Kraków w poematach Jalu Kurka  i Mariana Czuchnowskiego

Joanna Kulczyńska-Kruk

doi:10.23858/JUE21.2023.011

Published: 2023-12-20

Vol. 21 (2023)

Kraków in poems written by Jalu Kurek and Marian Czuchnowski

Dr Joanna Kultczyńska-Kruk

Journal of Urban Ethnology

Section: Articles

https://doi.org/10.23858/JUE21.2023.011

Abstract

The article presents partial results of research on literary representations of the interwar Cracow as based on the pro-social poems Usta na pomoc by Jalu Kurek (Cracow, 1933) and Reporter róż by Marian Czuchnowski (Cracow, 1932). In the poetry of the interwar period, Cracow is usually shown in two ways. The first approach emphasizes a subjective view of the urban space, proving the writer’s strong relationship with the city, its historic architecture and green areas. The second is an attempt to present urban space objectively, which most often occurs in works with reportage features, where we deal with the registration of facts. These texts are usually characterized by a persuasive language and didacticism, which are the characteristics of programmatic creativity. Their exemplification are, among others, the poems written by Kurek and Czuchnowski, writers associated with the circles of the Cracow avant-garde.

Keywords:

Jalu Kurek, Marian Czuchnowski, iterature of the interwar period, Cracow

Download files

Citation rules

Kulczyńska-Kruk, J. (2023). Kraków in poems written by Jalu Kurek and Marian Czuchnowski. Journal of Urban Ethnology, 21, 177–194. https://doi.org/10.23858/JUE21.2023.011

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

References

Adamczewska I. 2015. Powieść reportażowa czy dziennikarska? Uwagi o międzywojennej twórczości prozatorskiej Jalu Kurka. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 2 (28), 253-272.
Google Scholar

Adamczyk E. 1997. Społeczność Krakowa i jej życie. [W:] J. Bieniarzówna, J.M. Małecki (red.), Dzieje Krakowa 4. Kraków w latach 1918-1939. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 27-50.
Google Scholar

Brzoza C. 1997. Kraków polityczny. [W:] J. Bieniarzówna, J.M. Małecki (red.), Dzieje Krakowa 4. Kraków w latach 1918-1939. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 97-101.
Google Scholar

Brzoza C., Sowa A.L. 2006. Historia Polski 1918-1945. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Cichla-Czarniawska E. 1987. „Heretyk awangardy” – Jalu Kurek. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Google Scholar

Czuchnowski M. 1978. Poezje wybrane, wybrał i posłowiem opatrzył J. Kryszak. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Dużyk J. 1997. Życie literackie. [W:] J. Bieniarzówna, J.M. Małecki (red.), Dzieje Krakowa 4. Kraków w latach 1918-1939. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 341-374.
Google Scholar

Giżycki M. 1996. Awangarda wobec kina. Film w kręgu polskiej awangardy artystycznej dwudziestolecia międzywojennego. Warszawa: Małe.
Google Scholar

Jasieński B. 2008. Poezje zebrane, wstęp, oprac. i komentarze B. Lentas, współpraca M. Ogonowska. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar

Jaworski S. 1972. Pisarz społecznej pasji – Jalu Kurek. [W:] B. Faron (red.), Prozaicy dwudziestolecia międzywojennego. Warszawa: Wiedza Powszechna, 413-443.
Google Scholar

Kłak T. 1978. Reporter róż. Studia i szkice literackie. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
Google Scholar

Kołoniecki R. 1934. Społeczne zadania literatury. Szkic publicystyczno-krytyczny, przedmowa A. Skwarczyński. Warszawa: Droga.
Google Scholar

Kopaliński W. 1991. Róża. [W:] W. Kopaliński, Słownik symboli. Warszawa, 361-364.
Google Scholar

Kryszak J. 1978. Posłowie. [W:] M. Czuchnowski, Poezje wybrane, wybrał i posłowiem opatrzył J. Kryszak. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 315-318.
Google Scholar

Kulczyńska J. 2013. Od inspiracji do realizacji. Tekst poetycki i obraz filmowy w dwudziestoleciu międzywojennym. [W:] Literatura w kalejdoskopie sztuki. Twórczość poetów i pisarzy polskich XX wieku jako inspiracja dla dzieł muzycznych, plastycznych i filmowych. W 100-lecie urodzin Czesława Miłosza, red. naukowa G. Darłak, I. Melson, I. Mida. Katowice: Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego, Bytom: Frodo, 157-172.
Google Scholar

Kulczyńska J. 2014. Miejsce doświadczone. Kraków w poezji międzywojennej. [W:] A. Ogonowska, M. Roszczynialska (red.), Kraków. Miejsce i tekst. Kraków: Universitas, 117-127.
Google Scholar

Kulczyńska-Kruk J. 2018. Paradokumentalizm w polskiej poezji dwudziestolecia międzywojennego (praca doktorska, Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków).
Google Scholar

Kurek J. 1926. Kim był Andrzej Panik? Andrzej Panik zamordował Amundsena. Kraków: Zwrotnica.
Google Scholar

Kurek J. 1930. Śpiewy o Rzeczypospolitej. Warszawa: Dom Książki Polskiej.
Google Scholar

Kurek J. 1926. Kino – zwycięstwo naszych oczu. Głos Narodu 67, 2.
Google Scholar

Kurek J. 1933. Objaśniam „OR”. Linia 5, 118.
Google Scholar

Kurek J. 1963. Mój Kraków. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Kurek J. 1974. Przedmowa. [W:] T. Peiper, Myśli o poezji, przedmowa J. Kurek, J. Brzękowski. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 27-29.
Google Scholar

Kurek J. 1980. Pisma wybrane. Poezje. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Kuźma E. 1980. Granice porównywalności poezji z malarstwem i filmem (na przykładzie wczesnej fazy polskiej poezji awangardowej). [W:] T. Cieślikowska, J. Sławiński (red.) Pogranicza i korespondencje sztuk. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 257-269.
Google Scholar

Kwiatkowski J. 1972. Świat poetycki Juliana Przybosia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Norwid C. 1968. Promethidion. [W:] C. Norwid, Pisma wybrane 2. Poematy, wybrał i objaśnił J.W. Gomulicki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 305.
Google Scholar

Nowakowska A. 2001. Róża w języku i kulturze. Acta Univeristatis Wratislaviensis 2282, Język a kultura 16, 18-20.
Google Scholar

Pawłowski L. 2014. Zamiast epickiej syntezy. Problemy konstruowania rzeczywistości społecznej II Rzeczypospolitej w prozie fabularnej lat dwudziestych. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Google Scholar

Piwowar L. 1934. Idąc z Marjanem Czuchnowskim. Tygodnik Artystów (22 grudzień 1934), 2. DOI: https://doi.org/10.25291/VR/1934-VLR-22
Google Scholar

Przyboś J. 1967. Sens poetycki 2. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Przyboś J. 1984. Utwory poetyckie 1, Pisma zebrane, oprac. R. Skręt, przedmowa J. Kwiatkowski. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Przyboś J. 1959. Linia i gwar. Szkice 2. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Rybicka E. 2003. Modernizowanie miasta. Zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Stabro S. 1975. Od Awangardy do ody. O liryce Jalu Kurka. Magazyn Kulturalny 1(13), 11-13.
Google Scholar

Tarnogórska M. 1997. Poemat międzywojenny. Studium z poetyki historycznej gatunku. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej.
Google Scholar

Wierzyński K. 2021. Poezje zebrane, tom I, wstęp A. Nasiłowska, oprac. i noty, P. Kądziela. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Głos Narodu 1926 (22.03), nr 67, Kraków.
Google Scholar

Głos Narodu 1931 (2.05), nr 117, Kraków.
Google Scholar

Ilustrowany Kuryer Codzienny 1931 (3.05), nr 121, Kraków.
Google Scholar

Ilustrowany Kuryer Codzienny 1933 (8.09), nr 249, Kraków.
Google Scholar

Ilustrowany Kuryer Codzienny 1933 (16.09), nr 257, Kraków.
Google Scholar

Ilustrowany Kuryer Codzienny 1933 (19.09.), nr 260, Kraków.
Google Scholar

Ilustrowany Kuryer Codzienny 1933 (22.09), nr 263, Kraków.
Google Scholar

Ilustrowany Kuryer Codzienny 1933 (25.09), nr 266, Kraków.
Google Scholar

Ilustrowany Kuryer Codzienny 1933 (26.09), nr 267, Kraków. DOI: https://doi.org/10.1524/klio.1933.26.26.267
Google Scholar

Ilustrowany Kuryer Codzienny 1933 (28.09), nr 269, Kraków.
Google Scholar

Robotnik 1931 (23.05), nr 187, Warszawa.
Google Scholar

Pocztówka Częstochowa. Ulica 7-iu Kamienic pod Jasną Górą, https://fotopolska.eu/Czestochowa/u8711,ul_7_Kamienic.html?f=3120-foto, 15.05.2023.
Google Scholar

Pocztówka Pozdrowienie z Częstochowy. Ulica 7 kamienic, https://polona.pl/preview/b3291962-3b35-43fd-aa24-bd44d2dbd87c, 15.05.2023.
Google Scholar