Abstrakt
The repatriation, understood as the return to home of ancestors, not always looks as in imagination
preceding the trip. Polish reality often differs from the imaginations of Poland constructed in Kazakhstan. Upon the arrival people feel disappointed, yet the return to Kazakhstan is impossible. The hard and painful process of cultural adaptation begins. It’s marked with greater or smaller successes and failures. The main motivation to conduct research focusing on the issues connected with Polish repatriates from Kazakhstan was the question on common characteristics of their adaptation to new conditions in
Poland as well as the main origins of difficulties and the ways of overcoming them. Quite interesting were also their ways of interpreting the new reality, main cultural differences and cultural shock dynamics. The author was also inspired by meetings with newcomers and conducted talks. They have revealed the significant relationship between particular personal characteristics, so-called “general approach towards life” (expressed here as a theoretical model of the “sense of coherence”), and ways of overcoming
misfortunes and difficulties in the new place.
This article is an introduction to the more advanced issues of interdisciplinary research using methods and tools taken from ethnology and psychology. Selected aspects of repatriates’ lives were discussed here in order to present the most common adaptation challenges facing them as well as the ways of overcoming them. Repatriates often admit that Poland disappointed them. It can be explained in the means of cultural shock and its dynamics as well as confrontation with reality, which turned out to be
more complicated than expected.
Bibliografia
Antonovsky Aaron 1995, Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować, Fundacja IPN, Warszawa
Aronson Elliot, Wilson Thimothy D., Akert Robin M. 1997, Psychologia społeczna. Serce i umysł, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań
Berry John W., Kim Uichol, Power S., Young Marta, Bujaki Merride 1989, Acculturation attitudes in plural societies, Applied Psychology: An International Review, issue 38, s. 185–206
Berry John W. 2001, A psychology of immigration, Journal of Social Issues, vol. 57, s. 615–631
Berry John W. 2006, Stress perspectives on acculturation, [w:] The Cambridge Handbook of Acculturation Psychology, red. D. L. Sam, J. W. Berry, Cambridge University Press, Cambridge, s. 43–57
Berry John W. 2009, A critique of critical acculturation, International Journal of Intercultural Relations, vol. 33, issue 5, s. 361–371
Boski Paweł 2009, Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psychologii międzykulturowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Brislin Richard W. 1981, Cross-cultural encounters. Face-to-face interaction, Pergamon Press, New York
Cantril Hadley 1965, The pattern of human concern, Rutgers University Press, New Brunswick
Chodubski Andrzej 2000, Tożsamość polonii kazachstańskiej, [w:] Kazachstan. Historia – Społeczeństwo – Polityka. Współczesna Azja Centralna, red. T. Bodio, K. A. Wojtaszczyk, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa, s. 69–80
Ciesielski Stanisław 1997, Polacy w Kazachstanie w latach 1940–1946. Zesłańcy lat wojny, „W kolorach tęczy”, Wrocław
Czerniakiewicz Jan 1987, Repatriacja ludności polskiej z ZSRR 1944–1948, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
Gawęcki Marek 1996, Kazachstańscy Polacy, PTD, Warszawa
Gawęcki Marek 1996, Polacy w strukturze etnicznej postsowieckiego Kazachstanu, [w:] Polacy w Kazachstanie. Historia i współczesność, red. S. Ciesielski, A. Kuczyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 597–607
Gawęcki Marek, Jaskulski Janusz (red.) 1997, W stepie dalekim. Polacy w Kazachstanie. Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM, Państwowe Muzeum Republiki Kazachstan w Ałmaty, Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Poznań–Ałmaty
Gluck Thomas 2006, Aculturation, [w:] The dictionary of anthropology, red. T. Barfield, Blackwell Publihing, Oxford, s. 1–2
Grzymała-Moszczyńska Halina 1998, Sytuacja uchodźców w literaturze psychologicznej, [w:] Goście i gospodarze. Problem adaptacji kulturowej w obozach dla uchodźców oraz otaczających je społecznościach lokalnych, red. H. Grzymała-Moszczyńska, E. Nowicka, Nomos, Kraków, s. 129–155
Grzymała-Moszczyńska Halina 2000, Uchodźcy. Podręcznik dla osób pracujących z uchodźcami, Nomos, Kraków
Guanipa Carmen 2002, Culture shock, http://www.jyu.fi/mclinic/cis/shock.html
Hut Paweł 2002,Warunki życia i proces adaptacji repatriantów w Polsce w latach 1992–2000, Oficyna Wydawnicza „Aspra – JR”, Warszawa
Hut Paweł 2005, Struktura bazy danych Rodak, Polityka Społeczna, nr 9, s. 19–24
Jasiewicz Zbigniew 1992, Polacy z Ukrainy w Kazachstanie. Etniczność a historia, Lud, t. 75, s. 11–54
Kersten Krystyna 1974, Repatriacja ludności polskiej po II wojnie światowej. (Studium historyczne), Ossolineum, Wrocław
Kersten Krystyna 1996, Przymusowe przemieszczenia ludności – próba typologii, [w:] Utracona ojczyzna. Przymusowe wysiedlenia, deportacje i przesiedlenia jako wspólne doświadczenie, red. H. Orłowski, A. Sakson, Studia Europejskie/Instytut Zachodni, Poznań, s. 13–30
Kijas Artur 1993, Polacy w Kazachstanie. Przeszłość i teraźniejszość, Wyd. ABOS, Poznań
Kurenda Marek 1999, Polityka repatriacyjna Polski; zarys ewolucji rozwiązań instytucjonalno-prawnych w latach 1918–1998, Biuro Studiów i Ekspertyz Sejmu RP, Warszawa
Latuch Mikołaj 1994, Repatriacja ludności polskiej w latach 1955–1960 na tle zewnętrznych ruchów wędrówkowych, Polskie Towarzystwo Demokratyczne, Warszawa
Latuch Mikołaj 1998, Repatriacja ludności polskiej ze Wschodu jako szczególny rodzaj ruchliwości przestrzennej ludności w okresie przemian politycznych i transformacji ustrojowej, [w:] Ruchliwość przestrzenna ludności w okresie przemian ustrojowych, red. D. Szymańska, Wydawnictwo UMK, Toruń, s. 117–132
Lillesaar Wiiu 1998, Integration – a lifelong never ending leaving and adjustment process, [w:] Migration and refugee policy on the Eastern border of the European Union, red. K. Hakola, University of Jyväskylä, Jyväskylä, s. 123–139
Nowiński Czesław 2000, Polacy w Kazachstanie i problem ich repatriacji, Studia Polonijne, tom 21, s. 147–172
Oberg Kalvaro 1960, Culture shock: Adjustment to new cultural environments, Practical Anthropology, vol. 7, s. 177–182
Piątek Katarzyna 2000, Problemy adaptacyjne rodzin reemigrantów z Kazachstanu w Polsce – na przykładzie gmin krakowskich, Studia Polonijne, tom 21, s. 173–188
Rudmin Floyd 2003, Catalogue of acculturation constructs: Descriptions of 126 taxonomies, 1918–2003, [w:] Online readings in psychology and culture, red. W. J. Lonner, D. L. Dinnel, S. A. Hayes, D. N. Sattler, Western Washington University, Bellingham–Washington (http://www.wwu.edu/~culture)
Rudmin Floyd 2003, Critical history of the acculturation psychology of assimilation. Separation, integration, and marginalization, Review of General Psychology, vol. 7, no. 1, s. 3–37
Rudmin Floyd 2006, Debate in science: The case of acculturation, AnthroGlobe Journal, (http://www.anthroglobe. info/docs/rudminf_acculturation_061204.pdf)
Ruchniewicz Małgorzata 2000, Repatriacja ludności polskiej z ZSRR w latach 1955–1959, Wyd. Volumen, Warszawa
Rysz-Kowalczyk Barbara 2002, Wprowadzenie, [w:] P. Hut, Warunki życia i proces adaptacji repatriantów w Polsce w latach 1992–2000, Oficyna Wydawnicza „Aspra – JR”, Warszawa, s. 7–9
Szczepaniak Piotr, Strelau Jan, Wrześniewski Kazimierz 1996, Diagnoza radzenia sobie ze stresem za pomocą polskiej wersji kwestionariusza CISS Endlera i Parkera, Przegląd Psychologiczny, nr 1/39, s. 187–210
Szynkiewicz Sławoj 1996, Polacy kazachstańscy. Początki przystosowania do środowiska, [w:] Polacy w Kazachstanie. Historia i współczesność, red. S. Ciesielski, A. Kuczyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 247–257
Szynkiewicz Sławoj 1996, Polacy w Kazachstanie. Świadomość etniczna i stosunki z obcymi, Etnografia Polska, t. XL, z. 1–2, s. 237–252
Wyszyński Robert 2000, Polscy przesiedleńcy w Kazachstanie – polskość rezydualna, [w:] Polacy czy cudzoziemcy. Polacy za wschodnia granicą, red. E. Nowicka, Nomos, Kraków, s. 127–203
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2011 Etnografia Polska