Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie strategii radzenia sobie stosowanych przez osoby zarejestrowane w powiatowych urzędach pracy jako bezrobotni oraz pracowników doświadczających ubóstwa. Owe strategie są realizowane w sytuacji braku adekwatnego wsparcia ze strony instytucji publicznych oraz organizacji pozarządowych zajmujących się osobami bezrobotnymi i pracującymi ubogimi. Są one wyrazem codziennych wysiłków i starań mających na celu ustabilizowanie i poprawę własnej sytuacji. Wyniki prezentowanych badań oparte są na jakościowych badaniach terenowych prowadzonych w latach 2013-2016 w Radomiu i Toruniu. Przedstawiona w niniejszym artykule typologia strategii radzenia sobie wpisuje się w nurt badań dotyczących sprawstwa i strategii stosowanych przez ludzi w ich codziennym życiu (np. Burawoy i in. 2000, Hyman i in. 2005a, Mrozowicki 2011, Binder 2014).
Bibliografia
Archer, Margaret. 2007. Making our Way through the World: Human Reflexivity and Social Mobility. Cambridge: Cambridge University Press.
Binder, Piotr. 2014. Młodzi a bieda. Strategie radzenia sobie w doświadczeniu młodego pokolenia wsi pokołchozowych i popegeerowskich. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Bourdieu, Pierre. 2008. Zmysł praktyczny. Przekład Maciej Falski. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Burawoy, Michael. Krotov, Pavel. Lytkina, Tatyana. 2000. Involution and destitution in capitalist Russia, Ethnography, 7, 1: 43-65. DOI:10.1177/14661380022230633.
Burawoy, Michael. Verdery, Katherine.1999. Uncertain transitions: ethnographies of change in the postsocialist world. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers.
Crow, Graham. 1989. The use of the concept 'strategy' in recent sociological literature. Sociology, 23, 1: 1-24. DOI: 10.1177/0038038589023001002.
Domecka, Markieta. Mrozowicki, Adam. 2008. Robotnicy i ludzie biznesu. Wzory karier zawodowych a zmiana społeczna w Polsce. Przegląd Socjologii Jakościowej, IV,1:136-155. DOI:10.18778/1733-8069.4.1.06.
Drozdowski, Rafał. 2002. Rynek pracy w Polsce. Recepcja, oczekiwania, strategie
dostosowawcze. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Fontanna, Andrea. Frey, James. 2009. Wywiad. Od neutralności do politycznego
zaangażowania. W: N.K. Denzin, Y.S. Lincoln red. Metody badań jakościowych. Tom II.
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Frieske, Kazimierz. Poławski, Paweł. 1999. Opieka i kontrola. Instytucje wobec problemów społecznych. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
Giddens, Anthony. 2003. Stanowienie społeczeństwa. Zarys teorii strukturacji. Przekład Stefan Amsterdamski. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Hyman, Jeff. Scholarios, Dora. Baldry, Chris. 2005a. Getting on or getting by? Employee flexibility and coping strategies for home and work. Work, Employment & Society, 19, 4: 705-725. DOI:10.1177/0950017005058055.
Hyman, Jeff. Scholarios, Dora. Baldry, Chris. 2005b. 'Daddy, I don't like these shifts you're working because I never see you': coping strategies for home and work, In: D. Houston, eds. Work-life balance in the 21st Century. London: Palgrave Macmillan, 122-146.
Karolak, Mateusz. 2020. Społeczno-ekonomiczne konteksty prekaryzacji pracy młodych w Polsce. W: A. Mrozowicki, J. Czarzasty, red. Oswajanie niepewności. Studia społeczno-ekonomiczne nad młodymi pracownikami sprekaryzowanymi. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 49-72.
Knights, David. Morgan, Glenn.1990. The Concept of Strategy in Sociology: A Note of Dissent. Sociology, 24, 3: 475-483. DOI:10.1177/0038038590024003008.
Kozek, Wiesława. 2013. Rynek pracy. Perspektywa instytucjonalna. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Kozek, Wiesława. 2017. Zasoby a sprawstwo. W: W. Kozek Wiesława, J. Kubisa, M. Zieleńska, red. Utrzymać się na powierzchni. O walce z biedą w pięciu krajach europejskich w perspektywie indywidualnego sprawstwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 215-245.
Kozek, Wiesława. Kubisa, Julia. Zieleńska, Marianna. 2017. Utrzymać się na powierzchni. O walce z biedą w pięciu krajach europejskich w perspektywie indywidualnego sprawstwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Kubisa, Julia. 2017a. Zagadnienie sprawstwa w badaniach nad ubóstwem. W: W. Kozek, J. Kubisa, M. Zieleńska. Utrzymać się na powierzchni. O walce z biedą w pięciu krajach europejskich w perspektywie indywidualnego sprawstwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 54-71.
Kubisa, Julia. 2017b. Trajektorie biedy i sprawstwo osób doświadczających ubóstwa. W: W. Kozek, J. Kubisa, M. Zieleńska, Utrzymać się na powierzchni. O walce z biedą w pięciu krajach europejskich w perspektywie indywidualnego sprawstwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 181-214.
Lister, Ruth. 2007. Bieda. Przekład: Alina Stanaszek. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Lister, Ruth. 2015. 'To count for nothing'. Poverty beyond statistics. Journal of the British Academy, 3:139-165. DOI: 10.5871/bacad/9780197265987.003.0005.
Marody, Mirosława. 2002. Trzy Polski – instytucjonalny kontekst strategii dostosowawczych. W: M. Marody, red. Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 252-271.
Mrozowicki, Adam. 2011. Coping with social change. Life strategies of workers in Poland's new capitalism. Leuven: Leuven University Press.
Rakodi, Carole. 2002. A livelihoods approach: conceptual issues and definitions. In: T. Lloyd-Jones, C. Rakodi red, Urban livelihoods. A People-centred Approach to Reducing Poverty, Londyn: Earthscan.
Rakowski, Tomasz. 2009. Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy. Etnografia człowieka zdegradowanego. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/obraz terytoria.
Sztandar-Sztanderska, Karolina. 2016. Obywatel spotyka państwo. O urzędach pracy jako biurokracji pierwszego kontaktu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Tarkowska, Elżbieta. 2002. Zróżnicowanie polskiej biedy w świetle badań jakościowych. W: Problemy polityki społecznej. Studia i dyskusje, 2002, 4, 119-132.
Urbanik, Waldemar. 2018. Strategie dostosowawcze bezrobotnych w okresie zmiany systemowej w Polsce. Studia nad zbiorowością bezrobotnych Szczecinka 1993-2016. Szczecin: “Pedagogium” Wydawnictwo OR TWP.
Wallance, Claire. 2002. Household strategies: Their conceptual relevance and analytical scope in social research. Sociology, 36, 2: 275-292. DOI: 10.1177/0038038502036002003.
Zielińska, Justyna. Zych, Jacek. 2015. Sprzeczna świadomość bezrobotnych. Odpowiedzialność indywidualna czy problem strukturalny? Polityka Społeczna, nr tematyczny 1: 21-25.
Źródła internetowe
BDL GUS.2020. https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start. Dostęp 03.04.2020.
Eurofound. 2018. Working poor, https://www.eurofound.europa.eu/topic/working-poor. Dostęp 18.09.2018.
Eurostat. 2020a. Wages and labour costs, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Wages_and_labour_costs Dostęp 24.11.2020.
Eurostat. 2020b. Temporary employees as percentage of the total number of employees, by sex, age and citizenship (%), http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=lfsa_etpgan&lang=en
Dostęp: 23.11.2020.
EU-SILC. 2020. In-work at-risk-of-poverty rate by age and sex – EU-SILC survey, http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do Dostęp 23.11.2020.
Grotowska-Leder, Jolanta. 2011. Zaradny czy bezradny? Strategie życiowe współczesnych Polaków w świetle wybranych wyników badań ogólnopolskich. Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, 9: 179-199. http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171201539. Dostęp 02.05.2020.
GUS. 2019. Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce w 2018 roku. Główny Urząd Statystyczny / Obszary tematyczne / Warunki życia / Ubóstwo. Pomoc społeczna / Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce w 2018 roku. Dostęp 25.11.2020.
GUS. 2020. Stopa bezrobocia rejestrowanego w latach 1990-2020. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/bezrobocie-rejestrowane/stopa-bezrobocia-rejestrowanego-w-latach-1990-2020,4,1.html. Dostęp 23.11.2020.
PAN. 2001. Dobre obyczaje w nauce. Zbiór zasad i wytycznych. http://ichf.edu.pl/Dobre_obyczaje_w_nauce.pdf. Dostęp: 05.12.2015.
Polskie Towarzystwo Socjologiczne. 2012. Kodeks etyki socjologa. https://pts.org.pl/wp-content/uploads/2016/04/kodeks.pdf. Dostęp 30.11.2016.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2023 Etnografia Polska