Oblicza karnawału w krajach Maghrebu. Zarys problemu
Słowa kluczowe:
Maghreb, karnawał, maska, zabawaAbstrakt
W artykule została podjęta próba ukazania specyfiki widowisk kulturowych w Maghrebie. Prezentacja problemu została skupiona na karnawałach klasycznych/tradycyjnych i współczesnych/zinstytucjonalizowanych. Karnawały klasyczne wyróżnia hierarchiczność, rywalizacja, a także tworzenie wspólnotowości. Wpisują się one również w działania mające na celu manifestowanie tradycji, identyfikacji i przynależności. Natomiast widowisk współczesne/zinstytucjonalizowane powiązane są z przestrzenią miasta lub ośrodkiem turystycznym; odsłaniają biznesowy i komercyjny charakter. Ich powszechność i popularność można tłumaczyć przekraczaniem granic lokalnych, państwowych, jak w przypadku karnawału berberskiego, oraz przekraczaniem kontynentów, czego dowodzi karnawał współczesny karnawał w Rio, znamienny dla Ameryki Łacińskiej
Pobrania
Download data is not yet available.
Bibliografia
Bachtin M. 1975, Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, tł. A.A. Goreniowie, Wydawnictwo Literackie, Kraków
Barska A. 2015, Spotkania kultur w krajach Maghrebu, „Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa”, t. 6, s. 194–205
Bausinger H. 2011, Konteksty uczestnictwa w karnawale, tł. W. Dudzik, [w:] Dudzik W. (red.), Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 271–280
Boholm A. 2011, Weneckie widowiska karnawałowe w maskach, tł. J. Jaworska, [w:] Dudzik W. (red.), Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 205–229
Braun K. 2005, Karnawał? Karnawalizacja! tł. T. Lubotzki [w:] Kolankiewicz L. (red.), Antropologia widowisk, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 415–423
Caillois R. 1973, Żywioł i ład, tł. A. Tatarkiewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
Chappaz-Wirthner s. 2011, Z dziejów badań nad karnawałem, tł. Ł. Jurasz-Dudzik, [w:] Dudzik W. (red.), Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 51–106
DaMatta R. 2011, Karnawał równości i karnawał hierarchii, tł. M. Kolankiewicz, [w:] Dudzik W. (red.), Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 315–338
Doutté E. 1984, Magie et religion dans l’Afrique du Nord, J. Maisonneuve, P. Geuthner, Paris
Dudzik W. 2005, Karnawały w kulturze, Sic!, Warszawa
Huizinga J. 1985, Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, tł. M. Kurecka, W. Wirpsza, Czytelnik, Warszawa
Ritzer G. 2004, Magiczny świat konsumpcji, tł. L. Stawowy, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa
Schnidler N. 2002, Karnawał, Kościół i „świat na opak”. O funkcji kultury śmiechu w XVI wieku, tł. B. Ostrowska, [w:] N. Schnidler, Ludzie prości, ludzie niepokorni. Kultura ludowa w początkach dziejów nowożytnych, Wiedza Powszechna, Warszawa, s. 195–290
Turner V. 2011, Karnawał, rytuał i zabawa w Rio de Janerio, tł. I. Kurz, [w:] Dudzik W. (red.), Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 291–315
Abdelmadjid B. 2018, Le carnaval Ayred attendu avec impatience, https://www.liberte-algerie.com/actualite/le-carnaval-ayred-attendu-avec-impatience-284913 [15.01.2018]
Afrique du Nord: le festival Bilmawn, une vielle tradition Amazighe qui refuse de mourir, 2016, http://www.amazighworld.org/news/index_show.php?id=642174 [20.01.2018]
Benzarti H. 2017, Tunisie: Le carnaval d’Aoussou est de retour – Que la fete commence http://fr.allafrica.com/stories/201507081321.html [26.01.2018]
Hachim M. 2007, Boujloud, Achoura, Yennayer… Des fetes et des symbolismes http://www.leconomiste.com/article/boujloud-achoura-yennayer-des-fetes-et-des-symbolismesbrpar-mouna-hachim-ecrivain-chercheur [5.12.2017]
L’Algérie fete officiellement le Nouvel An berbere pour la premiere fois, 2018, http://www.lemonde.fr/afrique/article/2018/01/12/en-algerie-le-nouvel-an-berbere-ferie-pour-la-premiere-fois_5241028_3212.html [25.01.2018]
Le carnaval de Bilmawen. Une tradition amazigh ancestral, 2011, https://frfr.facebook.com/notes/ultras-imazighen/le-carnaval-de-bilmawen-une-tradition-amazigh-ancestrale/10150361406211889 [25.01.2018]
Le Maroc, theme de défilé au carnaval de Rio, 2017, http://www.menara.ma/fr/menara-mag/culture/2017/02/28/2120167-le-maroc-th%C3%A8me-de-d%C3%A9fil%C3%A9-au-carnaval-de-rio.html [10.10.2017]
Nouvel an amazigh: Béni Snous en fete, 2018, outsurtlemcen.info/nouvel-an-amazigh-beni-snous-fete/ [ 25.01.2018]
Mouaoued L. 2018, Les Berberes du monde entier célebrent Yennayer, le Nouvel An amazigh http://www.rfi.fr/hebdo/20180112-berberes-nouvel-an-amazigh-yennayer-imazighen-algerie-patrimoine [26.01.2018]
Thiery J.C. 2015, Dans la danse des femmes: la promesse de l’aube https://agoraformation.wordpress.com/2015/10/29/dans-la-danse-des-femmes-la-promesse-de-laube/#more-949 [28.01.2018]
Tunisie: Carnaval a Yasmine Hammamet, 2017, http://aa.com.tr/fr/culture-et arts/tunisie-carnaval-%C3%A0-yasmine-hammamet-/797734 [24.05.2017]
Une occasion de raviver le patrimoine marocain amazigh et africain, 2017, https://lematin.ma/journal/2017/une-occasion-de-raviver-le-patrimoine-marocain-amazigh-et-africain/277485. html [15.01.2018]
5eme édition du Carnaval international de Yasmine Hammamet, 2018, https://tuniculture.net/1222/5eme-edition-carnaval-international-de-yasmine-hammamet [20.07.2018]
Barska A. 2015, Spotkania kultur w krajach Maghrebu, „Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa”, t. 6, s. 194–205
Bausinger H. 2011, Konteksty uczestnictwa w karnawale, tł. W. Dudzik, [w:] Dudzik W. (red.), Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 271–280
Boholm A. 2011, Weneckie widowiska karnawałowe w maskach, tł. J. Jaworska, [w:] Dudzik W. (red.), Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 205–229
Braun K. 2005, Karnawał? Karnawalizacja! tł. T. Lubotzki [w:] Kolankiewicz L. (red.), Antropologia widowisk, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 415–423
Caillois R. 1973, Żywioł i ład, tł. A. Tatarkiewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
Chappaz-Wirthner s. 2011, Z dziejów badań nad karnawałem, tł. Ł. Jurasz-Dudzik, [w:] Dudzik W. (red.), Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 51–106
DaMatta R. 2011, Karnawał równości i karnawał hierarchii, tł. M. Kolankiewicz, [w:] Dudzik W. (red.), Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 315–338
Doutté E. 1984, Magie et religion dans l’Afrique du Nord, J. Maisonneuve, P. Geuthner, Paris
Dudzik W. 2005, Karnawały w kulturze, Sic!, Warszawa
Huizinga J. 1985, Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, tł. M. Kurecka, W. Wirpsza, Czytelnik, Warszawa
Ritzer G. 2004, Magiczny świat konsumpcji, tł. L. Stawowy, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa
Schnidler N. 2002, Karnawał, Kościół i „świat na opak”. O funkcji kultury śmiechu w XVI wieku, tł. B. Ostrowska, [w:] N. Schnidler, Ludzie prości, ludzie niepokorni. Kultura ludowa w początkach dziejów nowożytnych, Wiedza Powszechna, Warszawa, s. 195–290
Turner V. 2011, Karnawał, rytuał i zabawa w Rio de Janerio, tł. I. Kurz, [w:] Dudzik W. (red.), Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 291–315
Abdelmadjid B. 2018, Le carnaval Ayred attendu avec impatience, https://www.liberte-algerie.com/actualite/le-carnaval-ayred-attendu-avec-impatience-284913 [15.01.2018]
Afrique du Nord: le festival Bilmawn, une vielle tradition Amazighe qui refuse de mourir, 2016, http://www.amazighworld.org/news/index_show.php?id=642174 [20.01.2018]
Benzarti H. 2017, Tunisie: Le carnaval d’Aoussou est de retour – Que la fete commence http://fr.allafrica.com/stories/201507081321.html [26.01.2018]
Hachim M. 2007, Boujloud, Achoura, Yennayer… Des fetes et des symbolismes http://www.leconomiste.com/article/boujloud-achoura-yennayer-des-fetes-et-des-symbolismesbrpar-mouna-hachim-ecrivain-chercheur [5.12.2017]
L’Algérie fete officiellement le Nouvel An berbere pour la premiere fois, 2018, http://www.lemonde.fr/afrique/article/2018/01/12/en-algerie-le-nouvel-an-berbere-ferie-pour-la-premiere-fois_5241028_3212.html [25.01.2018]
Le carnaval de Bilmawen. Une tradition amazigh ancestral, 2011, https://frfr.facebook.com/notes/ultras-imazighen/le-carnaval-de-bilmawen-une-tradition-amazigh-ancestrale/10150361406211889 [25.01.2018]
Le Maroc, theme de défilé au carnaval de Rio, 2017, http://www.menara.ma/fr/menara-mag/culture/2017/02/28/2120167-le-maroc-th%C3%A8me-de-d%C3%A9fil%C3%A9-au-carnaval-de-rio.html [10.10.2017]
Nouvel an amazigh: Béni Snous en fete, 2018, outsurtlemcen.info/nouvel-an-amazigh-beni-snous-fete/ [ 25.01.2018]
Mouaoued L. 2018, Les Berberes du monde entier célebrent Yennayer, le Nouvel An amazigh http://www.rfi.fr/hebdo/20180112-berberes-nouvel-an-amazigh-yennayer-imazighen-algerie-patrimoine [26.01.2018]
Thiery J.C. 2015, Dans la danse des femmes: la promesse de l’aube https://agoraformation.wordpress.com/2015/10/29/dans-la-danse-des-femmes-la-promesse-de-laube/#more-949 [28.01.2018]
Tunisie: Carnaval a Yasmine Hammamet, 2017, http://aa.com.tr/fr/culture-et arts/tunisie-carnaval-%C3%A0-yasmine-hammamet-/797734 [24.05.2017]
Une occasion de raviver le patrimoine marocain amazigh et africain, 2017, https://lematin.ma/journal/2017/une-occasion-de-raviver-le-patrimoine-marocain-amazigh-et-africain/277485. html [15.01.2018]
5eme édition du Carnaval international de Yasmine Hammamet, 2018, https://tuniculture.net/1222/5eme-edition-carnaval-international-de-yasmine-hammamet [20.07.2018]
Pobrania
Opublikowane
01.01.2018
Jak cytować
Barska, A. (2018). Oblicza karnawału w krajach Maghrebu. Zarys problemu. Journal of Urban Ethnology, 16, 9–21. Pobrano z https://journals.iaepan.pl/jue/article/view/715
Numer
Dział
Artykuły
