Źrodła pisane w archeologii (na przykładzie badań nad średniowiecznymi miastami)
Słowa kluczowe:
źródła archeologiczne, źródła pisane, powstanie miastAbstrakt
W okresie międzywojennym i po zakończeniu II wojny światowej na terenie Wielkopolski podejmowano badania archeologiczne grodów wczesnopiastowskich. Źródła pisane stanowiły wówczas „wskaźniki” chronologiczne badanych obiektów. Jednym z nich była zbliżająca się w latach czterdziestych ubiegłego wieku tysiącletnia rocznica istnienia państwa polskiego. W 1948 r. z inicjatywy Naczelnej Dyrekcji Muzeów i Ochrony Zabytków uznano potrzebę badań wczesnodziejowych przy współpracy historyków i archeologów. Powołano do życia Kierownictwo Badań nad Początkami Państwa Polskiego. Czynniki naukowe i organizacyjne miały wpływ na przybliżenie obu dyscyplin, co szczególnie uchwytne jest w badaniach miejskich. Podjęto dyskusję z uczonymi niemieckimi nad zagadnieniem procesów miastotwórczych oraz kolonizacji na prawie niemieckim na naszych ziemiach. Cennym uzupełnieniem studiów historycznych nad kształtowaniem się aglomeracji miejskich stały się materiały z badań archeologicznych i architektonicznych, uzyskiwane podczas prac planowych i konserwatorskich, dzięki czemu nastąpił znaczny postęp wiedzy w kwestii urbanizacji ziem między Renem a Łabą i na wschód od Łaby.
Pobrania
Bibliografia
Bogucka Maria, Samsonowicz Henryk. 1986. Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław
Buczek Karol. 1964. Targi i miasta na prawie polskim (okres wczesnośredniowieczny), Prace Komisji Nauk Historycznych Oddziału PAN w Krakowie, nr 11, Wrocław
Gieysztor Aleksander. 1948. Polskie millenium. Z zagadnień współpracy historii i archeologii wczesnodziejowej, „Przegląd Historyczny”, t. 38, s. 391-406
Gieysztor Aleksander. 1949. Program prac nad początkami państwa polskiego, „Ochrona Zabytków”, R. 2, nr 3/7, s. 145-215
Gieysztor Aleksander. 1968. Les chartes de francirises urbaines et Rurales en Pologne au XXXe siècle, [w:] Le libertés urbaines et Rurales du XIe au XIVe siècle, Collection Histoire 19, s. 103-125
Hensel Witold. 1950-1953. Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnohistorycznej, t. I-II, Poznań
Hensel Witold. 1946. Potrzeba przygotowania wielkiej rocznicy, „Przegląd Wielkopolski”, R. 2, z. 7-8, s. 193-206
Jarocki Robert. 2001. Opowieści o Aleksandrze Gieysztorze, Warszawa
Kostrzewski Józef. 1962. Kultura prapolska, Warszawa
Lalik Tadeusz. 1956. Stare Miasto w Łęczycy. Przemiany w okresie poprzedzającym lokacje: schyłek XII i początek XIII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 4, nr 4, s. 631-678
Młynarska Marta. 1960. Proces lokacji Kalisza w XIII i w pierwszej połowie XIV wieku, [w:] Osiemnaście wieków Kalisza. Studia i materiały do dziejów miasta i regionu kaliskiego, red. A. Gieysztor, t. 1, Kalisz, s. 103-130
Młynarska-Kaletynowa Marta. 1991. Struktura społeczna stołecznych ośrodków polskich w XI-XII wieku, [w:] Miasto zachodniosłowiańskie w XI-XII wieku. Społeczeństwo i kultura, red. L. Leciejewicz, Prace Komisji Archeologicznej Oddziału PAN we Wrocławiu, nr 9, Wrocław s. 9-26
Młynarska-Kaletynowa Marta. 1997. O polskich badaniach nad miastem średniowiecznym, [w:] Studia z archeologii i historii, Archaeologia Historica Polona, t. 5, Toruń 1997, s. 13-22
Młynarska-Kaletynowa Marta. 2006. O procesach lokacyjnych miast w Europie Środkowo-Zachodniej, [w:] Procesy lokacyjne miast w Europie Środkowo-Wschodniej. Materiały z konferencji międzynarodowej w Lądku Zdroju 28-29. Października 2002 roku, red. C. Buśko, M. Goliński, B. Krukiewicz, Wrocław 2006, s. 9-17
Noszczak Bartłomiej. 2002. „Sacrum” czy „profanum”? Spór o istotę obchodów millenium polskiego (1949-1966), Warszawa
Piekalski Jerzy. 2002. Lokacja Wrocławia jako problem badawczy archeologa, [w:] Civitas et villa. Miasto i wieś w średniowiecznej Europie Środkowej, Wrocław-Praha, s. 49-62
Piekalski Jerzy. 2017. Archeologia lewobrzeżnego Wrocławia, [w:] Atlas Historycznych Miast Polski, t. IV: Śląsk, red. M. Młynarska-Kaletynowa, z. 13: Wrocław, red. M. Goliński, R. Eysymontt, Wrocław
Rębkowski Marian. 2001. Pierwsze lokacje miast w księstwie zachodniopomorskim. Przemiany przestrzenne i kulturowe, Kołobrzeg
Roczniki. 1872. Roczniki kapituły krakowskiej, [w:] Monumenta Polonia Historica, t. 2, wyd. A. Bielowski, Lwów
Rytm. B.r. Rytm rozwoju miasta na kulturowym pograniczu. Studium strefy placu Nowy Targ we Wrocławiu, red. J. Piekalski, K. Wachowski, (w druku)
Schlesinger Walter. 1958.Städtische Frühformen zwischen Rhein und Elbe, [w:] Studiers zur den Anfange des europäischen Heschichte, Vorträge und Forschungen, t. IV, Lindenau-Konstanz, s. 297 n.
Schlesinger Walter. 1963. Stadt und Burg imLichte der Wortgeschichte, „Studium Generale”, t. 16, s. 433 n.
Trawkowski Stanisław. 1960. W sprawie roli kolonizacji niemieckiej w przemianach kultury materialnej na ziemiach polskich w XIII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 8, nr 2, s. 183-207
Trawkowski Stanisław. 1974. Die Rolle des deutsdhen Dorfkolonisation und des deutschen Rechts in Polen im 13. Jahrhundert, [w:] Die Deutsche Ostsiedlung des Urttelaltersals Problem der europäischen Geschichte, Vorträge und Foreschungen, t. XVIII, Sigmaringen, s. 349-368
Listy. 2016. Listy Aleksandra Gieysztora (wybór), wyd. P. Węcowski, [w:] Aleksander Gieysztor .Człowiek i jego dzieło, red. M. Koczerska, P. Węcowski, Warszawa, s. 349-568
Zaitz Emil. 2006. Sprawozdanie z badań archeologicznych prowadzonych w Krakowie w 2004 r. przy przebudowie nawierzchni płyty Rynku Głównego po zachodniej stronie Sukiennic, „Materiały Archeologiczne”, t. XXXVI, s. 79-142
Zaitz Emil. 2007. Dzieje Rynku Głównego w Krakowie i kościoła św. Wojciecha [katalog wystawy w podziemiach kościoła św. Wojciecha na Rynku w Krakowie], Kraków
Zientara Benedykt. 1974. Die deutsche Einwandere in Polenvom 12. Bis. 14 Jahrhundert, [w:] Die Deutsche Ostsiedlung des Urttelalters als Problem der europäischen Geschichte, Vorträge und Foreschungen, t. XVIII, Sigmaringen, s. 333-348
Zientara Benedykt. 1976. Przemiany społeczno-gospodarcze i przestrzenne miasta w dobie lokacji, [w:] Miasta doby feudalnej w Europie środkowo-wschodniej. Przemiany społeczne a układy przestrzenne, red. A. Gieysztor, T. Rosłanowski, Warszawa, s. 73-74
Zientara Benedykt. 1978. Źródła i geneza ruchu osadniczego w Europie zachodniej i środkowej w XI-XII w., „Przegląd Historyczny”, t. 69, z. 1, s. 47-71
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
