Plants of the Funnel Beaker culture in Poland
DOI:
https://doi.org/10.23858/SA/72.2020.1.005Keywords:
Poland, Neolithic, Funnel Beaker culture, cultivated plants, cultivation modelAbstract
Neolithic communities appeared in Polish territories around the mid-6th millennium BC. However, till the beginning of the 4th millennium BC, they inhabited only small enclaves. Situation of this kind changed within the first half of the 4th millennium BC, when majority of Polish territories was settled by Neolithic groups reflected as the Funnel Beaker culture (TRB). There is a fairly large amount of data on plants cultivated by TRB people. On this ground one can conclude that mainly Triticum dicoccon, T. monococcum and Hordeum vulgare were grown. T. dicoccon and T. monococcum could be sown together. It should be noted that large amounts of weeds typical of cereal fields have been recorded. To determine the economic importance of other cultivars is much more difficult because of their low numbers. Nevertheless, the TRB inventories contain remains of Pisum sativum, Lens culinaris, Linum usitatissimum and Papaver somniferum.
Downloads
References
Abramów J. 2015. Analiza archeobotaniczna polepy i odcisków ziaren na ceramice. In A. Marciniak, I. Sobkowiak-Tabaka, M. Bartkowiak and M. Lisowski (eds.), Kopydłowo, sta-nowisko 6. Osady neolityczne z pogranicza Kujaw i Wielkopolski. Poznań-Pękowice: Uni-wersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Profil-Archeo, 171–189.
Akeret Ö. 2005. Plant remains from a Bell Beaker site in Switzerland, and the beginnings of Triticum spelta (spelt) cultivation in Europe. Vegetation History and Archaeobotany 14, 279–286.
Baum T., Nendel C., Jacomet S., Colobran S. and Ebersbach R. 2016. ‘‘Slash and burn’’ or ‘‘weed and manure’’? A modelling approach to explore hypotheses of late Neolithic crop cultivation in prealpine wetland sites. Vegetation History and Archaeobotany 25, 611–627.
Behre K-E. 1992. The history of rye cultivation in Europe. Vegetation History and Archaeo-botany 1, 141–156.
Behre K-E. 2008. Collected seeds and fruits from herbs as prehistoric food. Vegetation His-tory and Archaeobotany 17, 65–73.
Bieniek A. 2007. Neolithic plant husbandry in the Kujawy region of central Poland. In S. Colledge and J. Conolly (eds.), The Origins and Spread of Domestic Plants in Southwest Asia and Europe. Walnut Creek: Left Coast Press, 327–342.
Bieniek A. and Lityńska-Zając M. 2001. New finds of Malus sylvestris Mill. (wild apple) from Neolithic sites in Poland. Vegetation History and Archaeobotany 10, 105–106.
Bogaard A. 2004. Neolithic Farming in Central Europe. An Archaeobotanical Study of Crop Husbandry Practices. London, New York: Routledge.
Bogucki P. 2008a. Forest Farmers and Stockherders. Early Agriculture and its Consequenc-es in North-Central Europe, 2nd edn. Cambridge: Cambridge University Press.
Bogucki P. 2008b. The Danubian-Baltic borderland: northern Poland in the fifth millennium BC. Analecta Praehistorica Leidensia 40, 51–66.
Burchard B. and Lityńska-Zając M. 2002. Plant remains from the Funnel Beaker Culture site at Niedźwiedź, Słomniki commune, Małopolska province. Acta Palaeobotanica 41(2), 171–176.
Colledge S. and Conolly J. 2014. Wild plant use in European Neolithic subsistence econo-mies: a formal assessment of preservation bias in archaeobotanical assemblages and the im-plications for understanding changes in plant diet breadth. Quaternary Science Review 101, 193–206.
Conolly J. Colledge S. and Shennan S. 2008. Founder effect, drift, and adaptive change in domestic crop use in early Neolithic Europe. Journal of Archaeological Science 35, 2797–2804.
Czekaj-Zastawny A., Kabaciński J. and Terberger T. 2013. The origin of the Funnel Beaker culture from the southern Baltic coast perspective. In S. Kadrow and P. Włodarczak (eds.), Environment and Subsistence – Forty Years after Janusz Kruk’s “Settlement Studies...”. Rzeszów, Bonn: Institute of Archaeology Rzeszów University, Rudolf Habelt, 409–428.
Czekaj-Zastawny A., Rauba-Bukowska A., Kukułka A., Kufel-Diakowska B., Lityńska-Zając M., Moskal-del Hoyo M., Wilczyński J. 2020. The earliest farming communities north of the Carpathians: The settlement at Gwoździec site 2. PLoS ONE 15(1): e0227008. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0227008
Dąbrowski M.J. 1971. Analiza pyłkowa warstw kulturowych z Sarnowa, pow. Włocławek. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeolo-giczna 18, 147–163.
Domańska L. and Kośko A. 1983. Łącko, woj. Bydgoszcz stanowisko 6 – obozowisko z fazy „AB” kultury pucharów lejkowatych. Folia Archaeologica 4, 3–48.
Dreslerová D. and Kočar P. 2013. Trends in cereal cultivation in the Czech Republic from the Neolithic to the Migration period (5500 B.C.–A.D. 580). Vegetation History and Archae-obotany 22, 257–268.
Ehrmann O., Biester H., Bogenrieder A. and Rosch M. 2014. Fifteen years of the Forchten-berg experiment—results and implications for the understanding of Neolithic land use. Veg-etation History and Archaeobotany 23 (Suppl. 1), 5–18.
Gluza I. 1984. Neolithic cereals and weeds from the locality of the Lengyel Culture at Nowa Huta - Mogiła near Cracow. Acta Palaeobotanica 23(2), 123–184.
Gluza I., Tomczyńska Z. and Wasylikowa K. 1988. Uwagi o użytkowaniu drewna w neolicie na podstawie analizy węgli drzewnych ze stanowisk archeologicznych w Krakowie-Nowej Hucie. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 12, 1–19.
Godłowska M. and Gluza I. 1989. Lengyel Culture. Cracow-Nowa Huta-Mogiła. Przegląd Archeologiczny 36, 225–227
Grikpėdis M. and Motuzaitė Matuzevičiūtė G. 2016. The beginnings of rye (Secale cereale) cultivation in the East Baltics. Vegetation History and Archaeobotany 25, 601–610.
Grygiel R. 2008. The Neolithic and Early Bronze Age in the Brześć Kujawski and Osłonki Region, Vol. II, Middle Neolithic: The Brześć Kujawski Group of the Lengyel Culture. Łódź: Fundacja Badań Archeologicznych Imienia Profesora Konrada Jażdżewskiego, Muzeum Ar-cheologiczne i Etnograficzne w Łodzi.
Herking C.M. 2004. Pollenanalytische Untersuchungen zur holozänen Vegetationsgeschich-te
entlang des östlichen unteren Odertals und südlichen unteren Wartatals in Nordwestpolen. Dissertation, University of Göttingen.
http://webdoc.sub.gwdg.de/diss/2005/herking/index.html (accessed June 2009).
Jacomet S., Ebersbach R., Akeret Ö., Antolín F., Baum T., Bogaard A., Brombacher C., Bleicher N.K., Heitz-Weniger A., Hüster-Plogmann H., Gross E., Kühn M., Rentzel P., Stei-ner B., Wick L. and Schibler J. 2016. On-site data cast doubts on the hypothesis of shifting cultivation in the late Neolithic (c. 4300-2400 cal. BC): Landscape management as an alter-native paradigm. Holocene 26(11), 1858–1874.
Januševič Z.V. 1976. Kulturnye rasteniya jugo-zapada SSSR po paleoetnobotanicheskim issledovanijam. Kishinev: Shtiintsa.
Jones G. 2002. Weed ecology as a method for the archaeobotanical recognition of crop
husbandry practices. Acta Palaeobotanica 42(2), 185–193.
Kalis A.J., Kubiak-Martens L. and Meurers-Balke J. 2015. Archäobotanische Unter-suchungen am mesolithischen Fundplatz Dąbki 9. In J. Kabaciński, S. Hartz, D.C.M. Raemaekers and T. Terberger (eds.), The Dąbki Site in Pomerania and the Neolithisation of the North European Lowlands (c. 5000–3000 cal BC). Rahden/Westf.: Marie Leidorf, 31–50.
Kapcia M., Mueller-Bieniek A. 2018. Archaeobotanical analysis of abundant cereal finds from Kraków Nowa Huta Mogiła 62 – getting back to the old story. Folia Quaternaria 86, 217-231. DOI: 10.4467/21995923FQ.18.004.9822
Kirleis W., Fischer E. 2014. Neolithic cultivation of tetraploid free threshing wheat in Den-mark and Northern Germany: implications for crop diversity and societal dynamics of the Funnel Beaker Culture. Vegetation History and Archaeobotany 23, 81–96.
Kirleis W., Klooß S., Kroll H. and Müller J. 2012. Crop growing and gathering in the north-ern German Neolithic: a review supplemented by new results. Vegetation History and Ar-chaeobotany 21, 221–242.
Klichowska M. 1966. Badania odcisków roślinnych na ceramice z neolitycznego stanowiska w Szlachcinie w pow. średzkim. Przegląd Archeologiczny 17, 84–86.
Klichowska M. 1968. Odciski zboża na neolitycznej polepie i ceramice z Janówka, pow. Dzierżoniów. Sprawozdania Archeologiczne 19, 451–452.
Klichowska M. 1969a. Wyniki badań szczątków roślinnych z neolitycznej osady w Husyn-nem, pow. Chełm, z 1966 roku. Sprawozdania Archeologiczne 20, 417.
Klichowska M. 1969b. Analiza botaniczna materiałów z osady neolitycznej z Pietrowic Wielkich, pow. Racibórz. Sprawozdania Archeologiczne 20, 413–416.
Klichowska M. 1970. Neolityczne szczątki roślinne z Radziejowa Kujawskiego. Prace i Ma-teriały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna 17, 165–174.
Klichowska M. 1972. Rośliny naczyniowe w znaleziskach kulturowych Polski północno-zachodniej. Prace Komisji Biologicznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 25(2), 1–73.
Klichowska M. 1979. Pszenica z neolitycznego stanowiska w Opatowicach, woj. włocław-skie. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeo-logiczna 26, 57–65.
Klichowska M. 1985. Wyniki badań paleobotanicznych z trzech stanowisk archeologicznych: Poganice, Warszkowo, i Sławsko z 1985 r. Dissertation. Institute of Archaeology and Eth-nology of the Polish Academy of Sciences.
Kohler-Schneider M. 2001. Verkohlte Kultur- und Wildpflanzenreste aus Stillfried an der March (= Mitteilungen der Prähistorischen Kommission 37). Wien: Verlag Österreichischen Akademie der Wissenschaften.
Koszałka J. 2007a. Odciski roślin na ceramice i polepie kultury pucharów lejkowatych. In A. Kośko and M. Szmyt (eds.), Opatowice - Wzgórze Prokopiaka 2. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 247–248.
Koszałka J. 2007b. Odciski roślin na ceramice i polepie kultury pucharów lejkowatych oraz kultury amfor kulistych. In A. Kośko and M. Szmyt (eds.), Opatowice - Wzgórze Prokopiaka 3. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 363–369.
Koszałka J. 2014. Odciski roślin na ceramice i polepie oraz makrofosylia. In A. Kośko and M. Szmyt (eds.), Opatowice - Wzgórze Prokopiaka 4. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 449–456.
Kośko A. 1981. Udział południowo-wschodnioeuropejskich wzorców kulturowych w rozwoju niżowych społeczeństw kultury pucharów lejkowatych. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Kotynia K. Gospodarka roślinna na osadzie KPL w Mozgawie (stanowiska 1-3) na tle da-nych z południowo-wschodniej grupy kultury pucharów lejkowatych. Dissertation. Institute of Archaeology, Jagiellonian University.
Kozłowski S. K., Nowak M. 2019. I przyszli ludzie zza Gór Wysokich. Ziemie polskie od VI do IV tysiąclecia BC. Rzeszów-Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskie-go, Ośrodek Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszaw-skiego.
Kruk J. 1973. Studia osadnicze nad neolitem wyżyn lessowych. Wrocław: Ossolineum.
Kruk J. 1980. Gospodarka w Polsce południowo-wschodniej w V-III tysiącleciu p.n.e. Wro-cław: Ossolineum.
Kruk J. 1993. Rozwój społeczno-gospodarczy i zmiany środowiska przyrodniczego wyżyn lessowych w neolicie (4800-1800 bc). Sprawozdania Archeologiczne 45, 7–17.
Kruk J., Alexandrowicz S.W., Milisauskas S. and Śnieszko Z. 1996. Osadnictwo i zmiany środowiska naturalnego wyżyn lessowych. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Kruk J., Lityńska-Zając M. and Milisauskas S. 2016. Gospodarka roślinna w neolicie. Stu-dium przypadku - Bronocice. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk O/Kraków.
Kruk J. and Milisauskas S. 1999. Rozkwit i upadek społeczeństw rolniczych neolitu. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk O/Kraków.
Kruk J. and Milisauskas S. 2018. Bronocice. The Chronology and Development of a Neolith-ic Settlement of the Fourth Millennium BC. Kraków: Institute of Archaeology and Ethnolo-gy, Polish Academy of Sciences.
Kruk J., Milisauskas S. and Włodarczak P. 2018. Real Time. Radiocarbon Dates and Bayesi-an Analysis of the Neolithic Settlement at Bronocice, Fourth Millennium BC. Kraków: Insti-tute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences.
Latałowa M. 2003. Holocen. In S. Dybova-Jachowicz and A. Sadowska (eds.), Palinologia. Kraków: Instytut Botaniki Polskiej Akademii Nauk, 273–307.
Latałowa M. 2007. Gospodarka człowieka w diagramach pyłkowych. In M. Makohonienko, D. Makowiecki and Z. Kurnatowska (eds.), Studia interdyscyplinarne nad środowiskiem i kulturą w Polsce. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 171–188.
Lityńska M. 1990. Zboża i chwasty z neolitycznego stanowiska Iwanowice-Klin, woj. Kra-ków. Sprawozdania Archeologiczne 42, 105–109.
Lityńska-Zając M. 1995. Charakterystyka niektórych aspektów upraw na podstawie analizy szczątków roślinnych ze stanowiska 12 w Parchatce gm. Kazimierz Dolny, woj. lubelskie. Sprawozdania Archeologiczne 47, 255–263.
Lityńska-Zając M. 1997a. Środowisko i uprawa roślin w czasach pra- i wczesnohistorycz-nych. In K. Tunia (ed.), Z archeologii Małopolski. Historia i stan badań zachodniomałopol-skiej wyżyny lessowej. Kraków: Polska Akademia Nauk. Instytut Archeologii i Etnologii, 459–482.
Lityńska-Zając M. 1997b. Wyniki badań odcisków roślinnych z neolitycznego stanowiska w Strachowie, woj. Wrocław. In: A. Kulczycka-Leciejewiczowa (ed.) Strachów. Osiedla neoli-tycznych rolników na Śląsku. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 267–277.
Lityńska-Zając M. 2002. Odciski roślinne na polepie z osady kultury pucharów lejkowatych w Zawarży. In A. Kulczycka-Leciejewiczowa (ed.), Zawarża. Osiedle neolityczne w połu-dniowopolskiej strefie lessowej. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akade-miI Nauk, 129–134.
Lityńska-Zając M. 2005. Chwasty w uprawach roślinnych w pradziejach i wczesnym śre-dniowieczu. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Lityńska-Zając M. 2007a. Early Neolithic agriculture in south Poland as reconstructed from archaeobotanical plant remains. In S. Colledge and J. Conolly (eds.), The Origins and Spread of Domestic Plants in Southwest Asia and Europe. Walnut Creek: Left Coast Press, 315–326.
Lityńska-Zając M. 2007b. Znaczenie znalezisk roślinnych dla archeologii i paleoekologii. In M. Makohonienko, D. Makowiecki and Z. Kurnatowska (eds.), Studia interdyscyplinarne nad środowiskiem i kulturą w Polsce. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 211–220.
Lityńska-Zając M. 2009a. Odciski roślinne na polepie z neolitycznego stanowiska Polwica-Skrzypnik, pow. Oława. In B. Gediga (ed.), Osadnictwo neolityczne w Polwicy i Skrzypniku, powiat Oława (= Archeologiczne Zeszyty Autostradowe IAiE PAN 8: Badania na autostra-dzie A4 6). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 143–152.
Lityńska-Zając M. 2009b. Przyczynek do historii upraw zbożowych na podstawie analizy odcisków roślinnych na polepie z wielokulturowego stanowiska Wojkowice 15, powiat Wro-cław. In B. Gediga (ed.), Archeologiczne Zeszyty Autostradowe, zeszyt 9. Badania na auto-stradzie A4 7. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 169–178.
Lityńska-Zając M. 2010. Botanical analysis of the multicultural site in Smroków, Słomniki commune. Sprawozdania Archeologiczne 62, 335–352.
Lityńska-Zając M., Kruk J. and Milisauskas S. 2016. Plant and charcoal remains from the burials of Bronocice. In S. Milisauskas, J. Kruk, M-L. Pipes and E. Haduch. Neolithic Hu-man Burials Practices. The Interpretation of Funerary Behaviors at Bronocice. Kraków: Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, 191–196.
Matuszkiewicz W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski (= Vade-mecum Geobotanicum). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Milecka K., Makohonienko M., Okuniewska-Nowaczyk I. and Nalepka D. 2004. Cerealia (Secale cereale L. excluded) – Cereals. In M. Ralska-Jasiewiczowa et al. (eds.), Late Glacial and Holocene History of Vegetation in Poland Based on Isopollen Maps. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 263–272.
Moskal-del Hoyo M., Mueller-Bieniek A., Alexandrowicz W.P., Wilczyński J., Wędzicha S., Kapcia M. and Przybyła M.M. 2017. The continuous persistence of open oak forests in the Miechów Upland (Poland) in the second half of the Holocene. Quaternary International 458, 14-27.
Moskal-del Hoyo M., Wacnik A., Alexandrowicz W. P., Stachowicz-Rybka R., Wilczyński J., Pospuła-Wędzicha S., Szwarczewski P., Korczyńska M., Cappenberg K. and Nowak M. 2018. Open country species persisted in loess regions during the Atlantic and early Subbore-al phases: New multidisciplinary data from southern Poland. Review of Palaeobotany and Palynology 253: 49–69. DOI: 10.1016/j.revpalbo.2018.03.005
Mueller-Bieniek A. 2012. Rośliny użytkowe w badaniach archeobotanicznych średniowiecznego Krakowa. In: A. Mueller-Bieniek (ed.), Rośliny w życiu codziennym mieszkańców średniowiecznego Krakowa. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk, 25-113.
Mueller-Bieniek A. 2016. Archaeobotanical materials of the Funnel Beaker culture in the Brześć Kujawski. In R. Grygiel. The Neolithic and Early Bronze Age in the Brześć Kujawski and Osłonki Region, Vol. III, Middle and Late Neolithic: The Funnel Beaker Culture. Łódź: Fundacja Badań Archeologicznych Imienia Profesora Konrada Jażdżewskiego, Muzeum Ar-cheologiczne i Etnograficzne w Łodzi, 753-770.
Mueller-Bieniek A. 2018. Analiza archeobotaniczna ceramiki i polepy z Redecza Krukowe-go, stanowisko 20, pow. Włocławek, woj. kujawsko-pomorskie. In P. Papiernik and D. K. Płaza, Od epoki kamienia do współczesności. Badania archeologiczne w Redeczu Krukowym na Kujawach, t. 1. Łódź: Fundacja Badań Archeologicznych Imienia Profesora Konrada Jaż-dżewskiego, 575-578.
Mueller-Bieniek A., Bogucki P., Pyzel J., Kapcia M., Moskal-del Hoyo M. and Nalepka D. 2019a. The role of Chenopodium in the subsistence economy of pioneer agriculturalists on the northern frontier of the Linear Pottery culture in Kuyavia, central Poland. Journal of Archaeological Science 111, 105027. DOI:10.1016/j.jas.2019.105027
Mueller-Bieniek A., Moskal-del Hoyo M., Kapcia M. and Przybyła M. M. 2018. Traces of supposed Neolithic plant husbandry in the multicultural site 3 at Miechów, southern Poland. In P. Valde-Nowak, K. Sobczyk, M. Nowak, J. Źrałka (eds.), Multas Per Gentes Et Multa Per Secula. Amici Magistro Et College Suo Ioanni Christopho Kozłowski Dedicant. Kraków: Institute of Archaeology, Jagiellonian University, 601-608.
Mueller-Bieniek A., Nowak M., Styring M., Lityńska-Zając M., Moskal-del Hoyo M., Sojka A., Paszko B., Tunia K. and Bogaard A. 2019b. Spatial and temporal patterns in Neolithic and Bronze Age agriculture in Poland based on the stable carbon and nitrogen isotopic composition of cereal grains. Journal of Archaeological Science: Reports 27, 101993. https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2019.101993
Mueller-Bieniek A., Pyzel J. and Kapcia M. 2018. Chenopodium Seeds in Open-Air Archae-ological Sites – How to Not Throw the Baby Out with the Bathwater. Environmental Ar-chaeology https://doi.org/10.1080/14614103.2018.1536500
Mueller-Bieniek A., Kittel P., Muzolf B., Cywa K. and Muzolf P. 2016. Plant macroremains from an early Neolithic site in eastern Kuyavia, central Poland. Acta Palaeobotanica 56(1), 79–89.
Mueller-Bieniek A., Walanus A. 2012. Codzienność mieszkańców średniowiecznego Kra-kowa w świetle analizy statystycznej danych archeobotanicznych. In A. Mueller-Bieniek (ed.), Rośliny w życiu codziennym mieszkańców średniowiecznego Krakowa. Kraków: Insty-tut Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk, 115-165.
Nalepka D. 2003. Prehistoric and historic settlements recorded in a terrestrial pollen profile: Boreal to Subatlantic forest succession in a 60 cm thick sediment in Stanisławice (southern Poland). Acta Palaeobotanica 43(1), 101–112.
Niewiarowski W. and Noryśkiewicz B. 1999. Environmental changes in the vicinity of Biskupin in selected period of the last six thousand years and their reflection in pollen dia-grams. In L. Stuchlik (ed.), Proceedings of the Fifth European Palaeobotanical and Palyno-logical Conference, June 26-30, Kraków (= Acta Palaeobotanica, Supplementum 2). Kra-ków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 582–588.
Noryśkiewicz A. 2006. Historia cisa w okolicy Wierzchlasu w świetle analizy pyłkowej. To-ruń: Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły.
Nowak M. 1994. Wyniki dotychczasowych badań na stanowisku 1 w Kawczycach, woj. Kielce. Osada kultury pucharów lejkowatych. Sprawozdania Archeologiczne 46, 115–134.
Nowak M. 2001. The second phase of Neolithization in East-Central Europe. Antiquity
(289), 582–592.
Nowak M. 2009. Drugi etap neolityzacji ziem polskich. Kraków: Instytut Archeologii Uni-wersytetu Jagiellońskiego.
Nowak M. 2017. Do 14C dates always turn into an absolute chronology. The case of the Middle Neolithic in western Lesser Poland. Documenta Praehistorica 45, 240–271.
DOI: 10.4312dp.44.15
Palmer C. 2004. Palaeoeconomic and palaeoenvironmental studies: 1. The carbonized mac-roscopic plant remains. In: A. Harding, J. Ostoja-Zagórski, C. Palmer and J. Rackham. Sobiejuchy: A Fortified Site of the Early Iron Age in Poland. Warsaw: Institute of Archaeol-ogy and Ethnology, Polish Academy of Sciences, 66–119.
Podkowińska Z. 1961. Spichrze ziemne w osadzie kultury pucharów lejkowatych na Gaw-rońcu-Pałydze w Ćmielowie, pow. Opatów. Archeologia Polski 6, 23–63.
Polcyn M., Polcyn I. and Burchard B. 1999. Zagadnienie funkcji orki neolitycznej na stano-wisku Mogiła Stradowska (Zagaje Stradowskie, woj. Świętokrzyskie) w świetle analizy fitli-tów. In: K. Wasylikowa (ed.), Rośliny w dawnej gospodarce człowieka (= Polish Botanical Studies, Guidebook Series 23). Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 107–113.
Poręba G., Śnieszko Z. and Moska P. 2012. New perspectives of dating prehistoric soil ero-sion in loess areas. Sprawozdania Archeologiczne 64, 113-148.
Pyzel J. 2010. Historia osadnictwa społeczności kultury ceramiki wstęgowej rytej na Kuja-wach. Gdańsk: Instytut Archeologii Uniwersytetu Gdańskiego.
Pyzel J. 2018. Kultury pamięci, kultury zapomnienia. Osady pierwszych rolników w percep-cji młodszych ugrupowań naddunajskich. Studium wybranych przypadków. Gdańsk: Wydaw-nictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Robin V. and Nelle O. 2014. Contribution to the reconstruction of central European fire his-tory, based on the soil charcoal analysis of study sites in northern and central Germany. Ve-getation History and Archaeobotany 23, 51–65.
Rook E. and Nowak M. 1993. Sprawozdanie z badań wielokulturowego stanowiska w Kra-kowie-Prądniku Czerwonym w latach 1990 i 1991. Sprawozdania Archeologiczne 45, 35–71.
Rösch M., Kleinmann A., Lechterbeck J. and Wick L. 2014. Botanical off-site and on-site data as indicators of different land use systems: a discussion with examples from Southwest Germany. Vegetation History and Archaeobotany 23, 121–133.
Rösch M. and Lechterbeck J. 2016. Seven millennia of human impact as reflected in a high resolution pollen profile from the profundal sediments of Litzelsee, Lake Constance region, Germany. Vegetation History and Archaeobotany 25, 339–358.
Sady A. 2014. Analiza archeobotaniczna odcisków roślinnych na fragmentach polepy. In: P. Bobrowski, B. Gediga, D. Minta-Tworzowska and J. Piekalski (eds.), Badania archeologicz-ne na terenie „Zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny na rzece Odrze, wojewódz-two śląskie (polder)”, Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Instytut Prahistorii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, 99–114.
Sady A. 2015. Pozostałości roślin uprawnych i drewna. Uwagi o gospodarce roślinnej i lo-kalnym środowisku. In T.J. Chmielewski and T. Mitrus (eds.), Pilszczyn. Eneolityczny kom-pleks osadniczy na Lubelszczyźnie. Pękowice-Wrocław: Profil Archeo, 165–188.
Szwarczewski P. 2009. The formation of deluvial and alluvial cones as a consequence of human settlement on a loess plateau: an example from the Chroberz area (Poland). Radio-carbon 51, 445–455.
Tanno K. and Willcox G. 2006. The origins of cultivation of Cicer arietinum L. and Vicia faba L.: early finds from Tell el-Kerkh, north-west Syria, late 10th millennium B.P. Vegeta-tion History and Archaeobotany 15, 197–204.
Tymrakiewicz W. 1962. Atlas chwastów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Rolnicze i Leśne.
Wasylikowa K., Cârciumaru M., Hajnalová E., Hartyányi B.P., Pashkevich G.A. and Ya-nushevich Z.V. 1991. East-Central Europe. In W. Van Zeist, K. Wasylikowa and K-E. Behre (eds.), Progress in Old World Palaeoethnobotany. Rotterdam: Balkema, 207–240.
Wierzbicki J. 1999. Łupawski mikroregion osadniczy ludności kultury pucharów lejkowa-tych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Wierzbicki J. 2013. Wielka kolonizacja społeczności kultury pucharów lejkowatych w dorze-czu środkowej Warty. Poznań: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich.
Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J. and Korzeniak U. 2002. Ecological indicator of vascular plants of Poland (= Biodiversity of Poland 2). Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences.
Zemanek A. 2012. Wybrane rośliny średniowiecznego Krakowa w polskich zielnikach renesansu. Selected plants of medieval Kraków in the Polish herbals of the Renaissance. In A. Mueller-Bieniek (ed.), Rośliny w życiu codziennym mieszkańców średniowiecznego Krakowa. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk, 211-242.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2020 Sprawozdania Archeologiczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
