Zimą w parku. O kontemplacji antropologicznej

Andrzej Paweł Wejland

Opublikowane: 01.01.2017

Tom 15 (2017)

Zimą w parku. O kontemplacji antropologicznej

Andrzej Paweł Wejland

Abstrakt

Antropologia codzienności, uprawiana zimą (tą prawdziwą – śnieżną i mroźną) prowadzi autora do miejskiego parku. W parku zimą, mimo że to park nieduży, w samym środku rozległej miejskiej aglomeracji, znajduje on – oddzieloną od hałaśliwego otoczenia – przestrzeń uspokajającej ciszy i spowolnionego czasu. Praktyką antropologiczną staje się w niej przechadzka, sam antropolog zaś – jako uważny spacerowicz, le promeneur – przemieszczając się po parku, ogląda go ze szczególną ciekawością i refleksyjną wrażliwością. Spojrzenie antropologa codzienności staje się dzięki temu spojrzeniem kontemplującym, czyli spojrzeniem „wchodzącym w środek rzeczy”. Autor przedstawia różne tryby i formy kontemplacji antropologicznej. Stawia też tezę, że kontemplacja antropologiczna wymaga wyjątkowej postawy, nazywanej – za Baruchem Spinozą, lecz zwłaszcza za José Ortegą y Gassetem, Arne Naessem i Janem Kurowickim – (antropologiczną) amor intellectualis. Rozważania autora mają nieskrywany kontur autobiograficzny: park, w którym uprawia on swoją antropologię codzienności zimą, to znany jeszcze z dzieciństwa Park Sienkiewicza w jego rodzinnym mieście Łodzi

Słowa kluczowe:

antropologia codzienności, zima w mieście, miasto Łódź, miejski park, przechadzka, kontemplacja antropologiczna, amor intellectualis

Inne teksty tego samego autora

Andrzej Paweł Wejland, Szlezyng : przyczynek do antropologii (nie)obecności , Journal of Urban Ethnology: Tom 13 (2015)
Andrzej Paweł Wejland, Jak gazeta codzienna przekraczała codzienność Wielkiej Wojny: „Nowy Kurier Łódzki” 1914–1918 , Journal of Urban Ethnology: Tom 14 (2016)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wejland, A. P. (2017). Zimą w parku. O kontemplacji antropologicznej. Journal of Urban Ethnology, 15, 115–127. Pobrano z https://journals.iaepan.pl/jue/article/view/706

Cited by / Share

Bibliografia

Achtelik A. 2015, Sprawcza moc przechadzki, czyli polski literat we włoskim mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice
Benjamin W. 2001, Powrót flâneura. O Spacerach po Berlinie Franza Hessela, przeł. Kopacki A., „Literatura na Świecie” nr 8–9, s. 235–238
Bodei R. 2015, The Life of Things, the Love of Things, Fordham University Press, New York
Bourdieu 2001, Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, przeł. Zawadzki A., Universitas, Kraków
Bronk A. 2003, Podstawy nauk o religii, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin
de Certeau M. 2008, Wynaleźć codzienność. Sztuki działania, przeł. Thiel-Jańczuk K., Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Charageat M. 1978, Sztuka ogrodów, przeł. Morawińska A., Pawlikowska H., Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa
Contemporary Landscapes… 2005, Contemporary Landscapes of Contemplation, Krinke R. (ed.), Routledge, London & New York
Cuddon J.A. 2013, A Dictionary of Literary Terms and Literary Theory, John Wiley & Sons, Inc. / Blackwell Publishing Ltd, Malden, MA, USA – Oxford, UK – Chichester, UK
Czaja D. 2004, Krzesło. Szkic do portretu, [w:] Czaja D., Sygnatura i fragment. Narracje antropologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 229–252
Czerwiński M. 1986, Przedmowa, [w:] Hołówka T., Myślenie potoczne. Heterogeniczność zdrowego rozsądku, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, s. 5–12
Czyżewski M., Dunin K., Piotrowski A. 1991, Cudze problemy, czyli wstęp do sepologii,[w:] Czyżewski M., Dunin K., Piotrowski A. (red.), Cudze problemy. O ważności tego,co nieważne. Analiza dyskursu publicznego w Polsce, Ośrodek Badań Społecznych, Warszawa, s. 5–22
Dant T. 2007, Budowanie i zamieszkiwanie, przeł. Franczak Ł., Niweliński K., [w:] Dant T., Kultura materialna w rzeczywistości społecznej. Wartości, działania, style życia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 73–97
Dickinson H., Erben M. 2006, Nostalgia and Autobiography: The Past in the Present, “Auto/Biography” Vol. 14, s. 223–244
Eliade M. 1996, Sacrum i profanum. O istocie religijności, przeł. Reszke R., Wydawnictwo KR, Warszawa
Felski R. 2008, Uses of Literature, Blackwell Publishing Ltd, Malden, MA, USA – Oxford, UK
Felski R. 2010, Pożytki z literatury. Szok, przeł. Kunz M., Kunz T., „Teksty Drugie” nr 1–2,s. 278–299
Hessel F. 2001, Sztuka spacerowania, przeł. Lisiecka S., „Literatura na Świecie”, nr 8–9,s. 157–162
Hildebrandt K.M. 2008, Das Erzählmodell des Spaziergangs in Robert Walser „Der Spaziergang”, GRIN Verlag, München
Kurowicki J. 2006, Odkrywanie estetyczności, [w:] Kurowicki J., Dlaczego ozdoba zdobi (wykłady z estetyki i filozofii kultury dla artystów i ekonomistów), Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa, s. 25–46
Lejzerowicz-Zajączkowska B. 2003, Człowiek w świecie sensów. Filozoficzne podstawy fenomenologicznej socjologii Alfreda Schütza, Wydawnictwo Naukowe Novum, Płock
Monik@ 2013, Monik@ [Czechowicz M.], Łódź. Park im. Henryka Sienkiewicza (instytut, targowisko, ogród..?), „Baedeker Łódzki” 18.06.2013, http://baedekerlodz.blogspot.com/2013/06/odz-park-im-henryka-sienkiewicza.html (dostęp: 10.11.2016)
Morris B. 2004, What We Talk About When We Talk About ‘Walking in the City’, “Cultural Studies”, vol. 18, No. 5, s. 675–697
Naess A. 2008, Naess A. with Haukeland P.I., Life’s Philosophy. Reason and Feeling in a Deeper World, transl. by Huntford R. , The University of Georgia Press, Athens & London
NIKKT 2012, Park Sienkiewicza w Łodzi, http://niktt.latte24.pl/6704,park-sienkiewicza-w-lodzi (dostęp 10.11.2016)
Nuvolati G. 2014, The Flâneur: A Way of Walking, Exploring and Interpreting the City, [w:] Shortell T., Brown E. (ed), Walking in the European City: Quotidian Mobility and Urban Ethnography, Ashgate Publishing, Farnham, England – Burlington, VT, USA, s. 21–40
Ortega y Gasset J. 1966, Meditaciones del Quijote, [w:] Ortega y Gasset J., Obras Completas, t. I (1902–1916), Revista de Occidente, Madrid, s. 309–400
Pangborn M.H. 2011, Defamiliarization, [w:] Ryan M. (general ed.), The Encyclopedia of Literary and Cultural Theory, Castle G. (volume ed.), Vol. I: Literary Theory from 1900 to 1966, (General Editor:), John Wiley & Sons, Inc. / Blackwell Publishing Ltd, Malden, MA,USA – Oxford, UK – Chichester, UK, s. 147–149
Park…2010, Park im. Henryka Sienkiewicza w Łodzi, http://www.parki.org.pl/parki-miejskie/park-im-henryka-sienkiewicza-w-lodzi (dostęp: 10.11.2016)
Połucha I., Marks E., Młynarczyk K. 2000, Wybrane aspekty sztuki ogrodów na tle jej historycznego rozwoju, „Humanistyka i Przyrodoznawstwo”, nr 6, s. 109–124
Rembierz M. 1998, Egzystencjalne i aksjologiczne doświadczenie domu rodzinnego, [w:] Dyczewski L. OFMConv, Wadowski D. (red.), Kultura dnia codziennego i świątecznego w rodzinie, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin, s. 41–57
Robertson J. 2002, Reflexivity Redux: A Pithy Polemic on “Positionality”, “AnthropologicalQuarterly”, vol. 75, Issue 4, s. 785–792
Schütz A. 1962, The Problem of Social Reality, Martinus Nijhoff, The Hague–Boston–London
Sebald W.G. 1998, Le promeneur solitaire. Zur Erinnerung an Robert Walser, [w:] Sebald W.G., Logis in einem Landhaus. Über Gottfried Keller, Johann Peter Hebel, Robert Walser und andere, Carl Hanser Verlag, München, s. 127–168
Sioma R. 1999, Uwagi o przedmiotach konkretnych w twórczości Zbigniewa Herberta, [w:] Wysłouch S., Kaniewska B. (red.), Człowiek i rzecz. O problemach reifikacji w literaturze, filozofii i sztuce, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (Biblioteka Literacka „Poznańskich Studiów Polonistycznych” t. 22), Poznań, s. 149–164
Sławiński J. 2000, Uniezwyklenie, [w:] Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Słownik terminów literackich, red. Sławiński J., Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 598
Sommer M. 2003, Zbieranie. Próba filozoficznego ujęcia, przeł. Merecki J., Oficyna Wydawnicza, Warszawa
Sulima R. 2000, Antropologia codzienności, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Walser R. 1917, Der Spaziergang, Verlag Huber & Co., Frauenfeld und Leipzig
Walser R. 1978, Der Spaziergang, Suhrkamp Verlag, Zürich
Walser R. 2005, Przechadzka, [w:] Walser. R., Niedzielny spacer, przeł. Łukasiewicz M., Świat Literacki, Izabelin, s. 183–239
Wejland A.P. 2010a, Dyskurs i tożsamość. Opowieści we wspólnocie naukowej, [w:] Taranowicz I., Kurcz Z. (red.), Okolice socjologicznej tożsamości. Księga poświęcona pamięci Wojciecha Sitka, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 155–182
Wejland A.P. 2010b, Latem w parku. Epifanie codzienności, [w:] Godula-Węcławowicz R. (red.), Lato w mieście. Różne oblicza kultury, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Kraków–Warszawa, s. 145–162
Wejland A.P. 2016, Spojrzeć na świat jak antropolog. Wyzwanie autobiograficzne, [w:] Kafar M. (red.), Auto/biograficzne aspekty praktyk poznawczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 33–47 Google Scholar