Microliths from Lublin-Volhynian Culture Graves at Site 2 in Książnice, Świętokrzyskie Voivodeship / Mikrolity (microliths) z cmentarzyska kultury lubelsko-wołyńskiej na stan. 2 w Książnicach, woj. świętokrzyskie

Abstract

Flint microliths-trapezes have been attributed to various early agricultural cultures in central Europe, from Linear Pottery culture to the Funnel Beaker and Globular Amphora cultures. Trapezoidal microliths are found in both the settlements and cemeteries. Cemetery of the Lublin-Volhynian Culture at Site 2 in Książnice, Świętokrzyskie Voivodeship is - apart from cemetery of the Jordanów Culture at Site 10/11/12 in Domasław, Dolnośląskie Voivodeship - one of the two biggest necropolises of younger Danubian cultures in southern Poland, which provided the most numerous trapezes that are integral parts of grave assemblages. Orientation of grave pits, the manner in which the skeletons are lain as well as various artifacts deposited into the graves indicate that burial rites of the both societies were similar in many respects. Spatial and use-wear analysis of trapezes reveal the manner in which they were used and the reasons for the presence of these artifacts in the graves. A total of 30 trapezoidal microliths, including 5 Sośnia arrowheads, were discovered within the cemetery in Książnice, which yielded 17 graves of the Lublin-Volhynian culture. Microliths differ in therms of their shapes, their production, type of microwear and usage. Moreover, the location of microliths within grave pits is heterogeneous, both in relation to the human remains and to other flint artifacts. We observe different situation in Domasław. The manner in which trapezes were deposited in graves of the Jordanów culture and their function are uniform.

Znaleziska mikrolitów krzemiennych o formach trapezów znane są z różnych wczesnorolniczych kręgów kulturowych środkowej Europy, od kultur ceramiki wstęgowej, po kulturę pucharów lejkowatych i kulturę amfor kulistych. Formy te odkrywane są zarówno w kontekstach osadowych, jak i w sepulkralnych. Cmentarzysko kultury lubelsko-wołyńskiej w Książnicach 2, woj. świętokrzyskie jest - obok cmentarzyska kultury jordanowskiej w Domasławiu 10/11/12, woj. dolnośląskie - jedną z dwóch największych nekropolii młodszych kultur naddunajskich w południowej Polsce, z których pochodzą najliczniejsze zbiory trapezów stanowiących integralną część inwentarzy grobowych. Orientacja jam grobowych, sposób ułożenia szkieletów, a także podobieństwo różnych elementów wyposażenia zmarłych wskazują, że rytuały grzebalne obu społeczności pod wieloma względami były zbliżone. Analiza przestrzenna i traseologiczna posłużyły zrozumieniu pierwotnej funkcji trapezów oraz przyczyn obecności tych wytworów w grobach. W obrębie cmentarzyska w Książnicach liczącego 17 grobów kultury lubelsko-wołyńskiej, odkryto łącznie 30 mikrolitów o formach trapezowatych, w tym 5 grocików typu Sośnia. Mikrolity odkryte na stanowisku w Książnicach różnią się między sobą kształtem, sposobem wykonania, rodzajami mikrośladów i stopniem zużycia. Ponadto, ułożenie mikrolitów w jamach grobowych jest niejednolite, tak w relacji do samych szczątków ludzkich, jak do innych zabytków krzemiennych. W Domasławiu obserwujemy odmienną sytuacją. Sposób deponowania i funkcja mikrolitów w jamach grobowych kultury jordanowskiej wpisują się w pewien schemat.