In: J. Andrzejowski, C. von Carnap-Bornheim, A. Cieśliński, B. Kontny (eds.), Orbis Barbarorum. Studia ad archaeologiam Germanorum et Baltorum temporibus Imperii Romani pertinentia Adalberto Nowakowski dedicate. Warszawa, Schleswig, 537-548.
Skóra K. forthcoming. Liegt da der Hund begraben? An Aspect of Post-funerary Intrusions from the Wielbark Culture Cemetery in Czarnówko in Pomerania. “Sprawozdania Archeologiczne” 71.
Symonovich E. A. 1960. Raskopki mogil’nika u Ovcharni sovkhoza «Pridneprovskogo» na Nizhnem Dnepre. In: B. A. Rybakov (ed.), Chernyakhovska kul’tura. Materialy i issledovanija po archeologii SSSR 82. Moskva, 192-238.
Tempelmann-Mączyńska M. 1989. Babi Dół-Borcz. Woiwodschaft Gdańsk, Gemeinde Somonino, Fundstelle 2 (Gräberfeld aus der römischen Kaiserzeit). “Recherches Archaeologiques de 1987”, 13-20.
Tempelmann-Mączyńska M. 1992. “Specyficzne pochówki” kultury wielbarskiej. “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica” 16, 191-199.
Wadyl S. 2015. Wczesnośredniowieczne cmentarzysko w Czarnówku. In: J. Andrzejowski (ed.), Czarnówko, stan. 5. Cmentarzyska z późnej starożytności na Pomorzu 1. Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina 5. Lębork, Warszawa, 43-68.
Wikborg M. 2017. The Absence of Human Remains in Valsgärde Cemetery. Natural Process or Ritual Phenomena Uppsala Universitet. Available on-line 24.03.2019. www.academia.edu
Zintl S. 2018. Besondere Gräber – anders geöffnet? Zu Graböffnungen in der späten Merowingerzeit. In: S. Brather, C. Merthen, T. Springer (eds.), Warlords oder Amtsträger? Herausragende Bestattungen der späten Merowingerzeit. Beiträge der Tagung im Germanischen Nationalmuseum in Zusammenarbeit mit dem Institut für Archäologische Wissenschaften (IAW) der Albert-Ludwigs-Universität Freiburg, Abt. Frühgeschichtliche Archäologie und Archäologie des Mittelalters, 21.–23.10. 2013. Nürnberg, 154-164.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2019 Fasciculi Archaeologiae Historicae
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
