Opublikowane: 2020-10-30

Duchowni w testamentach mieszczańskich — mieszczanie w testamentach duchownych. Zapisy ostatniej woli jako źródła do badania powiązań (Prusy, XV–początek XVI wieku)

Marcin Sumowski
Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
Dział: Studia i materiały
DOI https://doi.org/10.23858/KHKM68.2020.3.003

Abstrakt

W artykule podjęto problem testamentu jako źródła do badania powiązań społecznych w średniowieczu – relacji pomiędzy osobami duchownymi i świeckimi na podstawie ich wzajemnej obecności w aktach ostatniej woli. Zwrócono przy tym uwagę na problemy metodologiczne związane z wykorzystaniem tej kategorii źródeł, wynikające ze stosunkowo niewielkiej ich liczby (nie są to źródła masowe) i lakoniczności informacji na temat charakteru omawianych związków. Dlatego też, zgodnie z propozycją czeskiego badacza Martina Nodla, uwzględnione testamenty potraktowano w perspektywie mikrohistorycznej, z jak najszerszym rozpoznaniem kontekstu poszczególnych aktów. Problem relacji omówiono na trzech płaszczyznach. Pierwsza to kler w testamentach mieszczan, czyli obecni przy sporządzaniu dokumentów duchowni parafialni, członkowie bractw kapłańskich, pełniący funkcję świadków, jako osoby imiennie obdarowane, a także w roli spowiedników. Przedstawiciele stanu duchownego byli notowani także ze względu na związki rodzinne z testatorem. Było to szczególnie istotne w kwestiach dziedziczenia, zwłaszcza nieruchomości. Druga rozpatrywana płaszczyzna to mieszczanie w testamentach kleru. W przypadku dokumentów sporządzanych przez wyższych duchownych, pochodzących z miast, to głównie ich krewni. Często wzmiankowano też inne osoby świeckie związane z testatorem – przede wszystkim służbę, na rzecz której dokonywano nadań. Trzecia grupa zagadnień dotyczy relacji między samymi duchownymi. Księża bowiem wielokrotnie występowali w testamentach innych przedstawicieli kleru. Można stwierdzić, że rozpatrywane materiały stanowią jedynie punkt wyjścia do rozważań nad tytułowym zagadnieniem. Związki między tymi grupami społecznymi należy rozpoznać także na podstawie innych źródeł pisanych, uzupełniając o jak najszerszy kontekst biograficzny, społeczny i kulturowy.

Słowa kluczowe:

duchowieństwo, mieszczaństwo, testamenty, powiązania społeczne, średniowiecze, Prusy

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Sumowski, M. (2020). Duchowni w testamentach mieszczańskich — mieszczanie w testamentach duchownych. Zapisy ostatniej woli jako źródła do badania powiązań (Prusy, XV–początek XVI wieku). Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 68(3), 315–334. https://doi.org/10.23858/KHKM68.2020.3.003

Cited by / Share

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.


Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.