Opublikowane: 2025-09-16

Wczesnośredniowieczne srebrne ozdoby z granulacją i filigranem : potencjał i ograniczenia badawcze na styku archeometrii i historii

Renata Czech-Błońska , Ewelina Miśta-Jakubowska , Władysław Duczko , Agnieszka Brojanowska , Dariusz Oleszak , Łukasz Kruszewski , Bożena Józefów-Czerwińska
Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
Dział: Studia i materiały
DOI https://doi.org/10.23858/KHKM73.2025.1.002

Abstrakt

Srebrne ozdoby z wczesnośredniowiecznych skarbów z Polski, Ukrainy, Rosji i Skandynawii stanowią bogaty materiał źródłowy, który w archeologii jest dobrze rozpoznany pod względem typologicznym. Do niedawna istniał jednakże ograniczony dostęp do wiedzy związanej z analizami dotyczącymi pochodzenia surowców czy technik wykonania takich ozdób. Artykuł koncentruje się na tej tematyce. W opinii autorów wyniki takich analiz mogą odnosić się nie tylko do aspektów technologicznych, ale także wnieść nowe dane na temat skali kontaktów i przepływu idei z nimi związanych, co w przypadku polskich ziem dotyczy również procesów państwowotwórczych. Jednocześnie podkreślają oni, że na jakość badań materiałowych powierzchni ozdób mają wpływ sposoby konserwacji zabytków. Dokonywana z użyciem środków chemicznych konserwacja zazwyczaj utrudnia wykonanie analiz specjalistycznych. Niemniej wstępne zbadanie powierzchni przed konserwacją pozwala rozpoznać sposoby lutowania wskazując na ich źródło w recepturach antycznych. Stwierdzono, że w produkcji badanych ozdób stosowane były kleje organiczne i fluoryt jako topnik, luty na bazie związków miedzi, cyny także ołowiu. Wyniki specjalistycznych analiz wskazały na technologiczne podobieństwo materiału polskiego i czeskiego.

Słowa kluczowe:

wczesne średniowiecze, słowiańskie ozdoby, granulacja, receptury złotnicze, konserwacja, archeometalurgia

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Czech-Błońska, R., Miśta-Jakubowska, E., Duczko, W., Brojanowska, A., Oleszak, D., Kruszewski, Łukasz, & Józefów-Czerwińska, B. (2025). Wczesnośredniowieczne srebrne ozdoby z granulacją i filigranem : potencjał i ograniczenia badawcze na styku archeometrii i historii. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 73(1), 35–62. https://doi.org/10.23858/KHKM73.2025.1.002

Cited by / Share

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.


Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.