Renesansowa curia Lobzoviensis królowej Bony w świetle inwentarza z 1558 roku

Piotr Janowski

doi:10.23858/KHKM70.2022.3.001

Published: 22022-12-08 — Updated on 2022-12-08

Vol. 70 No. 3 (2022)

The Renaissance curia Lobzoviensis of Queen Bona in the light of a 1558 inventory

Piotr Józef Janowski

Kwartalnik Historii Kultury Materialnej

Section: Studies and Materials

https://doi.org/10.23858/KHKM70.2022.3.001

Abstract

The period of King Sigismund the Old and Queen Bona has until now been the least researched phase in the history of the royal residence in Łobzów near Cracow. In the article, the spatial arrangement of the complex is reconstructed, the service program of the structures forming its parts is analysed, and construction works completed at the time
are discussed based on an inventory compiled in 1558, financial records of regality land overseers and iconographic sources. The key buildings of the complex were the ancient Casimir Tower and a residential building in the orchard, which so far has not been mentioned
in specialist literature; in addition, there was a bath-house, a carriage house, stables, a bakery and a granary; a menagerie was located in the close vicinity of the fenced
complex. In the article, it has been demonstrated that owing to modernisation works carried out in the first half of the 16th century, the old medieval dwelling became a summer residence in the suburbana type, much prized by the Jagiellonian monarchs.

Keywords:

Łobzów, Jagiellons, Bona, inventory, renaissance villa

Most read articles by the same author(s)

Piotr Józef Janowski, About the Harmfulness and Mistakes of Piotr Pikulski’s Research on the History and Architecture of the Former Royal Palace in Łobzów , Kwartalnik Historii Kultury Materialnej: Vol. 71 No. 3 (2023):

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Janowski, P. (2022). The Renaissance curia Lobzoviensis of Queen Bona in the light of a 1558 inventory. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 70(3), 271–285. https://doi.org/10.23858/KHKM70.2022.3.001

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

References

Autorzy. 2014. Autorzy Złotego Wieku o kulturze i sztuce na Wawelu, Antologia tekstów 1518–1617, oprac. M. Fabiański i in., Kraków.
Google Scholar

Banach Jerzy. 1983. Dawne widoki Krakowa, Kraków.
Google Scholar

Bender Agnieszka. 2021. Tapiserie z wyprawy ślubnej królowej Bony Sforzy d’Aragona, „Roczniki Humanistyczne”, t. 69, z. 4, s. 55–69.
Google Scholar

Bogdanowski Janusz. 1990. Królewski ogród na Łobzowie, cz. I: Historia przemian. Okres świetności (XIV–XVII w.), „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury”, t. 24, s. 15–25.
Google Scholar

Bogdanowski Janusz. 2001. Królewski ogród na Łobzowie, Kraków.
Google Scholar

Bogucka Maria. 2009. Anna Jagiellonka, Wrocław.
Google Scholar

Fabiański Marcin. 2017. Zamek króla Zygmunta I na Wawelu: architektura, dekoracja architektoniczna, funkcje, Kraków.
Google Scholar

Ferenc Marek. 1998. Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie, Kraków.
Google Scholar

Firlet Elżbieta Maria. 1998. Najstarsza panorama Krakowa, Kraków.
Google Scholar

Fischinger Andrzej. 1969. Santi Gucci. Architekt i rzeźbiarz królewski XVI wieku, Kraków.
Google Scholar

Fischinger Andrzej, Fabiański Marcin. 2009. Dzieje budowy renesansowego zamku na Wawelu około 1504–1548, Kraków.
Google Scholar

Gąsiorowski Antoni. 1973. Itineraria dwu ostatnich Jagiellonów, „Studia Historyczne”, R. XVI, z. 2 (61), s. 249–275.
Google Scholar

Grabowski Ambroży. 1866. Kraków i jego okolice, Kraków.
Google Scholar

Janowski Piotr Józef. 2019a. Rezydencja królewska w Łobzowie w epoce Wazów 1587–1668, [w:] Residentiae tempore belli et pacis. Materiały do badań i ochrony założeń rezydencjonalnych i obronnych, red. P. Lasek, P. Sypczuk, Warszawa, s. 53–76.
Google Scholar

Janowski Piotr Józef. 2019b. (rec.:) Jacek Żukowski, Pałac królewski w Łobzowie — funkcje i przekształcenia w latach 1633–1648, „Barok. Historia–Literatura–Sztuka”, XXIV/1–2 (47–48) 2017, pp. 15–37, „Folia Historica Cracoviensia”, t. 25, z. 2, s. 229–242.
Google Scholar

Janowski Piotr Józef. 2022. Dzieje budowy domu folwarcznego przy rezydencji królewskiej w Łobzowie w świetle inwentarza i rachunków z lat 1588–1589, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym”, t. 62, z. 2, s. 141–172.
Google Scholar

Jaworski Rafał. 2020. „Kształtem włoskim wywieść”. Nieznany list króla Zygmunta II Augusta do wielkorządcy krakowskiego Jana Bonera z 1557 roku ze zbiorów Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, „Rocznik Krakowski”, t. 86, s. 29–36.
Google Scholar

Kieszkowski Witold. 1935. Zamek królewski w Łobzowie, „Biuletyn Historji Sztuki i Kultury”, R. IV, nr 1, s. 6–25.
Google Scholar

Kraków. 1979. Kraków za Stanisława Augusta w relacjach F. Lichockiego, A. Naruszewicza, J.F. Zöllnera, oprac. I. Kleszczowa, Kraków.
Google Scholar

Krasnowolski Bogusław. 2003. Młynówka Królewska — geneza i przekształcenia, „Rocznik Krakowski”, t. 69, s. 25–33.
Google Scholar

Krasnowolski Bogusław, Rączka Jan Władysław. 2007. Królewska rezydencja w Łobzowie, [w:] Pałace i wille podmiejskie Krakowa, Kraków w dziejach narodu, nr 24, red. J.M. Małecki, Kraków, s. 79–100.
Google Scholar

Laberschek Jacek. 2003. Łobzów — zamek i tenuta, [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. III, z. 4, oprac. W. Bukowski i in., Kraków, s. 954–957.
Google Scholar

Laberschek Jacek. 2016. Sieć wodna średniowiecznego Krakowa i jej gospodarcze wykorzystanie, Warszawa.
Google Scholar

Lasek Piotr. 2013. Turris fortissima nomen Domini. Murowane wieże mieszkalne w Królestwie Polskim od 1300 r. do połowy XVI w., Warszawa.
Google Scholar

Leśniak Franciszek. 1996. Wielkorządcy krakowscy XVI–XVIII wieku. Gospodarze zamku wawelskiego i majątku wielkorządowego, Kraków.
Google Scholar

Matricularum. 1961. Matricularum Regni Poloniae Summaria, t. 5, wyd. J. Płocha, A. Rybarski, I. Sułkowska-Kurasiowa, Warszawa.
Google Scholar

Mossakowski Stanisław. 2021. Pałac królewski na Wawelu w czasach Zygmunta Starego, Warszawa.
Google Scholar

Pałace. 2007. Pałace i wille podmiejskie Krakowa, Kraków w dziejach narodu, nr 24, red. J.M. Małecki, Kraków.
Google Scholar

Pociecha Władysław. 1949. Królowa Bona (1494–1557). Czasy i ludzie odrodzenia, t. 1–2, Poznań.
Google Scholar

Przezdziecki Aleksander. 1868. Jagiellonki polskie w XVI. wieku, t. I, Kraków.
Google Scholar

Rachunki. 1952. Rachunki budowy zamku krakowskiego 1535, wyd. O. Łaszczyńska, Źródła do dziejów Wawelu, t. I, Kraków.
Google Scholar

Rachunki. 1955. Rachunki generalne Seweryna Bonera 1545, wyd. O. Łaszczyńska, Źródła do dziejów Wawelu, t. II, Kraków.
Google Scholar

Rachunki. 1974. Rachunki wielkorządowe Jana Bonera 1558, oprac. J. Garbacik, Źródła do dziejów Wawelu, t. VII, red. A. Franaszek, Kraków.
Google Scholar

Rachunki. 2000. Rachunki budowy zamku krakowskiego 1531, oprac. M. Ferenc, Źródła do Dziejów Wawelu, t. 16, red. R. Skowron, Kraków.
Google Scholar

Rachunki. 2003. Rachunki budowy zamku krakowskiego 1532, oprac. M. Ferenc, Źródła do Dziejów Wawelu, t. 17, red. R. Skowron, Kraków.
Google Scholar

Rachunki. 2006. Rachunki budowy zamku krakowskiego 1530, oprac. M. Ferenc, Źródła do Dziejów Wawelu, t. 18, red. R. Skowron, Kraków.
Google Scholar

Rachunki. 2012. Rachunki budowy zamku krakowskiego 1526, oprac. M. Ferenc, Źródła do Dziejów Wawelu, t. 19, Kraków.
Google Scholar

Rachunki. 2019. Rachunki budowy zamku krakowskiego 1524, wyd. M. Ferenc, Folia Jagellonica. Fontes 1, Kraków.
Google Scholar

Radwański Kazimierz. 1961. Konserwatorskie prace archeologiczne prowadzone w Krakowie w roku 1960, „Biuletyn Krakowski”, t. III, s. 241–250.
Google Scholar

Rączka Jan Władysław. 1982. Królewska rezydencja pałacowo-ogrodowa na Łobzowie. Stan badań i zachowane źródła archiwalne (1367–1586), cz. I, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury”, t. XVI, s. 17–30.
Google Scholar

Rączka Jan Władysław. 1983. Królewska rezydencja pałacowo-ogrodowa na Łobzowie. Stan badań i zachowane źródła archiwalne (1585–1655), cz. II, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury”, t. XVII, s. 25–40.
Google Scholar

Stala Klaudia. 2015. Królewska rezydencja Zygmunta III Wazy w Łobzowie. Próba rekonstrukcji, „Wiadomości Konserwatorskie”, nr 42, s. 54–60.
Google Scholar

Stala Klaudia. 2018. Wyniki badań archeologicznych w południowo-wschodnim skrzydle budynku tzw. Podchorążówki (dawnej letniej rezydencji królewskiej w Łobzowie), „Wiadomości Konserwatorskie”, nr 53, s. 67–75.
Google Scholar

Starożytności. 1852. Starożytności polskie, t. II, Poznań.
Google Scholar

Sucheni-Grabowska Anna. 1996. Zygmunt August, król polski i wielki książę litewski, 1520–1562, Warszawa.
Google Scholar

Sucheni-Grabowska Anna. 2007. Odbudowa domeny królewskiej w Polsce 1504–1548, Warszawa.
Google Scholar

Wawel. 1913. Wawel, t. II: Materyały archiwalne do budowy zamku, wyd. A. Chmiel, Teka Grona Konserwatorów Galicyi Zachodniej, t. V, Kraków.
Google Scholar

Wrede Marek. 2019. Itinerarium króla Zygmunta III 1587–1632, Warszawa.
Google Scholar

Wyrozumska Bożena. 1977. Drogi w ziemi krakowskiej do końca XVI wieku, Wrocław.
Google Scholar

Żukowski Jacek. 2017. Pałac królewski w Łobzowie — funkcje i przekształcenia w latach 1633–1648, „Barok. Historia–Literatura–Sztuka”, t. XXIV/1–2 (47–48), s. 15–37.
Google Scholar