Od tradycji do masowego widowiska folklorystycznego. Przeobrażenie obrzędowości na przykładzie konkursu palm wielkanocnych
Słowa kluczowe:
widowisko, obrzędy, zwyczaje, palmy wielkanocneAbstrakt
Celem artykułu jest ukazanie przeobrażeń zachodzących w konkursie palm wielkanocnych organizowanym w Rabce-Zdrój. Wybór miejscowości jest nieprzypadkowy, w Rabce od 60 lat odbywa się najstarszy w Polsce konkurs palm, animowany przez Muzeum im. Władysława Orkana. Jego 60-letnia historia daje możliwość przeanalizowania przebiegu kreowania wspólnotowej aktywności świątecznej i tworzenia zinstytucjonalizowanego i sprofesjonalizowanego widowiska. Długie trwanie konkursu uwypukla nacisk organizatorów na promocję miasta, regionu oraz samego konkursu. Pozwala także wskazać przykłady zawłaszczenia tradycyjnych zwyczajów i obrzędów religijnych na rzecz kultury popularnej
Pobrania
Download data is not yet available.
Bibliografia
Bujak J. 1966, Zarys kultury ludowej okolic Rabki, Muzeum im. Wł. Orkana w Rabce, Rabka
Bujak J. 1972, Ludowe obrzędy doroczne w okolicach Rabki, Muzeum im. Wł. Orkana w Rabce, Rabka
Bujak J. 1983, Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce (Ludzie i wydarzenia 1956–1962), „Podhalanka”, nr 2(8), s. 22–26
Burszta J. 1974, Kultura ludowa – kultura narodowa. Szkice i rozprawy, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa
Burszta W. J. 1998, Antropologia kultury. Teorie, tematy, interpretacje, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań
Ceklarz K. 2010a, Monografia Muzeum im. Władysława Orkana, Muzeum im. Wł. Orkana w Rabce, Rabka
Ceklarz K. 2010b, Przepis na palmę, „Gazeta Górska”, nr 5 (70), s. 26–27
Combs J. E. 2011, Świat zabaw. Narodziny nowego wieku ludycznego, tłum. O. Kaczmarek, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
Dowlaszewicz W. 1997, Wielkanoc w tradycji polskiej, Muzeum Mazowieckie, Płock
Duźniak P. 2001, Rabczańskie bazie, „Gość Niedzielny” nr 17, (kwiecień) [wycinek prasowy w zbiorach archiwum Muzeum im. Wł. Orkana w Rabce, dalej AMR]
Figura J. 2001, Podhale pod palmami, „Tygodnik Podhalański”, z dn. 15.04, [wycinek prasowy w zbiorach AMR]
Gawełek J. 1911, Palma, jajko i śmigus w praktykach wielkanocnych ludu polskiego, „Lud”, t. 17, s. 15–39
Grochal A. 2015, Obrzędowość doroczna, [w:] Ceklarz K., Masłowiec J. (red.), Kultura ludowa Górali Kliszczackich, Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, Kraków, s. 346–347
Iskrzyska M. 2000, Zrób se palme, „Gazeta Rabczańska”, nr 2, (kwiecień), [wycinek prasowy w zbiorach AMR]
Jabłońska T., 1979, Z działalności Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce, „Rocznik Podhalański”, t. 2, s. 163–170
Kolankiewicz L. 2005, Ku antropologii widowisk, [w:] Kolankiewicz L. (red.), Antropologia widowisk. Zagadnienia i wybór tekstów, Warszawa, s. 9–31
Korduba P. 2013, Ludowość na sprzedaż, Fundacja Bęc Zmiana, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa
Kroh A. 2013, Sklep potrzeb kulturalnych po remoncie, Wydawnictwo MG, Kraków
Olszowska M., Trybowska E. 2012, Słownik Biograficzny Rabki, Oficyna Wydawnicza „Wierchy” Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, Kraków – Rabka – Zdrój, s. 65–68
Ogrodowicz B. 1992, Radujcie się, weselcie. O polskich zwyczajach i obrzędach wielkanocnych, Wydawnictwo księży Werbistów „Verbinum”, Warszawa
Pilichowska B. 2002, Jan Stanisław Bujak (1931–1991), [w:] Fryś-Pietraszkowa E., Kowalska--Lewicka A., Spiss A. (red.), Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne, t. 1, Kraków, s. 22–24
Reinfuss-Janusz K. 2013, Pożywienie, [w:] Janicka-Krzywda U. (red.), Kultura ludowa Górali Zagórzańskich, Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno--Krajoznawczego, Kraków, s. 255–278
Rzepecki A. 2003, Chrystus w lesie palmowym, „Nasze Strony”, z dn. 20.04, [wycinek prasowy w zbiorach AMR]
Szacki J. 1971, Tradycja. Przegląd problematyki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
Gorce 24 - 25 Konkurs, http://www.gorce24.pl/informacje/2389/Konkurs_Palm_Wielkanocnych_w_RabceZdroju_film_i_zdjecia, 16.10.2017
Gorce 24 – 59 Konkurs, http://gorce24.pl/informacje/8602/Rekordowy_konkurs_palm_w_RabceZdroju_zdjecia_i_video, 26.06.2018
Muzeum Orkana, http://muzeum-orkana.pl/wyniki-56-konkursu-palm-wielkanocnych/net, 13.10.2017
Regulamin 2017, http://muzeum-orkana.pl/category/wydarzenia-archiwalne/, 20.12.2017
Nowotarski.pl, https://nowotarski.pl/_plik/kBrhRRWT6Z8G2kpSYnZQ.html, 17.01.2017
wPolityce.pl, https://wpolityce.pl/lifestyle/239003-prawie-40-metrowa-palma-stanela-w-lipnicy-murowanej-to-rekord, 13.11.2017
Bujak J. 1972, Ludowe obrzędy doroczne w okolicach Rabki, Muzeum im. Wł. Orkana w Rabce, Rabka
Bujak J. 1983, Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce (Ludzie i wydarzenia 1956–1962), „Podhalanka”, nr 2(8), s. 22–26
Burszta J. 1974, Kultura ludowa – kultura narodowa. Szkice i rozprawy, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa
Burszta W. J. 1998, Antropologia kultury. Teorie, tematy, interpretacje, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań
Ceklarz K. 2010a, Monografia Muzeum im. Władysława Orkana, Muzeum im. Wł. Orkana w Rabce, Rabka
Ceklarz K. 2010b, Przepis na palmę, „Gazeta Górska”, nr 5 (70), s. 26–27
Combs J. E. 2011, Świat zabaw. Narodziny nowego wieku ludycznego, tłum. O. Kaczmarek, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
Dowlaszewicz W. 1997, Wielkanoc w tradycji polskiej, Muzeum Mazowieckie, Płock
Duźniak P. 2001, Rabczańskie bazie, „Gość Niedzielny” nr 17, (kwiecień) [wycinek prasowy w zbiorach archiwum Muzeum im. Wł. Orkana w Rabce, dalej AMR]
Figura J. 2001, Podhale pod palmami, „Tygodnik Podhalański”, z dn. 15.04, [wycinek prasowy w zbiorach AMR]
Gawełek J. 1911, Palma, jajko i śmigus w praktykach wielkanocnych ludu polskiego, „Lud”, t. 17, s. 15–39
Grochal A. 2015, Obrzędowość doroczna, [w:] Ceklarz K., Masłowiec J. (red.), Kultura ludowa Górali Kliszczackich, Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, Kraków, s. 346–347
Iskrzyska M. 2000, Zrób se palme, „Gazeta Rabczańska”, nr 2, (kwiecień), [wycinek prasowy w zbiorach AMR]
Jabłońska T., 1979, Z działalności Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce, „Rocznik Podhalański”, t. 2, s. 163–170
Kolankiewicz L. 2005, Ku antropologii widowisk, [w:] Kolankiewicz L. (red.), Antropologia widowisk. Zagadnienia i wybór tekstów, Warszawa, s. 9–31
Korduba P. 2013, Ludowość na sprzedaż, Fundacja Bęc Zmiana, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa
Kroh A. 2013, Sklep potrzeb kulturalnych po remoncie, Wydawnictwo MG, Kraków
Olszowska M., Trybowska E. 2012, Słownik Biograficzny Rabki, Oficyna Wydawnicza „Wierchy” Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, Kraków – Rabka – Zdrój, s. 65–68
Ogrodowicz B. 1992, Radujcie się, weselcie. O polskich zwyczajach i obrzędach wielkanocnych, Wydawnictwo księży Werbistów „Verbinum”, Warszawa
Pilichowska B. 2002, Jan Stanisław Bujak (1931–1991), [w:] Fryś-Pietraszkowa E., Kowalska--Lewicka A., Spiss A. (red.), Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne, t. 1, Kraków, s. 22–24
Reinfuss-Janusz K. 2013, Pożywienie, [w:] Janicka-Krzywda U. (red.), Kultura ludowa Górali Zagórzańskich, Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno--Krajoznawczego, Kraków, s. 255–278
Rzepecki A. 2003, Chrystus w lesie palmowym, „Nasze Strony”, z dn. 20.04, [wycinek prasowy w zbiorach AMR]
Szacki J. 1971, Tradycja. Przegląd problematyki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
Gorce 24 - 25 Konkurs, http://www.gorce24.pl/informacje/2389/Konkurs_Palm_Wielkanocnych_w_RabceZdroju_film_i_zdjecia, 16.10.2017
Gorce 24 – 59 Konkurs, http://gorce24.pl/informacje/8602/Rekordowy_konkurs_palm_w_RabceZdroju_zdjecia_i_video, 26.06.2018
Muzeum Orkana, http://muzeum-orkana.pl/wyniki-56-konkursu-palm-wielkanocnych/net, 13.10.2017
Regulamin 2017, http://muzeum-orkana.pl/category/wydarzenia-archiwalne/, 20.12.2017
Nowotarski.pl, https://nowotarski.pl/_plik/kBrhRRWT6Z8G2kpSYnZQ.html, 17.01.2017
wPolityce.pl, https://wpolityce.pl/lifestyle/239003-prawie-40-metrowa-palma-stanela-w-lipnicy-murowanej-to-rekord, 13.11.2017
Pobrania
Opublikowane
01.01.2018
Jak cytować
Ceklarz, K. (2018). Od tradycji do masowego widowiska folklorystycznego. Przeobrażenie obrzędowości na przykładzie konkursu palm wielkanocnych. Journal of Urban Ethnology, 16, 129–142. Pobrano z https://journals.iaepan.pl/jue/article/view/723
Numer
Dział
Artykuły
