In the middle of nowhere. Unique sword scabbard chape from Niepołomice Forest

Andrzej Janowski; Krzysztof Sojka; Ewa Włodarczak

doi:10.23858/SA/75.2023.2.3598

Published: 2023-12-31

Vol. 75 No. 2 (2023)

In the middle of nowhere. Unique sword scabbard chape from Niepołomice Forest

Andrzej Janowski , Krzysztof Sojka , Ewa Włodarczak

Sprawozdania Archeologiczne

Section: Field Survey and Materials

https://doi.org/10.23858/SA/75.2023.2.3598

Abstract

Detector recognition carried out in Lesser Poland in last few years deliver a wealth of movable historical artefacts. One of them is a sword scabbard chape made of a copper alloy discovered in the middle of Niepołomice Forest. The paper subjected this artefact to typological classifications, comparative analysis, dating and ethnocultural characterization. Sword scabbard chapes in this type are very rare finds and most of them were discovered in southern and eastern Europe in Bulgaria, Ungarn and Ukraine, and are dated to the second half of the 10th and the 11th century. Specimen from Niepołomice Forest was presumably created in one of these areas and ended up here via one of the trade routes that intersected in Cracow.

Keywords:

Lesser Poland, Niepołomice Forest, Early Middle Ages, trade routes, sword scabbard chapes, palmette

Most read articles by the same author(s)

Andrzej Janowski , Paweł Gan , Kinga Zamelska-Monczak , Sword chape found at Santok: technological, technical, formal and typological aspects , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 71 (2019)
Andrzej Janowski, High medieval fish-shaped needle case from Wolin. From the Studies on the Culture of the Elite , Sprawozdania Archeologiczne: Vol. 73 No. 2 (2021): Sprawozdania Archeologiczne

Download files

pdf

Citation rules

Janowski, A., Sojka, K., & Włodarczak, E. (2023). In the middle of nowhere. Unique sword scabbard chape from Niepołomice Forest. Sprawozdania Archeologiczne, 75(2), 371–382. https://doi.org/10.23858/SA/75.2023.2.3598

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

References

Bakay K. 1966. Gräberfelder aus den 10-11. Jahrhunderten in der Umgebung von Székesfehérvár und die Frage der Fürstlichen Residenz. Archäologische Studien zu der Frage der ungarischen Staatsgründung II. Alba Regia 6-7, 43-88.
Google Scholar

Bérczi S. 1987. Szimmetriajegyek a honfoglaláskori palmettás és az avar kori griffes-indás díszítőművészetben. Cumania 10, 9-60.
Google Scholar

Chudziak W., Kaźmierczak R. and Błędowski P. 2020. Bobięcino, gm. Miastko, pow. bytowski, stan. 1-3. Chronologia (podstawy datowania). In W. Chudziak and R. Kaźmierczak (eds), Człowiek na pograniczu. Na peryferiach Civitas Schinesghe 2/1, Pomorze Środkowe. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 88-95.
Google Scholar

Chudziak W., Kaźmierczak R., Niegowski J. and Ważny T. 2009. Ze studiów nad geneza wczesnośredniowiecznych mostów na obszarze Pomorza. Przegląd Archeologiczny 57, 99-131.
Google Scholar

Fodor I. 1996. Art and religion. In I. Fodor (ed.), The ancient Hungaraians. Echibition Catalogue. Budapest: Hungarian National Museum, 31-36.
Google Scholar

Gan P. 2023. Raport wstępny z analiz trzewika miecza z Puszczy Niepołomickiej (manuscript).
Google Scholar

Khalikov A. H. 1992. Torgovye puti Bulgarii v IX-XIII vekakh i ikh arkheologicheskoe izuchenie (na primere puti iz Bulgara v Kiev). In A. H. Khalikov (ed.), Put iz Bulgara v Kiev. Kazan: Kazanskiy Nauchnyi Tsentr RAN, 12-22.
Google Scholar

Izmaylov I. L. 1997. Vooruzhenie i voennoe delo naseleniya Volzhskoy Bulgarii X-nachala XIII v. Kazan-Magadan: Rossiyskaya Akademiya Nauk.
Google Scholar

Janowski A. 2006. Brązowe i srebrne trzewiki pochew mieczy z X-XIII w. z terenu Polski. Uwagi o proweniencji i datowaniu. Acta Militaria Mediaevalia 2, 23-50.
Google Scholar

Janowski A. 2011. Elementy okuć pochew broni białej. In A. M. Wyrwa, P. Sankiewicz and P. Pudło (eds), Miecze średniowieczne z Ostrowa Lednickiego i Giecza (= Biblioteka Studiów Lednickich 22). Dziekanowice, Lednica: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, 37-40 + Plates X-XI.
Google Scholar

Janowski A., Zamelska-Monczak K. and Gan P. 2019. Sword chape found at Santok: technological, technical, formal and typological aspects. Sprawozdania Archeologiczne 71, 387-406. DOI: https://doi.org/10.23858/SA71.2019.015
Google Scholar

Kazakevičius V. 1998. Iš vėlyvojo geležies amžiaus Baltų ginklų istorijos (kalavijų makštų galų apkalai). Lietuvos Archeologija 15, 287-332.
Google Scholar

Khuzin F. S. 1985. Predmety vooruzheniya. In A. K. Khalikov (ed.), Kultura Biliara. Bulgarskie orudiya truda i oruzhie IX-XIII vv. Moskva: Izdatelstvo Nauka, 130-192.
Google Scholar

Kodeks 1886. Kodeks dyplomatyczny Małopolski II. F. Piekosiński ed. Kraków: Akademia Umiejętności. Korzukhina G. F. 1950. Iz istorii drevnerusskogo oruzhiya XI veka. Sovetskaya Arkheologiya 13, 63-94.
Google Scholar

Kowalski T. 1946. Relacja Ibrāhīma Ibn Jakūba z podróży do krajów słowiańskich w przekazie al-Bekrīego (= Pomniki dziejowe Polski Seria II/1). Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Google Scholar

Kutrzeba S. 1902. Handel Krakowa w wiekach średnich na tle stosunków handlowych Polski. Kraków: Akademia Umiejętności.
Google Scholar

Mesterházy K. 1997. Die Kunst der landnehmenden Ungarn und die abbasidisch-irakische Kunst. Acta archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae 49, 385-418.
Google Scholar

Minaeva O. and Holmquist L. 2012. Bulgarian parallels to oriental finds of metalwork from Birka. Plovdiv: Letera.
Google Scholar

Morawiec J. 2005. Szlak handlowy Kijów – Kraków – Praga a ziemie nad Przemszą i Brynicą w IX-XI wieku. In J. Sperka and S. Witkowski (eds), Osadnictwo nad Przemszą i Brynicą w średniowieczu. Sosnowiec, Cieszyn: Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział Cieszyn, 89-100.
Google Scholar

Naprawca D. 2014. Znaczenie szlaków handlowych z Krakowa na Węgry w późnym średniowieczu. Perspektywy kultury 11/2, 77-100.
Google Scholar

Paulsen P. 1953. Schwertortbänder der Wikingerzeit. Ein Beitrag zur Frühgeschichte Osteuropas. Stuttgart: W. Kohlhammer Verlag.
Google Scholar

Pletniov V. and Pavlova V. 2000. Rannosrednovekovni remchni aplikatsii vv Varnenskaya Arheologicheski Muzey. Izvestiya na Narodniya Muzey Varna 30-31(45-46), 24-239.
Google Scholar

Poleski J. 2004. Wczesnośredniowieczne grody w dorzeczu Dunajca. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Google Scholar

Sadzewicz M. 1952. Puszcza Niepołomicka. Monografia turystyczna. Warszawa: Spółdzielczy Instytut Wydawniczy „Kraj”.
Google Scholar

Shpilev A. G. 2021. Nakonechnik nozhen mecha kontsa X-nachala XI vv. iz Kurskoy oblasti (Rossiya). Russkiy Sbornik 10, 179-180.
Google Scholar

Sikora P. 2001. Dolne okucia pochew mieczy (tzw. trzewiki) z terenu północnej Słowiańszczyzny we wczesnym średniowieczu – katalog źródeł. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 22, 107-132.
Google Scholar

Sikora P. 2003. Frühmittelalterliche Ortbänder bei West- und Ostslawen. Versuch einer typologischchronologischen Einordnung. Zeitschrift für Archäologie des Mittelalters 31, 11-38.
Google Scholar

Smólski S. 1981. Zarys przeszłości Puszczy Niepołomickiej. In A. S. Kleczkowski (ed.), Wartości środowiska przyrodniczego Puszczy Niepołomickiej i zagadnienia jej ochrony (= Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej 9). Kraków: Wydawnictwo PAN, 9-24.
Google Scholar

Stanilov S. 2006. Die Metallkunst der Bulgarenkhanats an der Donau (7.-9. Jh.). Sofia: Klasika i Stil.
Google Scholar

Tallgren A.M. 1910. Skandinaviska järnåldersföremål i östra Ryssland. Finskt Museum 17/3-4, 62-64.
Google Scholar

Tallgren A.M. 1918. Collection Zaoussaïlov au Musée historique à Helsingfors 2 (= Monographie de la section de l‘âge du fer et l‘époque dite de Bolgary). Helsingfors: La Commission des Collections Antell.
Google Scholar

Vizantiyskiy 1991. Vizantiyskiy Kherson. Katalog vystavki. Ed. I. S. Chichurov. Moskva: Izdatelstvo Nauka.
Google Scholar

Weyman S. 1938. Cła i drogi handlowe w Polsce piastowskiej (= Prace Komisji Historycznej 13/1). Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
Google Scholar

Yotov V. 2004. Vrzhenieto i snaryazhenieto ot blgarskoto srednovekovie (VII-XI vek). Varna: Knigoizdatelstvo ZOGRAF.
Google Scholar

Yotov V., Valeriev I. and Totev B. 2016. Traces of Scandinavian warriors’ presence on the Balkans. In V. Yotov (ed.), Military campaigns, weaponry and military equipment (Antiquity and Middle Ages) (= Acta Musei Varnaensis X-1). Varna: Izdatelstvo ONG’L, 103-122.
Google Scholar

Zahra F. and Sharif S. 2022. Development and Evolution of Palmette Ornament: An Influence on Islamic Architecture. Landscape Architecture and Art 21, 124-130. DOI: https://doi.org/10.22616/j.landarchart.2022.21.13
Google Scholar

Żak J. 1954. Review: Andrzej Nadolski, Studia nad uzbrojeniem polskim w X, XI i XII wieku, Acta Archaeologica Universitatis Lodziensis nr 3, Łódź 1954, str. 239 + XVII tablic + 8 map. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 2/4, 725-730.
Google Scholar