Gospodarczy awans Częstochowy i sosnowiecko-częstochowskiego okręgu przemysłowego w latach 1877–1914

Autor

Słowa kluczowe:

Królestwo Polskie, Częstochowa, Sosnowiecko-Częstochowski Okręg Przemysłowy, gospodarka

Abstrakt

O rozwoju gospodarczym Częstochowy i okręgu sosnowiecko-częstochowskiego, obok zmian w ekonomicznej polityce Rosji oraz wahań koniunktury europejskiej, przesądziło atrakcyjne dla kapitału zagranicznego położenie. Atutami były: bliskość granicy państwa, dogodne połączenia kolejowe, tania siła robocza, chłonny rynek zbytu (lokalny, krajowy wreszcie imperialny – rosyjski). Bliskość Zagłębia Dąbrowskiego pozwalała na korzystanie z taniego węgla kamiennego. W rezultacie Częstochowa przekształciła się w wiodący ośrodek przemysłu okręgu sosnowiecko-częstochowskiego, w którym inwestorzy – głównie zagraniczni, ale też krajowi – budowali fabryki tekstylne, zakłady przemysłu mineralnego, chemicznego, hutniczego, spożywczego, drzewnego oraz papierniczego. W Częstochowie i całym okręgu powstawało dużo więcej zakładów wzniesionych za kapitały zagraniczne, niż w okręgu łódzkim, a nawet warszawskim. Kapitał zagraniczny dominował w regionie, inwestując w szczególnie kapitałochłonne zakłady z branży: górniczej, hutniczej, chemicznej, metalowo-maszynowej. Firmom polskim brakowało odpowiednio dużych środków, a w przypadku przemysłu chemicznego – technologii. Stąd aktywność spółek zachodnioeuropejskich, głównie z Niemiec, ale także w mniejszym stopniu z Francji i Belgii.

Pobrania

Download data is not yet available.

Bibliografia

Dobb Maurice. 1964. Studia o rozwoju kapitalizmu, Warszawa

Choroszewski Wincenty. 1875. Ostatnie przesilenie węglowe w Europie, PT, t. 1

Galbraith John Keneth. 1982. Pieniądz. Pochodzenie i losy, Warszawa

Janżułł Iwan Iwanowicz. 1887. Przemysł fabryczny w Królestwie Polskiem, Petersburg

Jasiczek Stanisław. 1959. Kapitał francuski w przemyśle górniczo–hutniczym Zagłębia Dąbrowskiego, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Planowania i Statystyki”, z. 15

Jedlicki Jerzy. 1964. Nieudana próba kapitalistycznej industrializacji. Analiza państwowego gospodarstwa przemysłowego w Królestwie Polskim XIX w., Warszawa

Jezierski Andrzej, Zawadzki Stanisław. 1966. M., Dwa wieki przemysłu w Polsce. Zarys dziejów, Warszawa

Kaczyńska Elżbieta, Piesowicz Kazimierz. 1977. Wykłady z powszechnej historii gospodarczej (od schyłku średniowiecza do I wojny światowej), Warszawa

Koczanowicz Mieczysław. 1986. Prawo górnicze obowiązujące w Królestwie Polskiem, Warszawa

Koszutski Stanisław. 1905. Rozwój ekonomiczny Królestwa Polskiego w ostatniem trzydziestoleciu (1870–1900), Warszawa

Kowalczyk Rafał. 2000. Przemiany własnościowe i kapitałowe w górnictwie węgla kamiennego i brunatnego Zagłębia Dąbrowskiego w latach 1796–1877, „Rocznik Łódzki”, t. XLVIII

Kowalczyk Rafał. 2003. Rola kapitału zagranicznego w górnictwie węgla kamiennego Zagłębia Dąbrowskiego w latach 1831 – 1899, „Studia z Historii Społeczno–Gospodarczej XIX i XX wieku”, t. 1

Kowalczyk Rafał. 2005. Rozwój branży przemysłu cementowego na ziemiach polskich w latach 1853– 1914, „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX wieku”, t. 3

Kowalczyk Rafał. 2006. Rozwój gospodarki komunalnej w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX stulecia, „Przegląd Nauk Historycznych”, R. V, nr 2 (10)

Kowalczyk Rafał. 2008. Przemysł górniczo–hutniczy w Staropolskim Okręgu Przemysłowym w latach 1862-1914, [w:] Społeczeństwo i gospodarka w rejonie świętokrzyskim w XIX i XX wieku, red. U. Oettingen, J. Szczepański, Kielce

Kowalczyk Rafał. 2009. Gospodarcze aspekty rozwoju kolejnictwa w Królestwie Polskim do 1914 r., „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, R. 54, nr 1

Kowalczyk Rafał. 2010a. Investicìï u važku promislovìstʹ donecʹko- pridniprovsʹkogo rajonu do 1914 r.: ìnnovacìjnij rozvitok v umovah deržavnogo protekcìonìzmu, „Ukraïnsʹkij Ìstoričnij Žurnal”, 6

Kowalczyk Rafał. 2010b. Rozwój przemysłu chemicznego w Królestwie Polskim do 1814 roku, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, nr 3-4

Kowalczyk Rafał. 2011. Przemysł cynkowy w Królestwie Polskim w latach 1859– 1914, „Studia Historyczne”, R. LIV, z. 2 (214)

Kowalczyk Rafał. 2013a. Istoki processa globalizacii kapitalističeskoj èkonomiki razvivaûŝihsâ stran pered pervoj mirovoj vojnoj, [w:] TRANSFORMACÌÂ NACÌONALʹNIH MODELEJ EKONOMÌČNOGO ROZVITKU V UMOVAH GLOBALÌZACÌÏ, Kiïv

Kowalczyk Rafał. 2013b. Mìž Shodom ì Zahodom. Ukraïna na rozdorìžžì. Modernìzacìâ či stabìlìzacìâ?, [w:] Varìacìï modernu ta modernìzacìï: ukraïnsʹkij socìum v kontekstì globalʹnih procesìv, Kiïv

Kowalczyk Rafał. 2013c. Rozwój przemysłu ciężkiego w Królestwie Polskim w latach 1877–1914, Warszawa

Kowalczyk Rafał. 2016a. Przemysł ciężki południowej Rosji na początku XX w., „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, t. 6, nr 277

Kowalczyk Rafał. 2016b. Ukraina – „tygrys” XIX–wiecznych przeobrażeń gospodarczych Europy, [w:] NAUKOVIJ ÈBIPNIK, YKPAÏHA TA POLŜA: mminule, sʹogodennâ, perspektivi, Lucʹk

Kowalczyk Rafał. 2016c. Ukraïna do ì pìslâ Krimsʹkoï vìjni, naš Krim, „Naukovij vìsnik, Vypusk”, 2

Kowalczyk Rafał. 2016d. Ukraina w okowach globalizacji. Drugi etap globalizacji – od lat 50– tych XIX w. do wybuchu II wojny światowej, [w:] NAUKOVIJ ÈBIPNIK, YKPAÏHA TA POLŜA: mminule, sʹogodennâ, perspektivi, Lucʹk

Kowalczyk Rafał. 2016e. W cieniu walk, wojen i rewolucji. Trudna droga Ukrainy do wolności..., „Ucraina Magna”, t. I

Księga adresowa. 1906. Księga adresowa przemysłu fabrycznego w Królestwie Polskim na rok 1905, opr. L. Jeziorański, Warszawa

Księga adresowa. 1908. Księga adresowa przemysłu fabrycznego w Królestwie Polskim, opr. L. Jeziorański, Warszawa

Lewis W. Arthur. 1986., Wzrost i wahania cykliczne 1870–1913, Warszawa

Łabuz Marian. 1973. Zarys powstania i rozwoju rządowego przemysłu węglowego w Dąbrowie Górniczej do 1876 r., „Studia i Materiały z Dziejów Śląska”, t. 12

Mendelson Lew. Teoria i historia kryzysów i cykli ekonomicznych, t. 2, Warszawa 1960

Nowe towarzystwo. 1901. Nowe towarzystwo niemieckie w Rossyi, „Przegląd Techniczny”, R. XXVII, t. XXXIX, nr 15

Pietrzak-Pawłowska Irena. 1955. Królestwo Polskie w początkach imperializmu, Warszawa

Pietrzak-Pawłowska Irena. 1965. Zagłębie Dąbrowskie i okręg Loary. Penetracje kapitałów francuskich po 1870 r., „Kwartalnik Historyczny", R. LXXII, nr 4

Puczyński Bohdan. 1961., „Częstochowianka”. Gospodarka kapitału francuskiego oraz hitlerowskiego zarządu powierniczego w latach 1900-1944, Częstochowa

Pustuła Zbigniew. 1958. Monopolii w metaurgiczeskoj promyszlennosti Carstwa Polskogo i ich uczastije w Prodametie, „Istoriczeskoje zapiski”, t. 62

Pustuła Zbigniew. 1968. Początki kapitału monopolistycznego w przemyśle hutniczo-metalowym Królestwa Polskiego (1882–1900), Warszawa

Puś Wiesław. 1976. Przemysł włókienniczy w Królestwie Polskim w latach 1870 – 1900, Łódź

Puś Wiesław. 1997. Rozwój przemysłu w Królestwie Polskim 1870–1914, Łódź

Puś Wiesław. 2001 Kierunki rozwoju gospodarczego Europy na początku XX w., [w:] Europa w XX wieku. Główne kierunki rozwoju (ekologia, gospodarka, kultura, polityka), red. E. Wiśniewski, Łódź

Puś Wiesław. 2005. Stereotypy w badaniach nad historią społeczno–gospodarczą Polski XIX i XX wieku, [w:] Studia z dziejów Polski od końca XVIII do połowy XX wieku, red. S. Pytlas, Łódź

Puś Wiesław. 2014. Statyka przemysłu Królestwa Polskiego w latach 1879–1913. Materiały źródłowe, Łódź

Rose Edward. 1918. Wielki przemysł Królestwa Polskiego przed wojną. Przyczynki do tzw. „teorji rynków wschodnich”, Poznań

Sobalski Franciszek. 1971. Przemysł Częstochowy 1882–1900, „Studia i Materiały z Dziejów Śląska”, t. 11

Sobalski Franciszek. 1998. Wpływ kolei warszawsko-wiedeńskiej na rozwój miasta Częstochowy do I wojny światowej, Częstochowa

Szaraniec Lech. 1976. Załoga koncernu „Hohenlohe” i jej walka ekonomiczna w latach 1905 1939, Katowice

Wolski A. 1901. Żelazo na przełomie dwóch wieków, „Przegląd Techniczny”, R. XXVII, t. XXXIX, nr 39

Ukazitiel diejstwujuszczich. 1903. Ukazitiel diejstwujuszczich w Imperii akcyoniernych priedprijatij, opr. B.A. Dmitriew-Mamonow, Petersburg

Ziółkowski Janusz. 1960. Sosnowiec. Drogi i czynniki rozwoju miasta przemysłowego, Katowice

Przemysł i handel. 1914. Przemysł i handel Królestwa Polskiego, opr. A.R. Sroka, Warszawa

Fabryczno–zawodskije. 1914. Fabryczno–zawodskije predprijatia Rossijskoj Imperia, opr. D.P. Kandaurow, Pietrograd

Pobrania

Opublikowane

2018-01-01

Jak cytować

Kowalczyk, R. W. (2018). Gospodarczy awans Częstochowy i sosnowiecko-częstochowskiego okręgu przemysłowego w latach 1877–1914. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 66(1), 99–110. Pobrano z https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/994

Numer

Dział

Studia i materiały