Abstrakt
In the article I explore the concept of “pre-textual” ethnography. While seeking possibilities for its application, I analyse potential limitations of the latter. I use my own research experiences form Zdrój and Podstawowa Opieka Zdrowotna (POZ, Basic Healthcare). I consider these projects as embedded in two contrasting methodological traditions spanned between post-semiotic analyses and phenomenologically influenced anthropology. I argue, that the choice of methodological orientation should be preceded by careful analyses of the fieldwork characteristics. I consider this scrutiny as reflexive, magnifying and open for various stimulius coming to researcher from the investigated word, and thus, as a main pretextual tool in current anthropology.
Bibliografia
Blackbourn David 2002, Fashionable Spa Towns in Nineteenth-Century Europe, [w:] S. Anderson, B. Tabb (red.), Water, Leisure & Culture, Berg, Oxford, New York, s. 9–22.
Carrese Joseph, Marshall Patricia A. 2000, Teaching Anthropology in the Medical Curriculum, The American Journal of Medical Sciences, nr 319 (5), s. 297–305.
Clifford James 2000, Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, tłum. E. Dżurak, J. Iracka, E. Klekot, M. Krupa, S. Sikora, M. Sznajderman, Wydawnictwo KR, Warszawa.
Cymer Anna 2013, Piramidy w polskich górach, [w:] J. Kusiak, B. Świątkowska (red.), Miasto-Zdrój. Architektura i programowanie zmysłów, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa, s. 319–323.
Dunn Elizabeth C. 2008a, Prywatyzując Polskę. O bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji pracy, tłum. P. Sadura, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Dunn Elizabeth C. 2008b, Subjectivity after Socialism: An Invitation to Theory Building in Anthropology, [w:] I. Schröder, A. Vonderau (red.), Changing Economies and Changing Identities in Postsocialist Eastern Europe, LIT Verlag, Berlin, s. 225–235.
Fabrega Horacio 1980, Disease and Social Behavior: An Interdisciplinary Perspective, The MIT Press, Cambridge.
Fabrega Horacio, Silver Daniel B. 1973, Illness and Shamanistic Curing in Zinacantan. An Ethnomedical Analysis, Stanford University Press, Stanford.
Farmer Jane, Kilpatrick Sue 2009, Are Rural Health Professionals also Social Entrepreneurs?, Social Science & Medicine, nr 69 (11), s. 1651–1658.
Frank Arthur 1995, The Wounded Storyteller. Body, Illness and Ethics, University of Chicago Press,Chicago.
Gandy Matthew 2013, O „miejskim metabolizmie” na nowo. Woda, przestrzeń i nowoczesne miasto, [w:] J. Kusiak, B. Świątkowska (red.), Miasto-Zdrój. Architektura i programowanie zmysłów, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa, s. 339–362.
Garro Linda 2000, Cultural Knowledge as Resource in Illness Narratives: Remembering through Accounts of Illness, [w:] Ch. Mattingly, L.C. Garro (red.), Narrative and the Cultural Construction of Illness and Healing, University of California Press, Berkeley–Los Angeles–London, s. 70–87.
Geertz Clifford 2005a, Opis gęsty: w poszukiwaniu interpretatywnej teorii kultury, [w:] tegoż, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, tłum. M.M. Piechaczek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005, s. 35–58.
Geertz Clifford 2005b, Głęboka gra: walki kogutów na Bali, [w:] tegoż, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, tłum. M.M. Piechaczek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005, s. 461– 510.
Godlewski Grzegorz 2016, Luneta i radar. Szkice z antropologicznej teorii kultury, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Godlewski Grzegorz 2018, Poza nachylenie tekstowe, w stronę doświadczenia przedtekstowego. Wskazówki terapeutyczne, Teksty Drugie, nr 1, s. 61–78.
Good Byron J. 1994, Medicine, Rationality and Experience. An Anthropological Perspective, Cambridge University Press, Cambridge.
Hahn Robert, Kleinman Arthur 1983, Biomedical Practice and Anthropological Theory: Frameworks and Directions, Annual Review of Anthropology, nr 12, s. 305–333.
Hastrup Kirsten 2004, Getting it Right. Knowledge and Evidence in Anthropology, Anthropological Theory, nr 4(4), s. 455–472.
Hastrup Kirsten 2018, Muscular Consciousness. Knowledge-making in an Arctic Environment, [w:] T. Rakowski, H. Patzer (red.), Pre-Textual Ethnographies. Challenging the Phenomenological Level of Anthropological Knowledge-Making, Sean Kingston Publishing, Canon Pyon, s. 116–137.
Herzfeld Michael 1987, Anthropology through the Looking-Glass. Critical Ethnography in the Margins of Europe, Cambridge University Press, Cambridge.
Herzfeld Michael 2004, Antropologia. Praktykowanie teorii w kulturze i społeczeństwie, tłum. M. Piechaczek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Ingold Tim 2014, That’s Enough about Ethnography!, HAU: Journal of Ethnographic Theory, nr 4(1), s. 383–395.
Kairski Mariusz, Buliński Tarzycjusz 2013, Pytanie o teren w antropologii, [w:] M. Kairski, T. Buliński (red.), Teren w antropologii. Praktyka badawcza we współczesnej antropologii, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, s. 9–26.
Kilpatrick Sue et al. 2009, Boundary Crossers, Communities, and Health: Exploring the Role of Rural Health Professionals, Health & Place, nr 15(1), s. 284–290.
Kulak Teresa, Czapliński Mariusz 1992, Zakopane i Krynica – życie kulturalne dwu polskich stacji klimatycznych na przełomie wieków. Próba porównania, Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka, t. 47, s. 279–290.
Nycz Ryszard 2018, Odkrywanie zmysłu udziału, Teksty Drugie, nr 1, s. 7–15.
Rakowski Tomasz 2018, Etnografia przedtekstowa. Fenomenologiczne korzenie interpretacji antropologicznej, Teksty Drugie, nr 1, s. 16–39.
Rakowski Tomasz, Patzer Helena 2018, Pre-textual Ethnography and the Challenge of Phenomenological Knowledge-making, [w:] T. Rakowski, H. Patzer (red.), Pre-Textual Ethnographies. Challenging the Phenomenological Level of Anthropological Knowledge-Making, Sean Kingston Publishing, Canon Pyon, s. 1–24.
Rhodes Lorna A. 1996, Studying Biomedicine as a Cultural System, [w:] C.F. Sargent, T.M. Johnson (red.), Medical Anthropology: A Handbook of Theory and Method. Revised Edition, Greenwood PG, London, s. 165–180.
Riska Elianne, Novelsaite Aurelija 2011, Professionalism and Medical Work in a Post-Soviet Society: Between Four Logics, Anthropology of East Europe Review, nr 29(1), s. 82–93.
Sackett David L. 1997, Evidence Based Medicine, Seminars in Perinatology, nr 21(1), s. 3–5.
Sennett Richard 2015, Ciało i kamień. Człowiek i miasto w cywilizacji Zachodu, tłum. M. Konikowska, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
Speier Amy 2011, Health Tourism in a Czech Health Spa, Anthropology & Medicine, nr 18(1), s. 55–66.
Speier Amy, Šmídová Iva, Wierciński Hubert 2014, Health and Medicine: Post-socialist Perspectives, Czech Sociological Review, nr 50(6), s. 815–820.
Steward Jill 2002, The Culture of the Water Cure in Nineteenth-Century Austria, [w:] S. Anderson, B. Tabb (red.), Water, Leisure & Culture, Berg, Oxford, New York, s. 23–36.
Szmitkowska Agata 2018, Architektura pracowniczych ośrodków wczasowych w Polsce. Zarys problematyki, Architectus, nr 3(55), s. 83–100.
Turner Victor 1986, The Anthropology of Performance, Performing Arts Journal Publications, New York.
Vonderau Asta 2008, Models of Success in the Free Market: Transformations of the Individual Self-Representations of the Lithuanian Economic Elite, [w:] I. Schröder, A. Vonderau (red.), Changing Economies and Changing Identities in Postsocialist Eastern Europe, LIT Verlag, Berlin, s. 111–128.
Weisz George 2011, Afterword. Historical Reflections on Medical Travel, Anthropology & Medicine, nr 18(1), s. 137–144.
Węcławowicz-Bilska Elżbieta 2013, Mieszkać w uzdrowisku, [w:] J. Kusiak, B. Świątkowska (red.), Miasto-Zdrój. Architektura i programowanie zmysłów, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa, s. 303–306.
Wiśniewski Michał 2013, Architektura uzdrowisk Beskidu Sądeckiego, [w:] A. Szczerski (red.), Modernizmy. Architektura nowoczesności w II Rzeczypospolitej, t. 1, Dodo Editor, Muzeum Śląskie, Kraków, s. 311–338.
Wierciński Hubert 2016, Etnograf w szpitalu. Uwagi na temat kłopotów z biomedycyną, Zeszyty Etnologii Wrocławskiej, nr 2(25), s. 71–92.
Wierciński Hubert 2017, „Children of the Transformation” – An Ethnography of Healthcare Reform and Polish Primary Care, Zeitschrift für Ethnologie, nr 142(1), s. 23–48.
Wierciński Hubert 2019, Are Polish Primary Care Practitioners Social Entrepreneurs?, Ethnologia Polona, nr 40, s. 169–186.
Wierciński Hubert 2020, Who are the „Expanded Doctors”? The Ethnography of Professional Self-Identifications in Polish Primary Care, Český Lid, nr 1(107), s. 23–49.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.