Inwentarz z opisem ratusza Kazimierza pod Krakowem z 1792 r.

Bartosz Drzewiecki; Sebastian Stańczyk

doi:10.23858/KHKM67.2019.3.004

Opublikowane: 2019-10-30

Tom 67 Nr 3 (2019)

Inwentarz z opisem ratusza Kazimierza pod Krakowem z 1792 r.

Bartosz Drzewiecki , Sebastian Stańczyk

Kwartalnik Historii Kultury Materialnej

Dział: Studia i materiały

https://doi.org/10.23858/KHKM67.2019.3.004

Abstrakt

Artykuł dotyczy ratusza miasta Kazimierza koło Krakowa i jego stanu pod koniec okresu wczesnonowożytnego. Główną część stanowi edycja źródła poprzedzona z obszernym komentarzem, w którym przedstawiono stan badań, bazę źródłową, jak również najważniejsze fakty z dziejów tej budowli od XV do XVIII w. Dotychczasową wiedzę na temat gmachu uzupełniono o nowe informacje z ksiąg miejskich (radzieckich, lonerskich etc.). Wspomniano także o funkcjach ratusza, przybliżono także okoliczności powstania analizowanego wykazu. Przy edycji tekstu autorzy kierowali się wytycznymi opracowanymi pod kierunkiem K. Lepszego dla źródeł nowożytnych. Inwentarz z opisem stanu dóbr miasta Kazimierz przy Krakowie przez Ekonomię bywszą dnia 15 miesiąca marca r[ok]u 1794 spisanym przechowywany w Archiwum Narodowym w Krakowie zawiera opis położenia, dane o liczbie, przeznaczeniu i stanie nieruchomości należących do miasta oraz o ich wyposażeniu. Rejestr powstał w wyniku działań porządkowych, jako jedno z rozwiązań mających na celu usprawnienie zarządu nad własnością miejską i kwestiami finansowymi. Oprócz wiadomości o stanie i wyposażeniu ratusza kazimierskiego w dokumencie scharakteryzowano także inne miejskie obiekty: sklepy, domy i bramy, odwach, celbudę, most wielicki i folwark. Dokument dostarcza informacji, z jakich sprzętów codziennego użytku i przedmiotów okolicznościowych korzystali urzędnicy i funkcjonariusze kazimierscy oraz co zawierały dwa ratuszowe skarbce, o rozmieszczeniu, przeznaczeniu i wyposażeniu poszczególnych pomieszczeń w budynku w przeddzień włączenia Kazimierza do administracji habsburskiej.

Słowa kluczowe:

Kazimierz, ratusz, architektura, wyposażenie, nowożytność, źródła

Inne teksty tego samego autora

Bartosz Drzewiecki, Sebastian Stańczyk, „Revisio Balnei Civilis Casimiriensis” z 1644 roku. Kazimierska łaźnia miejska w świetle wczesnonowożytnych źródeł pisanych , Kwartalnik Historii Kultury Materialnej: Tom 69 Nr 2 (2021)

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Drzewiecki, B., & Stańczyk, S. (2019). Inwentarz z opisem ratusza Kazimierza pod Krakowem z 1792 r. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 67(3), 337–357. https://doi.org/10.23858/KHKM67.2019.3.004

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

ANK [Archiwum Narodowe w Krakowie], AmKaz. [Archiwum miasta Kazimierza pod Krakowem], rękopisy K116, K331, K334, K336, K359, K585–K586, K598, K600, K708, K716, K836, K852.
Google Scholar

ANK [Archiwum Narodowe w Krakowie], ABM [Archiwum Planów Budownictwa Miejskiego], TAU [Teki Architektury i Urbanistyki], BUP [Budynki Użyteczności Publicznej], sygn. 129, plany 6941–6942.
Google Scholar

ANK [Archiwum Narodowe w Krakowie], ZAG [Zbiór Ambrożego Grabowskiego], sygn. 2/18: Kraków. Widoki panoramiczne miasta Krakowa i okolic, rysował Łukasz Kozakiewicz.
Google Scholar

Kronika. 1601–1701. Biblioteka Jagiellońska, rkps 3742 III: Casimirae civitatis, urbi cracoviensi confrontatae, origo [...] a Stephano Ranathowicz [...].
Google Scholar

Arct. 1920. M. Arcta słownik staropolski, oprac. A. Krasnowolski, W. Niedźwiedzki, Warszawa.
Google Scholar

Arct. 1937. M. Arcta słownik wyrazów obcych, oprac. H. Ułaszyn, Warszawa.
Google Scholar

Bąkowski Klemens. 1903. Historya miasta Kazimierza pod Krakowem do XVI wieku, Kraków.
Google Scholar

Bąkowski Klemens. 1911. Dzieje Krakowa, Kraków.
Google Scholar

Bieniarzówna Janina, Małecki Jan M. 1984. Dzieje Krakowa, t. II: Kraków w wiekach XVI–XVIII, Kraków.
Google Scholar

Braun Georg, Hogenberg Frans. 1618. Civitates orbis terrarum, Kolonia.
Google Scholar

Brückner Aleksander. 1927. Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków.
Google Scholar

Chmiel Adam. 1907. Sądy ratuszne hetmańskie. Kartka z życia mieszczan krakowskich w 16. wieku, Kraków.
Google Scholar

Dan’s Genealogy. 2019. Dan’s Genealogy Page, https://www.ics.uci.edu/~dan/genealogy/Krakow (dostęp 20.08.2019).
Google Scholar

Dąbrowska Maria. 2008. Ogrzewanie wnętrz mieszkalnych w średniowieczu i czasach nowożytnych, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. LVI, nr 3–4, s. 305–324.
Google Scholar

Dzikówna Janina. 1932. Kleparz do 1528 roku, „Biblioteka Krakowska”, nr 74, Kraków.
Google Scholar

Follprecht Kamila. 2007. Nieruchomości miasta Krakowa w czasach Sejmu Czteroletniego. Opis z 1792 roku, Kraków.
Google Scholar

Giedroyć Franciszek. 1899. Mór w Polsce w wiekach ubiegłych. Zarys historyczny, Warszawa.
Google Scholar

Grzeluk Izydor. 1998. Słownik terminologiczny mebli, Warszawa.
Google Scholar

Instrukcja. 1953. Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do połowy XIX wieku, red. K. Lepszy, Wrocław.
Google Scholar

Jędrzejewski Przemysław. 2017. Działalność komisji Boni Ordinis dla miast wielkorządów krakowskich w Olkuszu w latach osiemdziesiątych XVIII stulecia, „Kwartalnik Historyczny”, R. CXXIV, z. 2, s. 237–265.
Google Scholar

Karłowicz Jan. 1900. Słownik gwar polskich, wyd. J. Karłowicz, t. I, Kraków.
Google Scholar

Karłowicz Jan. 1903. Słownik gwar polskich, wyd. J. Karłowicz, t. III, Kraków.
Google Scholar

Karłowicz Jan. 1907. Słownik gwar polskich, wyd. J. Karłowicz, t. V, Kraków.
Google Scholar

Karpiński A. 2000. W walce z niewidzialnym wrogiem, Warszawa.
Google Scholar

Kiełbicka Aniela. 1993. Archiwa krakowskie na tle polskiej nauki historycznej 1878–1951, „Biblioteka Krakowska”, nr 130, Kraków.
Google Scholar

Komorowski Waldemar. 2002. Średniowieczne ratusze w Małopolsce i na ziemiach ruskich Korony, [w:] Civitas et willa. Miasto i wieś w średniowiecznej Europie Środkowej, red. C. Buśko, Wrocław, s. 241–248.
Google Scholar

Komorowski Waldemar. 2007. Ratusze Krakowskie, [w:] Siedziby władz miasta Krakowa, red. Z. Beiersdorf, Krakowska Teka Konserwatorska, t. VI, Kraków, s. 21–81.
Google Scholar

Konieczna Wanda. 1938. Początki Kazimierza (do r. 1419), [w:] Studia nad przedmieściami Krakowa, Biblioteka Krakowska, nr 94, Kraków, s. 7–90.
Google Scholar

Krasnowolski Bogusław. 1992. Ulice i place krakowskiego Kazimierza. Z dziejów chrześcijan i Żydów w Polsce, Kraków.
Google Scholar

Krasnowolski Bogusław. 2014. Budowa i przebudowa ratusza w miastach Królestwa Polskiego do końca XVIII wieku, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, R. 74, s. 77–108.
Google Scholar

Linde Samuel. 1807. Słownik języka polskiego, t. I, cz. I, Warszawa.
Google Scholar

Linde Samuel. 1808. Słownik języka polskiego, t. I, cz. II, Warszawa.
Google Scholar

Linde Samuel. 1812. Słownik języka polskiego, cz. III, vol. V, Warszawa.
Google Scholar

Linde Samuel. 1814. Słownik języka polskiego, t. VI, Warszawa.
Google Scholar

Ludwikowski Leszek. 1980. Ratusz dawnego miasta Kazimierza w Krakowie, Warszawa.
Google Scholar

Namaczyńska Stanisława. 1937. Kronika klęsk elementarnych w Polsce i krajach sąsiednich w latach 1648–1696, t. I: Zjawiska meteorologiczne i pomory, Lwów.
Google Scholar

Noga Zdzisław. 2003. Krakowska rada miejska w XVI wieku. Studium o elicie władzy, Kraków.
Google Scholar

Perłakowski Adam. 2010. I Krakowskie Spotkania Źródłoznawcze: teoria a praktyka edycji nowożytnych źródeł w Polsce XVI–XVIII wieku (Kraków, 19–20 listopada 2009 roku), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”, nr 137, s. 223–225.
Google Scholar

Plan. 1959. Plan miasta Krakowa Ignacego Enderle z lat (1802–1805) 1807–1808 tak zwany senacki wraz z wykazem realności miasta z początku XIX wieku, wyd. H. Münch, Kraków.
Google Scholar

Pochodnia. 1660. Iasna pochodnia życia apostolskiego, żywot świątobliwy b. Stanisława Kazimierczyka [...] / wprzód przez X. Krzysztopha Łoniewskiego [...] w roku Pańskim 1616; teraz powtóre przez X. Stephana Ranothowicza [...] roku Pańskiego 1660 wystawiona, Kraków.
Google Scholar

Ptaśnik Jan. 1934. Miasta i mieszczaństwo w dawnej Polsce, Kraków.
Google Scholar

Reinfuss Roman. 1983. Ludowe kowalstwo artystyczne w Polsce, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Google Scholar

SGKP. 1880. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa.
Google Scholar

SJPD. 1964. Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. 1, Warszawa.
Google Scholar

SJPD. 1966. Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. 8, Warszawa.
Google Scholar

SJPD. 1967. Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. 9, Warszawa.
Google Scholar

Starzyński Marcin. 2015. Średniowieczny Kazimierz, jego ustrój i kancelaria, „Monografie Towarzystwa Naukowego Societas Vistulana”, t. 3, Kraków.
Google Scholar

Starzyński Marcin. 2016. Urzędnicy miejscy Kazimierza do 1550 roku, Kraków.
Google Scholar

Świtkowski Piotr. 1782. Budowanie wieyskie, Warszawa–Lwów.
Google Scholar

Tomkowicz Stanisław. 1926. Ulice i place Krakowa w ciągu dziejów. Ich nazwy i zmiany postaci, „Biblioteka Krakowska”, nr 63–64, Kraków.
Google Scholar

„Tygodnik Ilustrowany”. 1878. „Tygodnik Ilustrowany”, t. V (37), nr 116 (964).
Google Scholar

Wachholz Leon. 1921. Szpitale krakowskie 1220–1920, t. I, Kraków.
Google Scholar

Bartosz Drzewiecki

https://orcid.org/0000-0002-1697-1114

Afiliacja:

Instytut Historii i Archiwistyki, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków, Poland

Sebastian Stańczyk

https://orcid.org/0000-0001-6881-069X

Afiliacja:

Instytut Historii i Archiwistyki, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków, Poland