Portret miasta: Petersburg po polsku
Słowa kluczowe:
Petersburg, literatura polska (XX i XXI w.), reportaż, przewodnik literacki, kulturaAbstrakt
Artykuł porusza problem literackiego, w kontekście antropologicznym, wizerunku Petersburga w dwóch tekstach: w szkicach literackich Jarosława Iwaszkiewicza Petersburg oraz w literackim przewodniku Ewy Ziółkowskiej Petersburg po polsku. Oba utwory pokazują miasto w perspektywie historycznej, kulturowej i literackiej, oba są nieco innymi, zróżnicowanymi semantycznie, portretami tego samego polis. Pierwszy skupia się głównie na doświadczeniach, wrażeniach i emocjach autora, jakie spowodowane i wywołane zostały po późnej (bo w wieku 77 lat) wizycie w kulturalnej stolicy Rosji, stąd liczne analogie i dialog z już istniejącymi „tekstami petersburskimi”. Drugi to przewodnik literacki po szczególnym mieście, jakim jest Petersburg. Artykuł jest również próbą odczytania miasta z dwóch perspektyw: męskiej i kobiecej oraz przez dwie odmienne narracje: semiotyczną i przewodnikową
Pobrania
Bibliografia
De Certeau M. 2008, Wynaleźć codzienność – sztuki działania, tłum. Thiel-Jańczuk K., Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Gołowin W. W. 2009, Sankt Petersburg a cywilizacja europejska [w:] Purchla J (red.), Kraków i Sankt Petersburg. Dziedzictwo stołeczności, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków, s. 27-37
Heidegger M. 2010, Bycie i czas, tłum. Bogdan Baran, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 79-92
Iwaszkiewicz J. 1981, Petersburg, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
Jałowiecki B. 2012, Czytanie przestrzeni, Konsorcjum Akademickie, Kraków – Rzeszów – Zamość
Janicka I. 2006, Petersburg w świetle relacji wiedeńskich lekarzy – Jana Piotra i Józefa Franków, [w:] Apanowicz F., Opacki Z., (red.), Okno na Europę. Zagadnienia kulturowej tożsamości Petersburga i jego rola w historii powszechnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 59-67
Kowalczyk A. S. 1990, Kryzys świadomości europejskiej w eseistyce polskiej lat 1945-1977, Warszawa
Małek E., Stefanowicz-Maciaszek E. 2012, Petersburg. Miasto białych nocy. Przewodnik, Wydawnictwo Helion S.A., Gliwice, s. 17-56
Margolis A. D. 2009, Sankt Petersburg miastem ogólnoświatowego dziedzictwa [w:] Purchla J. (red.), Kraków i Sankt Petersburg. Dziedzictwo stołeczności, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków, s.145-149
Nieszczerzewska M. 2010, Literackie obrazy miasta w kobiecej wyobraźni turystycznej, „Kultura Współczesna: teoria, interpretacje, praktyka” 2010, nr 3 (65), s. 48-62
Ostrowska M. 1991, Człowiek a rzeczywistość przestrzenna, Autorska Oficyna Wydawnicza „Nauka i Życie”, Szczecin
Roszak J., Godlewski G. 2013, Homo legens jako homo turisticus. Ku metodologii turystyki literackiej, „Folia Turistica”, nr 28 (1), s. 53-66
Rybicka E. 2003, Modernizowanie miasta: zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej, Universitas, Kraków, s. 100-180
Sekuła E. A. 2008, Miasto jako przedmiot badań antropologii kulturowej [w:] Jałowiecki B. (red), Miasto jako przestrzeń badań naukowych w początkach XXI wieku, Warszawa
Szalewska K. 2012, Pasaż tekstowy. Czytanie miasta jako forma doświadczenia przeszłości we współczesnym eseju polskim, Universitas, Kraków
Toporow W. 2000, Tekst Petersburski: jego geneza i struktura, jego mistrzowie [w:] Tegoż, Miasto i mit, tłum. Żyłko B., słowo/obraz/terytoria, Gdańsk, s. 73-82
Ziółkowska E. 2011, Petersburg po polsku, Świat Książki, Warszawa
Żyłko B. 2006, Miasto jako przedmiot semiotyki kultury. Uwagi metodologiczne [w:] Apanowicz F., Opacki Z. (red.), Okno na Europę. Zagadnienia kulturowej tożsamości Petersburga i jego rola w historii powszechnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 157-162
