Triumf karnawału. Parodia polskiej „zmarzliny” w akcjach Pomarańczowej Alternatywy
Słowa kluczowe:
karnawał, karnawalizacja, sztuka akcji, happening, Michaił Bachtin, Pomarańczowa AlternatywaAbstrakt
Autorka opowiada o ruchu happeningowym „Pomarańczowa Alternatywa” parodiującym polską „zmarzlinę”– peerelowską rzeczywistość. Działalność tej miejskiej „artystycznej partyzantki” ukazana zostanie w kontekście teorii karnawalizacji Michaiła Bachtina. Według badaczki ruch ten był w istocie miejskim karnawałem, z wszystkimi jego akcesoriami i jawnie artykułowaną potrzebą zmian i odnowień, wyprawionym w warunkach socjalistycznego państwa metaforyzowanego jako „zima w mieście”
Pobrania
Download data is not yet available.
Bibliografia
Augustyn A. 2001a, Byłem raz literką. Rozmowa z Józefem Piniorem, „Gazeta Pomarańczowa”, „Gazeta Dolnośląska – dodatek do Gazety Wyborczej”, nr 126 (3150)
Augustyn A. 2001b, Pershingom nie, Podpaskom tak, „Gazeta Pomarańczowa”, „Gazeta Dolnośląska” – dodatek do „Gazety Wyborczej”, nr 126 (3150)
Babcock B. 2009, Poukładaj mnie w nieporządek: fragmenty i refleksje na temat rytualnego błazeństwa, [w:] MacAloon J. J. (red.), Rytuał, dramat, święto, spektakl. Wstęp do teorii widowiska kulturowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego Warszawa, s. 163–166
Bachtin M. 1970, Problemy poetyki Dostojewskiego, tłum. N. Modzelewska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
Bachtin M. 1975, Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, tłum. A. Goreń, Wydawnictwo Literackie, Kraków
Bolecki W. 1977, Język. Polifonia. Karnawał, „Teksty”, nr 3
Bourriaud N. 2012, Estetyka relacyjna, tłum. Ł. Białkowski, Muzeum Sztuki Współczesnejw Krakowie, Kraków
Chappaz–Wirthner S. 2011, Z dziejów badań nad karnawałem, [w:] Dudzik W. (red.), Karnawał. Studia historyczno–antropologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 51–67
Dobosz B., Fydrych W. 1989, Hokus-pokus czyli Pomarańczowa Alternatywa, Inicjatywa Wydawnicza Aspekt, Wrocław
Dudzik W. 2011, Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
Dudzik W. 2002, Karnawały – święta, zabawy, widowiska, „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty”, nr 3–4, s. 98–104
Dudzik W. 2005, Karnawały w kulturze, Wydawnictwo Sic!, Warszawa
Filipiak M. 1999, Od subkultury do kultury alternatywnej. Wprowadzenie do subkultur młodzieżowych, Lublin, s. 72
Frączak P. 1989, Pomarańczowa rewolucja, „Tygodnik Solidarność”, nr 12 (49), z dn. 18.08., s. 11
Fydrych W. 1989, Nie tylko sztuka i nie tylko alternatywa, „Archiwum Ossolineum”, nr 7079, s. 36–38
Fydrych W. 2010, Żywoty Mężów Pomarańczowych, Fundacja Pomarańczowa Alternatywa, Wrocław–Warszawa
Goffman E. 2000, Człowiek w teatrze życia codziennego, tłum. H. Datner-Śpiewak, P. Śpiewak, Wydawnictwo: Aletheia, Warszawa
Grad J. 2004, Problem karnawalizacji kultury współczesnej, [w:] Grad J., Mamzer H. (red.), Ludyczny wymiar kultury, „Człowiek i Społeczeństwo”, t. 22, s. 33–52
Gryglewicz T. 1984, Groteska w sztuce polskiej XX wieku, Wydawnictwo Literackie, Kraków–Wrocław
Heers J. 1995, Święta głupców i karnawały, przeł. G. Majcher, Oficyna Wyd. Volumen, Warszawa
Huizinga J. 2011, Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, tłum. M. Kurecka, W. Wirpsza, Aletheia, Warszawa
Jawłowska A. 1975, Drogi kontrkultury, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
Jaworska A. 2012, Pomarańczowa Alternatywa w bezdebitowej prasie studenckiej, we wspomnieniach i w drukach ulotnych lat osiemdziesiątych XX wieku, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń
Karnavał Rio-botniczy 1988, „Z Dnia na Dzień”, nr 4 (460), z dn. 17.02., Wrocław
Kto się boi papieru toaletowego 1987, „Region: Dwutygodnik RKW NSZZ „S” Dolny Śląsk”, z dn. 10.10., Wrocław, s. 2
Krajewska A. 1989, Karnawał szarej ulicy, „Na Przełaj”, nr 1, s.16
Kuroń J., Żakowski J. 1995, PRL dla początkujących, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław
Marchlewski W. 1990, Pomarańczowa Alternatywna: dokumentacja wybranych działań,[w:] Wertenstein-Żuławski J., Pęczak M. (red.), Spontaniczna kultura młodzieżowa. Wybrane zjawiska, Wiedza o Kulturze, Wrocław
Mendible M. 1999, High Theory/Low Culture: Postmodernism and the Politics of Carnival, “Journal of American Culture”, 22 (2), s. 71–76
Nowina-Sroczyńska E. 2007, Uczty nomadów. Szkic do antropologicznej opowieści o Łodzi Kaliskiej, [w:] Karpińska G.E. (red.), Miejsca biesiadne. Co o nich opowiada antropolog?, „Łódzkie Studia Etnograficzne”, t. 46, Łódź, s. 167–180
Nowina-Sroczyńska E. 2011, Arystokraci wszystkich krajów – łączcie się!”. Szkic do antropologicznej opowieści o Łodzi Kaliskiej, „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty”, nr 65, s. 81–91
Nowina-Sroczyńska E., 2016, Łódź Kaliska Muzeum. Pozdrawiamy urzędników sztuki!, „Journal of Urban Ethnology”, t. 14, s. 177–203
Ogórek M. 2011, Skąd się biorą krasnoludki?, [w:] Pomarańczowa Alternatywa. Happeningiem w komunizm, praca zbiorowa, MCK, Kraków, s. 27–39
Pawlak A.F. 2008, Zaskoczyła mnie Mona Lisa. Z Majorem Waldemarem Fydrychem rozmawia Ada Florentyna Pawlak, „Pamięć i Przyszłość – kwartalnik kulturalny”, nr 2, s.56–67
Pawlak A.F. 2016, Tworzenie alternatywnych rzeczywistości. Kultura Zrzuty – perspektywa antropologiczna. Praca magisterska, napisana pod kierunkiem prof./ E. Nowina-Sroczyńskiej, IEiAK, Uniwersytet Łódzki
Politowicz A. 2001, Fenomen Pomarańczowej Alternatywy. Rozmowa z dr Wiesławem Cupałą, „Uniwersytet Zielonogórski”, nr 2, s. 33
Rewolucja Krasnali 1988, „Z Dnia na Dzień”, nr 11 (467), z dn. 19.05–01.06, Wrocław, s. 7
Rewolucja na Świdnickiej 1987, „Region: Dwutygodnik RKW NSZZ „S” Dolny Śląsk”, Wrocław 10.11.1987, s. 4
Rumińska M. 2007, Michała Bachtina teoria karnawalizacji języka, [w:] Mazur J., Rumińska M. (red.), Humor i karnawalizacja we współczesnej komunikacji językowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 184–201
Turner V. 1982, From ritual to theatre. The human seriousness of play, New York
Schechner R. 2000, Przyszłość rytuału, tłum. T. Kubikowski, Wydawnictwo Volumen, Warszawa
Skiba K. 2014, Komisariat naszym domem, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa
Skubaczewska A. 1998, Czy karnawał trwa nadal? Świat na opak, menippea, błazen w literaturze współczesnej [w:] Świat jeden, ale nie jednolity (red.) Wiśniewska L., Bydgoszcz
Stoff A. 2011, Dlaczego karnawalizacja? [w:] Stoff A., Teoria karnawalizacji. Konteksty i interpretacje, WUAM, Toruń
Wrocław walczy o wolność 2005, Banaś J., Przerwa D. (red.), Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
ZNOss. 1987, Katalog Dokumentów Życia Społecznego: druki ulotne dotyczące Pomarańczowej Alternatywy, ulotka
Żółkiewski S. 1983, Bachtin i podstawowe problemy semiotyki, [w:] Żółkiewski S., Bachtin. Dialog, język, literatura, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 214–265
Augustyn A. 2001b, Pershingom nie, Podpaskom tak, „Gazeta Pomarańczowa”, „Gazeta Dolnośląska” – dodatek do „Gazety Wyborczej”, nr 126 (3150)
Babcock B. 2009, Poukładaj mnie w nieporządek: fragmenty i refleksje na temat rytualnego błazeństwa, [w:] MacAloon J. J. (red.), Rytuał, dramat, święto, spektakl. Wstęp do teorii widowiska kulturowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego Warszawa, s. 163–166
Bachtin M. 1970, Problemy poetyki Dostojewskiego, tłum. N. Modzelewska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
Bachtin M. 1975, Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, tłum. A. Goreń, Wydawnictwo Literackie, Kraków
Bolecki W. 1977, Język. Polifonia. Karnawał, „Teksty”, nr 3
Bourriaud N. 2012, Estetyka relacyjna, tłum. Ł. Białkowski, Muzeum Sztuki Współczesnejw Krakowie, Kraków
Chappaz–Wirthner S. 2011, Z dziejów badań nad karnawałem, [w:] Dudzik W. (red.), Karnawał. Studia historyczno–antropologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 51–67
Dobosz B., Fydrych W. 1989, Hokus-pokus czyli Pomarańczowa Alternatywa, Inicjatywa Wydawnicza Aspekt, Wrocław
Dudzik W. 2011, Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
Dudzik W. 2002, Karnawały – święta, zabawy, widowiska, „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty”, nr 3–4, s. 98–104
Dudzik W. 2005, Karnawały w kulturze, Wydawnictwo Sic!, Warszawa
Filipiak M. 1999, Od subkultury do kultury alternatywnej. Wprowadzenie do subkultur młodzieżowych, Lublin, s. 72
Frączak P. 1989, Pomarańczowa rewolucja, „Tygodnik Solidarność”, nr 12 (49), z dn. 18.08., s. 11
Fydrych W. 1989, Nie tylko sztuka i nie tylko alternatywa, „Archiwum Ossolineum”, nr 7079, s. 36–38
Fydrych W. 2010, Żywoty Mężów Pomarańczowych, Fundacja Pomarańczowa Alternatywa, Wrocław–Warszawa
Goffman E. 2000, Człowiek w teatrze życia codziennego, tłum. H. Datner-Śpiewak, P. Śpiewak, Wydawnictwo: Aletheia, Warszawa
Grad J. 2004, Problem karnawalizacji kultury współczesnej, [w:] Grad J., Mamzer H. (red.), Ludyczny wymiar kultury, „Człowiek i Społeczeństwo”, t. 22, s. 33–52
Gryglewicz T. 1984, Groteska w sztuce polskiej XX wieku, Wydawnictwo Literackie, Kraków–Wrocław
Heers J. 1995, Święta głupców i karnawały, przeł. G. Majcher, Oficyna Wyd. Volumen, Warszawa
Huizinga J. 2011, Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, tłum. M. Kurecka, W. Wirpsza, Aletheia, Warszawa
Jawłowska A. 1975, Drogi kontrkultury, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
Jaworska A. 2012, Pomarańczowa Alternatywa w bezdebitowej prasie studenckiej, we wspomnieniach i w drukach ulotnych lat osiemdziesiątych XX wieku, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń
Karnavał Rio-botniczy 1988, „Z Dnia na Dzień”, nr 4 (460), z dn. 17.02., Wrocław
Kto się boi papieru toaletowego 1987, „Region: Dwutygodnik RKW NSZZ „S” Dolny Śląsk”, z dn. 10.10., Wrocław, s. 2
Krajewska A. 1989, Karnawał szarej ulicy, „Na Przełaj”, nr 1, s.16
Kuroń J., Żakowski J. 1995, PRL dla początkujących, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław
Marchlewski W. 1990, Pomarańczowa Alternatywna: dokumentacja wybranych działań,[w:] Wertenstein-Żuławski J., Pęczak M. (red.), Spontaniczna kultura młodzieżowa. Wybrane zjawiska, Wiedza o Kulturze, Wrocław
Mendible M. 1999, High Theory/Low Culture: Postmodernism and the Politics of Carnival, “Journal of American Culture”, 22 (2), s. 71–76
Nowina-Sroczyńska E. 2007, Uczty nomadów. Szkic do antropologicznej opowieści o Łodzi Kaliskiej, [w:] Karpińska G.E. (red.), Miejsca biesiadne. Co o nich opowiada antropolog?, „Łódzkie Studia Etnograficzne”, t. 46, Łódź, s. 167–180
Nowina-Sroczyńska E. 2011, Arystokraci wszystkich krajów – łączcie się!”. Szkic do antropologicznej opowieści o Łodzi Kaliskiej, „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty”, nr 65, s. 81–91
Nowina-Sroczyńska E., 2016, Łódź Kaliska Muzeum. Pozdrawiamy urzędników sztuki!, „Journal of Urban Ethnology”, t. 14, s. 177–203
Ogórek M. 2011, Skąd się biorą krasnoludki?, [w:] Pomarańczowa Alternatywa. Happeningiem w komunizm, praca zbiorowa, MCK, Kraków, s. 27–39
Pawlak A.F. 2008, Zaskoczyła mnie Mona Lisa. Z Majorem Waldemarem Fydrychem rozmawia Ada Florentyna Pawlak, „Pamięć i Przyszłość – kwartalnik kulturalny”, nr 2, s.56–67
Pawlak A.F. 2016, Tworzenie alternatywnych rzeczywistości. Kultura Zrzuty – perspektywa antropologiczna. Praca magisterska, napisana pod kierunkiem prof./ E. Nowina-Sroczyńskiej, IEiAK, Uniwersytet Łódzki
Politowicz A. 2001, Fenomen Pomarańczowej Alternatywy. Rozmowa z dr Wiesławem Cupałą, „Uniwersytet Zielonogórski”, nr 2, s. 33
Rewolucja Krasnali 1988, „Z Dnia na Dzień”, nr 11 (467), z dn. 19.05–01.06, Wrocław, s. 7
Rewolucja na Świdnickiej 1987, „Region: Dwutygodnik RKW NSZZ „S” Dolny Śląsk”, Wrocław 10.11.1987, s. 4
Rumińska M. 2007, Michała Bachtina teoria karnawalizacji języka, [w:] Mazur J., Rumińska M. (red.), Humor i karnawalizacja we współczesnej komunikacji językowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 184–201
Turner V. 1982, From ritual to theatre. The human seriousness of play, New York
Schechner R. 2000, Przyszłość rytuału, tłum. T. Kubikowski, Wydawnictwo Volumen, Warszawa
Skiba K. 2014, Komisariat naszym domem, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa
Skubaczewska A. 1998, Czy karnawał trwa nadal? Świat na opak, menippea, błazen w literaturze współczesnej [w:] Świat jeden, ale nie jednolity (red.) Wiśniewska L., Bydgoszcz
Stoff A. 2011, Dlaczego karnawalizacja? [w:] Stoff A., Teoria karnawalizacji. Konteksty i interpretacje, WUAM, Toruń
Wrocław walczy o wolność 2005, Banaś J., Przerwa D. (red.), Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
ZNOss. 1987, Katalog Dokumentów Życia Społecznego: druki ulotne dotyczące Pomarańczowej Alternatywy, ulotka
Żółkiewski S. 1983, Bachtin i podstawowe problemy semiotyki, [w:] Żółkiewski S., Bachtin. Dialog, język, literatura, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 214–265
Pobrania
Opublikowane
01.01.2017
Jak cytować
Pawlak, A. F. (2017). Triumf karnawału. Parodia polskiej „zmarzliny” w akcjach Pomarańczowej Alternatywy. Journal of Urban Ethnology, 15, 65–84. Pobrano z https://journals.iaepan.pl/jue/article/view/703
Numer
Dział
Artykuły
